Julani

Lutani pa vo ve mukati

NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 8

Kumbi Tingachita Wuli Kuti Tilutirizgi Kukondwa Chinanga Kuti Tikumana ndi Masuzgu?

Kumbi Tingachita Wuli Kuti Tilutirizgi Kukondwa Chinanga Kuti Tikumana ndi Masuzgu?

“Abali ŵangu, mutenere kukondwa asani mukumana ndi mayeseru ngakupambanapambana.”—YAKO. 1:2.

SUMU 111 Pe Vinthu Vinandi vo Vichitisa Kuti Tikondwengi

VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *

1-2. Mwakukoliyana ndi Mateyu 5:11, kumbi titenere kungawona wuli mayeseru?

YESU wangulayizga ŵanthu wo amulondonga kuti azamuja ndi likondwa chayilu. Iyu wangukambiya so ŵanthu wo amuyanjanga kuti azamukumana so ndi masuzgu. (Mate. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Tikondwa kuja akusambira aku Khristu. Kweni kumbi tituvwa wuli asani ŵanthu a mubanja lidu atitisuska, boma litititombozga pamwenga asani ŵanthu wo tigwira nawu ntchitu pamwenga wo tisambira nawu sukulu, atitichichizga kuti tichiti vinthu viheni? Kukamba uneneska, vinthu venivi vingatichitiska kuti tifipengi mtima.

2 Kanandi ŵanthu awona kuti kutombozgeka ntchinthu chakukondwe cha. Kweni venivi ndivu Mazu ngaku Chiuta ngatitikambiya kuti tichitengi. Mwakuyeruzgiyapu, wakutumika Yakobe wakulemba kuti mumalu mwakuderuka nthazi, titenere kukondwa asani tikumana ndi mayeseru. (Yako. 1:2, 12) Ndipu Yesu wangukamba kuti titenere kukondwa chinanga mphanyengu yo titombozgeka. (Ŵerengani Mateyu 5:11.) Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kukondwa chinanga kuti tikumana ndi mayeseru? Tingasambira vinandi pa nkhani yeniyi asani tingawona fundu zimanavi mu kalata yo Yakobe wangulembe Akhristu akwambiriya. Chakwamba, tiyeni tikambiskani dankha masuzgu ngo Akhristu ŵenaŵa angukumana nangu.

KUMBI NDI MAYESERU WULI NGO AKHRISTU AKWAMBIRIYA ANGUKUMANA NANGU?

3. Kumbi ntchinthu wuli chinguchitika pati pajumpha ŵaka nyengu yimanavi Yakobe wati waja wakusambira waku Yesu?

3 Pati pajumpha ŵaka nyengu yimanavi kutuliya po Yakobe mvurwa waku Yesu wangujaliya wakusambira, Akhristu angwamba kususkika ku Yerusalemu. (Machi. 1:14; 5:17, 18) Ndipu wakusambira Stefano wati wabayika, Akhristu anandi anguthaŵa mutawuni yeniyi ndipu “angumbininikiya muvigaŵa va ku Yudeya ndi Samariya.” Pavuli paki, anguthaŵiya kutali ukongwa nge ku Kupuro ndipuso ku Antiyoke. (Machi. 7:58–8:1; 11:19) Kukamba uneneska, Akhristu ŵenaŵa akhumbikanga kukunthiyapu masuzgu ngakulu. Chinanga kuti venga viyo, yiwu apharazganga uthenga wamampha ndi mtima wosi kwekosi ko alutanga ndipu mipingu yingupangika muvigaŵa vinandi va ku Roma. (1 Petu. 1:1) Kweni pavuli paki, Akhristu akwambiriya ŵenaŵa angukumana ndi masuzgu ngakulu ukongwa.

4. Kumbi Akhristu akwambiriya akhumbikanga kukunthiyapu masuzgu nanga?

4 Akhristu akwambiriya akhumbikanga kukunthiyapu mayeseru ngakupambanapambana. Mwakuyeruzgiyapu, cha mu ma 50 C.E., Kilaudiyo fumu ya Aroma wangulamula kuti Ayuda wosi atuwemu mu Roma. Mwaviyo, Ayuda wo anguja Akhristu, anguchichizgika kuleka nyumba zawu ndi kusamiya kunyaki. (Machi. 18:1-3) Cha mu ma 61 C.E., wakutumika Paulo wangulemba kuti Akhristu anyaki anyozekanga pakweru, kuŵikika mujeri kweniso kuphangika vinthu vawu. (Ahe. 10:32-34) Nge mo venge ndi ŵanthu anyaki, Akhristu akhumbikanga kukunthiyapu ukavu kweniso kutama.—Aro. 15:26; Afi. 2:25-27.

5. Kumbi timukengi mafumbu nanga?

5 Pa nyengu yo Yakobe walembanga kalata yaki chechendafiki chaka cha 62 C.E., iyu waziŵanga umampha masuzgu ngo abali ndi azichi ŵaki akumananga nangu. Yehova wangukambiya Yakobe kuti waŵalembe ulongozgi wamampha Akhristu ŵenaŵa wo watingi uŵawovyengi kukondwa chinanga mphanyengu yo akumananga ndi masuzgu. Tiyeni tiwoni kalata yo Yakobe wangulemba ndi kumuka mafumbu yanga: Kumbi ndi likondwa wuli lo Yakobe wangulemba? Kumbi ndi vinthu wuli vo vingamulonda likondwa Mkhristu? Kwali tikumana ndi masuzgu wuli, kumbi zeru, chivwanu ndi chiganga vingatiwovya wuli kulutirizga kukondwa?

KUMBI NDI VINTHU WULI VO VITOVYA KUTI MKHRISTU WAKONDWENGI?

Mwakuyanana ndi mulipu wo uleka kuzimwa mu nyali yagilasi, likondwa chayilu lo Yehova wapereka, lilutirizga kukole mumtima mwa Mkhristu (Wonani ndimi 6)

6. Mwakukoliyana ndi Luka 6:22, 23, ntchifukwa wuli Mkhristu walutirizga kukondwa chinanga kuti wakumana ndi mayeseru?

6 Ŵanthu angaŵanaŵana kuti angakondwa pijapija asani aleka kutama, ŵe ndi ndalama zinandi kweniso ŵe ndi banja lalikondwa. Kweni likondwa lo Yakobe wangulemba ndi jalidu lo mzimu waku Chiuta utuzga ndipu munthu watuŵa nalu chifukwa cha mo vinthu viliri cha pa umoyu waki. (Aga. 5:22) Mkhristu watuŵa ndi likondwa pamwenga likondwa leneku chifukwa chakuziŵa kuti wakondwesa Yehova kweniso kuti walondo chakuwoniyapu chaku Yesu. (Ŵerengani Luka 6:22, 23; Ako. 1:10, 11) Mwakuyanana ndi mulipu wo ukole mkati mwa nyali yagilasi, likondwa lenili likole mumtima mwa Mkhristu. Likondwa ili limala cha chifukwa chakuti munthu watama pamwenga kuti walivi ndalama. Ndipuso lizimwa cha chifukwa chakuti atimuseka, wasuskika ndi ŵanthu a mubanja laki pamwenga ŵanthu anyaki. Mumalu mwakuzimwa, mulipu ulutirizga kuŵala nyengu yeyosi yo akususka akhumba kuwuzimwa. Mayeseru ngo tikumana nangu chifukwa cha chivwanu ngalongo kuti te akusambira auneneska aku Khristu. (Mate. 10:22; 24:9; Yoha. 15:20) Chifukwa cha venivi, Yakobe wangulemba kuti: “Abali ŵangu, mutenere kukondwa asani mukumana ndi mayeseru ngakupambanapambana.”—Yako. 1:2.

Ntchifukwa wuli mayeseru ngangayeruzgikiya ndi motu wo ugwiriskikiya ntchitu pakupanga lipanga? (Wonani ndimi 7) *

7-8. Kumbi chivwanu chidu chikho wuli asani tikumana ndi mayeseru?

7 Yakobe wangukamba chifukwa chinyaki cho chilongo kuti Akhristu mbakunozgeka kukumana ndi masuzgu chinanga kuti ngangaŵa ngakulu. Iyu wangukamba kuti: “Asani chivwanu chinu chayeseka chibala kukunthiyapu.” (Yako. 1:3) Mayeseru ngangayanana ndi motu wo ugwiriskikiya ntchitu pakupanga lipanga. Asani lipanga aliŵika pamotu ndipu pavuli paki alizizilisa, chisulu chaki chilama ukongwa. Mwakuyanana ŵaka, asani tikunthiyapu mayeseru, chivwanu chidu chikho ukongwa. Ndichu chifukwa chaki Yakobe wangulemba kuti: “Zomerezani kuti kukunthiyapu kumalizi kugwira ntchitu yaki, ndi chilatu chakuti muje akukwana ndipuso ambula kalema mu vigaŵa vosi.” (Yako. 1:4) Asani tiwona kuti mayeseru ngatitiwovya kuja ndi chivwanu chakukho, tingakunthiyapu mwalikondwa.

8 Mukalata yo Yakobe wangulemba, wangukambamu so vinthu vinyaki vo vingachitiska kuti tiŵevi likondwa. Kumbi masuzgu ngenanga ndi nanga, nanga tingamalana nangu wuli?

KUMBI TINGACHITA WULI KUTI TIMALANI NDI MASUZGU NGO NGANGATILONDA LIKONDWA?

9. Ntchifukwa wuli tikhumbika zeru?

9 Suzgu: Asani tiziŵa cha vo tingachita. Asani tikumana ndi mayeseru, tikhumbisiska kusankha vinthu vo vingakondwesa Yehova, vo vingawovya abali ndi azichi kweniso vo vingatiwovya kuti tilutirizgi kuja akugomezgeka. (Yere. 10:23) Tikhumbika zeru kuti tiziŵi vo tingachita kweniso vo tingakamba asani ŵanthu atitisuska. Asani tileka kuziŵa vo tingachita, tingajivwa kuti palivi yo wangatiwovya pa vinthu vo takumana navu ndipu nyengu yeniyo tingaleka kukondwa.

10. Kumbi lemba la Yakobe 1:5, lititikambiya kuti tikhumbika kuchitanji kuti tisaniyi zeru?

10 Vo vingawovya: Tipemphengi Yehova kuti watipaski zeru. Asani tikhumba kukunthiyapu mayeseru mwalikondwa, chakwamba tikhumbika kupempha Yehova mupempheru kuti watipaski zeru zo tikhumbikiya kuti tisankhi vinthu mwazeru. (Ŵerengani Yakobe 1:5.) Kumbi tikhumbika kuchita wuli asani tawona kuti Yehova wamuka nyengu yeniyo cha pempheru lidu? Yakobe wangukamba kuti tikhumbika ‘kulutirizga kupempha’ kwaku Chiuta. Yehova wakwiya cha asani tilutirizga kumupempha zeru. Kweniso iyu watitinyoza cha. Awusefwi akuchanya ‘apereka ndi mtima wosi’ asani tipemphera kuti atipaski zeru zo zingatiwovya kukunthiyapu mayeseru. (Sali. 25:12, 13) Iyu wawona mayeseru ngo tikumana nangu, ngwalisungu kweniso ngwakukhumbisisa kutiwovya. Kukamba uneneska, chenichi ntchifukwa chakukondwe! Kweni kumbi Yehova watitipaska wuli zeru?

11. Kumbi ndi vinthu wuli vinyaki vo tingachita kuti tisaniyi zeru?

11 Yehova watitipaska zeru kuziya mu Mazu ngaki. (Nthanthi 2:6) Kuti tisaniyi zeru zenizi, tikhumbika kusambira Mazu ngaku Chiuta kweniso mabuku ngidu. Kweni tikhumbika kuchita vinandi mumalu mwakuziŵa ŵaka vo Bayibolu lisambiza. Tikhumbika kuchita vo Chiuta watitisambiza pa umoyu widu. Yakobe wangulemba kuti: “Muchitengi vo mazu ngakamba ndipu mungavwanga ŵaka cha.” (Yako. 1:22) Asani tigwiriskiya ntchitu ulongozgi wo Chiuta watitipaska, tija ŵanthu achimangu, akoloŵa kweniso alisungu. (Yako. 3:17) Mijalidu yeniyi, yititiwovya kukunthiyapu mayeseru ngengosi kwambula kutaya likondwa lidu.

12. Ntchifukwa wuli nkhwakukhumbika kuliziŵa umampha Bayibolu?

12 Mazu ngaku Chiuta ngagwira ntchitu nge gilasi ndipu ngatitiwovya kuziŵa vinthu vo tikhumbika kusintha. (Yako. 1:23-25) Mwakuyeruzgiyapu, pavuli pakusambira Mazu ngaku Chiuta, tingawamu kuti tikhumbika kusintha jalidu lidu la ukali. Chifukwa chakuti Yehova watiwovya, tiziŵa mo tingajaliya akuzika asani tichita vinthu ndi ŵanthu pamwenga asani takumana ndi suzgu yinyaki yo yingachitiska kuti tikwiyi. Chifukwa chakuti te akuzika, tisuzgika cha kumalana ndi masuzgu ngo takumana nangu. Tiŵanaŵana umampha ndipu tisankha vinthu mwazeru. (Yako. 3:13) Venivi vilongo kuti nkhwakukhumbika kuliziŵa umampha Bayibolu.

13. Ntchifukwa wuli tikhumbika kusambira ku vakuwoniyapu va ŵanthu wo azumbulika mu Bayibolu?

13 Nyengu zinyaki tisambira kukhwecha vinthu pijapija asani tanangisapu kali. Kweni nthowa iyi njamampha cha kusambiriya vinthu. Nthowa yamampha yakusaniriya zeru, nkhusambira ku ŵanthu wo anguchita vinthu umampha kweniso ku ŵanthu anyaki wo angunangisapu vinthu. Ndichu chifukwa chaki Yakobe watitichiska kuti tisambirengi ku vakuwoniyapu vo vizumbulika mu Bayibolu nge Abrahamu, Rahabi, Yobu ndi Eliya. (Yako. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Ateŵeti akugomezgeka ŵenaŵa aku Yehova angufiska kukunthiyapu mayeseru ngo ngatingi ngaŵalondengi likondwa. Chakuwoniyapu chawu chititisambiza kuti ndi chovyu chaku Yehova nasi tingafiska kukunthiyapu mayeseru.

14-15. Ntchifukwa wuli tikhumbika kumalana ndi vinthu vo tikayikiya?

14 Suzgu: Kukayikiya vo tigomezga. Nyengu zinyaki vingatisuzga kuvwisa vo Mazu ngaku Chiuta ngakamba. Pamwenga Yehova wangamuka mapempheru ngidu mu nthowa yo isi taŵanaŵananga cha. Venivi vingachitiska kuti tiyambi kukayika. Asani tileka kuchitapu kanthu pa vinthu vo tikayikiya, vingachitiska kuti chivwanu chidu chidewezeki kweniso tingananga ubwezi widu ndi Yehova. (Yako. 1:7, 8) Vinthu venivi vingachitiska so kuti tiyambi kukayikiya vinthu vo Chiuta watilayizga kunthazi.

15 Wakutumika Paulo wanguyeruzgiya chilindizga chidu ndi ndondowa. (Ahe. 6:19) Ndondowa yitovya kuti sitima yije pamalu ngamoza asani kuchita chimphepu kweniso kuti yileki kupingikapingika ndi kuchipuma mya. Kweni ndondowa yigwira ntchitu asani tcheni yo amanga ku sitima waleka kudumuka. Nge mo ulosu uchitiskiya kuti tcheni wa ndondowa wadumuki liŵi, kukayikiya vo tigomezga kungachitiska kuti chivwanu chidu chileki kuja chakukho. Asani wasuskika, munthu yo wakayikiya wangaleka kuja ndi chivwanu kuti Yehova wafiskengi vo wakulayizga. Asani chivwanu chidu chadewezeka, tingaleka kugomezga vo tilindizga kunthazi. Nge mo Yakobe wakukambiya, munthu yo wakayikiya “we nge jiŵa la munyanja lo litutuzgika ndi mphepu kweniso liyingayinga ŵaka.” (Yako. 1:6) Munthu yo we ndi maŵanaŵanu ngenanga waja so ndi likondwa cha!

16. Kumbi tikhumbika kuchitanji asani tikayikiya vinthu vinyaki?

16 Vo vingawovya: Malanani ndi vinthu vo mukayikiya ndipu jani ndi chivwanu chakukho. Muchitengepu kanthu mwaliŵi. Mu nyengu ya mchimi Eliya, ŵanthu aku Yehova angwamba kukayikiya vinthu vo agomezganga. Eliya wanguŵakambiya kuti: “Kumbi mulutirizgengi kuganthiya pakati pa maŵanaŵanu ngaŵi mpaka zuŵanji? Asani Yehova ndiyu Chiuta wauneneska, mulondoni; kweni asani ndi Bala, mbwenu londoni iyu!” (1 Mafu. 18:21) Fundu yeniyi yigwira so ntchitu mazuŵa nganu. Tikhumbika kufufuza kuti tisimikiziyi kuti Yehova ndiyu Chiuta wauneneska, Bayibolu ndi Mazu ngaki kweniso kuti Akaboni aku Yehova ndiwu ŵanthu ŵaki. (1 Ate. 5:21) Kuchita vosi venivi kutiwovyengi kuti tileki kukayikiya ndipu tijengi ndi chivwanu chakukho. Asani tikhumba chovyu kuti timalani ndi vinthu vo tikayikiya, tingapempha ŵara. Tikhumbika kuchitapu kanthu mwaliŵi asani tikhumba kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova mwalikondwa!

17. Kumbi ntchinthu wuli chingachitika asani taleka kuja ndi chiganga?

17 Suzgu: Kuguŵa. Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti: “Asani walopwa [waguŵa] pa zuŵa la soka, nthazi zaku zijengi zimana.” (Nthanthi 24:10) Mazu nga Chiheberi ngo akungafwatuliya kuti “walopwa,” ngangang’anamuwa “kuleka kuja ndi chiganga.” Asani munthu waleka kuja ndi chiganga, waswera cha kuleka kukondwa.

18. Kumbi kukunthiyapu kung’anamuwanji?

18 Vo vingawovya: Muthembengi Yehova kuti wakupaskeni chiganga kuti mukunthiyengepu. Tikhumbika chiganga asani tikhumba kuti tikunthiyengepu mayeseru. (Yako. 5:11) Mazu ngo Yakobe wakugwiriskiya ntchitu ngo ngakufwatulikiya kuti “kukunthiyapu,” ngakamba za munthu yo waleka kusukunyika pamalu ngo wali. Venivi vititikumbusa msilikali yo watuma pamalu ngaki mwachiganga ndipu wakhumba cha kuthaŵa chinanga kuti arwani ŵaki angaŵa akofya ukongwa.

19. Kumbi tisambiranji pa chakuwoniyapu cho wakutumika Paulo wangulongo?

19 Wakutumika Paulo wakutilongo chakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani ya chiganga ndi kukunthiyapu. Nyengu zinyaki iyu walopwanga. Kweni iyu wangufiska kukunthiyapu chifukwa chakuti wathembanga Yehova kuti wamupaskengi nthazi zo wakhumbikiyanga. (2 Akori. 12:8-10; Afi. 4:13) Nasi tingaja ndi nthazi zenizi kweniso chiganga asani mwakujiyuyuwa tiziŵa kuti Yehova ndiyu wangatiwovya.—Yako. 4:10.

NDERENI KUFUPI NDI CHIUTA NDIPU LUTIRIZGANI KUKONDWA

20-21. Kumbi tingasimikizanji?

20 Tisimikiza kuti mayeseru ngo tikumana nangu, ntchilangu cha chakutuliya kwaku Yehova. Yakobe watitisimikiziya kuti: “Asani munthu wateseka, wangakambanga cha kuti: ‘Ndiyeseka ndi Chiuta.’ Pakuti Chiuta wayeseka cha ndi vinthu viheni ndipu iyu mweneku wayesa munthu weyosi cha ndi vinthu viheni.” (Yako. 1:13) Asani tisimikiza kuti fundu yeniyi njauneneska, tindere kufupi ndi Awusefwi achanju akuchanya.—Yako. 4:8.

21 Yehova ‘wasintha cha.’ (Yako. 1:17) Iyu wanguwovya Akhristu akwambiriya mu mayeseru ngawu, ndipuso wawovyengi weyosi waku isi mazuŵa nganu. Mwaviyo, mwakutuliya pasi pa mtima, mumupemphengi Yehova kuti wakupaskeni zeru, chivwanu kweniso chiganga. Iyu wamukengi mapempheru nginu. Asani mwachita viyo, mukayikengi cha kuti iyu wakuwovyeningi kuti mulutirizgi kukondwa pa nyengu yo mukunthiyapu mayeseru!

SUMU 128 Mukunthiyepu Mpaka pa Umaliru

^ ndimi 5 Mu buku la Yakobe mwe ulongozgi wamampha wo ungatiwovya kuti timalani ndi masuzgu. Nkhani iyi yikonkhoska ulongozgi unyaki wo Yakobe wangukamba. Ulongozgi wenuwu ungatiwovya kuti tikunthiyengepu masuzgu ndi kulutirizga kukondwa po titeŵete Yehova.

^ ndimi 59 VITHUZI: Mubali wamangika kunyumba kwaki. Muwolu waki ndi mwana waki munthukazi alereska po apolisi aluta nayu. Pa nyengu yo mulumu waki we kujeri, abali ndi azichi asopa Yehova limoza ndi mzichi mwenuyu kweniso mwana waki. Mzichi mwenuyu pamoza ndi mwana waki, kaŵikaŵi apempha Yehova kuti waŵapaski nthazi kuti akunthiyepu mayeseru ngo akumana nangu. Yehova watiŵapaska chimangu cha mumtima kweniso chiganga. Venivi vitiŵawovya kuja ndi chivwanu chakukho ndipu afiska kukunthiyapu mayeseru mwalikondwa.