Julani

Lutani pa vo ve mukati

NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 48

SUMU 97 Mazu Ngaku Chiuta Ngatitipasa Umoyu

Vo Tisambira pa Viŵandi Vo Yesu Wanguryiska Ŵanthu

Vo Tisambira pa Viŵandi Vo Yesu Wanguryiska Ŵanthu

“Ini ndini chiŵandi chakupaska umoyu. Weyosi yo watuza kwaku ini wazamuvwapu nja cha.”YOHA. 6:35.

FUNDU YIKULU

Tikambiskanengi vo tisambira mu nkhani ya mu Yohane chaputala 6, yo yikonkhoska mo Yesu wanguryiska chigulu cha ŵanthu viŵandi ndi somba.

1. Ntchifukwa wuli chiŵandi chenga chakukhumbika ukongwa mu nyengu yakali?

 CHIŴANDI chenga chakurya cho ŵanthu anandi achithembanga mu nyengu yakali. (Gene. 14:18; Luka 4:4) Ndichu chifukwa chaki Bayibolu ligwiriskiya ntchitu “chiŵandi” pakukamba chakurya chechosi. (Mate. 6:11) Pa vakuziziswa vaki viŵi vakuziŵika umampha, Yesu wangugwiriskiya ntchitu viŵandi. (Mate. 16:​9, 10) Yimoza mwa nkhani zenizi titiyisaniya mu Yohane chaputala 6. Tichikambiskana nkhani yeniyi tiwonengi vo isi tingasambirapu mazuŵa nganu.

2. Kumbi mphanyengu niyi po ŵanthu masawuzandi akhumbikanga chakurya?

2 Akusambira aku Yesu ŵati amaliza kupharazga, Yesu wangukwera nawu muboti ndi kuyambukiya kusirya linyaki la Nyanja ya Galileya kuti akapumuwi. (Mariko 6:​7, 30-32; Luka 9:10) Ndipu anguluta kumalu kwakuŵija kuchigaŵa cha Betisayida. Kweni pati pajumpha ŵaka nyengu yimanavi chigulu cha ŵanthu chinguza ko yiwu ŵenga. Yesu wanguŵaleka ŵaka cha ŵanthu wo kweni wangwamba kuŵasambiza vakukwaskana ndi Ufumu ndipuso kuchizga ŵanthu wo atamanga. Chifukwa chakuti kwafipanga, akusambira aku Yesu angwamba kufipa mtima kuti ŵanthu ŵenaŵa aryengenji. Anyaki mwa ŵanthu ŵenaŵa atenere kuti ŵenga ndi chakurya chimanavi kweni anandi akhumbikanga kuluta kumizi kuti akaguli chakurya. (Mate. 14:15; Yoha. 6:​4, 5) Kumbi Yesu wanguchitanji?

YESU WANGUPEREKA VIŴANDI MWAKUZIZISWA

3. Kumbi Yesu wanguchita wuli pa nyengu yo ŵanthu akhumbikanga chakurya? (Wonaniso chithuzi.)

3 Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Palivi chifukwa chakuti alutiyi, kweni yimwi ndimwi muŵapaski chakurya.” (Mate. 14:16) Lenili lenga suzgu likulu chifukwa penga anthulumi pafufupi 5,000. Asani tingasazgiyapu anthukazi ndi ŵana, ndikuti wosi pamoza ŵenga ŵanthu pafufupi 15,000. (Mate. 14:21) Andireya wangukamba kuti: “Panu pe kamnyamata ko ke ndi viŵandi vinkhondi vabalire ndi tisomba tiŵi. Kweni ndivu vingachitanji pa chigulu chosi ichi?” (Yoha. 6:9) Ŵanthu akavu kweniso anyaki ndiwu aryanga viŵandi va balire, ndipu tisomba teniti titenere kuti tenga takumira kweniso angutidira mche. Yapa viwoneke limu kuti chakurya cho kamnyamata yaka kanguza nachu chenga chakukwana cha kuti ŵanthu wosi aryi ndi kuguta.

Yesu wangupaska ŵanthu vinthu vo akhumbikanga, vinthu vauzimu kweniso vakuliŵavu (Wonani ndimi 3)


4. Kumbi tisambiranji pa nkhani yo yisanirika pa Yohane 6:​11-13? (Wonaniso vithuzi.)

4 Yesu wakhumbanga kuŵalongo lisungu ŵanthu. Mwaviyo, wanguŵakambiya kuti aje pa uteka mumagulumagulu. (Mariko 6:​39, 40; ŵerengani Yohane 6:​11-13.) Bayibolu likamba kuti Yesu wanguwonga Awisi chifukwa cha chiŵandi kweniso somba. Penga nadi pakuvwika kuwonga Chiuta chifukwa iyu ndiyu wapereka chakurya. Nasi titenere kuyezga vo Yesu wanguchita mwakupemphera techendaryi chakurya, kwali te tija pamwenga te ndi anyidu. Pavuli paki, Yesu wangulamula kuti chakurya cho chigaŵiki ndipu ŵanthu wo, angurya ndi kuguta. Ŵati arya, chakurya chinyaki chingujaku ndipu Yesu wakhumbanga cha kuti chitayiki ŵaka. Mwaviyo, iyu wangukambiya akusambira ŵaki kuti achiŵiki pamoza, kuti chiziryiki nyengu yinyaki. Yesu wakupereka chakuwoniyapu chamampha pa nkhani yakugwiriskiya ntchitu vinthu mwazeru. Asani ndimwi mpapi, mungachita umampha kusambira nkhani yeniyi ndi ŵana ŵinu kuti musambiri vinandi pa nkhani ya pempheru, kulonde alendu ndipuso kuja ndi mtima wakupaska.

Jifumbeni kuti, ‘Kumbi ndiyezga Yesu pa nkhani yakupemphera ndechendaryi chakurya?’ (Wonani ndimi 4)


5. Kumbi ŵanthu anguchita wuli Yesu wati wachita vakuziziswa pa zuŵa ili, nanga iyu wanguchita wuli?

5 Ŵanthu anguma mutu ndi mo Yesu wasambiziyanga ndipuso vakuziziswa vo wachitanga. Chifukwa chakuti Mozesi wangukamba kuti Chiuta wazamuyuska mchimi wapade, ŵanthu atenere kuti ajifumbanga kuti, ‘Kumbi Yesu ndi mchimi mwenuyu?’ (Doto. 18:​15-18) Asani ndiviyo, vitenere kuti vawonekanga kuti Yesu wazamuja wakulamuliya wamampha ukongwa yo wazakuŵapaskanga chakurya Ayisirayeli wosi. Mwaviyo, ŵanthu wo akhumbanga kuko Yesu “ndi kumuvwalika ufumu.” (Yoha. 6:​14, 15) Asani Yesu wanguzomereza venivi ndikuti watingi wayambengi kuchitaku ndali za Ayuda wo alamulikanga ndi ufumu wa Aroma. Kumbi iyu wanguchita venivi? Awa. Bayibolu likamba kuti Yesu ‘wanguthaŵiya kuphiri.’ Mwaviyo, chinanga kuti ŵanthu anyaki amuchichizganga, kweni wanguchitaku cha ndali. Yapa tisambirapu fundu yakukhumbika ukongwa!

6. Kumbi tingalongo wuli kuti tiyezga Yesu? (Wonaniso chithuzi.)

6 Mbuneneska kuti ŵanthu angatipempha cha kuti tisambusi chakurya kuti chije chinandi pamwenga kutichichizga kuti tije fumu pamwenga pulezidenti. Kweni angatichichizga kuti tichiteku ndali mwakuvote munthu munyaki pamwenga kuti tikambi mazu ngakulongo kuti te kuchigaŵa cha munthu munyaki yo ŵanthu awona kuti wangasintha vinthu mucharu. Kweni vo Yesu wanguchita vititisambiza kanthu kanyaki. Iyu wangukana kuchitaku chechosi chakukwaskana ndi ndali. Ndipu wangukamba kuti: “Ufumu wangu ngwacharu ichi cha.” (Yoha. 17:14; 18:36) Mazuŵa nganu, Akhristu angachita umampha kuyezga vo Yesu wachitanga kweniso mo wawoniyanga vinthu. Isi tipharazga, tipemphere kweniso titovya Ufumu waku Chiuta. (Mate. 6:10) Tiyeni tikambiskani so vakukwaskana ndi nkhani yaku Yesu yo wangupaska ŵanthu chakurya mwakuziziswa, kuti tiwoni vinthu vinyaki vo tingasambirapu.

Yesu wanguchitaku cha ndali za Ayuda pamwenga Aroma ndipu wakuŵaleke chakuwoniyapu chamampha akusambira ŵaki (Wonani ndimi 6)


“VO VIŴANDI VANG’ANAMUWANGA”

7. Kumbi Yesu wanguchitanji, nanga akusambira ŵaki anguchitanji? (Yohane 6:​16-20)

7 Yesu wati wapaska ŵanthu chakurya, wangukambiya akusambira ŵaki kuti atuweku kwenuku ndi kuwere ku Kaperenao paboti. Ndipu wanguluta kuphiri kuti ŵanthu aleki kumuvwalika ufumu. (Ŵerengani Yohane 6:​16-20.) Akutumika achiyenda panyanja muboti, kungwamba chimphepu cho chinguchitiska mayiŵa. Pavuli paki, Yesu wanguza kwaku yiwu ndipu wayendanga pamaji. Iyu wangukambiya wakutumika Peturo kuti nayu wayendi pamaji. (Mate. 14:​22-31) Yesu wati wakwera ŵaka muboti, chimphepu chinguleka. Ŵati awona venivi akusambira wo angukamba kuti: “Ndimwi nadi Mwana waku Chiuta.” a (Mate. 14:33) Kweni anguwona kukoliyana kwekosi cha ndi vo vinguchitika pa nyengu yo ŵenga ndi chigulu cha ŵanthu. Wonani vo Mariko wangukamba vakukwaskana ndi nkhani yeniyi. Iyu wangukamba kuti: “[Akutumika] anguzizwa ukongwa chifukwa cha venivi, pakuti anguziŵa cha vo viŵandi viya vang’anamuwanga, kweni mitima yawu yingulutirizga kuja yambula kuvwisa vinthu.” (Mariko 6:​50-52) Yiwu angutondeka kuvwisa kuti Yehova wakumupaska nthazi zinandi Yesu kuluska kupaska ŵanthu chakurya mwakuziziswa. Pavuli paki, Yesu wangukamba so vakukwaskana ndi chakuziziswa cha chiŵandi, ndipu venivi vititisambiza kanthu kanyaki.

8-9. Ntchifukwa wuli chigulu cha ŵanthu chapenjanga Yesu? (Yohane 6:​26, 27)

8 Ŵanthu wo Yesu wanguŵapaska chakurya akhumbanga ŵaka chakurya kweniso kusaniya vinthu vakuliŵavu. Kumbi angulongo wuli venivi? Mawa laki, ŵanthu ŵenaŵa angusaniya kuti Yesu ndi akusambira ŵaki atuwaku. Mwaviyo, angwamba kukwera maboti ngo ngangutuliya ku Tiberiya ndipu anguluta ku Kaperenao kuti akasaniyi Yesu. (Yoha. 6:​22-24) Kumbi yiwu akhumbanga nadi kuvwa vinandi vakukwaskana ndi Ufumu? Awa. Yiwu akhumbanga ŵaka kurya chiŵandi. Ntchifukwa wuli tikamba viyo?

9 Wonani vo vinguchitika ŵanthu wo ŵati asaniya Yesu kufupi ndi Kaperenao. Yesu wanguŵasimikiza kuti aza kwaku iyu kuti aziryi ŵaka chiŵandi. Ndipu wanguŵakambiya kuti ‘viŵandi vo angurya ndi kuguta ntchakurya cho chinangika.’ Iyu wanguŵachiska kuti atenere kugwiriya ntchitu “chakurya chambula kumala cho chipaska umoyu wamuyaya.” (Ŵerengani Yohane 6:​26, 27.) Yesu wanguŵakambiya kuti Awisi ndiwu atingi aperekengi chakurya chaviyo. Fundu yakuti chakurya cho chingawovya munthu kuti wasaniyi umoyu wamuyaya, yitenere kuti yinguŵaziziswa ukongwa ŵanthu! Kumbi chenichi chenga chakurya wuli, nanga ŵanthu wo amuvwisiyanga atingi achisaniyengi wuli?

10. Kumbi ŵanthu akhumbikanga kuchitanji kuti azilonde “umoyu wamuyaya”?

10 Ayuda ŵenaŵa atenere kuti aŵanaŵananga kuti akhumbikanga kuchita vinthu vinyaki kuti asaniyi chakurya chenichi. Yiwu aŵanaŵananga kuti kuchita “ntchitu” za Dangu laku Mozesi ndiku kungaŵawovya. Kweni Yesu wanguŵakambiya kuti: “Ntchitu yaku Chiuta ndi iyi, muje ndi chivwanu mwaku yo wakumutuma.” (Yoha. 6:​28, 29) Yiwu akhumbikanga kuja ndi chivwanu mwaku Yesu kuti azilonde “umoyu wamuyaya.” Ndipu venivi ndivu Yesu wangukambapu nyengu yinyaki kuvuli. (Yoha. 3:​16-18, 36) Ndipu pati pajumpha nyengu, Yesu wanguzikamba vo tikhumbika kuchita kuti tizilonde umoyu wamuyaya.—Yohane 17:3.

11. Kumbi Ayuda angulongo wuli kuti maŵanaŵanu ngawu ngosi ngenga pa chiŵandi? (Salimo 78:​24, 25)

11 Ayuda angukana kukoliyana ndi vo Yesu wasambizanga vakukwaskana ndi “ntchitu” yasonu yaku Chiuta. Yiwu angumufumba kuti: “Kumbi muchitengi chisimikizu wuli kuti tichiwoni ndi kukugomezgani?” (Yoha 6:30) Yiwu angukamba kuti Ayisirayeli mu nyengu yaku Mozesi alondiyanga mana mwakuziziswa kuti aryengi, cho chenga chakurya chawu zuŵa lelosi. (Nehe. 9:15; ŵerengani Salimo 78:​24, 25.) Yapa viwoneke limu kuti maŵanaŵanu ngawu ngosi ngenga pa chiŵandi chayichu. Mwakuti angumufumbapu cha Yesu kuti wang’anamuwanji wachikamba vakukwaskana ndi “chiŵandi chayichu chakutuliya kuchanya.” Kweni chiŵandi chenichi chenga chakupambana ukongwa ndi mana chifukwa chatingi chiŵawovyengi kuti azisaniyi umoyu wamuyaya. (Yoha 6:32) Yiwu ayanjanga ukongwa vinthu vakuliŵavu mwakuti avwisiyanga cha vo Yesu waŵasambizanga kuti azilonde umoyu wamuyaya. Kumbi tisambiranjipu penapa?

CHINTHU CHAKUKHUMBIKA KWAKU ISI

12. Kumbi Yesu wangukamba kuti chakukhumbika ukongwa ntchinthu wuli?

12 Mu Yohane chaputala 6 tisambiramu fundu yakukhumbika ukongwa. Fundu yaki njakuti tikhumbika kuŵika maŵanaŵanu ngidu ngosi pa vinthu vauzimu. Yesu wangukamba mwakuvwika umampha fundu yeniyi pa nyengu yo Satana wamuyesanga. (Mate. 4:​3, 4) Ndipu pa Upharazgi wa Paphiri wangudidimizga fundu yakuti, kuja pa ubwezi wamampha ndi Chiuta nkhwakukhumbika ukongwa. (Mate. 5:3) Mwaviyo, tikhumbika kujifumba kuti, ‘Kumbi vo ndichita pa umoyu wangu vilongo kuti ndiwona kuti ubwezi wangu ndi Yehova ngwakukhumbika ukongwa kuphara vinthu vakuliŵavu?’

13. (a) Ntchifukwa wuli mbuheni cha kukondwa ndi chakurya? (b) Kumbi ntchinthu wuli cho tikhumbika kutcheŵa nachu? (1 Akorinto 10:​6, 7, 11)

13 Mbuheni cha kupempha Yehova kuti watiwovyi kusaniya vinthu vakuliŵavu kweniso kukondwa ndi vinthu venivi. (Luka 11:3) Bayibolu likamba kuti mbumampha kuti munthu “waryi ndi kumwa kweniso kusaniya likondwa chifukwa cha ntchitu yaki yo wagwira mwaphamphu” ndipu venivi “vituliya mu janja laku Chiuta wauneneska.” (Waku. 2:24; 8:15; Yako. 1:17) Kweni tikhumbika mbwenu kuphwere kuti vinthu vakuliŵavu vingajanga vakukhumbika ukongwa cha pa umoyu widu. Wakutumika Paulo wangudidimizga fundu yeniyi po walembiyanga Akhristu wo ŵengaku pa nyengu yo Yerusalemu ndi nyumba yakusopiyamu venga pafupi kubwangandulika. Iyu wangukamba vinthu viheni vo Ayisirayeli anguchita pa nyengu yo ŵenga muchipululu, kusazgapu vo vinguchitika pafupi ndi Phiri la Sinayi. Iyu wangutcheŵesa Akhristu “kuti [aleki] kukhumbira vinthu viheni nge mo [Ayisirayeli] anguvikhumbiriya.” (Ŵerengani 1 Akorinto 10:​6, 7, 11.) Yehova wangupaska Ayisirayeli chakurya mwakuziziswa. Kweni chifukwa cha mbunu, chakurya cho angupaskika chinguja “vinthu viheni” vo vinguŵapwetekesa. (Nume. 11:​4-6, 31-34) Ndipu pa nyengu yo asopanga mwana wa ng’ombi wagolidi, Ayisirayeli angulongo kuti kurya, kumwa kweniso kukondwa nkhwakukhumbika ukongwa kuluska kuvwiya Yehova. (Eki. 32:​4-6) Paulo wangulemba vo vinguchitikiya Ayisirayeli, kuti watcheŵeski Akhristu wo ŵengaku pa nyengu yo Yerusalemu ndi nyumba yakusopiyamu venga pafupi kubwangandulika mu 70 C.E. Nasi tija mu nyengu yo umaliru wa charu ichi we pafupi ukongwa. Mwaviyo tikhumbika kuvwiya ndi mtima wosi ulongozgi waku Paulo.

14. Kumbi tikhazanji mucharu chifya pa nkhani ya chakurya?

14 Yesu wati wakamba kuti tipempherengi kuti mutipaski “chakurya chidu cha msanawale,” wangutisambiza so kuti tipemphengi kuti khumbu laku Chiuta lichitiki “panu pasi, nge kuchanya.” (Mate. 6:​9-11) Kumbi muwona kuti umoyu wazamuja wuli pacharu pa nyengu yeniyi? Bayibolu lilongo kuti khumbu laku Chiuta pacharu lisazgapu kuja ndi chakurya chamampha. Mwakukoliyana ndi lemba la Yesaya 25:​6-8, asani Ufumu waku Yehova waziyamba kulamuliya, pacharu chapasi pazamuja chakurya chinandi chamampha cho ŵanthu azamukondwa nachu. Pa lemba la Salimo 72:16 pe layizgu lakuti: “Pacharu chapasi pazamuja chakurya chinandi; ndipu chazamusapaliya pachanya pa mapiri.” Kumbi mukhumbisiska kuzibika chakurya cho mutanja pamwenga kuzisambira kubika chakurya cho mwechendabikepu? Kusazgapu yapa, panyaki so mukhumbisiska kuzipanda minda yinu ya mphereska kweniso kuzikondwa ndi vipasu vaki. (Yesa. 65:​21, 22) Ndipu weyosi pacharu wazamukondwa ndi vitumbiku vakukondwesa venivi.

15. Kumbi ŵanthu wo azamuyuskika azamusambiranji? (Yohane 6:35)

15 Ŵerengani Yohane 6:35. Tiyeni tikambiskani so vakukwaskana ŵanthu wo angurya chiŵandi ndi somba zo Yesu wangupereka. Kunthazi asani ŵanthu aziyuskika, mungazikumana ndi anyaki mwa ŵanthu ŵenaŵa. Chinanga kuti kali angulongo chivwanu cha, yiwu angaziyuskika. (Yoha 5:​28, 29) Ŵanthu ŵenaŵa azamusambira vo Yesu wang’anamuwanga po wangukamba kuti: “Ini ndini chiŵandi chakupaska umoyu. Weyosi yo watuza kwaku ini wazamuvwapu nja cha.” Yiwu azamukhumbika kuja ndi chivwanu mu sembi yaku Yesu, azamukhumbika kugomezga kuti Yesu wakupereka umoyu waki chifukwa chaku yiwu. Pa nyengu yeniyo, pazamuja dongosolu lapade lakusambiza ŵanthu wo azamuyuskika kweniso ŵana wo angaziwaku pa nyengu yo. Tazamukondwa ukongwa kugwiraku ntchitu yakusambiza yeniyi! Kukamba uneneska, kuwovya ŵanthu anyaki kuja pa ubwezi ndi Yehova, chazamuja chinthu chakukondwesa ukongwa kuluska chakurya chechosi chakunowa cho tazamukurya mucharu chifya.

16. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani yakulondopu?

16 Mu nkhani iyi, tawona chigaŵa cha nkhani yo yisanirika mu Yohane chaputala 6, kweni penga vinthu vinandi vo Yesu wakhumbanga kusambiza vakukwaskana ndi “umoyu wamuyaya.” Ayuda wo Yesu waŵasambizanga akhumbikanga kuvwisiya mwakuphwere ndipu nasi tikhumbika kuvwisiya mwakuphwere. Mu nkhani yakulondopu tilutirizgengi kukambiskana nkhani yo ye mu Yohane chaputala 6.

SUMU 20 Mukupereka Mwana Winu Wapade

a Kuti muziŵi vinandi pa nkhani yakukondwesa yeniyi wonani buku lakuti Yesu Ndi Nthowa, Uneneska ndi Umoyu, peji 131 ndipuso lakuti Yezgani Chivwanu Chawu, peji 185.