NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 16
“Mzichi Waku Wayukengi”!
“Yesu wangumukambiya [Marita] kuti: “Mzichi waku wayukengi.’”—YOHA. 11:23.
SUMU 151 Iyu Wazamudana
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI a
1. Kumbi kamnyamata kanyaki kangulongo wuli kuti kagomezganga kuti kwe chiyuka?
KAMNYAMATA kanyaki zina laki Matthew kenga ndi matenda ngakulu ndipu kakhumbikanga kupangika maopaleshoni nganandi. Zuŵa linyaki, pa nyengu yo kenga ndi vyaka 7, yiku ndi ŵanthu a mubanja laki awoneriyanga pulogilamu ya JW Broadcasting®. Pulogilamu ye kukumaliya, yiwu anguwonere sumu yo yalongonga ŵanthu achilondere abali ŵawu kweniso anyawu wo ayuskika. b Pulogilamu yati yamala, Matthew wanguluta po penga apapi ŵaki ndi kuŵako mumanja ndipu wangukamba kuti: “Ama ndi ada, mwawona? Chinanga kuti ndingafwa ndazamuyuka pa chiyuka. Muzindilindizgengi waka; kudandawula cha.” Apapi ŵenaŵa atenere kuti angukondwa ukongwa chifukwa chakuwona kuti mwana wawu wenga ndi chivwanu chakukho kuti kwazamuja chiyuka!
2-3. Ntchifukwa wuli mbumampha kuŵanaŵaniya kuti kwazamuja chiyuka?
2 Nyengu zinandi tingachita umampha kuŵanaŵaniyanga layizgu la mu Bayibolu lakukwaskana ndi chiyuka. (Yoha. 5:28, 29) Chifukwa wuli? Chifukwa tiziŵa cha nyengu yo tingatamiya matenda ngakulu pamwenga mwamabuchibuchi munthu yo tamuyanjanga wangatayika. (Waku. 9:11; Yako. 4:13, 14) Chiyuka chingatiwovya kukunthiyapu masuzgu ngenanga. (1 Ate. 4:13) Malemba ngatitisimikiziya kuti Awusefwi akuchanya atitiziŵa umampha kweniso atitiyanja ukongwa. (Luka 12:7) Kuti wazitiyuski nge mo tenge, Yehova Chiuta wakhumbika kutiziŵa umampha ukongwa. Iyu watitiyanja ukongwa, ndipu wakutipaska mwaŵi wakuti tizije kwamuyaya! Ndipu chinanga tingafwa wazakutiyuska!
3 Mu nkhani iyi, chakwamba tikambiskanengi chifukwa cho tigomezge kuti kwazamuja chiyuka. Pavuli paki tikambiskanengi nkhani yakuchiska ya mu Bayibolu yo ye ndi mazu nga mutu wa nkhani yidu wakuti: “Mzichi waku wayukengi.” (Yoha. 11:23) Pakumaliya, tikambiskanengi vo tingachita kuti tigomezgengi ukongwa kuti kwe chiyuka.
CHIFUKWA CHO TIGOMEZGE KUTI KWAZAMUJA CHIYUKA
4. Kuti tigomezgi layizgu, kumbi titenere kusimikizanji? Kambani chakuyeruzgiyapu.
4 Kuti tigomezgi layizgu titenere kusimikiza kuti munthu yo walayizga wakhumbisiska kweniso we ndi nthazi zakulifiskiya. Yeruzgiyani kuti nyumba yinu yabwanganduka ndi chimphepu. Pavuli paki, mbwenu mubwezi winu watuza kwaku yimwi ndi kukulayizgani kuti, ‘Ndikuwovyeningi kuzengiyapu nyumba yinu.’ Iyu waneneska ndipu musimikiza kuti wakhumbisiska kukuwovyani. Asani ndi mumisili walusu kweniso we ndi vipangizu vakukhumbikiya, muziŵa kuti wangafiska nadi kukuwovyani. Mwaviyo, mugomezga vo iyu walayizga. Nanga wuli vakukwaskana ndi layizgu laku Chiuta lakuti akufwa azamuyuka? Kumbi iyu wakhumbisiska nadi kweniso we ndi nthazi zakufiskiya layizgu lenili?
5-6. Ntchifukwa wuli tisimikiza kuti Yehova wakhumbisika kuziyuska ŵanthu akufwa?
5 Kumbi Yehova wakhumbisiska kuziyuska akufwa? Hinya wakhumbisiska. Iyu wangukambiya ŵanthu anyaki wo akulembaku Bayibolu kulemba layizgu lakukwaskana ndi chiyuka. (Yesa. 26:19; Hose. 13:14; Chivu. 20:11-13) Kweniso asani Yehova walayizga, nyengu zosi wafiska layizgu laki. (Yoswa 23:14) Kusazgapu yapa, Yehova wakhumbisiska kuziyuska ŵanthu wo akufwa. Ntchifukwa wuli tikamba viyo?
6 Ŵanaŵaniyani vo Yobu wangukamba. Iyu wakayikiyanga cha kuti chinanga kuti wangafwa, Yehova wakhumbisiska kuzimuyuska. (Yobu 14:14, 15) Mwakuyanana ŵaka, Yehova wakhumbisiska kuziyuska ateŵeti ŵaki wosi wo akufwa. Iyu wakhumbisiska kuziŵayuska ndi umoyu wamampha kweniso wakukondwesa. Nanga wuli vakukwaskana ndi ŵanthu mabiliyoni nganandi wo akufwa wo ŵengavi mwaŵi wakusambira vakukwaskana ndi Yehova? Chiuta widu wachanju wakhumba kuziŵayuska so ŵanthu ŵenaŵa. (Machi. 24:15) Iyu wakhumba kuziŵapaska mwaŵi wakuzija mabwezi ngaki kweniso kuzija kwamuyaya pacharu chapasi. (Yoha. 3:16) Yapa viwoneke limu kuti Yehova wakhumbisiska kuziyuska ŵanthu akufwa.
7-8. Ntchifukwa wuli tisimikiza kuti Yehova we ndi nthazi zakuziyuskiya ŵanthu akufwa?
7 Kumbi Yehova we so ndi nthazi zakuyuskiya ŵanthu akufwa? Hinya wenazu nadi! Iyu ‘ngwanthazizosi.’ (Chivu. 1:8) Mwaviyo, iyu we ndi nthazi ukongwa zakuthereske murwani weyosi kusazgapu nyifwa. (1 Akori. 15:26) Kuziŵa venivi, kutitipaska nthazi kweniso kutitipembuzga. Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Mzichi Emma Arnold. Pa nyengu ya Nkhondu Yachiŵi ya pacharu chosi, iyu ndi ŵanthu a mubanja laki angukumana ndi mayeseru ngakulu. Kuti wapembuzgi mwana waki chifukwa cha abali ŵawu wo angutayika mumajeri nga boma la Nazi, Emma wangukamba kuti: “Asani ŵanthu wo akufwa azamuyuskika cha, ndikwesa venivi ving’anamuwa kuti nyifwa njanthazi ukongwa kuphara Chiuta. Kweni ndimu vilili cha!” Yehova ngwanthazi ukongwa kuphara chechosi! Chiuta wanthazizosi yo wakupanga umoyu, we ndi nthazi zakuziweziyamu umoyu mu ŵanthu wo akufwa.
8 Chifukwa chinyaki cho tiziŵiya kuti Chiuta wazamufiska kuyuska wo akufwa, ntchakuti iyu wakumbuka chechosi. Iyu wadana zina la nyenyezi yeyosi. (Yesa. 40:26) Ndipuso iyu wakumbuka ŵanthu wo akufwa. (Yobu 14:13; Luka 20:37, 38) Yehova vingamusuzga cha kukumbuka chechosi chakukwaskana ndi ŵanthu wo wazakuŵayuska, kusazgapu mo awonekiyanga kweniso nkharu yawu, vinthu vo vinguŵachitikiya pa umoyu kweniso vinthu vo akumbuka.
9. Ntchifukwa wuli mugomezga layizgu laku Yehova lakuti wazamuyuska ŵanthu akufwa?
9 Vakuwoneke limu kuti tingaligomezga layizgu laku Yehova lakuti akufwa azamuyuka, chifukwa tiziŵa kuti wakhumbisiska kweniso we ndi nthazi zakufiskiya layizgu lenili. Wonani chifukwa chinyaki cho tigomezge layizgu laku Chiuta lakuti akufwa azamuyuka. Chifukwa chaki ntchakuti Yehova wakuyuskapu kali ŵanthu anyaki. Mu nyengu yakali, Yehova wangupereka nthazi zakuyuskiya ŵanthu akufwa kwa anthulumi akugomezgeka amanavi, kusazgapu Yesu. Sonu tiyeni tikambiskani nkhani yakukwaskana ndi munthu yo Yesu wanguyuska yo ye mu Yohane chaputala 11.
MUBWEZI WAKU YESU WANGUFWA
10. Kumbi ntchinthu wuli chinguchitika pa nyengu yo Yesu wapharazganga kusirya linyaki la Yorodani, nanga pavuli paki iyu wanguchitanji? (Yohane 11:1-3)
10 Ŵerengani Yohane 11:1-3. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika ku Betaniya cha kukumalilya kwa 32 C.E. Kwenuku, Yesu wenga ndi mabwezi ngaki ngapamtima, Lazaro ndi azichi ŵaki ŵaŵi, Mariya ndi Marita. (Luka 10:38-42) Kweni Lazaro wangutama ukongwa ndipu azichi ŵaki angufipa mtima. Yiwu angutumiza uthenga kwaku Yesu yo wenga kusirya linyaki la msinji wa Yorodani, mtunda wakwenda mazuŵa ngaŵi kutuwa ku Betaniya. (Yoha. 10:40) Kweni chakupaska chitima ntchakuti Lazaro wangufwa pa nyengu yo Yesu walondiyanga ŵaka uthenga wakuti iyu watama. Chinanga kuti Yesu wanguziŵa kuti mubwezi waki wafwa, iyu wangulutirizga kuja kwenuku kwa mazuŵa nganyaki ngaŵi ndipu pavuli paki wangusoka kuluta ku Betaniya. Pa nyengu yo Yesu wafikiyanga kwenuku, ndipu pajumpha mazuŵa nganayi kutuliya po Lazaro wangufwiya. Kwenuku Yesu wanguchita chinthu chinyaki cho chingukondwesa mabwezi ngaki kweniso kukankhuska Chiuta.—Yoha. 11:4, 6, 11, 17.
11. Mu nkhani iyi, kumbi tisambiramu fundu niyi yakukwaskana ndi vo mabwezi ngatenere kuchitiya anyawu?
11 Mu nkhani iyi, tisambiramu fundu yinyaki yakukwaskana ndi vo mabwezi ngatenere kuchitiya anyawu. Aŵanaŵaniyani ivi: Mariya ndi Marita ŵati atumiza uthenga kwaku Yesu, yiwu angumukambiya kuti wazi ku Betaniya cha. Yiwu angutumiza ŵaka uthenga wakuti mubwezi waki watama. (Yoha. 11:3) Lazaro wati wafwa, Yesu watingi wamuyuskengi chinanga kuti iyu wenga kutali. Kweni Yesu wangusankha kuluta ku Betaniya kuti wakakumani ndi mabwezi ngaki, Mariya ndi Marita. Kumbi mwe ndi mubwezi winu yo wangakuwovyani kwambula kumupempha? Asani ve viyo, muziŵa kuti mungamuthemba kuti wakuwovyeningi ‘pa nyengu ya masuzgu.’ (Nthanthi 17:17) Mwakuyanana ndi Yesu nasi titenere kuja bwezi laviyo kwa anyidu! Sonu tiyeni tiyambi so kukambiskana nkhani yeniyi ndi kuwona vo vinguchitika pavuli paki.
12. Kumbi Yesu wangumulayizganji Marita, ndipu ntchifukwa wuli Marita wakhumbikanga kugomezga layizgu lenili? (Yohane 11:23-26)
12 Ŵerengani Yohane 11:23-26. Marita wanguvwa kuti Yesu we kufupi ndi Betaniya. Mwaviyo, mwaliŵiliŵi, iyu wanguluta kuchikumana nayu ndi kukamba kuti: “Ambuya, mukaŵengi kunu, mzichi wangu watingi wafwengi cha.” (Yoha. 11:21) Marita waneneskanga, Yesu watingi wamuchizgengi nadi Lazaro. Kweni Yesu wakhumbanga kuchita chinthu chinyaki chakuziziswa ukongwa. Iyu wangumulayizga kuti: “Mzichi waku wayukengi.” Yesu wangumukambiya so chinthu chinyaki Marita chakumusimikiziya layizgu lenili. Iyu wangukamba kuti: “Ini ndini chiyuka ndi umoyu.” Chiuta wakupaska nthazi Yesu zakuyuskiya ŵanthu akufwa. Ivi vechendachitiki, Yesu wanguyuskapu kamsungwana kati kafwa, kweniso pavuli paki wanguyuska mnyamata munyaki yo viwoneka kuti wanguyuskika pa zuŵa lo wangufwiya. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Kweni kumbi pa nyengu iyi, iyu watingi wafiskengi kuyuska munthu yo wanguja mumuwunda kwa mazuŵa nganayi yo liŵavu laki lingwamba kuvunda?
“LAZARO, TULIYA KUNU KUBWALU!”
Yesu wanguŵavwiya mabwezi ngaki ngo ngenga ndi chitima (Wonani ndimi 13-14)
13. Mwakukoliyana ndi Yohane 11:32-35, kumbi Yesu wanguchita wuli wati wawona kuti Mariya ndi ŵanthu anyaki aliya? (Wonani so chithuzi.)
13 Ŵerengani Yohane 11:32-35. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pavuli paki. Mariya mzichi waku Lazaro wanguluta kuchikumana ndi Yesu. Iyu wanguwereza vo mku waki wangukamba kuti: “Ambuya, mukaŵengi kunu, mzichi wangu watingi wafwengi cha.” Pa nyengu iyi, iyu ndi ŵanthu anyaki ŵenga ndi chitima chikulu. Yesu wati wavwa kweniso kuŵawona achiliya, wangukwaskika ukongwa. Chifukwa chakuti wanguŵachitiya chitima abwezi ŵaki, Yesu wanguliya. Iyu wavwisanga mo viŵaŵiya asani munthu yo wamuyanjanga watayika. Mwaviyo wakhumbisiskanga kuŵatuzgiyapu cho chaŵalirisanga!
14. Kumbi vo Yesu wanguchita wati wawona Mariya wachiliya vititisambizanji vakukwaskana ndi Yehova?
14 Vo Yesu wanguchita wati wawona kuti Mariya waliya, vititisambiza kuti Yehova ndi Chiuta walisungu likulu. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Nge mo tingusambiriya mu nkhani yajumpha, mwakufikapu, Yesu wayezga mo Awisi aŵanaŵaniya kweniso mo avwiya. (Yoha. 12:45) Yesu wanguliya chifukwa wangungachitiya chitima ukongwa mabwezi ngaki ngo ngaliyanga. Mwaviyo, tiziŵa kuti Yehova nayu wakwaskika ukongwa asani wawona kuti tiliya chifukwa cha chitima. (Salimo 56:8) Tikayika cha kuti venivi vitikuchitiskani kuti mukhumbisiskengi kundere kwaku Chiuta widu yo ngwalisungu.
Yesu wangulongo kuti we ndi nthazi zakuyuska ŵanthu wo akufwa (Wonani ndimi 15-16)
15. Nge mo pakambiya pa lemba la Yohane 11:41-44, konkhoskani vinthu vo vinguchitika ku masanu ko anguŵika Lazaro. (Wonani so chithuzi.)
15 Ŵerengani Yohane 11:41-44. Yesu wangufika ku muwunda ko anguŵika Lazaro ndipu wangupempha ŵanthu kuti atuzgepu chimwa cho angujala pa muwunda. Marita wangukamba kuti angatuzgangapu cha chimwa, ndipu wangukamba kuti pa nyengu iyi liŵavu laku Lazaro litenere kuti layamba kununkha. Kweni Yesu wangumuka kuti: “Asi ndakukambiya kuti asani ujengi ndi chivwanu uwonengi unkhankhu waku Chiuta?” (Yoha. 11:39, 40) Pavuli paki, Yesu wangulereska kuchanya ndipu wangupemphera pa masu pa ŵanthu wosi. Iyu wakhumbanga kupereka unkhankhu wosi kwaku Yehova chifukwa cha vo vatingi vichitikengi. Pavuli paki, Yesu wangudanirizga mwanthazi kuti: “Lazaro, tuliya kunu kubwalu!” Lazaro wangutuliya kubwalu kwa muwunda! Pa nyengu iyi, Yesu wanguchita chinthu cho ŵanthu anyaki aŵanaŵananga kuti chingachitika cha.—Wonani nkhani yakuti, N’chifukwa Chiyani Yesu Anatenga Masiku Anayi Asanafike Ku Manda A Lazaro? mu Chigongwi cha Mlinda cha Chichewa cha January 1, 2008.
16. Kumbi nkhani yo ye mu Yohane chaputala 11 yititiwovya wuli kuti tigomezgengi ukongwa kuti akufwa azamuyuskika?
16 Nkhani yo ye mu Yohane chaputala 11 yititiwovya kuti tigomezgengi ukongwa kuti kwazamuja chiyuka. Mu nthowa wuli? Kumbukani kuti Yesu wangulayizga Marita kuti: “Mzichi waku wayukengi.” (Yoha. 11:23) Mwakuyanana ndi Awisi, Yesu wakhumbisiska kweniso we ndi nthazi zakufiskiya layizgu lenili. Kuliya ko iyu wanguliya kulongo kuti wakhumbisiska kuziyuska ŵanthu kutuliya ku masanu ndipuso kuzituzgapu chitima cho ŵanthu atuŵa nachu chifukwa cha nyifwa. Kweniso Yesu wati wayuska Lazaro kutuliya mumuunda wangulongo so kuti we ndi nthazi zakuyuskiya akufwa. Aŵanaŵaniyani so vo Yesu wangukumbusa Marita kuti: “Asi ndakukambiya kuti asani ujengi ndi chivwanu uwonengi unkhankhu waku Chiuta?” (Yoha. 11:40) Te ndi vifukwa vakuvwika vakugomezge kuti Chiuta wazamufiska layizgu laki lakuyuska ŵanthu akufwa. Nanga kumbi tingachitanji kuti tiligomezgengi ukongwa layizgu lenili?
KUMBI TINGACHITA WULI KUTI TIGOMEZGENGI UKONGWA KUTI KWE CHIYUKA?
17. Kumbi titenere kukumbukanji asani tiŵerenga nkhani za mu Bayibolu zakukwaskana ndi chiyuka?
17 Muŵerengengi kweniso kuŵanaŵaniya nkhani zakukwaskana ndi ŵanthu wo anguyuskikapu kuvuli. Mu Bayibolu mwe nkhani zakukwaskana ndi ŵanthu 8 wo anguyuskikapu. c Mungachita umampha kuzisambira mwakuphwere nkhani zenizi. Po muchita venivi, mukumbukengi kuti nkhani izi zikamba za ŵanthu chayiwu, anthulumi, anthukazi kweniso ŵana. Wonani fundu zo mungasambirapu. Ŵanaŵaniyani mo nkhani yeyosi yilongore kuti Chiuta wakhumbisiska kweniso we ndi nthazi zakuyuskiya ŵanthu akufwa. Kweni mungachita umampha ukongwa kuŵanaŵaniya chiyuka chaku Yesu cho ntchakuzirwa ukongwa. Kumbukani kuti ŵanthu anandi angumuwona iyu wati wayuskika. Ndipu venivi vititiwovya kuti tigomezgengi ukongwa kuti kwe chiyuka.—1 Akori. 15:3-6, 20-22.
18. Kumbi mungazigwiriskiya wuli ntchitu sumu zakukwaskana ndi chiyuka? (Wonani mazu ngamumphata.)
18 Muvwisiyengi, kumba kweniso kuŵanaŵaniya sumu zo zikamba kuti kwazamuja chiyuka. d (Aefe. 5:19) Sumu zenizi zititiwovya kuwona kuti chiyuka chazamuŵaku nadi kweniso kugomezga ndi mtima wosi kuti chazamuchitika. Muvwisiyengi, mumbengi kweniso mukambiskanengi mazu nga mu sumu zo pakusopa kwa pabanja. Muziloŵezengi ukongwa sumu zo ndi kuŵanaŵaniyapu ukongwa mazu ngaki ndi chilatu chakuti muje ndi chivwanu chakukho kweniso kuti zikufikeningi pa mtima. Ndipu asani mwazikumana ndi mayeseru ngo ngazamuŵika umoyu winu pangozi pamwenga asani mubali winu wazitayika, mzimu waku Yehova wazakukukumbusani sumu zenizi ndipu zazakukupembuzgani kweniso kukupaskani nthazi.
19. Kumbi tingaŵanaŵaniyanji vakukwaskana ndi chiyuka? (Wonani bokosi lakuti “ Kumbi Mwazakuŵafumbanji?”)
19 Muyeruzgiyengi kuti muwona vo vichitika. Yehova wakutilenga mu nthowa yakuti tifiskengi kuyeruzgiya kuti te mucharu chifya. Mzichi munyaki wangukamba kuti: “Kanandi ndiyeruzgiya kuti nde mucharu chifya ndipu ndituvwa kafungu kamampha ka maluŵa.” Muyeruzgiyengi kuti mukumana ndi anthulumi kweniso anthukazi akugomezgeka a mu nyengu yakali. Kumbi mukhumbisiska kuzikumana ndiyani? Kumbi mwazakumufumba mafumbu nanga? Muyeruzgiyengi kuti mukumana ndi abali ŵinu kweniso anyinu wo akufwa. Muyeruzgiyengi vo mwazamuchita asani mwakumana nawu ŵaka nge kuŵahaga, mazu ngakwamba ngo mwazamukamba kweniso likondwa lo mwazamukuŵa nalu pa nyengu yo.
20. Kumbi mwasimikiza mtima kuchitanji?
20 Titimuwonga ukongwa Yehova chifukwa wakutilayizga kuti kwazamuja chiyuka! Tisimikiza kuti layizgu lenili lazamufiskika chifukwa Yehova wakhumbisiska kweniso we ndi nthazi zakulifiskiya. Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kuligomezga ukongwa layizgu lakuzirwa lenili. Asani tichitengi viyo, tijengi pa ubwezi wakukho ndi Chiuta yo tosi wakutilayizga kuti, ‘Abali ŵidu azamuyuka!’
SUMU 147 Chiuta Wakutilayizga Umoyu Wamuyaya
a Asani munthu yo mutimuyanja watayika, tikayika cha kuti layizgu la chiyuka litikupembuzgani ukongwa. Kweni kumbi mungaŵakonkhoske wuli anyinu chifukwa cho mugomezge layizgu lenili? Nanga mungachita wuli kuti mugomezgengi ukongwa kuti akufwa azamuyuka? Nkhani iyi, yitichiskengi kuti tigomezgengi ukongwa kuti akufwa azamuyuka.
b Sumu yakuti Charu Chifya che Pafupi Ukongwa yenga mu pulogilamu ya JW Broadcasting ya mwezi wa November 2016.
c Wonani bokosi lakuti “Anthu 8 Otchulidwa M’Baibulo Amene Anaukitsidwa” mu Chigongwi cha Mlinda cha chichewa cha August 1, 2015, peji 4.
d Wonani sumu izi mu buku lakuti ‘Mbiyani Yehova Mwakukondwa’: “Yeruzgiyani Kuti Mwe Mucharu Chifya” (Sumu 139), “Muleresengi pa Mphotu!” (Sumu 144), ndipuso yakuti “Iyu Wazamudana” (Sumu 151). Wonani so sumu zinyaki pa jw.org nge yakuti “Charu Chifya Che Pafupi Ukongwa,” “Mucharu Chifya,” ndipuso yakuti “Muoni.”
