1-2. Kumbi sembi ntchinthu wuli, nanga ntchifukwa wuli tikhumbika sembi?

MUNTHU wakufikapu Adamu wati wabuda, wangutaya mwaŵi wakuja ndi umoyu wamuyaya ndipu venivi vinguchitiska so kuti ŵana ŵaki wo wangubala, nawu atayi mwaŵi wenuwu. Pengavi chifukwa chakuti Adamu wajigowoke pa vo wanguchita. Iyu wangusankhiya dala kubudiya Chiuta. Nanga wuli ŵana ŵaki? Ŵana ŵaki palivi chiheni chechosi cho akuchita ndipu ndiwu cha wo akuchitiska kuti Adamu wabudi. (Aro. 5:12, 14) Kweni kumbi Yehova watingi wachitengi chechosi kuti ŵana aku Adamu azije ndi umoyu kwamuyaya? Hinya! Adamu wati wabuda ŵaka, nyengu yeniyo Yehova wanguvumbuwa mo wazitaskiyanga mamiliyoni nganandi nga ŵana aku Adamu ku thembu la ubudi ndi nyifwa. (Gene. 3:15) Pa nyengu yaki yakuŵikika, Yehova watingi watumizengi Mwana waki kutuwa kuchanya “ndi kupereka umoyu waki sembi yakuwombole ŵanthu anandi.”—Mariko 10:45; Yoha. 6:51.

² Kumbi sembi ntchinthu wuli? Mu Malemba Ngachigiriki Ngachikhristu, mazu ngo ngakufwatulikiya kuti sembi ngang’anamuwa mtengu wo Yesu wangupereka pa kugula so vo Adamu wangutaya. (1 Akori. 15:22) Ntchifukwa wuli tikhumbika sembi? Tikhumbika sembi chifukwa chakuti fundu ya urunji yo Yehova wanguŵika mu Dangu yakhumbanga kuti umoyu uperekeki chifukwa cha umoyu. (Eki. 21:23, 24) Adamu wangutaya umoyu wakufikapu wo wenga nawu. Yesu wangupereka umoyu waki wakufikapu nge munthu kuti walongo urunji waku Chiuta. (Aro. 5:17) Chifukwa cha vo wanguchita, Yesu wakuja “Ada Amuyaya” kwaku wosi wo avwana mu sembi yaki.—Yesa. 9:6; Aro. 3:23, 24.

3. Mwakukoliyana ndi Yohane 14:31 ndi 15:13, ntchifukwa wuli Yesu wenga wakukhumbisiska kupereka sembi umoyu waki wakufikapu?

³ Yesu wenga wakukhumbisiska kupereka umoyu waki sembi chifukwa cha kwanja ukongwa Awisi akuchanya kweniso isi. (Ŵerengani Yohane 14:31; 15:13.) Chifukwa cha chanju chenichi, Yesu wenga wakukhumbisiska kulutirizga kuja wakugomezeka mpaka pakumaliya ndi kufiska khumbu la Awisi. Chifukwa cha vo wanguchita, vinthu  vo pakwamba Yehova wakhumbanga kuchitiya ŵanthu kweniso charu vazamufiskika. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi chifukwa cho Chiuta wanguzomereze kuti Yesu wasuzgiki ukongwa wechendafwi. Tikambiskanengi so mwakudumuwa chakuyeruzgiyapu cha munthu munyaki yo wakulembaku Bayibolu, yo wawonganga ukongwa sembi. Ndipu pakumaliya, tikambiskanengi mo tingalongore kuti tiwonga sembi yaku Yesu kweniso mo tingalongore kuti tiwona kuti sembi yo Yehova ndi Yesu akupereka njakuzirwa.

4. Konkhoskani mo Yesu wangufwiya.

⁴ Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa zuŵa lakumaliya la umoyu waku Yesu wa pacharu chapasi. Chinanga kuti iyu watingi wadanengi gulu la angelu anandi kuti amuvikiliyi, Yesu wanguzomereza kuti asilikali a Aroma amuko ndi kumukhwechuwa kwambula lisungu. (Mate. 26:52-54; Yoha. 18:3; 19:1) Yiwu angumukhwechuwa ndi likhwechu lo lingumukeluwa ukongwa muliŵavu. Pavuli paki, yiwu angumupingiza chimiti chizitu ukongwa ku msana ko kungukelukakeluka ukongwa. Yesu wangwamba kuguguza chimiti chenichi kuluta nachu kumalu ngo angumubayiyaku. Kweni pambula kuswera, munthu munyaki angumulamura kuti wapingi chimiti chenichi mumalu mwaku iyu. (Mate. 27:32) Yesu wati wafika ku malu ngo angumubayiyaku, asilikali angukhoma manja kweniso maphazi ngaki ndi mizumali pachimiti chakutombozgekiyapu. Chifukwa chakuti liŵavu laku Yesu lingwamba kuzita, vachitiskanga kuti mo angumukhoma ndi mizumali mukelukengi. Mabwezi ngaki ngenga ndi chitima, anyina aliyanga kweni alongozgi Achiyuda amunyozanga Yesu. (Luka 23:32-38; Yoha. 19:25) Yesu wangusuzgika kwa maola nganandi. Mtima waki ndipuso mapapu ngaki vakhumbikanga kugwira ntchitu ukongwa ndipu wasuzgikanga kututa umampha. Yesu wanguziŵa kuti wangulutirizga kuja wakugomezgeka ndipu wati waja kamanavi kuti wafwi, wangupemphera kwaku Yehova kakumaliya. Pavuli paki, wangusindama ndi kupereka umoyu waki. (Mariko 15:37; Luka 23:46; Yoha. 10:17, 18; 19:30) Kukamba uneneska, Yesu angumubaya mwakamanakamana ukongwa, mwakuŵaŵa kweniso mwakuchitiska soni.

5. Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuguŵiska ukongwa Yesu kuluska mo wangubayikiya?

⁵ Kwaku Yesu, mo angumubayiya ndiyu yenga suzgu yikulu cha. Iyu wangusuzgika ukongwa maŵanaŵanu chifukwa cha mulandu wo angumumba, wo unguchitiska kuti amubayi. Yesu angumupusikiziya kuti wanyoza Chiuta, kung’anamuwa kuti wangumutumbika cha Chiuta pamwenga zina Laki. (Mate. 26:64-66) Vo ŵanthu yaŵa angukamba kuti wanyozanga Chiuta, vingumuguŵiska ukongwa Yesu. Ndipu wagomezganga kuti Awisi azomerezengi cha kuti walengeseki mu nthowa yeniyi. (Mate. 26:38, 39, 42) Ntchifukwa wuli Yehova wanguzomereza kuti Mwana waki wakwanjiwa wasuzgiki ndi kufwa? Tiyeni tikambiskani vifukwa vitatu.

6. Ntchifukwa wuli Yesu wakhumbikanga kupayikika pachimiti chakutombozgekiyapu?

⁶ Chakwamba, Yesu wakhumbikanga kupayikika, kuti wafwatuwi Ayuda ku thembu. (Aga. 3:10, 13) Ayuda anguzomera kuti avwiyengi Dangu laku Chiuta kweni angutondeka kulisunga. Mwaviyo, yiwu ŵenga akwenere kubayika chifukwa ŵenga ŵana aku Adamu ndipuso angulonde thembu chifukwa chakuleka kuvwiya Dangu laku Chiuta. (Aro. 5:12) Dangu lo Chiuta wangupaska Ayisirayeli lakambanga kuti asani munthu wachita ubudi wo chilangu chaki ndi nyifwa, wakhumbikanga kubayika. Pavuli paki, thupi laki lakhumbikanga kupayikika pachimiti. * (Doto. 21:22, 23; 27:26) Mwaviyo, chifukwa chakuti Yesu wangupayikika pachimiti, wanguzomereza kuti iyu walonde thembu mumalu mwa Ayuda wo angumukana ndipu venivi vinguwovya kuti yiwu ayanduwi ndi sembi yaki.

7. Kumbi ntchifukwa chachiŵi nichi cho Chiuta wanguzomereze kuti Mwana waki wasuzgiki?

⁷ Tiyeni tiwoni chifukwa chachiŵi cho Chiuta wanguzomereze kuti Mwana waki wasuzgiki. Iyu  wasambizanga Yesu udindu wo watingi waziŵengi nawu kunthazi nge Wasembi Mura. Yesu wanguwona mo kuŵiya kwakusuzga kuvwiya Chiuta pa nyengu yo we pa mayeseru ngakulu. Iyu wangusuzgika ukongwa mwakuti wangupemphera kwaku Yehova kuti wamuwovyi “mwakuliya ukongwa kweniso ndi masozi.” Kukamba uneneska, chifukwa chakuti wangujumpha mumasuzgu ngakulu, Yesu wavwisa vo tikhumbikiya ndipu ‘wangatondeka cha kutiwovya asani tiyeseka.’ Titimuwonga ukongwa Yehova chifukwa wakutisankhiya Wasembi Mura walisungu, yo ‘wangativwiya lisungu pa vinthu vo tinangisa.’—Ahe. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Kumbi ntchifukwa chachitatu nichi cho Yehova wanguzomereze kuti Yesu wasuzgiki ukongwa?

⁸ Chifukwa chachitatu cho Yehova wanguzomereze kuti Yesu wasuzgiki ukongwa, chenga chakuti wamuki fumbu linyaki lakukhumbika ukongwa lakuti: Kumbi munthu wangalutirizga kuja wakugomezgeka kwaku Chiuta chinanga wangakumana ndi masuzgu ngakulu? Satana wakamba kuti venivi vingachitika cha! Iyu wakukamba kuti ŵanthu ateŵete Chiuta chifukwa cha mbunu. Ndipu iyu wagomezga kuti nge mo Adamu wanguchitiya, ŵanthu atimuyanja cha Yehova. (Yobu 1:9-11; 2:4, 5) Chifukwa chakuti Yehova wamuthembanga Mwana waki kuti walutirizgengi kuja wakugomezgeka, wanguzomereza kuti Yesu wayeseki mwakukwana. Yesu wangulutirizga kuja wakugomezgeka ndipu wangulongo kuti Satana ngwaboza.

9. Kumbi wakutumika Yohane wakutilongo chakuwoniyapu wuli?

⁹ Chivwanu cha Akhristu anandi chakho ukongwa chifukwa chakuyiziŵa umampha sembi. Yiwu alutirizga kupharazga chinanga kuti asuskika ndipuso akunthiyapu mayeseru ngakupambanapambana pa umoyu wawu wosi. Tiyeni tikambiskani chakuyeruzgiyapu cha wakutumika Yohane. Iyu wangupharazga mwakugomezgeka uneneska wakukwaskana ndi Khristu kweniso sembi panyaki kujumpha vyaka 60. Pa nyengu yo wenga ndi vyaka pafufupi 100, Ufumu wa Roma wawonanga kuti iyu ndi murwani ndipu ungumumanga ndi kumuŵika pachirwa cha Patimo. Kumbi Yohane wangunanganji? Iyu wangumangika chifukwa chakukamba “vakukwaskana ndi Chiuta kweniso chifukwa cha kupereka ukaboni wakukwaskana ndi Yesu.” (Chivu. 1:9) Kukamba uneneska, Yohane ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani yakukwaskana ndi chivwanu kweniso kukunthiyapu!

10. Kumbi mabuku nga mu Bayibolu ngo Yohane wangulemba, ngalongo wuli kuti wawonganga sembi yaku Yesu?

¹⁰ Mu mabuku nga mu Bayibolu ngo Yohane wangulemba, wangulongo mo wamuyanjiyanga ukongwa Yesu kweniso mo wawongiyanga sembi yaki. Iyu wangukamba vakukwaskana ndi sembi maulendu ngakujumpha 100 pamwenga vinthu vamampha vo vichitika chifukwa cha sembi yeniyi. Mwakuyeruzgiyapu, Yohane wangulemba kuti: “Asani munyaki wachita ubudi, te ndi wakovya murunji yo ndi Yesu Khristu, mweniyo we kwa Ada.” (1 Yoha. 2:1, 2) Mu mabuku ngo Yohane wangulemba, wangudidimizga so kukhumbika kwa ‘kupereka ukaboni wakukwaskana ndi Yesu.’ (Chivu. 19:10) Yapa, vilongore limu kuti Yohane wawonganga ukongwa sembi. Kumbi nasi tingalongo wuli kuti tiwonga sembi yeniyi?

11. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tikhwechi mayeseru?

¹¹ Mukhwechengi mayeseru ngo ngangakuchitiskani kuti muchiti ubudi. Asani tiwonga nadi sembi, tiŵengi cha ndi maŵanaŵanu ngakuti: ‘Ndikhumbika cha kufwiyapu kuti ndileki kuchita ubudi asani ndiyeseka. Ndingachita ubudi ndipu pavuli paki, ndingapempha Chiuta kuti wandigowoke.’ Mumalu mwaki, asani tiyeseka kuti tichiti chinthu chiheni, tikambengi kuti: ‘Awa! Pa vosi vo Yehova ndi Yesu akundichitiya, ndingachita cha chinthu nge ichi.’ Pavuli paki, tingapempha Yehova kuti  watipaski nthazi ndi kumupempha kuti: ‘Munganditoliyanga ku mayeseru cha.’—Mate. 6:13.

12. Kumbi tingawugwiriskiya wuli ntchitu ulongozgi wa pa 1 Yohane 3:16-18?

¹² Muyanjengi abali ndi azichi ŵinu. Asani titanja abali ndi azichi tilongo so kuti tiwonga sembi. Ntchifukwa wuli? Chifukwa Yesu wakupereka umoyu waki chifukwa chaku isi pe cha kweni chifukwa so cha abali ndi azichi ŵidu. Asani iyu wenga wakunozgeka kuŵafwiya, vingulongore limu kuti watiŵayanja ukongwa. (Ŵerengani 1 Yohane 3:16-18.) Mo tichitiya vinthu ndi abali ndi azichi, ndivu vilongo kuti titiŵayanja. (Aefe. 4:29, 31–5:2) Mwakuyeruzgiyapu, titiŵawovya asani atama pamwenga asani akunthiyapu mayeseru ngakulu kusazgapu masoka ngachilengedu. Kweni kumbi tichita wuli asani Mkhristu munyidu wakamba pamwenga kuchita vinthu vo vatikwiyisa?

13. Ntchifukwa wuli tikhumbika kugowoke anyidu?

¹³ Kumbi nyengu zinyaki vitikusuzgani kugowoke mubali pamwenga mzichi? (Levi. 19:18) Asani ndimu viliri, londoni ulongozgi uwu: “Lutirizgani kuzizipizgiyana kweniso kugowokiyana ndi mtima wosi chinanga munyaki wangaŵa ndi chifukwa chakudandawuliya vakukwaskana ndi munyaki. Nge mo Yehova wakukugowokiyani ndi mtima wosi, namwi so muchitengi viyo.” (Ako. 3:13) Nyengu yeyosi yo tagowoke mubali pamwenga mzichi, titiŵalongo Awusefwi kuti tiwonga nadi sembi yaku Yesu. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuwona kuti mphasu yeniyi yo Chiuta wakutipaska njakuzirwa ukongwa?

14. Kumbi ndi nthowa yimoza niyi yo tingalongore kuti tiwona kuti sembi njakuzirwa ukongwa?

¹⁴ Timuwongengi Yehova chifukwa cha sembi. Mzichi Joanna wa vyaka 83 yo waja ku India wangukamba kuti: “Ndiwona kuti ntchakuzirwa kuti zuŵa lelosi asani ndipemphera ndizumbuwengemu sembi mu mapempheru ngaku kweniso ndiwongengi Yehova chifukwa chakupereka sembi yeniyi.” Zuŵa lelosi asani mupemphera pakumwija, mumukambiyengi Yehova chinthu chayichu cho mwananga ndipu mumupemphengi kuti wakugowokiyeni. Kweni asani mwachita ubudi ukulu, mukhumbika so kuchikambiskana ndi ŵara kuti akuwovyeni. Yiwu akukuvwisiyani ndipu akukupaskani ulongozgi wachanju wakutuliya mu Mazu ngaku Chiuta. Ŵara amupemphera namwi limoza ndipu amupempha Yehova kuti walutirizgi kugwiriskiya ntchitu sembi yaku Yesu “kuti muchizgiki” mwauzimu.—Yako. 5:14-16.

15. Ntchifukwa wuli tikhumbika kusaniya nyengu yakuŵerenge ndi kuŵanaŵaniyapu vakukwaskana ndi sembi?

¹⁵ Muŵanaŵaniyengi sembi. Mzichi munyaki zina laki Rajamani yo we ndi vyaka 73 wangukamba kuti: “Asani ndiŵerenga vakukwaskana ndi mo  Yesu wangusuzgikiya, mumasu mwangu muzaza masozi.” Tikayika cha kuti namwi so vingakuŵaŵani ukongwa asani muŵanaŵaniya mo Mwana waku Chiuta wangusuzgikiya. Kweni asani muŵanaŵaniya ukongwa sembi yo Yesu wakupereka, mumuyanjengi ukongwa kweniso muŵayanjengi ukongwa Awisi. Kuti muŵanaŵaniyengi sembi yaku Yesu, mungachita umampha kusambira nkhani yeniyi pa nyengu yo musambira pakumwija.

16. Kumbi kusambiza ŵanthu anyaki vakukwaskana ndi sembi kutitiwovya wuli? (Wonani chithuzi cho che pa chikonkhombi.)

¹⁶ Musambizengi ŵanthu anyaki vakukwaskana ndi sembi. Nyengu yeyosi yo tikambiyaku anyidu vakukwaskana ndi sembi ndikuti tiwonga ukongwa sembi yeniyi. Te ndi mabuku kweniso mavidiyo ngamampha ukongwa ngo ngatitiwovya pakusambiza ŵanthu chifukwa cho Yesu wakhumbikanga kutifwiya. Mwakuyeruzgiyapu, tingagwiriskiya ntchitu sambiru 4 mu kabuku ka Uthenga Wamampha Wakutuliya Kwaku Chiuta! Sambiru ili le ndi mutu wakuti, “Kumbi Yesu Khristu Ndiyani?” Pamwenga tingagwiriskiya ntchitu mutu 5 mu buku lakuti, Kumbi Tingasambiranji m’Bayibolu? Mutu 5 ngwakuti, “Sembi Yaku Yesu Ndi Mphasu Yapade Yakutuliya Kwaku Chiuta.” Ndipu chaka chechosi, tilongo kuti tiwonga ukongwa sembi mwakusanirika pa Chikumbusu cha nyifwa yaku Yesu kweniso asani tichita phamphu kudaniyaku ŵanthu anyaki kuti aziŵepu. Kukamba uneneska, ndi mwaŵi ukulu wo Yehova watipaska wakusambiza ŵanthu anyaki vakukwaskana ndi Mwana waki!

17. Ntchifukwa wuli sembi ndi mphasu yapade yo Chiuta wakupaska ŵanthu?

¹⁷ Mwambula kukayika, te ndi chifukwa chakuvwika chakuwonge sembi ndi kulutirizga kuwona kuti sembi yeniyi njakuzirwa. Chifukwa cha sembi, tingaja pa ubwezi wakukho ndi Yehova chinanga kuti te ambula kufikapu. Ndipu chifukwa cha sembi yeniyi, ntchitu zaku Dyaboli zazamunangikiya limu. (1 Yoha. 3:8) Chifukwa cha sembi, chilatu cho Yehova wangulenge charu pakwamba chazamufiskika. Charu chosi chazamuja paradayisu. Weyosi yo mwazamukumana nayu, wazamuyanjanga Yehova kweniso kumuteŵete. Mwaviyo, zuŵa lelosi tisaniyengi nthowa zakulongore kuti tiwonga sembi, mphasu yapade yo Chiuta wakupaska ŵanthu!