NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 2
SUMU 132 Sonu Ndisi Liŵavu Limoza
Anthulumi Akuto, Muŵapaskengi Ulemu Awolu Ŵinu
“Yimwi anthulumi akuto, . . . muŵapaskengi ulemu anthukazi.”—1 PETU. 3:7.
FUNDU YIKULU
Tisambirengi mo munthulumi wakuto wangalongore ulemu muwolu waki kuziya mu vakukamba ndipuso vakuchita vaki.
1. Ntchifukwa wuli Yehova wakwambisa nthengwa?
YEHOVA ndi “Chiuta walikondwa,” ndipu wakhumba kuti tikondwengi. (1 Timo. 1:11) Iyu wakutipaska mphasu zinandi kuti tikondwengi ndi umoyu. (Yako. 1:17) Yimoza mwa mphasu zenizi, ndi nthengwa. Asani munthulumi ndi munthukazi atorana, alayizga kuti ayanjanengi ndipuso kutumbikana. Asani yiwu alutirizga kwanjana, vitovya kuti akondwengi ukongwa.—Nthanthi 5:18.
2. Kumbi nthengwa zinandi zitenda wuli mazuŵa nganu?
2 Kweni vakupaska chitima kuti ŵanthu anandi wo akutorana aluwa vo angulayizgana pa zowala zawu. Venivi vichitiska kuti alekengi kukondwa. Pambula kuswera yapa Wupu Wakuwona va Umoyu Pacharu Chosi Chapasi, ungulemba lipoti lo lilongo kuti anthulumi anandi atiŵapuma awolu ŵawu, kuŵanyoza pamwenga kuŵachitiya nkhaza mu nthowa zinyaki. Munthulumi yo wachita venivi wangachita nayu vinthu mwaulemu muwolu waki pagulu, kweni asani ŵe kunyumba, watimuchitiya nkhaza. Kweniso anthulumi anandi awonere vinthu vakusikuwa. a Venivi vichitiska kuti awolu ŵawu ajivwengi kuti atanjika cha ndipu akondwa cha.
3. Ntchifukwa wuli anthulumi anyaki atiŵachitiya nkhaza awolu ŵawu?
3 Ntchifukwa wuli anthulumi anyaki atiŵachitiya nkhaza awolu ŵawu? Panyaki akulereka ndi awusewu wo mbankhaza ukongwa, mwaviyo angawona kuti mbuheni cha kuchitiya nkhaza muwolu wawu. Anyaki achita nkhaza chifukwa ndivu anthulumi anandi achita muchigaŵa chawu. Ndipu yiwu akhumba kuti awolu ŵawu aziŵengi kuti munthulumi ndiyu bwana mu nthengwa yawu. Anthulumi anyaki akusambizika cha kuti akhumbika kujiko. Penipo anyaki awonere vinthu vakusikuwa. Venivi vichitiska kuti aŵawonengi mu nthowa yiheni anthukazi kweniso aja ndi maŵanaŵanu ngaheni pa nkhani yakugonana. Kusazgiyapu penapa, malipoti ngalongo kuti muliri wa COVID-19 wachitiska kuti masuzgu ngenanga ngakuwi ukongwa. Kweni anthulumi akhumbika cha kuŵachitiya nkhaza awolu ŵawu pa chifukwa chechosi.
4. Kumbi anthulumi Achikhristu atenere kuphwere ndi vinthu wuli, nanga ntchifukwa wuli?
4 Anthulumi Achikhristu atenere kuphwere kuti aleki kutole maŵanaŵanu ngaheni ngo charu che nangu pa nkhani ya mo atiŵawone anthukazi. b Chifukwa wuli? Chifukwa vo munthu waŵanaŵana ndivu kanandi wachita. Wakutumika Paulo wangutcheŵeska Akhristu akusankhika a ku Roma kuti akhumbika kuleka “kuwumbika ndi vakuchitika va mu nyengu yinu.” (Aro. 12:1, 2) Pa nyengu yo Paulo walembiyanga kalata Akhristu a ku Roma, viwoneka kuti ndipu yiwu aja kali Akhristu kwa vyaka vinandi. Chinanga kuti venga viyo, mazu ngo Paulo wangulemba ngalongo kuti Akhristu anyaki mu mpingu atoliyanga midawuku ndipuso mo ŵanthu a kucharu aŵanaŵaniyanga. Ndichu chifukwa chaki wanguŵachiska kuti akhumbikanga kusintha maŵanaŵanu ngawu kweniso mo achitiyanga vinthu. Ulongozgi wenuwu ugwira so ntchitu kwa anthulumi Achikhristu mazuŵa nganu. Kweni vakupaska chitima kuti anyaki atole maŵanaŵanu nga charu ndipu atiŵachitiya nkhaza awolu ŵawu. c Kumbi Yehova wakhumba kuti anthulumi achitengi wuli vinthu ndi awolu ŵawu? Kumuka kusanirika pa lemba lo patuwa mutu wa nkhani yeniyi.
5. Mwakukoliyana ndi 1 Peturo 3:7, kumbi munthulumi watenere kuchita wuli vinthu ndi muwolu waki?
5 Ŵerengani 1 Peturo 3:7. Yehova wakhumba kuti anthulumi aŵapaskengi ulemu awolu ŵawu. Mazu ngakuti ulemu ngang’anamuwa mo tichitiya vinthu ndi munthu yo titimutumbika. Munthulumi yo watimupaska ulemu muwolu waki wachita nayu vinthu mwalisungu ndipuso mwachanju. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mo munthulumi wangamulongore ulemu muwolu waki. Kweni chakwamba, tiyeni tikambiskani vinthu vo vingalongo kuti titiŵapaska ulemu cha awolu ŵidu.
LEKANI KUCHITA VINTHU VO VINGAMUPASKA ULEMU CHA MUWOLU WINU
6. Kumbi Yehova watiŵawona wuli anthulumi wo apuma awolu ŵawu? (Akolose 3:19)
6 Kupuma awolu ŵawu. Yehova watinkha munthu weyosi yo ngwachiwawa. (Salimo 11:5) Iyu watiŵatinkha ukongwa anthulumi wo achitiya nkhaza awolu ŵawu. (Mala. 2:16; ŵerengani Akolose 3:19.) Mwakukoliyana ndi lemba la 1 Peturo 3:7, lo patuwa mutu wa nkhani yeniyi, asani munthulumi watimuchitiya nkhaza muwolu waki, wangaja cha pa ubwezi ndi Chiuta. Ndipu Yehova wangavwisiya cha mapempheru ngaki.
7. Mwakukoliyana ndi Aefeso 4:31, 32, kumbi ndi vinthu wuli vo anthulumi akhumbika cha kuchita? (Wonaniso Vo Mazu Nganyaki Ngang’anamuwa.)
7 Kuchitiya nkhaza awolu ŵawu kuziya mu vakukamba. Anthulumi anyaki alongoro nawu mwaukali awolu ŵawu ndipuso akamba nawu mazu ngaheni. Kweni Yehova watinkha ‘kukwiya, ukali, kugazamuka kweniso mazu ngaheni.’ d (Ŵerengani Aefeso 4:31, 32.) Iyu watuvwa vosi vo anthulumi alongoro ndi awolu ŵawu. Ndipu wakhumba kuti munthulumi walongorongi mwaulemu ndi mulowu waki, chinanga vingaŵa kuti ŵe kwakuŵija. Munthulumi yo wakalipiya muwolu waki watimbanyizga nthengwa yaki kweniso ubwezi waki ndi Chiuta.—Yako. 1:26.
8. Kumbi Yehova wativiwona wuli vinthu vakusikuwa, nanga ntchifukwa wuli?
8 Kuwonere vinthu vakusikuwa. Kumbi Yehova wativiwona wuli vinthu vakusikuwa? Iyu wativitinkha ukongwa. Mwaviyo, munthulumi yo wawonere vinthu vakusikuwa wananga ubwezi waki ndi Yehova kweniso watimupaska ulemu cha muwolu waki. e Yehova wakhumba kuti munthulumi wajengi wakugomezgeka ku muwolu waki kuziya mu vakuchita kweniso mu vo waŵanaŵana. Yesu wangukamba kuti munthulumi yo walereska munthukazi mwakumukhumbira, wachita nayu kali chigololu “mumtima mwaki.” f—Mate. 5:28, 29.
9. Ntchifukwa wuli Yehova watinkha asani munthulumi wachichizga muwolu waki kuti wachitengi vinthu vo vingasuzga njuŵi yaki pa nyengu yo agonana?
9 Kuchichizga muwolu wawu kuti wachiti vinthu vo waleka kukhumba pa nyengu yo agonana. Anthulumi anyaki achichizga awolu ŵawu kuti agonani nawu mwankhaza pamwenga mu nthowa yo yingachitiska kuti njuŵi yawu yiŵasuzgengi. Yehova watinkha malusu ngabwekabweka ngenanga chifukwa ngalongo kuti munthulumi yo ngwambunu kweniso watimuŵanaŵaniya cha muwolu waki. Chiuta wakhumba kuti anthulumi ayanjengi awolu ŵawu kweniso kutumbika maŵanaŵanu ngawu. (Aefe. 5:28, 29) Wuli asani munthulumi Wachikhristu wachita kali malusu ngenanga, watimuchitiya nkhaza muwolu waki pamwenga wawonere vinthu vakusikuwa? Kumbi iyu wangachita wuli kuti wasinthi maŵanaŵanu ndipuso vakuchita vaki?
VO MUNGACHITA KUTI MULEKI KUCHITA VINTHU VAMBULA KUPASKA ULEMU
10. Kumbi anthulumi angayanduwa wuli ndi chakuwoniyapu chaku Yesu?
10 Kumbi munthulumi wangachita wuli kuti waleki kumuchitiya vinthu mwankhaza muwolu waki? Iyu watenere kuyesesa kuyezga Yesu. Chinanga kuti Yesu wangutopu cha, kweni wachitanga vinthu mwaulemu ndi akusambira ŵaki. Ndipu anthulumi angasambirapu kanthu pa nkhani ya mo nawu atenere kuchitiya vinthu ndi awolu ŵawu. (Aefe. 5:25) Tiyeni tikambiskani vo anthulumi angasambira pa nkhani ya mo Yesu wachitiyanga vinthu ndi akusambira ŵaki ndipuso mo wakambiskiyananga nawu.
11. Kumbi Yesu wachitanga wuli vinthu ndi akusambira ŵaki?
11 Yesu wachitanga vinthu mwalisungu ndipuso mwaulemu ndi akusambira ŵaki. Iyu wachitanga nawu vinthu mwaukali cha pamwenga mwankhaza. Chinanga kuti iyu wenga Mbuya, kweni wangugwiriskiya ntchitu nthazi zaki cha kuti yiwu aziŵi kuti we ndi mazaza paku yiwu. Mumalu mwaki, iyu wanguŵateŵete mwakujiyuyuwa. (Yoha. 13:12-17) Iyu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Sambirani kwaku ini chifukwa nde wakuzika kweniso wakujiyuyuwa, ndipu mwazamusisipulika.” (Mate. 11:28-30) Wonani kuti Yesu wenga wakuzika. Munthu wakuzika ngwambula nthazi cha, kweni watijiko waka. Asani ŵanthu amuguŵiska, walutirizga kuja wakuzika kweniso watijiko.
12. Kumbi Yesu walongoronga wuli ndi ŵanthu?
12 Yesu wachiskanga anyaki kweniso kuŵasisipuwa. Iyu wakambanga nawu mwaukali cha akusambira ŵaki. (Luka 8:47, 48) Chinanga kuti ŵanthu akususka amunyozanga ndipuso amuyambiyanga dala, kweni “wanguweze kunyoza cha.” (1 Petu. 2:21-23) Nyengu zinyaki, Yesu wajanga waka cheti, mumalu mwakumuka mwaukali. (Mate. 27:12-14) Kukamba uneneska, iyu wangulongo chakuwoniyapu chamampha kwa anthulumi Achikhristu!
13. Nge mo pakambiya pa Mateyu 19:4-6, kumbi munthulumi wangachita wuli kuti ‘wajibatiki ku muwolu waki’? (Wonaniso chithuzi.)
13 Yesu wangukambiya anthulumi kuti ajengi akugomezgeka kwa awolu ŵawu. Iyu wanguko mazu nga Awisi, wo angukamba kuti munthulumi watenere ‘kujibatika ku muwolu waki.’ (Ŵerengani Mateyu 19:4-6.) Mazu Ngachigiriki ngo angugwiriskiya ntchitu pakufwatuliya mazu ngakuti ‘kujibatika,’ mazu ngaki chayingu ngang’anamuwa “kumata ndi guluu.” Mwaviyo, munthulumi ndi munthukazi atenere kukoliyana ukongwa nge kuti achita kuŵamata ndi guluu. Asani yumoza waku yiwu wangachita chinthu cho chingatimbanyizga nthengwa yawu, ndikuti wosi ŵaŵi asuzgikengi. Munthulumi yo wakoliyana ukongwa ndi muwolu waki wavwisiya cha, kuŵerenga pamwenga kuwonere vinthu vevosi vakusikuwa. Iyu wathaŵisa masu ngaki liŵiliŵi kuti waleki “kulereska vinthu vaŵakaŵaka.” (Salimo 119:37) Iyu wachita phanganu ndi masu ngaki kuti walereskengi cha munthukazi munyaki mwakumukhumbira, kupatuwaku muwolu waki.—Yobu 31:1.
Munthulumi wakugomezgeka wakana kuwona vithuzi vakusikuwa (Wonani ndimi 13) h
14. Kumbi ndi vinthu nivi vo munthulumi wankhaza wakhumbika kuchita kuti wanozgi ubwezi waki ndi Yehova kweniso muwolu waki?
14 Munthulumi yo wapuma muwolu waki pamwenga kumunyoza wakhumbika so kuchita vinthu vinyaki kuti wanozgi ubwezi waki ndi Yehova kweniso muwolu waki. Kumbi watenere kuchitanji? Chakwamba, watenere kuziŵa kuti we ndi suzgu yikulu. Palivi cho ntchakubisika pa masu paku Yehova. (Salimo 44:21; Waku. 12:14; Ahe. 4:13) Chachiŵi, watenere kuleka kumuchitiya nkhaza muwolu waki kweniso watenere kusintha nkharu yaki. (Nthanthi 28:13) Chachitatu, watenere kupepesa muwolu waki kweniso Yehova ndi kuŵapempha kuti amugowoke. (Machi. 3:19) Iyu wakhumbika so kupempha Yehova kuti wamuwovyi kusintha kweniso kuti wayambi kuŵanaŵana, kulongoro ndipuso kuchita vinthu nge mo Yehova wakhumbiya. (Salimo 51:10-12; 2 Akori. 10:5; Afi. 2:13) Chachinayi, iyu watenere kuchita vinthu mwakukoliyana ndi mapempheru ngaki mwakutinkha viwawa va mtundu wewosi kweniso kuleka kulongoro uheni. (Salimo 97:10) Chachinkhondi, watenere kupempha chovyu kwa aliska achanju wo ŵe mu mpingu. (Yako. 5:14-16) Chanambala 6, iyu watenere kunozga vo wangachita kuti wazikhwechi mijalidu yabwekabweka kunthazi. Munthulumi yo wawonere vinthu vakusikuwa nayu watenere so kuchita venivi. Yehova wazakumutumbika ukongwa asani wasintha nkharu yaki. (Salimo 37:5) Munthulumi wakhumbika kukana kuchita vinthu vo vingayuyuwa muwolu waki pe cha. Kweni watenere so kusambira kumulongo ulemu muwolu waki. Kumbi iyu wangachita wuli venivi?
VO MUNGACHITA KUTI MUMUPASKENGI ULEMU MUWOLU WINU
15. Kumbi munthulumi wangalongo wuli kuti watimuyanja muwolu waki?
15 Mumuyanjengi. Abali anyaki wo ŵe ndi nthengwa zalikondwa achita vinthu vinyaki zuŵa lelosi kuti alongo muwolu wawu kuti atimuyanja ukongwa. (1 Yoha. 3:18) Munthulumi wangalongo kuti watanja muwolu waki mwakuchita vinthu vimanavimana, nge kumuko pajanja pamwenga kumuhaga. Iyu wangamutumiziya meseji ndi kumukambiya kuti, “Ndakusoŵani anyina” pamwenga kufumba kuti “Vitenda wuli ko mwanyangu?” Nyengu ndi nyengu, iyu wangamulembe meseji yo ye ndi mazu ngachanju pamwenga kumuguliya mphasu. Asani munthulumi wachita venivi, watimupaska ulemu muwolu waki, ndipu venivi vitovya kuti nthengwa yawu yije yakukho.
16. Ntchifukwa wuli munthulumi wakhumbika kumuwonga muwolu waki?
16 Mumuwongengi. Munthulumi yo wapaska ulemu muwolu waki watimuwonga ndipuso kumuchiska. Iyu wachita venivi mwakumuwonga pa vosi vo watimuchitiya. (Ako. 3:15) Asani munthulumi wawonga muwolu waki ndi mtima wosi, munthukazi wakondwa ukongwa. Ndipu watijivwa kuti ngwakuvikilirika, watanjika ndipuso kuti wapaskika ulemu.—Nthanthi 31:28.
17. Kumbi munthulumi wangalongo wuli kuti watimupaska ulemu muwolu waki?
17 Mujengi alisungu ndipuso aulemu. Munthulumi yo watanja muwolu waki watimuwona kuti ngwakuzirwa ndipuso wakondwa nayu. Ndipu watimuwona kuti ndi mphasu yapade yakutuwa kwaku Yehova. (Nthanthi 18:22; 31:10) Venivi vitovya kuti wachitengi nayu vinthu mwalisungu ndipuso mwaulemu, chinanga mphanyengu yo agonana. Iyu wangamuchichizga cha kuti agonanengi mu nthowa yo yingachitiska kuti iyu walekengi kukondwa, wajivwengi kuti wapaskika ulemu cha, pamwenga kugonana mu nthowa zo zisuskana ndi njuŵi yaki. g Munthulumi nayu wangakhumba cha kuti agonanengi mu nthowa yo yingananga njuŵi yaki.—Machi. 24:16.
18. Kumbi anthulumi atenere kuja akusimikiza kuchitanji? (Wonaniso bokosi lakuti “ Vinthu Vinayi vo Vingalongo Kuti Ndimwi Munthulumi Waulemu.”)
18 Anthulumi akuto, ziŵani kuti Yehova wawona ndipuso wawonga phamphu linu pakuŵapaska ulemu awolu ŵinu pa vakuchita vinu vosi. Jani akusimikiza kuti mulutirizgengi kuŵapaska ulemu mwakuleka kuŵachitiya vinthu mwankhaza, mwakuchita nawu vinthu mwalisungu, mwaulemu ndipuso mwachanju. Asani muchita viyo, mulongo kuti mutimuyanja muwolu winu kweniso mutimuwona kuti ngwakuzirwa. Asani mutimupaska ulemu muwolu winu, ndikuti muvikiliya ubwezi winu ndi Yehova, wo ngwakukhumbika ukongwa.—Salimo 25:14.
SUMU 131 “Cho Chiuta Wamanga Pamoza”
a “Vinthu vakusikuwa” vingaja mavidiyo, vithuzi, mameseji, sumu pamwenga vinthu vakuvwisiya vo akuvipanga mu nthowa yakuti viyuskengi khumbiru la kugonana.
b Anthulumi angayanduwa asani angaŵerenga nkhani ya mutu wakuti “Kumbi Muchita Vinthu ndi Anthukazi nge Mo Yehova Wachitiya?” mu Chigongwi cha Mlinda cha January 2024.
c Ŵanthu wo achitikiya nkhaza angayanduwa asani angaŵerenga nkhani ya mutu wakuti “Mfundo Zothandiza Anthu Omwe Achitiridwa Nkhanza Zosiyanasiyana” pachigaŵa chakuti “Nkhani Zina” pa jw.org/ny ndipuso pa JW Library®.
d VO MAZU NGANYAKI NGANG’ANAMUWA: “Mazu ngaheni” ngasazgapu kudanana mazina ngachipongu, kunena munyidu ndipuso kumunyoza. Ngangasazgapu so mazu ngakupweteka, ngambula kupaska ulemu pamwenga mazu ngakuguŵiska.
e Wonani nkhani ya mutu wakuti “Kuwonere Vinthu Vakusikuwa Kungananga Nthengwa Yinu” pa jw.org ndipuso pa JW Library.
f Munthukazi yo mulumu waki wawonere vinthu vakusikuwa wangayanduwa asani wangaŵerenga nkhani ya mutu wakuti “Kumbi Mungachita Wuli Asani Munthu yo Mukutorana Nayu Wawonere Vinthu Vakusikuwa?” mu Chigongwi cha Mlinda cha August 2023.
g Bayibolu lipereka mundandanda cha wa vinthu vo munthulumi ndi muwolu waki akhumbika kuchita pamwenga akhumbika cha kuchita pa nyengu yo agonana. Banja la Chikhristu litenere kusankha vinthu vo vingalongo kuti atumbika Yehova, akondwesana kweniso vo vingachitiska kuti aje ndi njuŵi yamampha. Ndipu vingaŵa umampha cha kuti banja likambiyengi ŵanthu anyaki vinthu vakuchipinda venivi.
h CHITHUZI: Ŵanthu wo agwira ntchitu ndi mubali atimukambiya kuti wawoni magazini ya vithuzi vakusikuwa.
