1-2. Kumbi ndi “ntchitu yamampha” niyi yo ŵara agwira?

 ASANI mwateŵetiyapu nge mteŵeti wakovya kwa nyengu yitaliku, ndikuti mutenere kuti mwepafupi kufiska fundu za mu Malemba kuti muteŵete nge mura. Kumbi mungayesesa kuti muchiti “ntchitu yamampha” yeniyi?—1 Timo. 3:1.

² Kumbi ŵara agwira ntchitu wuli? Yiwu alongozga pa ntchitu yakupharazga, achita maulendu ngauliska, asambiza kweniso achiska mpingu kuziya mu vo akamba kweniso kuchita. Mphakuvwika kuti Bayibolu likamba ŵara aphamphu kuti ‘mbanthulumi wo ŵe nge mphasu.’—Aefe. 4:8.

3. Kumbi mubali watenere kufiska fundu nizi kuti wayenere kuteŵete nge mura? (1 Timote 3:​1-7; Tito 1:​5-9)

³ Kumbi ndi vinthu wuli vo mukhumbika kufiska kuti muteŵete nge mura? Kuti munthu wayenere kuja mura viyanana cha ndi vo munthu wangachita kuti walembeki ntchitu. Kanandi kuti munthu walembeki ntchitu, wakhumbika kuja ndi lusu pa ntchitu yo. Venivi vakupambana ndi vo munthu wakhumbika kuchita kuti waje mura. Kuti munthu waje mura, wakhumbika ŵaka kuja ndi lusu lakupharazga ndi kusambiza pe cha. Iyu wakhumbika kufiska fundu za mu Malemba zo ze pa 1 Timote 3:​1-7 ndipuso Tito 1:​5-9. (Ŵerengani.) Munkhani iyi, tikambiskanengi vigaŵa vikuluvikulu vitatu vo mura wakhumbika kufiska. Iyu wakhumbika kuja ndi mbiri yamampha mu mpingu kweniso ku ŵanthu akubwalu. Watenere so kuja chakuwoniyapu chamampha nge mutu wabanja ndipuso kuja ndi mtima wakukhumbisiska kuteŵete abali ndi azichi mu mpingu.

JANI NDI MBIRI YAMAMPHA

4. Kumbi kuja “munthu wambula kafukwa” kung’anamuwanji?

⁴ Kuti muyenere kuja mura, mukhumbika kuja “munthu wambula kafukwa.” Venivi ving’anamuwa kuti mukhumbika kuja  ndi mbiri yamampha mu mpingu chifukwa ŵanthu angakunenani pa vo muchita. Kusazgiyapu yapa, mutenere kuja munthu yo “ŵanthu akubwalu atimuchitiya ukaboni wamampha.” Ŵanthu wo asopa Yehova cha angasuska vo mugomezga, kweni asoŵengi chifukwa chakukumbiyani mulandu chifukwa cha jalidu linu lamampha. (Dani. 6:​4, 5) Jifumbeni kuti, ‘Kumbi nde ndi mbiri yamampha ku ŵanthu akubwalu kweniso mu mpingu?’

5. Kumbi mungalongo wuli kuti ‘mutanja vinthu vamampha’?

⁵ Asani ndimwi “wakwanja vinthu vamampha,” ndikuti muyesesengi kuwonamu vamampha mwa anyinu kweniso kuŵawonga chifukwa cha mijalidu yamampha yo ŵe nayu. Kweniso mukondwa kuŵachitiya vinthu vamampha anyinu, ndipu nyengu zinyaki mungachita vinandi kuphara vo mwakhumbikanga kuŵachitiya. (1 Ate. 2:8) Ntchifukwa wuli mura weyosi wakhumbika kuja ndi jalidu lenili? Chifukwa chakuti akhumbika kugwiriskiya ntchitu nyengu yawu yinandi pakuchita maulendu nga uliska pa mpingu ndipuso kuphwere ntchitu zawu. (1 Petu. 5:​1-3) Chinanga kuti ve viyo, vinthu vo atijinola vimana ukongwa pakuyeruzgiya ndi likondwa lo asaniya chifukwa chakuteŵete anyawu.—Machi. 20:35.

6. Kumbi munthu wangalongo wuli kuti we ndi mtima “wakulonde alendu”? (Aheberi 13:​2, 16; wonaniso chithuzi.)

⁶ Mungalongo kuti mwe ndi mtima “wakulonde alendu” asani muchitiya vamampha ŵanthu wosi, kusazgapu ŵanthu anyaki wo ndi mabwezi nginu nga pamtima cha. (1 Petu. 4:9) Pa nkhani ya kulonde alendu, buku linyaki likamba kuti: “Chisasa cha nyumba yaki kweniso cha mtima waki vitenere kuja vakujulika kwa alendu.” Jifumbeni kuti, ‘Kumbi nde ndi mbiri wuli pa nkhani ya kulonde alendu?’ (Ŵerengani Aheberi 13:​2, 16.) Munthu wakulonde alendu wagaŵiyaku anyaki vinthu vo wenavu, kusazgapu ŵanthu akavu ndipuso wo ateŵete Chiuta mwaphamphu nge akuwonere madera kweniso abali wo adanika kuti azikambi nkhani ku mipingu yinyaki.—Gene. 18:​2-8; Nthanthi 3:27; Luka 14:​13, 14; Machi. 16:15; Aro. 12:13.

7. Kumbi mura wangalongo wuli kuti we ndi mtima “wakwanja ndalama cha”?

⁷ “Wakwanja ndalama cha.” Ivi ving’anamuwa kuti mutenere cha kuŵika maŵanaŵanu nginu ngosi pa vinthu vakuliŵavu. Kwali mwe akukhupuka pamwenga akavu, mutenere  kuŵika vinthu va Ufumu pakwamba. (Mate. 6:33) Mutenere kugwiriskiya ntchitu nyengu yinu, nthazi zinu kweniso vinthu vinyaki pakusopa Yehova, pakuphwere banja linu kweniso pakuteŵete abali ndi azichi mu mpingu. (Mate. 6:24; 1 Yoha. 2:​15-17) Jifumbeni kuti: ‘Kumbi nditiziwona wuli ndalama? Kumbi ndikhorwa ndi vinthu vo ndenavu? Kumbi maŵanaŵanu ngangu ngosi nge pakupanga ndalama kweniso kupenjapenja vinthu vinandi vakuliŵavu?’—1 Timo. 6:​6, 17-19.

8. Kumbi mungalongo wuli kuti mwe “wakujiko pakuchita vinthu”?

⁸ Asani ndimwi munthu “wakujiko pakuchita vinthu,” muchita vinthu mwambula kujumpha mwesu pa umoyu winu. Venivi visazgapu kuleka kuchita vinthu mwakujumphisa pa nkhani ya kurya, kumwa, kuvwala ndi kujitowesa kweniso vakukondwesa. Mukhumbika cha kuyezga vinthu vo ŵanthu wo aleka kuteŵete Yehova achita mucharu ichi. (Luka 21:34; Yako. 4:4) Mutenere kuwuko mtima asani ŵanthu akuyambani. Mutenere cha kuja “muloŵevu,” pamwenga kuja ndi mbiri yakuti mutumwa ukongwa moŵa. Jifumbeni kuti, ‘Kumbi nkharu yangu yilongo kuti nde wakujiko pakuchita vinthu?’

9. Kumbi munthu wangalongo wuli kuti ‘waŵanaŵana umampha’ kweniso ‘wachita vinthu mwandondomeku’?

⁹ Asani ndimwi munthu “wakuŵanaŵana umampha,” muyesesa kugwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu pakuchita vinthu. Muŵanaŵaniya ukongwa fundu zenizi ndipu zitikuwovyani kuti muje munthu wakuwamu kweniso wakuvwisa vinthu. Muthaŵiriya cha pakusankha vinthu asani nkhani yo mwayiziŵa umampha cha, mumalu mwaki muwonesesa kuti muziŵa fundu zosi zakukhumbika. (Nthanthi 18:13) Chifukwa cha venivi, musankha umampha vinthu mwakukoliyana ndi maŵanaŵanu ngaku Yehova. Asani “[muchita] vinthu mwandondomeku,” ndikuti mwe adongosolu kweniso musunga nyengu. Muziŵika kuti mwe akuthembeka kweniso kuti mulondo ulongozgi. Mijalidu yeniyi yitovya kuti muje ndi mbiri yamampha. Sonu tiyeni tikambiskani mo mungalongore kuti mufiska fundu za mu Malemba mwakuja chakuwoniyapu chamampha nge mutu wa banja.

MULONGONGI CHAKUWONIYAPU CHAMAMPHA NGE MUTU WABANJA

10. Kumbi munthu wangalongozga wuli “a munyumba yaki mu nthowa yamampha”?

¹⁰ Asani ndimwi munthulumi wakuto ndipu mukhumba kuja mura, banja linu likhumbika kuja ndi mbiri yamampha. Mwaviyo, mukhumbika kuja “munthu wakuziŵa kulongozga a munyumba yaki mu nthowa yamampha.” Venivi ving’anamuwa kuti mukhumbika kuphwere banja linu mwachanju kweniso kusankha umampha vinthu pa banja linu. Ivi visazgapu kulongozga pa vinthu vakukwaskana ndi kusopa. Ntchifukwa wuli venivi vakukhumbika? Wakutumika Paulo wangufumba kuti: “Asani munthu watondeka kulongozga a munyumba yaki, wangawuphwere wuli mpingu waku Chiuta?”—1 Timo. 3:5.

11-12. Kumbi nkharu ya ŵanthu a mu banja, yingamukwaska wuli munthu yo wakhumba kuja mura? (Wonaniso chithuzi.)

¹¹ Asani ndimwi mpapi, mutenere kuja ndi “ŵana [anamana] akuvwiya ndi mtima wosi.” Mukhumbika kuŵasambiza mwachanju. Mbuneneska kuti nge ŵana anyaki wosi, ŵana ŵinu angaseka kweniso kuseŵe. Kweni chifukwa chakuti mutiŵasambiza umampha, yiwu angaja ŵana akuvwiya, a ulemu kweniso a nkharu yamampha. Ndipuso mutenere kufwiyapu kuwovya ŵana ŵinu kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Yehova, agwiriskiyengi ntchitu fundu za mu Bayibolu pa umoyu wawu kweniso aluti pa nthazi mpaka kubatizika.

¹² “Yo we ndi ŵana akugomezga wo alivi mijalidu yabwekabweka pamwenga ŵana  ambula kugaruka.” Asani mwana yo muja nayu pa nyumba pinu wachita ubudi ukulu, kumbi vingakwaska wuli awisi? Asani da waleke dala kusambiza, kuchenya kweniso kulanga ŵana ŵaki, ndikuti wangayenere cha kuteŵete nge mura.—Wonani Chigongwi cha Mlinda, cha October 15, 1996, peji 21, ndimi 6-7.

MUTEŴETIYENGI MPINGU

13. Kumbi mungalongo wuli kuti ndimwi munthu “wakoloŵa,” “wakuvwa vaki pe cha”?

¹³ Abali wo alongo mijalidu yamampha yachikhristu atovya ukongwa mu mpingu. Munthu “wakoloŵa” watovya ukongwa kuti ŵanthu ajengi mwachimangu. Asani mukhumba kuti muziŵikengi kuti ndimwi wakoloŵa, muvwisiyengi asani ŵanthu anyaki alongoro kweniso mujengi akunozgeka kwende maŵanaŵanu ngawu. Asani mwazija mura, kumbi mwamuja akunozgeka kukoliyana ndi vo ŵanthu anandi asankha pa nkhumanu ya ŵara, chikulu vo asankha vipambana cha ndi marangu pamwenga fundu za mu Bayibolu? Mungajanga munthu “wakuvwa vaki pe cha,” kung’anamuwa kuti mungangangamiyanga maŵanaŵanu nginu pe cha. Mutenere kuvwisiya maŵanaŵanu nga ŵanthu anyaki. (Gene. 13:​8, 9; Nthanthi 15:22) Mukhumbika so kuja munthu “wabefu cha” pamwenga “kukwiya liŵi.” Mungachitanga vinthu mwaukali cha pamwenga kupindana ndi ŵanthu, kweni muchitengi nawu vinthu mwaulemu ndipuso mwalisungu. Nge munthu wakwanja chimangu, muchitengepu kanthu mwaliŵi kuti mujalikiski chimangu, chinanga pangaŵa pakusuzga kuchita viyo. (Yako. 3:​17, 18) Mazu nginu ngaulemu, ngangawovya kuti ŵanthu wo atikususkani aleki kukukwiyiyani ukongwa.—Ŵeru. 8:​1-3; Nthanthi 20:3; 25:15; Mate. 5:​23, 24.

14. Kumbi mazu ngakuti “wakung’anamuka sonu cha” kweniso “wakugomezgeka” ngang’anamuwanji?

¹⁴ Mubali yo wayenere kuti waje mura, “wangaŵanga wakung’anamuka sonu cha.” Chinanga kuti pakhumbika kuti pajumphi vyaka vinandi pe cha kutuliya po mukubatizikiya, kweni pakhumbika nyengu kuti muje Mkhristu wakukhwima mwauzimu. Mwechendaŵikiki  kuja mura, mukhumbika kulongo kuti mwe akujiyuyuwa kweniso mwe akunozgeka kulindizga Yehova kuti wakupaskeni uteŵeti wewosi nge mo Yesu wanguchitiya. (Mate. 20:23; Afi. 2:​5-8) Mungalongo kuti mwe “wakugomezgeka” asani mutimuvwiya ukongwa Yehova kweniso asani mulondo ulongozgi wo mupaskika kuziya mu gulu laki.—1 Timo. 4:15.

15. Kumbi munthu wakhumbika kuja walusu ukongwa pakukamba nkhani kuti waje mura, nanga ntchifukwa wuli?

¹⁵ Malemba ngakamba mwakuvwika umampha kuti akuwonere atenere kuja ŵanthu ‘akuziŵa kusambiza.’ Kumbi venivi ving’anamuwa kuti mukhumbika kuja walusu ukongwa pakukamba nkhani? Awa. Chinanga kuti ŵara anandi alivi lusu ukongwa pakukamba nkhani, kweni asambiza umampha ukongwa mu uteŵeti ndipuso asani achita maulendu ngauliska. (Yeruzgiyani ndi 1 Akorinto 12:​28, 29 kweniso Aefeso 4:11.) Chinanga kuti vingaŵa viyo, mukhumbika kulutirizga mbwenu kusazgiyaku lusu linu lakusambiza. Kumbi mungaja wuli asambizi alusu?

16. Kumbi mungachita wuli kuti musambizengi mwalusu? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁶ “Wakukolesa mazu ngakugomezgeka.” Kuti muje msambizi walusu, mukhumbika kuthemba Mazu ngaku Chiuta. Muyanjengi kusambira Bayibolu kweniso mabuku ngidu. (Nthanthi 15:28; 16:23) Asani musambira, muŵikiyengepu mtima kuti musaniyi fundu za mu Malemba zo mungazigwiriskiya ntchitu pa umoyu winu. Ndipu asani musambiza, muyesesengi kuŵafika pa mtima ŵanthu wo atikuvwisiyani. Mungaja msambizi wamampha ukongwa asani mufumba ku ŵara wo aziŵa vinandi kweniso kugwiriskiya ntchitu masachizu ngo akupaskani. (1 Timo. 5:17) Ŵara akhumbika ‘kuchiska’ abali ndi azichi. Kweni nyengu zinyaki akhumbika kuŵapaska ulongozgi pamwenga ‘kuŵachenya.’ Asani ŵara achita vosi venivi akhumbika kuchita mwachanju. Asani muchita vinthu mwalisungu, mwachanju kweniso mugwiriskiya ntchitu Mazu ngaku Chiuta pakusambiza, mujengi msambizi walusu chifukwa chakuti muyezga Yesu yo ndi Msambizi Walusu.—Mate. 11:​28-30; 2 Timo. 2:24.

 LUTIRIZGANI KUYESESA KUTI MUJE MURA MU MPINGU

17. (a) Kumbi ateŵeti akovya angachita wuli kuti ayenere kuja ŵara? (b) Kumbi ŵara akhumbika kukumbukanji asani aŵanaŵana kuti mubali waje mura? (Wonani bokosi lakuti, “ Mungachitanga Vinthu Mwakujumphisa Cha Asani Mukhumba Kuti Mubali Waje pa Udindu.”)

¹⁷ Chifukwa chakuwona vinthu vo mubali watenere kufiska kuti waje mura, ateŵeti akovya anyaki angawona kuti apereŵere ukongwa kuti aje ŵara. Kweni kumbukani kuti Yehova ndipuso gulu laki akhaza kuti munthu walongongi mijalidu yeniyi mwakufikapu cha. (1 Petu. 2:21) Ndipu mzimu waku Yehova ndiwu ungakuwovyani kuti muje ndi mijalidu yeniyi. (Afi. 2:13) Kumbi pe jalidu linyaki lo mukhumbika kusintha? Pemphani Yehova kuti wakuwovyeni. Fufuzani nkhani zo zikonkhoska jalidu lo ndipu fumbani mura yumoza kuti wakukambiyeni vo vingakuwovyani kuti musinthi.

18. Kumbi ateŵeti akovya wosi achiskika kuchitanji?

¹⁸ Tosi kusazgapu wo ateŵete nge ŵara, tikhumbika kulutirizga kulongo mijalidu yo takambiskana mu nkhani iyi. (Afi. 3:16) Kumbi ndimwi mteŵeti wakovya? Yesesani kuti muyenere kuja mura! Mupempheni Yehova kuti wakusambizeni kweniso kukuwumbani kuti mumuteŵetiyengi ukongwa kweniso kuteŵete abali ndi azichi mu mpingu. (Yesa. 64:8) Yehova walutirizgi kukutumbikani po muyesesa kuti muyenere kuteŵete nge mura.