1. Ntchifukwa wuli mutanja ŵanthu wo achita vinthu mwakuzikira?

 TOSI titanja ŵanthu akuzikira. Chifukwa wuli? Titiŵapaska ulemu ŵanthu wo alindizga chinthu chinyaki kwambula kutimbanyizgika. Tiwonga kuti ŵanthu anyaki achita nasi vinthu mwakuzikira pa nyengu yo tanangisa vinthu. Ndipu tiwonga ukongwa kuti munthu yo watisambizanga Bayibolu wazikiranga nasi po tasuzgikanga kusambira, kuzomera pamwenga kugwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu. Chakukhumbika ukongwa ntchakuti, titimuwonga ukongwa Yehova Chiuta chifukwa wazikira nasi!—Aro. 2:4.

2. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitiska kuti kuŵi kwakusuzga kuzikira?

² Chinanga kuti titanja ŵanthu akuzikira, kweni kanandi isi vititisuzga kulongo jalidu lenili. Mwakuyeruzgiyapu, vititisuzga kuzikira asani te pa mzeri kuchipatala kuti tilonde munkhwala. Tingakwiya ukongwa asani ŵanthu anyaki atiyamba. Ndipu nyengu zinyaki, vingatisuzga kulutirizga kulindizga charu chifya cho Yehova wakutilayizga. Kumbi yimwi mukhumba kuja akuzikira ukongwa? Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vo kuzikira kung’anamuwa kweniso chifukwa cho kuzikira nkhwakukhumbika ukongwa. Tikambiskanengi so vo vingatiwovya kuti tizikirengi ukongwa.

3. Kumbi munthu wakuzikira wachita wuli asani ŵanthu anyaki amuguŵiska?

³ Tiyeni tikambiskani nthowa zinayi zo tingalongore kuti te akuzikira. Chakwamba, munthu wakuzikira wakwiya liŵi cha. Asani ŵanthu anyaki amuguŵisa, watiwuko mtima ndipu waweze  cha. Ndipuso anyaki watiŵachitiya vinthu mwankhaza cha asani watimbanyizgika maŵanaŵanu. Mazu ngakuti “wambula kukwiya liŵi” ngasanirika kakwamba mu Bayibolu pa nyengu yo Yehova wakonkhoskeka kuti ndi “Chiuta walisungu kweniso wawezi, wambula kukwiya liŵi ndipuso wakuzaza ndi chanju chambula kumala kweniso uneneska.”​—Eki. 34:6.

4. Kumbi munthu wakuzikira wachita wuli asani walindizga chinthu chinyaki?

⁴ Nthowa yachiŵi, munthu wakuzikira wachita vinthu mwakufwasa asani walindizga chinthu chinyaki. Munthu waviyo, asani chinthu chinyaki cho walindizga chito nyengu yitali, wavuka cha pamwenga kumwazika. (Mate. 18:26, 27) Tingalongo kuti te akuzikira mu nthowa zinandi. Mwakuyeruzgiyapu, tikhumbika kuvwisiya mwakuzikira asani munthu munyaki walongoro kwambula kumudumuliza. (Yobu 36:2) Tingalongo so kuti te akuzikira asani titovya munthu yo tisambira nayu Bayibolu kuti wavwisi fundu za mu Malemba pamwenga kuleka jalidu liheni.

5. Kumbi ndi nthowa yinyaki niyi yo tingalongore kuti te akuzikira?

⁵ Chachitatu, munthu wakuzikira wathaŵiliya cha pakuchita vinthu. Mbuneneska kuti vinthu vinyaki vikhumbika kuchitapu kanthu liŵi. Kweni asani munthu wakuzikira we ndi ntchitu yakukhumbika yakuti wayichiti, wathaŵiliya cha kuyiyamba pamwenga kuyimaliza. Mumalu mwaki, wapatuwa nyengu yakunozgeke ndipu pavuli paki wawonesesa kuti we ndi nyengu yakukwana yakugwiriya ntchitu yo.

6. Kumbi munthu wakuzikira wachita wuli asani wakumana ndi mayeseru pamwenga masuzgu?

⁶ Chachinayi, munthu wakuzikira wakunthiyapu ndipu wadandawula cha. Mwaviyo, tingakamba kuti kuzikira kutende limoza ndi kukunthiyapu. Mbuneneska kuti mbuheni cha kukambiyaku anyaku mo munthu uvwiya pa vo vitikuchitikiya. Kweni munthu wakuzikira wayesesa kuchita vo wangafiska kuti walutirizgi kukunthiyapu wachiteŵete Yehova mwalikondwa. (Ako. 1:11) Nge Akhristu tikhumbika  kulongo kuti te akuzikira mu nthowa zosi zenizi. Chifukwa wuli? Tiyeni tikambiskani vifukwa vimanavi ŵaka.

7. Mwakukoliyana ndi Yakobe 5:7, 8, ntchifukwa wuli kuzikira nkhwakukhumbika ukongwa? (Wonani so chithuzi.)

⁷ Tikhumbika kuja akuzikira kuti tizilonde umoyu wamuyaya. Nge ateŵeti akugomezgeka a munyengu yakali, tikhumbika kulindizga mwakuzikira kuti Chiuta wafiski malayizgu ngaki. (Ahe. 6:11, 12) Bayibolu lititiyeruzgiya ndi mlimi. (Ŵerengani Yakobe 5:7, 8.) Mlimi wafwiyapu kupanda kweniso kudiriya mbewu zaki, kweni waziŵa cha nyengu chayiyu yo mbewu zo zimeriyengi. Mwaviyo, mlimi walindizga mwakuzikira ndipu wakayikiya cha kuti wakololengi. Mwakuyanana ŵaka, nasi titangwanika kuchita vinthu vauzimu chinanga kuti ‘titiliziŵa cha zuŵa lo Ambuyafwi aziyengi.’ (Mate. 24:42) Tilindizga mwakuzikira ndipu tikayika cha kuti pa nyengu yaki, Yehova wazamufiska vosi vo wakulayizga. Asani tingatondeka kulongo kuti te akuzikira, tingavuka kulindizga ndipu kamana ndi kamana tingayamba kumuleka Yehova. Ndipuso tingayamba kupenjapenja vinthu vo tiŵanaŵana kuti vingachitiska kuti tikondwengi pasonu panu. Kweni asani te akuzikira, tingakunthiyapu mpaka pakumaliya ndipu tingazitaskika.​—Mika 7:7; Mate. 24:13.

8. Kumbi kuzikira kutitiwovya wuli kuti tichitengi vinthu umampha ndi ŵanthu anyaki? (Akolose 3:12, 13)

⁸ Kuzikira kungawovya kuti tikoliyanengi ndi anyidu. Kungawovya kuti tivwisiyengi mwakuphwere asani anyidu alongoro. (Yako. 1:19) Kuzikira kutovya so kuti tijengi mwachimangu ndi anyidu. Kungawovya so kuti tilekengi kuchita vinthu mwakuthaŵiriya, ndipuso kukamba vinthu vinyaki viheni pa nyengu yo tatimbanyizgika maŵanaŵanu. Ndipu asani te akuzikira tingakwiya liŵi cha asani munthu munyaki watiguŵiska. Mumalu mwakuweze, tilutirizgengi “kuzizipizgiyana kweniso kugowokiyana ndi mtima wosi.”​—Ŵerengani Akolose 3:12, 13.

9. Kumbi kuzikira kutitiwovya wuli asani tikhumba kusankha vakuchita? (Nthanthi 21:5)

⁹ Kuzikira kungatiwovya so kuti tisankhengi vinthu mwazeru. Mumalu mwakuthaŵiriya pamwenga kuswera, tifufuzengi mwakukwana ndipu pavuli paki tisankhengi cho ntchamampha. (Ŵerengani Nthanthi 21:5.) Mwakuyeruzgiyapu, asani tipenja ntchitu, tingachichizgika kuti tizomeri ntchitu yo tasaniya pakwamba chinanga kuti ntchitu yo yingatitimbanyizga pakusopa Yehova. Kweni asani te akuzikira, tiŵanaŵaniyengi vinthu nge malu, nyengu kweniso mo ntchitu yo yingakwaskiya banja lidu kweniso umoyu widu wauzimu. Asani te akuzikira tikhwechengi kusankha vinthu uheni.

10. Kumbi Mkhristu wangaja wuli wakuzikira kweniso kulutirizga kuja ndi jalidu lenili?

¹⁰ Mupempherengi kuti muje akuzikira. Kuzikira ndi jalidu lo mzimu utuzga. (Aga. 5:22, 23) Mwaviyo, tingamupempha Yehova kuti watipaski mzimu wakupaturika kweniso kuti watiwovyi kuti tije ndi jalidu lenili. Asani tiyeseka kuti tileki kuja munthu wakuzikira, ‘tingalutirizga kumupempha’ Yehova kuti watipaski mzimu waki kuti tije munthu wakuzikira. (Luka 11:9, 13) Tingamupempha so Yehova kuti tiwonengi vinthu nge mo iyu wativiwone. Pavuli pa kumupempha tingayesesa kuchita vo tingafiska, kuti zuŵa lelosi tilongongi jalidu lenili. Asani tilutirizga kumupempha Yehova kuti tije munthu wakuzikira kweniso asani tilutirizga kulongo jalidu lenili, Iyu watiwovyengi kuti tizikirengi ukongwa chinanga kuti kali tazikiranga cha.

11-12. Kumbi Yehova walongo wuli kuti ngwakuzikira?

¹¹ Mulungurukengi vakuwoniyapu va mu Bayibolu. Mu Bayibolu mwe vakuwoniyapu vinandi va ŵanthu wo ŵenga akuzikira. Asani tilunguruka  nkhani zenizi, tingasambira nthowa zo tingalongore jalidu lenili. Techendakambiskani vakuwoniyapu vinyaki va ŵanthu ŵenaŵa, chakwamba, tiyeni tikambiskani vakukwaskana ndi Yehova yo ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani ya kuzikira.

¹² Mumunda wa Edeni, Satana wangunanga mbiri yaku Yehova kweniso wanguchitiska kuti Heva wakayikiyengi kuti Yehova Ngwakulamuliya wa urunji kweniso wachanju. Mumalu mwakumubaya Satana nyengu yeniyo ndi yeniyo, Yehova wanguchita vinthu mwakuzikira kweniso kujiko chifukwa chakuti wanguziŵa kuti pajumphengi nyengu kuti walongo kuti ulamuliru Waki ngwamampha ukongwa. Po Yehova walindizga, wakunthiyapu chinanga kuti zina laki lanyozeka ukongwa. Ndipuso Yehova walindizga mwakuzikira kuti ŵanthu anandi aŵi ndi mwaŵi wakuzilonde umoyu wamuyaya. (2 Petu. 3:9, 15) Venivi vawovya kuti ŵanthu mamiliyoni nganandi amuziŵi. Asani tiŵanaŵaniya mo tiyanduliya chifukwa cha kuzikira kwaku Yehova, tisuzgikengi cha kulindizga nyengu yaki yakuti wazituzgiyepu charu chiheni.

13. Kumbi Yesu wanguyezga wuli Awisi pa nkhani ya kuzikira? (Wonani so chithuzi.)

¹³ Yesu wayezga mwakufikapu Awisi pa nkhani ya kuzikira ndipu wangulongo jalidu lenili pa nyengu yo wenga pacharu chapasi. Vitenere kuti venga vakusuzga kuti walongo kuti ngwakuzikira, ukongwa asani wachita vinthu ndi alembi kweniso Afarisi wo ŵenga achinyengu. (Yoha. 8:25-27) Kweni mwakuyanana ndi Awisi, Yesu wakwiyanga liŵi cha. Iyu waweziyanga cha asani ŵanthu amunyoza pamwenga kumuyamba. (1 Petu. 2:23) Yesu wangukunthiyapu mayeseru kwambula kudandawula. Ndichu chifukwa chaki Bayibolu lititikambiya kuti “muŵanaŵaniyengi mwakuphwere munthu yo  wangukunthiyapu kunyoza kwa ŵanthu akubuda.” (Ahe. 12:2, 3) Nasi, Yehova wangatiwovya kuti tikunthiyengepu mwakuzikira mayeseru ngengosi ngo tingakumana nangu.

14. Kumbi tingasambiranji kwaku Abrahamu pa nkhani ya kuzikira? (Aheberi 6:15) (Wonani so chithuzi.)

¹⁴ Kumbi tingachita wuli asani vo takhazganga vakukwaskana ndi umaliru wa charu vifiskika cha mpaka sonu? Panyaki takhazganga kuti charu mphanyi chikumala kali. Ndipuso tingafipa mtima kuti tiwuwonengi cha umaliru wacharu. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tilutirizgi kulindizga mwakuzikira? Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku Abrahamu. Pa nyengu yo Abrahamu wenga ndi vyaka 75 kweniso wengavi mwana, Yehova wangumulayizga kuti: “Ndazakukupanga kuja mtundu ukulu.” (Gene. 12:1-4) Kumbi Abrahamu wanguwona kufiskika kwa layizgu lenili? Wanguwona kufiskika kosi cha. Wati wayambuka Msinji wa Yufureti ndi kulindizga kwa vyaka 25, Abrahamu wanguwona mwana waki Isaki wachiwaku mwakuziziswa. Ndipu pati pajumpha vyaka vinyaki 60, azuku ŵaki ŵaŵi Esawu ndi Yakobe anguwaku. (Ŵerengani Aheberi 6:15.) Kweni Abrahamu wanguwona cha mphapu yaki yichija mtundu ukulu kweniso kuhara Charu Chakulayizgika. Kweni munthu wakugomezgeka mwenuyu wenga pa ubwezi wakukho ndi Mlengi waki. (Yako. 2:23) Ndipu asani Abrahamu waziyuskika, watenere kuti wazamukondwa ukongwa kuziŵa kuti chivwanu chaki kweniso kuzikira, vinguwovya kuti mitundu yosi ya pacharu chapasi yitumbikiki! (Gene. 22:18) Kumbi tisambiranji penapa? Pasonu panu, tingawona cha Yehova wachifiska vosi vo wakulayizga. Kweni asani te akuzikira nge Abrahamu tingasimikiza kuti Yehova watitumbikengi sonu kweniso wazakutitumbika ukongwa mu charu chifya cho wakulayizga.​—Mariko 10:29, 30.

15. Kumbi ndi vinthu wuli vo tingaziŵa pakusambira Bayibolu pakutija?

 ¹⁵ Bayibolu le ndi vakuwoniyapu va ŵanthu anandi wo ŵenga akuzikira. (Yako. 5:10) Mungachita umampha kufufuza nkhani zenizi pakumwija. b Mwakuyeruzgiyapu, Davidi wangusankhika kuti wazamuja fumu ya Ayisirayeli pa nyengu yo wenga munamana ukongwa, kweni iyu wangulindizga kwa vyaka vinandi kuti wayambi kulamuliya. Simiyoni ndi Ana anguteŵete Yehova mwakugomezgeka achilindizga Mesiya wakulayizgika. (Luka 2:25, 36-38) Muchisambira nkhani zenizi, saniyani kwamuka kwa mafumbu yanga: Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya munthu uyu kulongo kuzikira? Kumbi wanguyanduwa wuli chifukwa chakuja wakuzikira? Kumbi ini ndingamuyezga wuli? Mungayanduwa so asani mungasambira nkhani za ŵanthu wo angutondeka kulongo kuti mbakuzikira. (1 Samu. 13:8-14) Mungajifumba kuti: ‘Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitiska kuti atondeki kuja akuzikira? Kumbi angukumana ndi masuzgu wuli chifukwa chakutondeka kuzikira?’

16. Kumbi tiyanduwa wuli asani tilongo jalidu la kuzikira?

¹⁶ Muŵanaŵaniyengi mo mungayanduliya chifukwa chakuja akuzikira. Asani te akuzikira tikondwa kweniso tija ndi chimangu. Mwaviyo, kuzikira kungawovya kuti tilekengi kusuzgika maŵanaŵanu kweniso tilekengi kutamatama. Asani tichita vinthu mwakuzikira ndi anyidu, tija nawu pa ubwezi wakukho. Mumpingu mwidu tija ŵanthu akukoliyana ukongwa. Asani ŵanthu anyaki atiyamba, kuleka kukwiya liŵi kungawovya kuti vinthu vileki kufika paheni. (Salimo 37:8, mazu ngamumphata; Nthanthi 14:29) Kweni chakukhumbika ukongwa ntchakuti, asani te akuzikira tiyezga Awusefwi akuchanya ndipuso tija nawu pa ubwezi wakukho.

17. Kumbi titenere kusimikiza mtima kuchitanji?

¹⁷ Kukamba uneneska kuzikira ndi jalidu lamampha ukongwa lo tosi tiyanduwa nalu! Chinanga kuti vingaŵa vakusuzga kuti tilongo jalidu la kuzikira, kweni Yehova wangatiwovya kuja nalu. Ndipu po tilindizga mwakuzikira charu chifya, tingasimikiza kuti “jisu laku Yehova lilereska ŵanthu wo atimuwopa, wo alindizga chanju chaki chambula kumala.” (Salimo 33:18) Mwaviyo, tiyeni tosi tilutirizgi kuvwala kuzikira.