1. Kwati kwaja kamanavi kuti Yesu wafwi, kumbi wanguchikambiyanji chigeŵenga cho chingukhomeka nayu pafupi? (Luka 23:39-43)

 YESU kweniso vigeŵenga viŵi vo vingukhomeka nayu pafupi, avwanga urwirwi ukulu achifwa kamanakamana. (Luka 23:32, 33) Wosi ŵaŵi angumunyoza Yesu ndipu venivi vilongore limu kuti yiwu ŵenga akusambira ŵaki cha. (Mate. 27:44; Mariko 15:32) Kweni yumoza wangusintha mtima waki. Iyu wangukamba kuti: “Yesu, uzindikumbuki asani wazisere mu Ufumu waku.” Ndipu Yesu wangumukambiya kuti: “Nditikukambiya msanawale, wazamuja ndi ini mu Paradayisu.” (Ŵerengani Luka 23:39-43.) Palivi ukaboni wewosi wo ulongo kuti chigaŵenga chenichi chinguvwisiya uthenga wakukwaskana ndi “Ufumu wakuchanya” wo Yesu wapharazganga pa nyengu yo wachitanga uteŵeti waki. Ndipu Yesu wangukambapu cha kuti munthu mwenuyu wamusere mu Ufumu wakuchanya. (Mate. 4:17) Yesu wakambanga va Paradayisu wa pacharu chapasi. Ntchifukwa wuli tikamba viyo?

2. Kumbi ndi vinthu wuli vo vilongo kuti chigeŵenga cho chingulapa wenga Myuda?

² Munthu mwenuyu yo wangulapa watenere kuti wenga Myuda. Iyu wangukambiya chigeŵenga chinyaki kuti: “Utimuwopa cha Chiuta chifukwa chakuti walonde cheruzgu chakuyanana ndi munthu uyu?” (Luka 23:40) Ayuda asopanga Chiuta yumoza kweni ŵanthu a mitundu yinyaki agomezganga achiuta anandi. (Eki. 20:2, 3; 1 Akori. 8:5, 6) Asani vigeŵenga venivi venga va mtundu wa Chiyuda cha, panyaki chigeŵenga ichi chatingi chifumbengi kuti, “Kumbi utiŵawopa cha achiuta?” Kusazgiyapu yapa, Yesu wangutumika ku ŵanthu a mitundu yinyaki cha kweni ku “mbereri zakusoŵa za nyumba yaku Isirayeli.” (Mate. 15:24) Ndipuso Chiuta  wanguvumbuliya Ayisirayeli kuti wazamuyuska ŵanthu akufwa. Chigeŵenga cho chingulapa chitenere kuti chayiziŵanga fundu yeniyi ndipu vo chingukamba vilongo kuti chinguziŵa kuti Yehova wazakumuyuska Yesu kuti wakalamuliyi mu Ufumu waku Chiuta. Munthu mwenuyu watenere kuti wagomezganga kuti nayu so Chiuta wangazimuyuska.

3. Kumbi chigeŵenga ichi chitenere kuti chinguŵanaŵaniyanji Yesu wati wakamba va Paradayisu? Konkhoskani. (Genezesi 2:15)

³ Asani chigeŵenga cho chingulapa wenga Myuda, chitenere kuti chaziŵanga vakukwaskana ndi Adamu ndi Heva kweniso Paradayisu yo Yehova wanguŵapaska. Mwaviyo, chigeŵenga chenichi chitenere kuti chingugomezga kuti Paradayisu yo Yesu wangukamba ngazamukuŵa malu ngakutowa penipanu pacharu chapasi.​—Ŵerengani Genezesi 2:15.

4. Kumbi mazu ngo Yesu wangukambiya chigeŵenga ngatenere kutichiska kuŵanaŵaniyanji?

⁴ Mazu ngo Yesu wangukambiya chigeŵenga ngatenere kutichiska kuti tiŵanaŵaniyengi mo umoyu wazamuŵiya mu Paradayisu. Ndipu mo vinthu ve nge mu ulamuliru wa Fumu Solomoni, vingatiwovya kuziŵa mo umoyu wazamuŵiya mu Paradayisu. Ndipu tilindizga kuti Yesu yo ndi mura kuluska Solomoni, wazamuwovyana ndi wo wamulamuliya nawu limoza kusintha charu kuja Paradayisu. (Mate. 12:42) Mwaviyo, a “mbereri zinyaki” atenere kuziŵa vo angachita pasonu panu kuti aŵi akwenere kuzija mu Paradayisu kwamuyaya.​—Yoha. 10:16.

5. Kumbi muwona kuti umoyu wazamukuŵa wuli mu Paradayisu?

⁵ Kumbi muŵanaŵana kuti umoyu wazamukuŵa wuli mu Paradayisu? Panyaki muŵanaŵaniya malu ngakutowa nge mo wenge munda wa Edeni. (Gene. 2:7-9) Pamwenga mukumbuka uchimi wo Mika wangulemba wakukwaskana ndi ŵanthu aku Chiuta kuti “weyosi wazamuja pasi pa chimiti chaki cha mphereska kweniso pasi pa chimiti chaki cha mkuyu.” (Mika 4:3, 4) Panyaki muŵanaŵaniya so mavesi nganyaki nga mu Bayibolu ngo ngakamba kuti kwazamukuŵa chakurya chinandi. (Salimo 72:16; Yesa. 65:21, 22) Mwaviyo, mungajiyeruzgiya kuti mwe pamalu ngakutowa ndipu mwaja pathebulu lo lazaza ndi vakurya vakunowa. Mungajiyeruzgiya so kuti mutuvwa kafungu kamampha ka vakume ndipuso maluŵa. Panyaki mungayeruzgiya so kuti muwona ŵanthu a mu banja linu ndipuso mabwezi nginu kusazgapu ŵanthu wo ayuskika aseka kweniso akondwa kucheze limoza. Vinthu vosi venivi ndi malotu ŵaka cha. Tikayika cha kuti vosi venivi vazamuchitika pacharu chapasi. Kweni mu Paradayisu tazamugwira so ntchitu yakukondwesa.

6. Kumbi tazamugwira ntchitu wuli mu Paradayisu? (Wonani chithuzi.)

⁶ Yehova wakutilenga kuti tikondwengi ndi ntchitu yo tigwira. (Waku. 2:24) Mu Ulamuliru  wa Vyaka 1,000 waku Khristu ndimu tazamugwira ntchitu yikulu. Ŵanthu wo azamupona pa chisuzgu chikulu kweniso ŵanthu mamiliyoni nganandi wo azamuyuskika, azamukhumbika vakuvwara, chakurya kweniso malu ngakujapu. Kuti venivi vizichitiki tazamukhumbika kugwira ntchitu yikulu yakukondwesa. Adamu ndi Heva akhumbikanga kulima charu kuti chije chakutowa. Mwakuyanana ŵaka, nasi tazamugwira ntchitu yakukondwesa yakunozga charu kuti chije Paradayisu. Kweniso tazamukondwa ukongwa kusambiza ŵanthu mamiliyoni nganandi wo azamuyuskika wo aziŵanga vinandi cha vakukwaskana ndi Yehova kweniso khumbu laki. Ndipuso tazamuwovya ŵanthu akugomezgeka wo ŵengaku Yesu wachendazi pacharu chapasi kuti aziŵi vinandi.

7. Kumbi tisimikizanji, nanga ntchifukwa wuli?

⁷ Tikayika cha kuti mu Paradayisu tazamuja mwachimangu, tazamukuŵa ndi chechosi ndipuso vinthu vazamuyendanga umampha. Chifukwa wuli? Chifukwa Yehova wakutilongo kali mo umoyu wazamuŵiya mu ulamuliru wa Mwana waki. Mo vinthu ve nge mu ulamuliru wa Fumu Solomoni visimikiziya venivi.

8. Kumbi mazu nga pa Salimo 37:10, 11, 29 ngangufiskika wuli mu nyengu yaku Solomoni? (Wonani nkhani yakuti “Vo Akuŵerenga Afumba” mu magazini yeniyi.)

⁸ Yehova wangukambiya Fumu Davidi kuti yilembi mo umoyu wazamuŵiya asani fumu yazeru kweniso ya kugomezgeka yaziyamba kulamuliya. (Ŵerengani Salimo 37:10, 11, 29.) Kanandi asani tipharazgiya ŵanthu vakukwaskana ndi Paradayisu, titiŵaŵerenge lemba la Salimo 37:11. Mphakuvwika kuchita viyo chifukwa Yesu wanguko mazu nga pa lemba lenili pa Upharazgi waki wa Paphiri kulongo kuti ngazamufiskika kunthazi. (Mate. 5:5) Kweni mazu ngo Davidi wangulemba, ngangulongo so mo umoyu watingi uŵiyengi mu nyengu ya Fumu Solomoni. Pa nyengu yo Solomoni walamuliyanga ku Isirayeli, ŵanthu aku Chiuta ajanga mwachimangu kweniso ŵenga ndi chechosi chakukhumbika mucharu “chakwenda mkaka ndi uchi.” Chiuta wangukamba kuti: “Asani mulutirizgengi kulondo marangu ngangu . . . , Ndazamuchitiska kuti mucharu chinu muje chimangu  ndipu mwazamugonanga kwambula kuwofyeka ndi munthu weyosi.” (Levi. 20:24; 26:3, 6) Malayizgu ngenanga ngangufiskika pa nyengu yo Solomoni walamuliyanga. (1 Mbiri 22:9; 29:26-28) Ndipuso Yehova wangulayizga kuti ŵanthu aheni “azamuŵaku so cha.” (Salimo 37:10) Mwaviyo, mazu nga pa Salimo 37:10, 11, 29, ngangufiskika mu nyengu yakali kweniso ngazamufiskika kunthazi.

9. Kumbi fumukazi ya ku Sheba yingukambanji vakukwaskana ndi ulamuliru wa Fumu Solomoni?

⁹ Pa nyengu yo Solomoni walamuliyanga, fumukazi ya ku Sheba yinguvwa kuti Ayisirayeli ajanga mwachimangu kweniso kuti ŵenga ndi chechosi chakukhumbika. Mwaviyo yingwenda mtunda utali kuluta ku Yerusalemu kuti yikajiwone yija. (1 Mafu. 10:1) Iyu yati yawona mo vinthu ve nge mu ufumu waku Solomoni, yingukamba kuti: “Vo ndinguvwa vifika cha chinanga ndi hafu ya vo ndawona. . . . Mbamwaŵi anthulumi ŵinu, ndipuso mbamwaŵi ateŵeti ŵinu wo atuma pa masu pinu nyengu zosi ndi kuvwisiya zeru zinu!” (1 Mafu. 10:6-8) Kweni mo vinthu ve nge mu ulamuliru waku Solomoni chenga ŵaka chakuwoniyapu cha vo Yehova wazamuchitiya ŵanthu mu ulamuliru wa Mwana Waki, Yesu.

10. Kumbi Yesu wapambana ndi Solomoni mu nthowa wuli?

¹⁰ Yesu wapambana kutali ndi Solomoni. Solomoni wenga wambula kufikapu ndipu wanguchita maubudi ngakulungakulu ngo pavuli paki nganguchitiska kuti ŵanthu aku Chiuta akumani ndi masuzgu. Kweni Yesu ngwakulamuliya wakufikapu yo wanangisa cha. (Luka 1:32; Ahe. 4:14, 15) Yesu wangulutirizga kuja wakugomezgeka kwaku Chiuta chinanga kuti wangukumana ndi mayeseru ngakulu ngakutuliya kwaku Satana. Khristu wakulongo kuti wazamubudapu cha pamwenga kuchita chinthu chechosi cho chazamuchitiska kuti ŵanthu wo wazakuŵalamuliya akumani ndi masuzgu. Ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuja ndi Fumu yaviyo.

11. Kumbi mbayani wo azamulamuliya limoza ndi Yesu?

¹¹ Yesu ndi a 144,000 wo wamulamuliya nawu limoza azamuphwere ŵanthu kweniso azamufiska khumbu laku Yehova pacharu chapasi. (Chivu. 14:1-3) A 144,000 angukumana ndi mayeseru kweniso masuzgu nganandi po ŵenga pacharu chapasi, mwaviyo azamulamuliya mwalisungu. Kweni kumbi a 144,000 azamugwira ntchitu wuli?

12. Kumbi Yehova wazakuŵapaska ntchitu wuli a 144,000?

¹² Yesu limoza ndi wo wamulamuliya nawu azamugwira ntchitu yikulu kuluska yo Solomoni wangugwira. Fumu Solomoni yaphweriyanga ŵanthu mamiliyoni nganandi mucharu chimoza pe. Kweni wo amulamuliya mu Ufumu waku Chiuta azamuwovya ŵanthu mabiliyoni nganandi pacharu chosi chapasi. Kukamba uneneska, Yehova waŵapaska mwaŵi ukulu ukongwa a 144,000!

13. Kumbi wo amulamuliya limoza ndi Yesu azamupaskika udindu wapade nuwu?

¹³ Mwakuyanana ndi Yesu, a 144,000 azamuja mafumu kweniso asembi. (Chivu. 5:10) Yehova wati wapereka Dangu laku Mozesi, asembi awovyanga ŵanthu kuti aje ndi liŵavu lamampha kweniso kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Dangu lenga “chithuthuzi ŵaka cha vinthu vamampha vo vituza.” Mwaviyo, mphakuvwika kukamba kuti wo amulamuliya limoza ndi Yesu azamuwovya ŵanthu aku Chiuta kuja ndi liŵavu lamampha kweniso kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. (Ahe. 10:1) Pasonu panu tiziŵa cha mo yiwu azamuchitiyanga vinthu ndi ŵanthu wo azamuja pacharu chapasi. Kwali Yehova wazamunozga nthowa wuli, kweni tisimikiza kuti ŵanthu wo azamuja mu Paradayisu azamulondiyanga ulongozgi wakwenere.​—Chivu. 21:3, 4.

14. Kumbi pe kukoliyana wuli pakati pa a “mbereri zinyaki” ndi “a kamskambu kamana”?

¹⁴ Yesu wangudana wo wamulamuliya nawu limoza kuti “a kamskambu kamana.” (Luka 12:32) Iyu wangukamba so va gulu lachiŵi lo wangulidana kuti “mbereri zinyaki.” Magulu ngaŵi ngenanga ngapanga mskambu umoza wakukoliyana. (Yoha. 10:16) Ŵanthu a mu magulu ngaŵi ngenanga agwiriya ntchitu limoza pasonu panu ndipu azamulutirizga kuchita venivi mu paradayisu. Pa nyengu iyi “a kamskambu kamana” azamukuŵa kuti ŵe kuchanya ndipu a “mbereri zinyaki” azamukuŵa ndi chilindizga chakuja ndi umoyu wamuyaya pacharu chapasi. Kweni a “mbereri zinyaki” atenere kuchita vinthu vinyaki pasonu panu kuti aŵi akwenere kuzija mu Paradayisu.

15. (a) Kumbi a “mbereri zinyaki” agwiriya wuli ntchitu limoza ndi abali aku Khristu? (b) Kumbi mungamuyezga wuli mubali yo we mushopu? (Wonani chithuzi.)

¹⁵ Chigeŵenga cho chingulapa chingufwa chilivi mwaŵi wakuti chilongo kuti chiwonga vo Khristu wanguchichitiya. Kweni isi a “mbereri zinyaki” te ndi nthowa zinandi zo tingalongore kuti titanja Yesu. Mwakuyeruzgiyapu, tilongo kuti titimuyanja kuziya mu vo tichitiya abali ŵaki akusankhika. Yesu wangukamba kuti wazamuyeruzga ŵanthu kuti ndi mbereri pamwenga mbuzi mwakukoliyana ndi vo achitiya abali ŵaki. (Mate. 25:31-40) Tingawovya abali aku Khristu asani tigwiraku mwaphamphu ntchitu yakupharazga kweniso kovya ŵanthu kuja akusambira. (Mate. 28:18-20) Kuti tifiski venivi titenere kugwiriskiya ntchitu mabuku ngakusambiziya ŵanthu Bayibolu ngo yiwu atitipaska nge buku lakuti, Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya! Asani pasonu panu mulivi sambiru la Bayibolu jani ndi chilatu chakuti muyambisi masambiru nga Bayibolu.

16. Kumbi tingachitanji pasonu panu kuti tinozgeke kuzija mu Paradayisu?

¹⁶ Tikhumbika kulindiza kuti tizisere dankha mu Paradayisu cha kuti tizije ŵanthu amampha wo Yehova wakhumba. Pasonu panu titenere kuyesesa kuti tilongorongi kweniso kuchita vinthu mwauneneska ndipuso tijikongi pakuchita vinthu. Tikhumbika so kuja akugomezgeka kwaku Yehova, ku munthu yo tikutorana nayu ndipuso kwa Akhristu anyidu. Asani titesesa kuvwiya Chiuta po tija mucharu chiheni ichi, vazakutisuzga  cha kumuvwiya mu Paradayisu. Tingaja so ndi malusu ndipuso mijalidu yo yilongo kuti tinozgeke kuzija mu Paradayisu. Wonani nkhani yakuti “Kumbi Mwanozgeka ‘Kuzihara Charu Chapasi’?” yo ye mu magazini yeniyi.

17. Kumbi titenere kujimba mulandu chifukwa cha maubudi ngo tinguchita kuvuli? Konkhoskani.

¹⁷ Titenere so kuyesesa kuleka kujimba mulandu chifukwa cha maubudi ngakulungakulu ngo tinguchita kuvuli. Mbuneneska kuti tikhumbika cha ‘kuchitiya dala maubudi’ chifukwa chakuti Yesu wakupereka sembi. (Ahe. 10:26-31) Kweni asani talapa ndi mtima wosi ubudi ukulu wo tinguchita, tapempha Yehova kweniso ŵara kuti atiwovyi ndipu tasintha nkharu yidu, tingasimikiza kuti iyu watigowoke ndi mtima wosi. (Yesa. 55:7; Machi. 3:19) Kumbukani vo Yesu wangukambiya Afarisi kuti: “Ndikuza kuzidana arunji cha, kweni akubuda.” (Mate. 9:13) Sembi yaku Yesu njanthazi ukongwa kuti maubudi ngidu ngosi ngagowokereki.

18. Kumbi mungayanja kuzikambiskananji ndi chigeŵenga cho chingupayikika pafupi ndi Yesu?

¹⁸ Yeruzgiyani kuti mwe mu Paradayisu ndipu mukambiskana ndi chigeŵenga cho chingulongoro ndi Yesu. Tikayika cha kuti mosi mungalongo kuti muwonga ukongwa chifukwa cha sembi yaku Yesu. Panyaki mungamupempha kuti wakukambiyeni vo vinguchitika kwati kwaja kamanavi kuti Yesu wafwi kweniso mo wanguvwiya Yesu wati wamumuka vo wangumupempha. Kweniso panyaki iyu wangakufumbani kuti mumukambiyi mo vinthu ve nge mu mazuŵa ngakumaliya. Kukamba uneneska, vazamuja vakukondwesa ukongwa kusambira Mazu ngaku Chiuta ndi ŵanthu a nge chigeŵenga chenichi!​—Aefe. 4:22-24

19. Ntchifukwa wuli umoyu wazamuja wakuvukisa cha mu Paradayisu? (Wonani chithuzi cho che pachikonkhombi.)

¹⁹ Umoyu wazamukuŵa wakuvukisa cha mu Paradayisu. Nyengu zosi tazamujanga ndi ŵanthu amampha kweniso tazamugwiranga ntchitu zakukondwesa. Ndipu chakuzirwa ukongwa ntchakuti zuŵa lelosi tazakuŵaziŵanga umampha Awusefwi akuchanya kweniso tazamukondwa ndi vo azakutipaskanga. Nyengu zosi tazamusambiranga vinthu vinandi vakukwaskana ndi yiwu kweniso vo akulenga. Chifukwa cha venivi, zuŵa lelosi tazakumuyanjanga ukongwa Chiuta widu. Kukamba uneneska, titimuwonga ukongwa Yehova kweniso Yesu chifukwa chakutilayizga kuti tingazija mu Paradayisu kwamuyaya!