NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 18
Tichiskanengi pa Maunganu Nga Mpingu
“Tiyeni tiŵanaŵaniyanengi . . . , tichiskanengi.”—AHE. 10:24, 25.
SUMU 88 Ndiziŵiseni Nthowa Zinu
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI a
1. Ntchifukwa wuli timukapu pa maunganu?
KUMBI ntchifukwa wuli tiluta ku maunganu nga mpingu? Chifukwa chikulu ntchakuti tikhumba kuchithamika Yehova. (Salimo 26:12; 111:1) Tiluta so kumaunganu kuti tikachiskani mu mazuŵa nganu ngakusuzga. (1 Ate. 5:11) Asani timukapu pa maunganu tithamika Yehova kweniso tichiskana.
2. Kumbi mpha nyengu niyi po tituŵa ndi mwaŵi wakumukapu pa maunganu?
2 Sabata yeyosi tituŵa ndi mwaŵi wakumukapu pa maunganu. Mwakuyeruzgiyapu, kukumaliya kwa sabata timukapu pa Sambiru la Chigongwi cha Mlinda. Ndipu pa unganu wa mkati mwa sabata timukapu pa chigaŵa cha Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu, pa Sambiru la Bayibolu la Mpingu kweniso pa nkhani zinyaki zakukambiskana.
3. Kumbi tingakumana ndi masuzgu wuli, nanga lemba la Aheberi 10:24, 25 lingatiwovya wuli?
3 Tosi tikhumba kuthamika Yehova kweniso kuchiska Akhristu anyidu. Kweni asani tikhumba kumukapu, pangaŵa masuzgu. Tingachita mantha kumukapu pamwenga tingakhumbisiska kuti timukepu kweni angatisoska kaŵikaŵi cha kuti timukepu nge mo isi tikhumbiya. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti timalani ndi masuzgu ngenanga? Vo wakutumika Paulo wangulembe Akhristu aku Aheberi vingatiwovya kusaniya kwamuka. Wachikonkhoska kukhumbika kwakuwungana pamoza, iyu wangukamba kuti tikhumbika ‘kuchiskana.’ (Ŵerengani Aheberi 10:24, 25.) Asani tiziŵa kuti Akhristu anyidu achiskikengi ndi ndemanga yidu yifupi, tichitengi mantha cha kumukapu. Ndipu asani atitisoska kaŵikaŵi cha kuti timukepu, tingakondwa kuti anyidu aŵengi ndi mwaŵi wakumukapu.—1 Petu. 3:8.
4. Kumbi tikambiskanengi fundu zitatu nizi mu nkhani iyi?
4 Mu nkhani iyi, chakwamba tikambiskanengi mo tingachiskiyana asani tiwungana mu mpingu wo muwungana ŵanthu amanavi, vo vichitiska kuti paje ŵanthu amanavi akumuka pa maunganu. Pavuli paki, tikambiskanengi mo tingachiskiyana mu mpingu wo muwungana ŵanthu anandi mo ŵanthu anandi asoska kuti amukepu. Pakumaliya, tikambiskanengi vo tingachita kuti ndemanga zidu zichiskengi anyidu.
TICHISKANENGI MU MPINGU WO MUWUNGANA ŴANTHU AMANAVI
5. Kumbi tingachiskana wuli asani mu mpingu widu muwungana ŵanthu amanavi?
5 Mu mpingu wo muwungana ŵanthu amanavi pamwenga kagulu, mutuŵa ŵanthu amanavi wo amuka pa maunganu. Nyengu zinyaki, mubali yo wachitiska Chigongwi cha Mlinda pamwenga kukamba nkhani yakukambiskana, wangakhumbika kulindizga dankha kuti munthu wasoski janja. Maunganu ngaviyo, ngangawoneka kuti nganozga cha pamwenga kuchiska. Asani mwe mu mpingu waviyo, kumbi mungachitanji? Musoskengi kaŵikaŵi. Asani mungachita viyo, mungachiska ŵanthu anyaki kuti nawu amukengepu kaŵikaŵi.
6-7. Kumbi mungachita wuli kuti mulekengi kuchita mantha kumukapu pa maunganu?
6 Kumbi mungachita wuli asani muchita mantha kumukapu pa maunganu? Anandi achita mantha. Kuti muchiskengi ukongwa abali ndi azichi ŵinu, mungachita umampha kusaniya nthowa zo zingakuwovyani kuleka kuja ndi mantha kuti mumukengepu pa maunganu. Kumbi mungachita wuli venivi?
7 Mungachita umampha kusaniya masachizgu ngo ngangakuwovyani kuti mumukengepu mu magazini ngakuvuli nga Chigongwi cha Mlinda. b Mwakuyeruzgiyapu, munozgekiyengi umampha. (Nthanthi 21:5) Asani mwayiziŵa umampha nkhani yo mwamusambira ku mpingu, vingakusuzgani cha kumukapu. Ndipuso muwonesesengi kuti ndemanga zinu zifupi. (Nthanthi 15:23; 17:27) Ndemanga zifupi zingakuwovyani kuti mulekengi kuchita mantha asani mumukapu. Ndemanga yifupi yo ye ndi chiganizu chimoza pamwenga viŵi, yingaŵa yambula kusuzga kuti abali ndi azichi ayivwisi kuphara chimukwamba cho che ndi fundu zinanandi ŵaka. Mungalongo kuti mungunozgeke mwakukwana kweniso kuti mwayivwisa nkhani yo asani mupereka ndemanga yifupi mu mazu nginu ndi nginu.
8. Kumbi Yehova watikuwona wuli kuyesesa kwidu kuti timukengi pa maunganu?
8 Nanga mungachita wuli asani mwayesa kugwiriskiya ntchitu masachizgu ngenanga kweni muchita mantha mbwenu kumukapu kanandi? Ziŵani kuti Yehova wawonga phamphu linu. (Luka 21:1-4) Mukumbukengi kuti Yehova watitipempha kuchita vo tingatondeka kufiska cha. (Afi. 4:5) Simikizani vo mukhumba kuchita, jani ndi chilatu cha kuchita venivo ndipuso pempherani kuti Yehova wakuwovyeni kuti muleki kuchita mantha. Pakwamba mungajiŵikiya chilatu chakuti muperekengi ndemanga yifupi.
TICHISKANENGI MU MPINGU WO MUWUNGANA ŴANTHU ANANDI
9. Kumbi mungakumana ndi suzgu wuli asani muwungana mu mpingu wo mwe ŵanthu anandi?
9 Asani muwungana mu mpingu wo mwe apharazgi anandi, mungakumana ndi suzgu lakupambanaku. Panyaki abali ndi azichi anandi asoska kuti amukepu, mwakuti kanandi yimwi atikuzumbuwani cha. Mwakuyeruzgiyapu, mzichi munyaki zina laki Danielle wayanjanga kumukapu pa maunganu. c Iyu wawonanga kuti ntchigaŵa cha kusopa, nthowa yo wangachiskiya anyaki kweniso vamuwovyanga kuti wawugomezgengi ukongwa uneneska wa mu Bayibolu. Kweni wati wasamiya mu mpingu mpingu wo muwungana ŵanthu anandi, amusoskanga kaŵikaŵi cha ndipu nyengu zinyaki, wawengapu ŵaka. Iyu wangukamba kuti: “Ndinguguŵa ukongwa. Ndajivwanga nge kuti ndataya mwaŵi unyaki. Asani venivi vichitika kaŵikaŵi ungayamba kuwona nge kuti achitiya dala.”
10. Kumbi tingachita wuli kuti tiŵengi ndi mwaŵi wakumukapu pa maunganu?
10 Kumbi vo vinguchitikiya mzichi Danielle namwi vikukuchitikiyanipu? Asani ndipu vilili ndi yimwi mungaŵanaŵana kuti muvwisiyengi ŵaka maunganu kwambula kusoskapu kuti mumukepu. Kweni mungalekanga cha kumukapu. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingakuwovyani kuti mumukengepu? Mungachita umampha kunozgeke ndemanga zinandi. Asani akusoskani cha kuti mumukepu kukwamba, mungamukapu nyengu yinyaki. Asani munozgeke Sambiru la Chigongwi cha Mlinda, muŵanaŵaniyengi mo ndimi yeyosi yikoliyana ndi mutu wa nkhani yo. Asani mwachita viyo, mungaŵa ndi mwaŵi wakuti musaniyi chakuti mukamukepu. Kweniso chinyaki cho mungachita, munganozgeke kuti mukamukepu pa ndimi zo ze ndi fundu zandimba, zo zingaŵa zakusuzga kuzikonkhoska. (1 Akori. 2:10) Chifukwa wuli? Chifukwa mbanandi cha wo atanja kusoska janja kuti amukepu pa mafumbu ngaviyo. Nanga kumbi mungachita wuli chinanga kuti mwagwiriskiya ntchitu masachizgu ngenanga kweni atikusoskani cha kuti mumukepu pa maunganu? Mungachita umampha kukambiskana ndi mubali yo wachitiska Chigongwi cha Mlinda maunganu ngechendayambi kuti mumukambiyi fumbu lo mwanozgeke kuchimuka.
11. Kumbi lemba la Afilipi 2:4 lititichiska kuchitanji?
11 Ŵerengani Afilipi 2:4. Mwakuwovyeka ndi Yehova wakutumika Paulo, wanguchiska Akhristu kuti aŵanaŵaniyengi anyawu. Kumbi tingawugwiriskiya wuli ntchitu ulongozgi wenuwu pa maunganu? Tingachita venivi asani tikumbuka kuti anyidu nawu akhumba kuti amukepu.
12. Kumbi ndi nthowa yamampha niyi yo tingachiskiya anyidu pa maunganu? (Wonani so chithuzi.)
12 Mwakuyeruzgiyapu, asani mukambiskana ndi mabwezi nginu, kumbi mungalongoro mwija kwambula kuŵapaska mpata anyinu kuti nawu alongoropu? Mungachita cha venivo! Mukhumba kuti nawu akambengepu. Mwakuyana ŵaka, pa maunganu, tikhumba kuti ŵanthu anandi amukengepu. Ndipu nthowa yamampha yakuchiskiya abali ndi azichi, njakuŵapaska mpata kuti akonkhoskengi chivwanu chawu. (1 Akori. 10:24) Tiyeni tiwoni mo tingachitiya venivi.
13. Kumbi tingachita wuli kuti ŵanthu anandi amukengepu pa maunganu?
13 Nthowa yimoza yo tingachitiya venivi nkhupereka ndemanga zifupi, vo vingawovya kuti ŵanthu anandi amukengepu. Ŵara kweniso apharazi anyaki wo aziŵa vinandi ndiwu akhumbika kulongo chakuwoniyapu chamampha pa nkhani yeniyi. Chinanga kuti vingaŵa kuti mupereka ndemanga yifupi, kweni mukhwechengi kukamba fundu zinanandi mwija. Asani mwakokoto ndimi yosi, ndikuti anyinu asoŵengi chakumukapu. Mwakuyeruzgiyapu, mu ndimi iyi mwe masachizgu ngaŵi: Kupereka ndemanga zifupi kweniso kukhwecha kukamba ndemanga zinandi mwija. Asani mwe akwamba kumukapu pa ndimi yeniyi, mungachita umampha kumukapu fundu yimoza pe.
14. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya pa nkhani yakusoska kaŵikaŵi? (Wonani so chithuzi.)
14 Mukhumbika kuchita vinthu mwazeru pa nkhani yakusoska kaŵikaŵi. Asani tisoska kaŵikaŵi, tingachichizga mubali yo walongozga kuti wasoskengi isi pe chinanga kuti anyaki ŵechendamukepu. Venivi vingagongowesa anyaki kusoska manja kuti amukengepu.—Waku. 3:7.
15. (a) Kumbi titenere kuchita wuli asani atizumbuwa cha kuti timukepu? (b) Kumbi akuchitiska angalongo wuli kuti aŵanaŵaniya munthu weyosi? (Wonani bokosi lakuti, “ Asani Yimwi Ndimwi Muchitiska.”)
15 Asani apharazgi anandi asoska manja, tingamuka kaŵikaŵi cha nge mo tikhumbiya. Nyengu zinyaki yo wachitiska, wangatisoska ndi kutisoska so cha. Venivi vakuguŵisa, kweni tingaŵanaŵananga kuti watititinkha cha asani waleka kutisoska.—Waku. 7:9.
16. Kumbi tingaŵachiska wuli anyaki wo amukapu pa maunganu?
16 Asani mwaŵavi mwaŵi wakumukapu kaŵikaŵi nge mo yimwi mukhumbiya, mungachita umampha kuvwisiya mwakuphwere asani anyinu amukapu. Ndipu pavuli pa maunganu, awongeni chifukwa cha ndemanga zo apereka. Abali ndi azichi ŵinu angachiskika asani mwaŵawonga nge mo atingi achiskikiyengi asani mungupereka ndemanga. (Nthanthi 10:21) Kuwonga ndi nthowa yinyaki yakuchiskiyana.
NTHOWA ZINYAKI ZAKUCHISKIYANA
17. (a) Kumbi apapi angaŵawovya wuli ŵana ŵawu kunozgeke ndemanga zakwenere? (b) Mwakukoliyana ndi vidiyo yo munguwonere, kumbi ndi vinthu vinayi nivi vo mungalondo pakunozgeke ndemanga? (Wonani so mazu ngamumphata.)
17 Kumbi ndi nthowa yinyaki so niyi yo tingachiskiya anyidu pa maunganu? Asani ndimwi mpapi, wovyani ŵana ŵinu kuti akaperekengi ndemanga zakukoliyana ndi msinkhu wawu. (Mate. 21:16) Nyengu zinyaki nkhani zakukwaskana ndi masuzgu nga mubanja pamwenga mijalidu yiheni, zikonkhoskeka mu Chigongwi cha Mlinda. Kweni patuŵa ndimi yimoza pamwenga ziŵi zo mwana wangamukapu. Kweniso wovyani ŵana ŵinu kuziŵa chifukwa cho angaŵasoske cha nyengu yeyosi yo akweza janja. Kuŵakonkhoske vinthu venivi kungaŵawovya kuti aleki kuguwa asani asankha anyawu kuti amukepu mumalu mwaku yiwu.—1 Timo. 6:18. d
18. Kumbi tingachita wuli kuti tikhwechengi kujithamika asani timukapu pa maunganu? (Nthanthi 27:2)
18 Tosi tinganozgeke ndemanga zakuchiska zo zingathamika Yehova kweniso kuchiska Akhristu anyidu. (Nthanthi 25:11) Chinanga kuti nyengu zinyaki tingaŵa ndi mwaŵi wakukonkhoska vo vikutichitikiya pa umoyu, tikhumbika kukhwecha kukonkhoska ukongwa vakukwaskana ndi isi. (Ŵerengani Nthanthi 27:2; 2 Akori. 10:18) Mumalu mwaki tikhumbika kuthamika Yehova, Mazu ngaki kweniso ŵanthu ŵaki nge gulu. (Chivu. 4:11) Kweni asani fumbu la pa ndimi likhumba kuti tikonkhoski vo vingutichitikiya, tingachita venivo. Chakuwoniyapu pa nkhani yeniyi, ndi fumbu la (b) la ndimi 19.
19. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitika asani tiŵanaŵaniya ŵanthu wosi wo aza pa maunganu? (Aroma 1:11, 12) (b) Kumbi yimwi muwonganji chifukwa cha kumukapu pa maunganu?
19 Chinanga kuti palivi marangu ngakuŵikika nga mo tingamukiya, kweni tosi tikhumbika kuyesesa kupereka ndemanga zakuchiska. Venivi ving’anamuwa kuti timukengepu kaŵikaŵi pa maunganu asani mu mpingu wo tiwungana mwe ŵanthu amanavi. Ndipu asani tiwungana mu mpigu wo mwe ŵanthu anandi, ving’anamuwa kuti titenere kukhorwa ndi mwaŵi wo tenawu wakuti timukepu kweniso kukondwa kuti anyaki nawu ŵe ndi mwaŵi wakupereka ndemanga. Tosi ‘tingachiskana’ asani tiŵanaŵaniya anyidu pa maunganu nga mpingu.—Ŵerengani Aroma 1:11, 12.
SUMU 93 Tumbikani Unganu Widu
a Asani timukapu pa maunganu, tichiskana. Kweni abali ndi azichi anyaki achita mantha kumukapu pa maunganu. Anyaki atanja kumukapu pa maunganu, kweni akhumba kuti aŵasoskengi kaŵikaŵi. Kwali tichita mantha pamwenga titanja kumukapu pa maunganu, kumbi tingalongo wuli kuti tiŵanaŵaniya ŵanthu anyaki kuti tosi tichiskikengi? Nanga tingachita wuli kuti tiperekengi ndemanga zo zingawovya abali ndi azichi kuti ayanjanengi kweniso kuchita ntchitu zamampha? Nkhani iyi yikonkhoskengi vo tingachita.
b Kuti muziŵi masachizgu nganyaki, wonani nkhani ya mu Chigongwi cha Mlinda cha January 2019 peji 8-13, kweniso Chigongwi cha Mlinda cha Chichewa cha September 1, 2003, peji 19-22.
c Zina lasinthika.
d Woneriyani vidiyo yamutu wakuti, Jani Bwezi Laku Yehova—Munozgekiyengi Vo Mwamumuka Pamaunganu pa jw.org.
e Wonani Chigongwi cha Mlinda cha Chichewa cha July 15, 2013, peji 32, kweniso cha September 1, 2003, peji 21-22.
f VITHUZI: Mu mpingu wo muwungana ŵanthu anandi, mubali yo wamukapu kali, wapereka mwaŵi ku ŵanthu anyaki kuti nawu amukepu.