1-2. Kumbi apapi atenere kuchita wuli asani mwana wawu watiŵafumba mafumbu ngakukwaskana ndi vo tigomezga?

 ŴANTHU anandi angazomereza kuti kuja mupapi ndi ntchitu yakasaza cha. Asani mwe ndi mwana munamana titikuwongani ukongwa chifukwa cha ntchitu yikulu yo mugwira yakumuwovya kuti waje ndi chivwanu chakukho. (Doto. 6:​6, 7) Po mwana winu wakuwa wangayamba kufumba mafumbu ngakhumbika ukongwa, ngakukwaskana ndi vo tigomezga kusazgapu fundu za mijalidu yamampha.

² Pakwamba mungayamba kufipa mtima chifukwa cha mafumbu ngo mwana winu wafumba. Mungayamba kuŵanaŵana kuti wayamba kufumba mafumbu ngo chifukwa chakuti chivwanu chaki chayamba kudewezeka. Kweni uneneska ngwakuti ŵana asani akuwa akhumbika kufumba mafumbu kuti asimikizengi vo agomezga. (1 Akori. 13:11) Mwaviyo palivi chifukwa chakufipiya mtima. Asani mwana winu wafumba mafumbu ngakukwaskana ndi vo tigomezga, mbwenu veumampha chifukwa mungamuwovya kuti waje ndi lusu lakuŵanaŵana.

3. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

³ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mo apapi angawovye mwana wawu pamwenga ŵana ŵawu (1) kugomezga ukongwa Chiuta kweniso Bayibolu, (2) kugwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu ndipuso (3) kuvikiliya vo agomezga. Tikambiskanengi so chifukwa cho mwana watenere kufumbiya mafumbu kweniso tiwonengi vinthu vinyaki vo apapi angachita pakukambiskana ndi ŵana ŵawu vakukwaskana ndi vo tigomezga.

WOVYANI MWANA WINU KUTI WAGOMEZGENGI UKONGWA CHIUTA KWENISO BAYIBOLU

4. Kumbi mwana wangafumba mafumbu wuli, nanga ntchifukwa wuli?

⁴ Kuti mwana waje ndi chivwanu mwaku Chiuta wachita kuhara  kwa apapi ŵaki cha. Apapi namwi mukuchita kuwa nachu cha chivwanu. Ndimuso viliri ndi mwana winu. Mwaviyo mwana winu wangafumba mafumbu nge ngakuti: ‘Kumbi ndingaziŵa wuli kuti Chiuta waliku? Kumbi ntchinthu wuli cho chingandiwovya kuti ndigomezgengi vo Bayibolu likamba?’ Bayibolu lititichiska kuti tigwiriskiyengi ntchitu ‘lusu lidu lakuŵanaŵana’ kweniso kuti ‘tisimikiziyengi vinthu vosi.’ (Aro. 12:1; 1 Ate. 5:21) Kumbi mungawovya wuli mwana winu kuti waje ndi chivwanu chakukho?

5. Kumbi apapi angachita wuli kuti awovyengi mwana wawu kugomezga Bayibolu? (Aroma 12:2)

⁵ Muchiskengi mwana winu kuti wasaniyengi ukaboni wakuti vo wagomezga vauneneska. (Ŵerengani Aroma 12:2.) Asani mwana winu watikufumbani mafumbu, mulongoni mo wangasaniriya kumuka kwaki, mwakugwiriskiya ntchitu vidya vakufufuziya, nge Watch Tower Publications Index kweniso Kabuku Kakufufuziya Nkhani ka Akaboni aku Yehova. Iyu wangasaniya ukaboni wakuti Bayibolu ndi “mazu ngaku Chiuta,” mumalu mwakuliwona kuti ndi buku lamampha ŵaka lo likulembeka ndi ŵanthu. Ndipu wangawona mukabuku kakufufuziya kenaka, pamutu wakuti “Bayibolu,” pakamutu kamana kakuti “Likulembeka Mwakulongozgeka ndi Chiuta.” (1 Ate. 2:13) Mwakuyeruzgiyapu, wangafufuza vakukwaskana ndi tawuni yakali ya Nineve ya charu cha Asiriya. Kali akaswiri anyaki a Bayibolu akambanga kuti tawuni ya Nineve kwengavi. Kweni cha mu ma 1850, ŵanthu akufukuwa vinthu vakali angusaniya mahami nga tawuni yeniyi, ndipu venivi vingusimikiya kuti nkhani ya Bayibolu yeniyi njauneneska. (Zefa. 2:​13-15) Kuti mwana winu waziŵi mo kubwangandulika kwa tawuni ya Nineve kungufiskiya uchimi wa mu Bayibolu, wangawona nkhani yakuti “Kumbi Muziŵa?” mu Chigongwi cha Mlinda cha November 2021. Asani mwana winu wayeruzgiya vo wasambira mu mabuku ngidu ndi vo ve mu mabuku ngakuthembeka ngo ngakulembeka ndi akaswiri anyaki, vingamuwovya kuti wagomezgengi ukongwa vo Bayibolu likamba.

6. Kumbi apapi angawovya wuli mwana wawu kuti wasimikizengi yija kuti vo Bayibolu likamba vauneneska? Kambani chakuwoniyapu. (Wonaniso chithuzi.)

⁶ Wovyani mwana winu kusimikiza kuti vo Bayibolu likamba vauneneska. Apapi muyesesengi kusaniya mpata wakukambiskiyana ndi mwana winu vakukwaskana ndi Bayibolu kweniso kugomezga Chiuta. Mungachita venivi asani mwaluta kuchiwona vinthu kumalu ngakusungiyaku vinthu vakali, kuchiwona malu ngakutowa pamwenga kuchiwona malu ku ofesi ya nthambi ya Akaboni aku Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, asani muwona pa intaneti pamwenga mwaluta kumalu ngakusungiyaku vinthu vakali, mungalongo mwana winu chinthu chinyaki pamwenga mungamukonkhoske nkhani yinyaki yakali yo yikoliyana ndi vo ve  mu Bayibolu. Venivi vingasimikiziya mwana winu kuti Bayibolu ndauneneska. Panyaki mungamusambiza vakukwaskana ndi mwa wa Moabite Stone wo wajaku kwa vyaka 3,000. Ndipu pamwa wenuwu pakulembeka zina laku Chiuta lakuti Yehova. Mwa chayiwu wa Moabite Stone we kumalu ngakusungiyaku vinthu vakali nga Louvre Museum ku Paris, mucharu cha France. Ndipuso kumalu ngakuwonesiyaku vinthu vakali ngakuti “Bayibolu Kweniso Zina Laku Chiuta,” ngo nge ku Likulu la Pacharu Chosi la Akaboni aku Yehova ku Warwick ku New York, kwe chikozgu cha mwa wa Moabite Stone. Mwa wa Moabite Stone ulongo kuti Fumu Mesha yaku Mowabu yingugarukiya Yisirayeli. Venivi vikoliyana ndi vo Bayibolu likamba. (2 Mafu. 3:​4, 5) Asani mwana winu watijiwone yija ukaboni wakuti vo Bayibolu likamba vauneneska, chivwanu chaki chijengi chakukho ukongwa.—Yeruzgiyani ndi 2 Mbiri 9:6.

7-8. (a) Kumbi tingasambiranji pa mo vinthu va muchilengedu viwoneke? Kambani chakuyeruzgiyapu. (Wonaniso chithuzi.) (b) Kumbi ndi fumbu nili lo lingawovya mwana winu kugomezga ukongwa kuti kwe Mlengi?

⁷ Chiskani mwana winu kuti waŵanaŵaniyengi vinthu va muchilengedu. Asani mwaluta kuchiyenda kumalu nganyaki, wovyani mwana winu kuwona vinthu vakukondwesa vo ve muchilengedu. Venivi vingawovya mwana winu kuziŵa kuti vinthu va muchilengedu vikulengeka ndi munthu munyaki wazeru ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, asayansi ŵati afufuza kwa vyaka vinandi akusaniya kuti vinthu vinandi muchilengedu nge milalagomba, mani, chikonkhombi cha nkhonu za munyanja kweniso mpendazuŵa, vosi kawonekeru kaki viwoneka mwakuzunguliya kwambiya pakati. Wasayansi munyaki zina laki Nicola Fameli, wakamba kuti asani usambira vinthu va muchilengedu vo kawonekeru kaki vizunguliya mwakuchita kuyambiya pakati, usaniya kuti vosi ve ndi manambala nga mugulu limoza. Manambala ngenanga ngadanika kuti Fibonacci sequence. a

⁸ Mwana winu kusukulu wamusambira va marangu ngo chilengedu chitende. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wamusambira vakukwaskana ndi nthazi yakuguziya vinthu pasi yo ye pacharu. Nthazi yeniyi yiguziya mphepu zakupambanapambana pacharu chapasi, yitovya mo mayiŵa ngatende munyanja kweniso yitovya kuti vinthu vosi vo ve pacharu viyendengi mwadongosolu kuti pacharu paŵi vinthu vamoyu. Kumbi ndiyani yo wakupanga marangu ngenanga? Kumbi ndiyani yo wachitiska kuti vinthu va muchilengedu vo tiwona viyendengi mwadongosolu? Asani mwana winu waŵanaŵaniya mafumbu nge yanga, vingamuwovya kuti wagomezgengi ukongwa kuti Chiuta ndiyu wakulenga vinthu vosi. (Ahe. 3:4) Po mwana winu wakuwa, mungamufumba kuti, “Asani Chiuta ndiyu wakutilenga, asi iyu ndiyu ngwakwenere kutipaska ulongozgi wo ungatiwovya kuti tikondwengi?” Pavuli paki mungamukambiya kuti ulongozgi wakukhumbika wenuwu usanirika mu Bayibolu.

 WOVYANI MWANA WINU KUTI WAGWIRISKIYENGI NTCHITU FUNDU ZA MU BAYIBOLU

9. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki mwana winu wangafumba vakukwaskana ndi vo tigomezga?

⁹ Nyengu zinyaki, mwana winu wangafumba mafumbu pa vinthu vo Bayibolu likamba kuti viheni. Asani vaŵa viyo, yesesani kuziŵa chifukwa cho wafumbiya. Kumbi wakayikiya nadi fundu za mu Bayibolu pamwenga suzgu ndakuti watondeka kukonkhoske anyaki vo wagomezga? Kwali vinthu vewuli mungamuwovya kuti wagomezgengi ukongwa fundu za mu Bayibolu mwakugwiriskiya ntchitu buku la Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya! b

10. Kumbi mungamuwovya wuli mwana winu kuti waŵanaŵaniyengi ubwezi waki ndi Yehova?

¹⁰ Wovyani mwana winu kuti wawonengi kuti kuja pa ubwezi ndi Yehova ntchinthu chakuzirwa. Muchisambira Bayibolu ndi mwana winu ziŵani vo ve mumtima mwaki mwakugwiriskiya ntchitu mafumbu kweniso vakuyeruzgiyapu vo ve mu buku la Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya! (Nthanthi 20:5) Mwakuyeruzgiyapu, sambiru 8 likamba kuti Yehova we nge mubwezi yo watitiyanja ndi kutipaska ulongozgi wo ungativikiliya kweniso kutiwovya. Asani mwakambiskana nayu lemba la 1 Yohane 5:​3, mungamufumba kuti: “Kumbi kuziŵa kuti Yehova ndi Bwezi lamampha, kutitiwovya kuti tiwuwonengi wuli ulongozgi wo watitipaska?” Fumbu lipusu lo mungafumba mwana winu, lingamuwovya kuti wawonengi kuti Chiuta wapereka marangu chifukwa chakuti watitiyanja.—Yesa. 48:​17, 18.

11. Kumbi mungamuwovya wuli mwana winu kuti wawonengi kuti fundu za mu Bayibolu zakhumbika ukongwa? (Nthanthi 2:​10, 11)

¹¹ Kambiskanani ndi mwana winu kuziŵa mo fundu za mu Bayibolu zititiwovye. Asani muŵerenge limoza Bayibolu pamwenga lemba la zuŵa, kambiskanani mo fundu za mu Bayibolu zawovye banja linu. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi mwana winu wawona kuti kugwira ntchitu mwaphamphu kweniso kuchita vinthu mwauneneska nkhwakovya? (Ahe. 13:18) Mungadidimizga mo fundu za mu Bayibolu zititivikiliya kuti tikondwengi kweniso kuja umoyu wamampha. (Nthanthi 14:​29, 30) Kukambiskana fundu zenizi ndi mwana winu kungamuwovya kuti wawonengi kuti ulongozgi wa mu Bayibolu ngwakukhumbika ukongwa.—Ŵerengani Nthanthi 2:​10, 11.

12. Kumbi da munyaki wanguwovya wuli mwana waki kuti wawonengi kuti fundu za mu Bayibolu zakuzirwa ukongwa?

¹² Da munyaki wa ku France zina laki Steve, wangukonkhoska mo iyu ndi muwolu waki anguwovye mwana wawu, Ethan, wa vyaka 16 kuti wawonengi kuti Yehova wakutipaska marangu chifukwa chakuti watitiyanja. Iyu wangukamba kuti: “Tamufumbanga mafumbu nge ngakuti, ‘Ntchifukwa wuli Yehova wakhumba kuti tivwiyengi fundu iyi? Kumbi fundu yeniyi yilongo wuli kuti iyu watitiyanja? Kumbi ntchinthu wuli cho chingachitika asani waleka kugwiriskiya ntchitu fundu yeniyi?’” Kufumba mafumbu nge ngenanga kunguwovya Ethan kuti wagomezgengi kuti vo Yehova wakamba vauneneska. Steve wangukamba so kuti: “Chilatu chidu nkhuwovya Ethan kuti waziŵengi kuti mu Bayibolu mwe zeru zakovya ukongwa kuphara za ŵanthu.”

13. Kumbi apapi angasambiza wuli mwana wawu kuti wagwiriskiyengi ntchitu fundu za mu Bayibolu? Kambani chakuwoniyapu.

¹³ Sambizani mwana winu kuti wagwiriskiyengi ntchitu fundu za mu Bayibolu pa umoyu waki. Tiyeruzgiyi kuti mwana winu kusukulu amupempha kuti wakaŵerengi buku linyaki. Ŵanthu wo akonkhoskeka mubuku lo, achita vinthu viheni nge ureŵi pamwenga viwawa. Kweni vo ve mubuku lo vikukonkhoskeka mu nthowa yakuti ŵanthu atoriyeku nkharu ziheni za ŵanthu wo. Yimwi mungachiska mwana winu kuti waŵanaŵaniyi fundu za mu Bayibolu zo zilongo mo Yehova wavwiya asani ŵanthu achita pamwenga kukamba vinthu vaviyo. (Nthanthi 22:​24, 25; 1 Akori.  15:33; Afi. 4:8) Venivi vingawovya mwana winu kuti wakapharazgiyi asambizi kweniso anyaki mukilasi.

SAMBIZANI MWANA WINU KUTI WAVIKILIYENGI VO WAGOMEZGA

14. Kumbi ndi nkhani niyi yo achinyamata angasuzgika kukonkhoske anyawu, nanga ntchifukwa wuli?

¹⁴ Nyengu zinyaki achinyamata achikhristu angatondeka kuja ndi chiganga kuti avikiliyi vo agomezga. Mwakuyeruzgiyapu, angachita mantha kukonkhoska chifukwa cho aleke kugomezga kuti vinthu vikuchita kusambuka. Chifukwa wuli? Asambizi ŵawu angakamba kuti fundu yakuti vinthu vikuchita kusambuka ndi nthanu waka cha kweni ndi fundu yauneneska. Asani ndimwi mpapi, kumbi mungamuwovya wuli mwana winu kuti wasimikizengi kuti vo wagomezga vauneneska nadi?

15. Kumbi ntchinthu wuli cho chingawovya Mkhristu wachinyamata kusimikiza kuti vo wagomezga vauneneska nadi?

¹⁵ Wovyani mwana winu kuti wasimikizengi kuti vo wagomezga vauneneska. Mwana winu wakhumbika cha kuchita soni kuti wagomezga kuti vinthu vikuchita kulengeka. (2 Timo. 1:8) Chifukwa wuli? Chinanga mbasayansi anandi nawu agomezga kuti vinthu vamoyu vikuchita kujaku ŵaka mwangozi cha. Asayansi ŵenaŵa asaniya ukaboni wakuti munthu munyaki wazeru ndiyu wakulenga vinthu vamoyu vakuziziswa venivi. Mwaviyo, yiwu akoliyana nayu cha fundu yakuti vinthu vikuchita kusambuka, vo kanandi visambizika mumasukulu pacharu chosi. Mwana winu wangaja so ndi chivwanu chakukho asani wangaziŵa vo vinguwovya abali ndi azichi anyaki kuti ayambi kugomezga kuti vinthu vamoyu vikuchita kulengeka. c

16. Kumbi apapi angawovya wuli mwana wawu kuziŵa mo wangakonkhoske chifukwa cho wagomezge kuti kwe Mlengi? (1 Peturo 3:15) (Wonaniso chithuzi.)

¹⁶ Wovyani mwana winu kuziŵa mo wangakonkhoske chifukwa cho wagomezge kuti kwe Mlengi. (Ŵerengani 1 Peturo 3:15.) Mungachita umampha kuŵerenge limoza nkhani za pa jw.org za mutu wakuti “Zimene Achinyamata Amadzifunsa—Kodi Zinthu Zinachita Kulengedwa?” Pavuli paki, mwana winu wangasankha fundu zo wawona kuti zingawovya ŵanthu anyaki kuvwisa kuti kwe Mlengi. Yeseriyani vo mwasaniya. Mukumbuseni kuti watenere cha kupindana ndi anyaki mukilasi pakukonkhoska vo wagomezga. Muchiskeni kuti wakonkhoskengi mwakudumuwa kweni mwakuvwika umampha asani munthu munyaki wakhumba kukambiskana nayu nkhani yo. Mwakuyeruzgiyapu, munyaki wa kusukulu wangakamba  kuti: “Ini ndigomezga vinthu vo nditiviwona pe, ndipu ndechendamuwonepu Chiuta.” Mkhristu wachinyamata wangamuka kuti: “Tiyeruzgiyi kuti utenda mu thundu lo le kutali ukongwa ndi mizi ya ŵanthu ndipu wasaniya chisimi chamampha cho che ndi maji. Kumbi ungakamba kuti chisimi cho chikuzapu chija? Vakuwoneke limu kuti munthu munyaki ndiyu wakukumba chisimi chenichi. Ndimu so viliri ndi vinthu vosi vo ve muchilengedu, munthu munyaki ndiyu wakuvilenga!”

17. Kumbi apapi angachiska wuli mwana wawu kuti wasaniyengi mipata yakwamba kukambiskana ndi anyaki uneneska wa mu Bayibolu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹⁷ Chiskani mwana winu kuti wasaniyengi mipata yakukonkhoske ŵanthu anyaki uneneska wa mu Bayibolu. (Aro. 10:10) Kusambira mo wangakonkhoske ŵanthu anyaki vo wagomezga kungayanana ndi vo vichitika kuti mwana wasambiri kwenda. Pakwamba, mwana yo wasambira kuma ndipu pavuli paki watamba kumbatiya. Mwakuyanana ŵaka, pakwamba Mkhristu wachinyamata wangayamba kupharazgiya ŵanthu mu nthowa yipusu. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wangafumba munyaki yo wasambira nayu sukulu kuti: “Kumbi uziŵa kuti asayansi anandi apanga vinthu mwakutore vinthu vo ve muchilengedu? Agani ndikulongo kavidiyo yaka.” Asani wamulongo kavidiyo ko ke pa chigaŵa chakuti Kumbi Vikuchitika Vija?, wangamufumba kuti: “Asani asayansi ndiwu athamikika chifukwa chakupanga vinthu mwakutore ku chilengedu, kumbi ndiyani yo wakhumbika kuthamikika ukongwa chifukwa cha vo tiwona mu chilengedu?” Kukambiskana ndi ŵanthu mu nthowa yeniyi, kungawovya munyaki yo kukhumba kusambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova.

LUTIRIZGANI KUWOVYA MWANA WINU KUJA NDI CHIVWANU CHAKUKHO

18. Kumbi apapi angachita wuli kuti alutirizgi kovya mwana wawu kuja ndi chivwanu mwaku Chiuta?

¹⁸ Tija mucharu cho ŵanthu anandi atimugomezga cha Yehova. (2 Petu. 3:3) Mwaviyo, apapi po musambira Bayibolu ndi mwana winu mumuchiskengi kuti wasambirengi nkhani zo zingamuwovya kuti wagomezgengi ukongwa Mazu ngaku Chiuta ndi fundu zaki. Muwovyeni kuti waŵanaŵaniyengi kweniso wagomezgengi ukongwa Yehova mwakukambiskana nayu vakukwaskana ndi vo Yehova wakulenga. Muwovyeni so kuvwisa mauchimi nga mu Bayibolu ngo ngakufiskika kali. Ndipu chakukhumbika ukongwa mupempherengi ndi mwana winu kweniso mumupempheriyengi. Asani muchita viyo, mungasimikiza kuti Yehova watumbikengi phamphu linu lakovya mwana winu kuti waje ndi chivwanu chakukho.—2 Mbiri 15:7.