1-2. Kumbi vingachitika wuli kuti tilondo maphazi ngaku Yesu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

YERUZGIYANI kuti mwe pagulu la ŵanthu wo atenda muchipululu chakofya ukongwa cho mwe mchenga. Munthu munyaki yo watiyiziŵa umampha ukongwa nthowa yo ndiyu watikulongozgani. Po watenda maphazi ngaki ngadinda mumchenga. Pavuli paki, munthu yo watikulongozgani wakulekani ndipu mutimuwona so cha! Kweni mufipa mtima cha. Mumalu mwaki, yimwi ndi anyinu wo mwenawu, mutesesa kulondo mwakugomezgeka maphazi nga munthu yo wakulongozganingi.

² Charu chiheni cho tijamu, che nge chipululu chakofya ukongwa ndipu isi Akhristu auneneska, te nge gulu la ŵanthu wo atenda muchipululu chenichi. Kweni tiwonga kuti Yehova wakutipaska Mulongozgi wamampha ukongwa, Mwana waki Yesu Khristu ndipu isi tingalondo maphazi ngaki mwakugomezgeka. (1 Petu. 2:21) Buku linyaki lo likonkhoska Bayibolu, likamba kuti Peturo wanguyeruzgiya Yesu ndi munthu yo walongozga anyaki. Mwakuyanana ndi munthu yo walongozga anyaki yo maphazi ngaki ngadinda pakwenda, Yesu wakutisiliya maphazi ngaki ngo isi tingangalondo. Kweni sonu tiyeni tikambiskani mafumbu ngatatu ngakukwaskana ndi kulondo maphazi ngaku Yesu. Mafumbu ngaki ndi yanga: Kumbi kulondo maphazi ngaku Yesu kung’anamuwanji? Ntchifukwa wuli tikhumbika kungalondo? Nanga tingachita wuli venivi?

3. Kumbi kulondo maphazi nga munthu munyaki kung’anamuwanji?

³ Kumbi kulondo maphazi nga munthu munyaki kung’anamuwanji? Mu Bayibolu, mazu ngakuti ‘kwenda’ kweniso “maphazi” nyengu zinyaki ngang’anamuwa vo munthu wachita pa umoyu waki. (Gene. 6:9; Nthanthi 4:26) Vo munthu wachita tingaviyeruzgiya ndi maphazi ngo ngadinda asani watenda. Mwaviyo, kulondo maphazi nga munthu munyaki  kung’anamuwa kulondo vo wachita pamwenga kuti kumuyezga.

4. Kumbi kulondo maphazi ngaku Yesu kung’anamuwanji?

⁴ Sonu kumbi kulondo maphazi ngaku Yesu kung’anamuwanji? Tingakamba ŵaka kuti kung’anamuwa kuyezga chakuwoniyapu chaki. Pa lemba lo patuliya mutu wa nkhani, wakutumika Peturo wangukamba va chakuwoniyapu chamampha chaku Yesu cho wanguchilongo chifukwa cha kukunthiyapu masuzgu. Chinanga kuti ve viyo, pe nthowa zinandi zo tingayezge Yesu. (1 Petu. 2:18-25) Kukamba uneneska vosi vo Yesu wachitanga pa umoyu waki, kung’anamuwa vo wakambanga ndi kuchita, ntchakuwoniyapu chamampha kuchilondo.

5. Kumbi vingachitika nadi kuti ŵanthu ambula kufikapu alondo chakuwoniyapu chaku Yesu? Konkhoskani.

⁵ Pakuti te ŵanthu ambula kufikapu, kumbi vingachitika nadi kulondo chakuwoniyapu chaku Yesu? Hinya vingachitika. Kumbukani kuti Peturo wangutichiska kuti ‘tilondongi maphazi ngaku [Yesu] mwakugomezgeka’ mwakufikapu cha. Asani tilondo maphazi ngaki mwakuphwere, kung’anamuwa kuchita vosi vo tingafiska nge ŵanthu ambula kufikapu, ndikuti tivwiyengi mazu ngo wakutumika Yohane wangukamba kuti: ‘Lutirizgani kwenda nge mo iyu [Yesu] wayendiyanga.’—1 Yoha. 2:6.

6-7. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti kulondo maphazi ngaku Yesu kutitiwovya kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova?

⁶ Kulondo maphazi ngaku Yesu kungatiwovya kuja pa ubwezi ndi Yehova. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Chakwamba, Yesu wakutilongo chakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani ya vo tingachita kuti tikondwesengi Chiuta. (Yoha. 8:29) Mwaviyo, asani tilondo maphazi ngaku Yesu, tikondwesengi Yehova. Ndipu tingasimikiza kuti Awusefwi akuchanya anderengi kufupi ndi ŵanthu wosi wo atesesa kuti aje nawu pa ubwezi.—Yako. 4:8.

⁷ Chachiŵi, Yesu wayezganga Awisi mwakufikapu. Ndichu chifukwa chaki Yesu wangukamba kuti: “Munthu weyosi yo wawona ini, wawona so Ada.” (Yoha. 14:9) Asani titezga mijalidu yaku Yesu  kweniso mo wachitiyanga vinthu ndi ŵanthu, ndikuti titezga so Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, Yesu wanguchitiya lisungu munthu wa khati, munthukazi yo watamanga nthenda yakofya ukongwa kweniso wachitiyanga chitima ŵanthu wo abali ŵawu atayika. (Mariko 1:40, 41; 5:25-34; Yoha. 11:33-35) Asani titezga mijalidu yaku Yehova ndikuti tijengi nayu pa ubwezi wakukho.

8. Ntchifukwa wuli kulondo maphazi ngaku Yesu kungatiwovya ‘kuthereska charu’? Konkhoskani.

⁸ Kulondo maphazi ngaku Yesu kutitiwovya kuti tileki kutimbanyizgika ndi charu chiheni ichi. Usiku wakumaliya wa umoyu waki wa pacharu chapasi, Yesu wangukamba kuti: “Ini ndachithereska charu.” (Yoha. 16:33) Iyu wang’anamuwanga kuti wanguzomereza cha kuti watimbanyizgiki ndi maŵanaŵanu, vilatu kweniso vakuchita va ŵanthu a mucharu ichi. Yesu wanguluwa cha chifukwa cho wanguziya pacharu chapasi cho chenga kutowesa zina laku Yehova. Nanga wuli isi? Mu charu ichi, mwe vinthu vinandi vo vingatitimbanyizga. Kweni nge mo Yesu wanguchitiya, asani tiŵika maŵanaŵanu ngidu pakuchita khumbu laku Yehova, nasi ‘tichithereskengi’charu.—1 Yoha. 5:5.

9. Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tilutirizgi kwenda pa nthowa yo yilongozge ku umoyu wamuyaya?

⁹ Kulondo maphazi ngaku Yesu kungatiwovya kuti tizisaniyi umoyu wamuyaya. Munyamata wa chuma wati wafumba Yesu vo wakhumbikanga kuchita kuti wazilonde umoyu wamuyaya, iyu wangumumuka kuti: “Uzi kuti uzije wakusambira wangu.” (Mate. 19:16-21) Ayuda anyaki wo amugomezganga cha kuti iyu ndi Khristu, Yesu wanguwakambiya kuti: “Mbereri zangu . . . zitindilondo. Nditizipaska umoyu wamuyaya.” (Yoha. 10:24-29) Kwaku Nikodimu yo wenga yumoza wa mumphara ya Sanihedirini yo wakhumbisiskanga kuziŵa vinandi vo Yesu wasambizanga wangumukambiya kuti, wo ‘avwana mwaku iyu’ azamuja ndi umoyu. (Yoha. 3:16) Tilongo chivwana mwaku Yesu asani tigwiriskiya ntchitu vo wasambizanga kweniso kuyezga vo wachitanga. Asani tichitengi viyo, tilutirizgengi kwenda pa nthowa yo yilongozge ku umoyu wamuyaya.—Mate. 7:14.

10. Kumbi ‘kumuziŵa’ umampha Yesu kusazganjipu? (Yohane 17:3)

¹⁰ Techendayambi kulondo maphazi ngaku Yesu mwakugomezgeka, tikhumbika dankha kumuziŵa. (Ŵerengani Yohane 17:3.) ‘Kuziŵa’ Yesu kumala cha. Tikhumbika kulutirizga mbwenu kumuziŵa umampha Yesu, kung’anamuwa kusambira mijalidu yaki, maŵanaŵanu ngaki kweniso fundu zo wayendiyanga. Kwali taja mu uneneska kwa nyengu yitali wuli, tikhumbika kulutirizga mbwenu ‘kumuziŵa’ Yehova ndi Mwana waki.

11. Kumbi mu mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha mwe vinthu wuli?

¹¹ Kuti watiwovyi kumuziŵa umampha Mwana waki, Yehova wakusazgiyamu so mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha mu Mazu ngaki Bayibolu. Mabuku ngenanga ngakonkhoska mbiri ya umoyu waku Yesu kweniso uteŵeti wo wachitanga. Mabuku yanga ngakonkhoska so vo Yesu wakambanga, vo wachitanga kweniso ngalongo mo wavwiyanga. Mabuku nganayi ngenanga, ngatitiwovya kuti ‘tiŵanaŵaniyengi mwakuphwere’ chakuwoniyapu chaku  Yesu. (Ahe. 12:3) Ve nge ŵaka kuti mu mabuku ngenanga mwe maphazi ngo Yesu wakutisiliya. Mwaviyo, asani tisambira mabuku nga Uthenga Wamampha ngenanga, tingamuziŵa umampha ukongwa Yesu. Venivi vingatiwovya kuti tilondongi maphazi ngaki mwakugomezgeka.

12. Kumbi tingachita wuli kuti tiyanduwengi ukongwa ndi mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha?

¹² Kuti tiyanduwengi ukongwa ndi mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha, tikhumbika kuchita vinandi kuluska ŵaka kungaŵerenga. Tikhumbika kusaniya nyengu ya kungasambiriya mwakuphwere ndipuso kuŵanaŵaniyapu ukongwa vo taŵerenga. (Yeruzgiyani ndi Yoswa 1:8, mazu ngamumphata.) Tiyeni tikambiskani masachizgu ngaŵi ngo ngangatiwovya kuti tiŵanaŵaniyengi vo taŵerenga mu mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha kweniso kuvigwiriskiya ntchitu.

13. Kumbi mungachita wuli kuti muyeruzgiyengi kuti vo muŵerenga mu mabuku nga Uthenga wamampha vichitika nadi?

¹³ Chakwamba, muyeruzgiyengi kuti vo muŵerenga mu mabuku nga Uthenga Wamampha vichitika nadi. Muyeruzgiyengi kuti muwona, mutuvwa kweniso vitikukwaskani vo vachitikanga. Kuti muchiti venivi, mukhumbika kufufuza mu mabuku ngo gulu laku Yehova lititipaska. Mufufuzengi nkhani yosi, kung’anamuwa vinthu vo vinguchitika nkhani yo muŵerenga yechendachitiki pamwenga yati yachitika. Mufufuzengi vinandi vakukwaskana ndi ŵanthu, malu kweniso mo vinthu ve nge pa nyengu iyi. Muyeruzgiyengi nkhani yo musambira ndi nkhani zinyaki zakuyanana nayu zo zisanirika mu mabuku nganyaki nga Uthenga Wamampha. Nyengu zinyaki mu buku linyaki la Uthenga Wamampha mungasarika fundu yakovya yo mu buku linyaki yikuzumbulika cha.

14-15. Kumbi tingachita wuli kuti tigwiriskiyengi ntchitu vo tasambira mu mabuku nga Uthenga Wamampha pa umoyu widu?

¹⁴ Chachiŵi, mugwiriskiyengi ntchitu vo muŵerenga mu mabuku nga Uthenga Wamampha pa umoyu winu. (Yoha. 13:17) Asani mwasambira mwakuphwere nkhani yinyaki ya mubuku la Uthenga Wamampha, mujifumbengi kuti: ‘Kumbi yilipu fundu yeyosi yo ndasambira pa nkhani iyi yo ini ndingayigwiriskiya ntchitu pa umoyu wangu? Kumbi ndingayigwiriskiya wuli ntchitu fundu yeniyi  kuti ndiwovyi munthu munyaki?’ Yesani kuŵanaŵaniya munthu munyaki ndipu pavuli paki, pa nyengu yakwenere, mwachanju kweniso mwalusu, mukambiyeni vo mwasambira.

¹⁵ Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu cha mo tingagwiriskiya ntchitu masachizgu ngaŵi ngenanga. Tikambiskanengi nkhani ya choko chikavu cho Yesu wanguchiwona munyumba yakusopiyamu.

16. Konkhoskani vo vinguchitika pa Mariko 12:41.

¹⁶ Muyeruzgiyengi kuti nkhani iyi yichitika nadi. (Ŵerengani Mariko 12:41.) Yeruzgiyani kuti muwona vo vachitikanga. Penga pa Nisani 11, mu 33 C.E., kwati kwaja mazuŵa ngamanavi kuti Yesu wabayiki. Yesu wangusambiza munyumba yakusopiyamu pafufupi zuŵa losi lamphumphu. Kweni alongozgi a visopa amususkanga ukongwa. Nyengu yinyaki kuvuli, anyaki mwaku yiwu angumufumba ko watonga mazaza ngo wachitiyanga venivi. Ndipu alongozgi anyaki angumufumba mafumbu ngo aŵanaŵananga kuti watondekengi kumuka. (Mariko 11:27-33; 12:13-34) Sonu pa nyengu iyi Yesu wanguluta kurwandi linyaki la nyumba yakusopiyamu. Iyu watenere kuti wenga ku malu ngo ngadanikanga kuti Balaza la Anthukazi ndipu wawonanga vakuponyamu ndalama vo venga ku vimati va balaza lenili. Yesu wanguja pasi ndipu wangwamba kuwona ŵanthu achiponyamu ndalama. Iyu wanguwona ŵanthu anandi akukhupuka achiponyamu ndalama zinandi. Panyaki iyu wenga pafupi ukongwa mwakuti wavwanga chiwawa cha ndalama zo aponyanga mwenumu.

17. Kumbi choko cho chizumbulika pa Mariko 12:42 chinguchitanji?

¹⁷ Ŵerengani Mariko 12:42. Pati pajumpha nyengu, Yesu wanguwona munthukazi munyaki. Munthukazi uyu wenga “choko chikavu.” (Luka 21:2) Vinthu venga vakusuzga ukongwa kwaku iyu mwakuti watenere kuti wasuzgikanga kusaniya vinthu vakukhumbika pa umoyu waki. Chinanga kuti venga viyo, iyu wanguluta pa chakuponyiyamu ndalama chimoza ndipu mwachisisi wanguponyamu tindalama tiŵi to panyaki tavwikanga ndi kuvwika cha wachiponyamu. Yesu wanguziŵa vo choko chenichi chinguponyamu. Ichu chinguponyamu timaleputoni tiŵi, to tenga tindalama timanatimana ukongwa to ŵanthu agwiriskiyanga ntchitu pa nyengu iyi. Tindalama teniti takwananga cha chinanga nkhuguliya ka mpheta kamoza ko kenga mugulu la tiyuni takutchipa ukongwa to ŵanthu agulisanga.

18. Mwakukoliyana ndi Mariko 12:43, 44, kumbi Yesu wangukambanji vakukwaskana ndi ndalama yo choko chingupereka?

¹⁸ Ŵerengani Mariko 12:43, 44. Yesu wangukondwa ukongwa ndi vo choko ichi chinguchita. Mwaviyo, iyu wangudana akusambira ŵaki ndi kuŵalongo choko chenichi ndipu wanguŵakambiya kuti: “Choko ichi chaponyamu ndalama zinandi ukongwa.” Pavuli paki, wangukamba kuti: “Wosi [ukongwa ŵanthu akukhupuka] aponyamu zo atapapu ŵaka pa ndalama zo ŵe nazu, kweni choko ichi chinanga kuti ntchikavu, chapereka zosi zo chathembanga pa umoyu waki.” Pa nyengu yo choko chakugomezgeka ichi chaperekanga ndalama yaki yakumaliya yo chenga nayu pazuŵa ili, chalongonga kuti chithemba Yehova kuti wachiphweriyengi.—Salimo 26:3.

19. Kumbi tisambirapu fundu yakukhumbika niyi pa vo Yesu wangukamba vakukwaskana ndi choko chikavu?

¹⁹ Mugwiriskiyengi ntchitu vo mwasambira mu nkhani iyi pa umoyu winu. Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndingasambiranji pa vo Yesu wangukamba vakukwaskana ndi choko chikavu?’ Ŵanaŵaniyani choko chikavu. Mwambula kukayika, ichu chakhumbanga kupereka vinandi kwaku Yehova. Kweni chinguchita vo chingufiska, chingumupaska vinthu vamampha ukongwa Yehova. Ndipu Yesu wanguziŵa kuti ndalama zo chingupereka zenga zakuzirwa ukongwa kwa Awisi. Sonu wonani fundu yakukhumbika ukongwa yo tisambirapu: Yehova wakondwa asani titimupaska vinthu vamampha ukongwa. Ivi ving’anamuwa kumuteŵete ndi mtima widu wosi kweniso umoyu widu wosi. (Mate. 22:37; Ako. 3:23) Yehova wakondwa asani watitiwona kuti tichita vosi vo tingafiska. Fundu yeniyi yigwira so ntchitu pa nkhani ya nyengu ndipuso nthazi zo tigwiriskiya  ntchitu pakumusopa, kusazgapu kupharazga ndi kuwungana.

20. Kumbi mungayigwiriskiya wuli ntchitu fundu yo mwasambira yakukwaskana ndi choko chikavu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

²⁰ Kumbi mungayigwiriskiya wuli ntchitu fundu yo mwasambira yakukwaskana ndi choko chikavu? Yesani kuŵanaŵaniya ŵanthu anyaki wo muwona kuti angachiskika kuziŵa kuti Yehova wakondwa ndi vo afiska kumuchitiya. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi muziŵapu mzichi munyaki wakukota yo watenere kuti watijimba mulandu pamwenga yo watijiwona kuti ngwambula kukhumbika chifukwa chakuti watama kweniso walivi nthazi zakuchitiya vinandi nge mo wachitiyanga kali mu uteŵeti? Pamwenga kumbi mungaŵanaŵaniya mubali munyaki yo watama nthenda yikulu kwa nyengu yitali ndipu waguŵa chifukwa chakuti wafiska cha kuwungana ku Nyumba ya Ufumu nyengu zosi? Muwovyengi ŵanthu ŵenaŵa mwa kuŵakambiya ‘mazu ngamampha kuti muŵazengi.’ (Aefe. 4:29) Akambiyeni fundu yakuchiska yo tisambira mu nkhani ya choko chikavu. Mazu nginu ngakuchiska, ngangaŵasimikiziya kuti Yehova wakondwa asani titimupaska vinthu vamampha vo tingafiska. (Nthanthi 15:23; 1 Ate. 5:11) Asani muwonga anyinu chifukwa chakuti atimupaska vinthu vamampha ukongwa Yehova, kwali vingawoneka vimana, ndikuti mulondo maphazi ngaku Yesu mwakugomezgeka.

21. Kumbi mwasimikiza mtima kuchitanji?

²¹ Tiwonga ukongwa kuti mabuku nganayi nga Uthenga Wamampha, ngakonkhoska fundu zinandi zakukwaskana ndi umoyu waku Yesu ndipu ngatitiwovya kulondo maphazi ngaki mwakugomezgeka, kung’anamuwa kumuyezga. Mungachita umampha kusambira mabuku ngenanga asani musambira pakumwija pamwenga Pakusopa kwa Pabanja. Tikumbukengi kuti asani tikhumba kuyanduwa ndi vo tisambira, titenere kuwona kuti vo vikambika mu nkhani yo tiŵerenga vichitika nadi ndipu tivigwiriskiyengi ntchitu pa umoyu widu. Kusazgiyapu pa kuyezga vo Yesu wachitanga, tikhumbika so kuvwisiya vo wakambanga. Mu nkhani yakulondopu, tikambiskanengi vo tingasambira pa mazu ngakumaliya ngo Yesu wangukamba we pacharu chapasi.