Vo Bayibolu Likamba

Kumbi Mukhumbika Kuchitaku “Masaza Ngakuŵika Umoyu pa Ngozi”?

NYUZIPEPALA YINYAKI YINGUKAMBA KUTI:“ MAZUŴA NGANU TAŴANTHU TANANDI TIKULEKA KUWONERE WAKA MASAZA NGAKUDUKA NDI PALASHUTI KUTUWA MUNDEGI, KUJIPONYA KUTUWA PAPHIRI LITALI, KWENDESA MAWATU PA VIPOPOMU KWENISO KUSAMBIRA MUNYANJA ZO MUSANIRIKA SOMBA ZA SHAKI. MUMALU MWAKI NASI TICHITAKU.”—THE WILLOW GLEN RESIDENT.

NYUZIPEPALA iyi yingukonkhoska mitundu yamasaza yo ŵanthu anandi atanja mazuŵa nganu. Ŵanthu mazuŵa nganu atanja masaza ngakuŵika umoyu pa ngozi nge, kuduka mude ndi palashuti, kukwera vimaayesi kumalu ngakuzizira, kujiponya pamalu ngakusendemuka ukongwa uku ajimangiriya vingwi kweniso kuduka kutuwa pachanya pa chinthu chinyaki. * Anyaki atchova njinga zamagiya pamwenga atenda ndi sapatu zamateyala mumalu ngakofya ngakusendemuka. Nge mo magazini ya Time yingukambiya, ŵanthu mamiliyoni nganandi mazuŵa nganu ŵe ndi dakalaka lakuchita “masaza ngakuŵika umoyu pa ngozi” chifukwa akhumbisiska “kuseŵe paulimbu, ndipu awona kuti ngozi, lusu ndipuso mantha ndivu vingaŵawovya kuchita vinthu vakuti ŵechendachitepu.”

Chinanga kuti ŵanthu atingayanja ukongwa masaza yanga, kweni akumana ndi masuzgu. Ŵanthu anandi apwetekeka asani achita masaza ngamamphamampha kweni munthowa yakuŵika umoyu pa ngozi. Mwakuyeruzgiyapu, mu 1997, kumawodi ngo kufikiya ŵanthu wo achita ngozi, angulonde ŵanthu anandi ukongwa wo angujipweteka pa masaza ku United States. Ndipu pa kukamba za masaza ngakuŵika umoyu pa ngozi, tingakamba ndi kukamba cha chifukwa pe ŵanthu anandi wo atufwa. Ŵanthu wo achita masaza ngenanga aziŵa venivi. Munthukazi munyaki yo wachitaku masaza ngakujiponya muchanya wavwala palashuti wanguti: “Posi po ndichitiya masaza yanga, nditijikumbusa kuti nyifwa yekutali cha ndi ini.” Munthu munyaki yo wachitaku masaza ngakuthelereka paayesi wangukamba kuti: “Asani uwepu waka kwambula bamba, mbwenu vilongo kuti palivi cho uchitapu.”

Sonu kumbi Mkhristu wakhumbika kuchitaku masaza ngenanga? Kumbi Bayibolu lingatiwovya kuziŵa vakuchita pa nkhani iyi? Kuti timuki mafumbu ngenanga, tiyeni tiwoni mo Chiuta watiwuwone umoyu.

Mo Chiuta Wawone Umoyu

Bayibolu lititikambiya kuti Yehova ndiyu “chisimi cha umoyu.” (Salimo 36:9) Iyu wakutilenga waka cha, kweni wakutipaska so vinthu vo vititiwovya kuti tikondwengi ndi umoyu. (Salimo 139:14; Machitidu 14:16, 17; 17:24-28) Mwaviyo, mphakuvwika kuti iyu wakhumba kuti tiwuphweriyengi umoyu wo wakutipaska. Marangu kweniso fundu zo wangupaska Ayisirayeli, vititiwovya kuziŵa kuti iyu wakhumba kuti umoyu tiwuphweriyengi.

Dangu laku Mozesi lachiskanga munthu weyosi kuti wachitengepu kanthu kuti waphweriyengi umoyu wa anyaki. Kweni asani munthu watondeka kuchitapu kanthu, ndipu munyaki wafwa chifukwa cha kutayiliya kwaki, munthu yo wajanga ndi mulandu wa ndopa. Mwakuyeruzgiyapu, mweneku wa nyumba wakhumbikanga kuzenga kampanda pachanya pa nyumba yaki. Kweni asani watondeka kuchita venivi, iyu wajanga ndi mulandu wandopa asani munthu wawa kutuwa pachanya pa nyumba yo mpaka kufwa. (Dotoronome 22:8) Asani ng’ombi yavwinkhuwa munthu mwangozi ndipu munthu yo wafwa, mweneku wa ng’ombi wambikanga mulandu cha. Kweni asani ng’ombi yo yaziŵikanga kuti ye ndi kalusu kakuvwinkhuwa ŵanthu, ndipu mweneku angumutcheŵeskapu kweni palivi cho wanguchitapu, iyu wajanga ndi mulandu wandopa asani ng’ombi yo yabaya munthu. (Ekisodo 21:28, 29) Yehova wawona kuti umoyu ngwakuzirwa ndichu chifukwa chaki wangupereka Marangu ngo ngalongo kuti tikhumbika kuwuphwere kweniso kuwuvikiliya.

Ateŵeti akugomezgeka aku Chiuta aziŵanga kuti fundu za m’marangu yanga zagwiranga so ntchitu pa vinthu vakupambanapambana vakuŵika umoyu pa ngozi. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu yinyaki Davidi wangukamba vo mtima waki wakhumbiranga kuti: “Ndangakhumbira maji nga pachisimi cho che pageti ku Betelehemu!” Pa nyengu iyi, tawuni ya Betelehemu yenga mumanja mwa Afilisiti. Asilikali atatu aku Davidi ŵati avwa venivi, angusere mwanthazi mumsasa wa Afilisiti ndipu anguchineŵa maji pachisimi cha ku Betelehemu ndi kuza nangu kwaku Davidi. Kumbi Davidi wanguchita wuli? Iyu wangukana kumwa maji ngo ndipu wangungadira pasi. Davidi wangukamba kuti: “Ndingachita cha kumwa maji yanga chifukwa nditumbika Chiuta wangu! Kumbi ndimwi ndopa za ŵanthu yaŵa wo anguŵika maumoyu ngawu pa ngozi? Pakuti yiwu anguŵika maumoyu ngawu pa ngozi kuti akaneŵi maji yanga.” (1 Mbiri 11:17-19) Davidi wanguwona kuti venga vambula kuvwika kuŵika umoyu pa ngozi kuti wasaniyi waka vo wakhumba.

Yesu nayu wanguchita vinthu mwakuyanana waka pa nyengu yo Dyaboli wamuyesanga kuti waduki kutuwa pachanya pa nyumba yakusopiyamu kuti wawoni asani angelu amuvikiliyengi kuti waleki kupwetekeka. Yesu wangumuka kuti: “Ungamuyesanga cha Yehova Chiuta waku.” (Mateyu 4:5-7) Yapa tawona kuti Davidi kweniso Yesu aziŵanga kuti Chiuta wawona kuti nkhunanga kuchitiya dala vinthu vakuŵika umoyu pa ngozi.

Sonu panyaki chifukwa cha fundu zenizi mungajifumba kuti, ‘Kumbi ndingaziŵa wuli kuti yapa sonu ndayamba kuchita masaza ngakuŵika umoyu pa ngozi, chifukwa masaza ngosi asani ungaleka kuphwere ukhoza kupwetekeka?’

Kumbi Mukhumbika Kuchitaku?

Kuti tijimuki fumbu ili tikhumbika kuŵanaŵaniyapu dankha mwakuphwere masaza ngo tikhumba kusankha. Mwakuyeruzgiyapu, tingajifumba kuti, ‘Kumbi mbanthu alinga wo achita ngozi asani achita masaza yanga? Kumbi ndikusambizika mo ndingangachitiya pamwenga nde ndi vakuvwala vakujivikiriya? Kumbi chingachitika ntchinthu wuli asani ndinganangisa kamanavi pamwenga asani vakuvwala vakujivikiriya vingatondeka kugwira ntchitu umampha? Kumbi yingaŵa ngozi yimana, ndingapwetekeka ukongwa pamwenga ndingafwiya limu?’

Mkhristu wangananga ubwezi waki ndi Yehova asani wangasankha kuchitaku masaza ngakuŵika umoyu pa ngozi ndi chilatu chakuti wakondweku waka. Ivi vingakwaska so udindu ndipuso mwaŵi wa uteŵeti wo wenawu mumpingu. (1 Timote 3:2, 8-10; 4:12; Tito 2:6-8) Mwaviyo, asani Akhristu achita masaza ngakukondwesa, akhumbika kukumbuka kuti Mlengi wawona kuti umoyu ngwakuzirwa.

[Mazgu ngamumphata]