NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 7
Udindu wo Ŵara Ŵenawu Mumpingu
“Khristu [ndi] mutu wa mpingu pakuŵa mtaski wa liŵavu lenili.”—AEFE. 5:23.
SUMU 137 Anthukazi Akugomezgeka, Azichi Achikhristu
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *
1. Ntchifukwa wuli ŵanthu wo ŵe mubanja laku Yehova mbakukoliyana?
TIKONDWA kuja chigaŵa cha banja laku Yehova. Ntchifukwa wuli banja lidu nda chimangu kweniso ndakukoliyana? Chifukwa chimoza ntchakuti tosi titesesa kutumbika ndondomeku ya umutu yo Yehova wakujalikiska. Mwakuti asani tayivwisa umampha ndondomeku ya umutu yeniyi, tikoliyana so ukongwa.
2. Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga mu nkhani iyi?
2 Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vaku wo ŵe ndi mazaza mumpingu. Kweniso tikambiskanengi mafumbu yanga: Kumbi azichi ŵe ndi udindu wuli? Kumbi mbuneneska kuti mubali weyosi ndi mutu wa mzichi weyosi? Kumbi mazaza ngo ŵara ŵe nangu pa abali ndi azichi, ngayanana ndi mazaza ngo mutu wa banja we nangu pa muwolu waki ndi ŵana ŵaki? Chakwamba, tiyeni tikambiskani mo tikhumbikiya kuŵawone azichi.
KUMBI TITENERE KUŴAWONA WULI AZICHI?
3. Kumbi tingachita wuli kuti tiwonengi kuti ntchitu yo azichi agwira njakuzirwa?
3 Titiŵawonga ukongwa azichi ŵidu wo agwira ntchitu mwaphamphu kuti aphweriyengi mabanja ngawu, apharazgengi uthenga wamampha kweniso awovyengi anyawu mumpingu. Tingaŵawonga ukongwa azichi ŵidu asani tiŵanaŵaniya mo Yehova ndi Yesu atiŵawone. Kweniso tiyanduwengi kuwona mo wakutumika Paulo wachitiyanga vinthu ndi anthukazi.
4. Kumbi Bayibolu lilongo wuli kuti anthulumi ndi anthukazi wosi mbakuzirwa?
4 Bayibolu lilongo kuti Yehova wawona kuti anthukazi ndi anthulumi mbakuzirwa. Mwakuyeruzgiyapu, Bayibolu livumbuwa kuti mu nyengu ya akutumika, Yehova wanguŵapaska mzimu wakupaturika anthulumi ndi anthukazi ndipu wanguŵachitiska kuti achiti vakuziziswa nge kuŵereŵeta vineneru vakupambanapambana. (Machi. 2:1-4, 15-18) Wosi asankhika ndi mzimu wakupaturika kuti akalamuliyi limoza ndi Khristu kuchanya. (Aga. 3:26-29) Kweniso anthulumi ndi anthukazi wosi azamulonde mphotu ya umoyu wambula kumala pacharu chapasi. (Chivu. 7:9, 10, 13-15) Ndipu anthulumi ndi anthukazi wosi akupaskika ntchitu yakupharazga ndi kusambiza uthenga wamampha. (Mate. 28:19, 20) Mwakuyeruzgiyapu, buku la Machitidu likamba za ntchitu yo mzichi munyaki zina laki Purisila wangugwira. Iyu ndi mulumu waki Akula, angumukonkhoske mwauneneska nthowa yaku Chiuta Apolo, yo wenga wakusambira ukongwa.—Machi. 18:24-26.
5. Kumbi lemba la Luka 10:38, 39, 42, lilongo kuti Yesu waŵawonanga wuli anthukazi?
5 Yesu watumbikanga anthukazi. Yesu wangulondo cha mudawuku wa Afarisi wo awonanga kuti anthukazi mbakusika, mwakuti aŵereŵetanga nawu cha pagulu la ŵanthu kweniso akambiskananga nawu cha vakukwaskana ndi Malemba. Mumalu mwaki, Yesu waŵasambizanga uneneska wakukhumbika anthulumi ndi anthukazi. * (Ŵerengani Luka 10:38, 39, 42.) Iyu wazomerezanga so anthukazi kuti ayendiyengi nayu limoza pa kuchipharazga. (Luka 8:1-3) Kweniso Yesu wangupaska mwaŵi anthukazi wakuti akakambiyi akutumika kuti wayuskika kwa akufwa.—Yoha. 20:16-18.
6. Kumbi wakutumika Paulo wangulongo wuli kuti watumbikanga anthukazi?
6 Wakutumika Paulo wangukumbusa Timote kuti watumbikengi anthukazi. Iyu wangumukambiya kuti “anthukazi arara” wachitengi nawu vinthu nge anyina, ndipu “asungwana nge azichi” ŵaki. (1 Timo. 5:1, 2) Paulo wanguyesesa kovya Timote kuti waje Mkhristu wakukhwima, kweni iyu waziŵanga kuti anyina ndi ambuyaki aku Timote ndiwu angwamba kumusambiza “malemba ngakupaturika.” (2 Timo. 1:5; 3:14, 15) Ndipu mukalata yo wangulembe Akhristu a ku Roma, wanguŵazumbuwa mazina azichi wachiŵatawuzga. Iyu wawonanga ŵaka ntchitu yo azichi agwiranga cha, kweni waŵawonganga so nge ateŵeti Achikhristu.—Aro. 16:1-4, 6, 12; Afi. 4:3.
7. Kumbi sonu tikambiskanengi mafumbu nanga?
7 Nge mo tawone mu ndimi zajumpha, Malemba ngakambapu cha kuti azichi mbakusika kwa abali. Azichi ŵidu achanju kweniso akupaska, atovya ukongwa ndipu ŵara aziŵa kuti vo yiwu achita vitovya kuti mumpingu mulutirizgi kuŵa chimangu kweniso kukoliyana. Kweni tikhumbika mbwenu kumuka mafumbu yanga. Ntchifukwa wuli Yehova wakhumba kuti nyengu zinyaki azichi avwalengi chakuvwala kumutu? Pakuti abali pe ndiwu asankhika kuti aje ŵara pamwenga ateŵeti akovya, kumbi venivi ving’anamuwa kuti mubali weyosi ndi mutu wa mzichi weyosi mumpingu?
KUMBI MUBALI WEYOSI NDI MUTU WA MZICHI WEYOSI?
8. Mwakukoliyana ndi Aefeso 5:23, kumbi mubali weyosi ndi mutu wa mzichi weyosi? Konkhoskani.
8 Awa! Mubali ndi mutu wa mzichi weyosi cha mumpingu, kweni Khristu ndiyu. (Ŵerengani Aefeso 5:23.) Mubanja, munthulumi we ndi mazaza pa muwolu waki. Kweni mwana munthulumi yo wakubatizika ndi mutu wa anyina cha. (Aefe. 6:1, 2) Ndipu mumpingu, mazaza nga ŵara pa abali ndi azichi nge ndi mphaka. (1 Ate. 5:12; Ahe. 13:17) Kweni munthukazi wambula kuyirwa yo wakutuwapu pakhomu la apapi ŵaki ndipu waja pakuyija, walutirizga kuŵatumbika apapi ŵaki kweniso ŵara. Kweni nge mo viliri ndi abali wosi mumpingu, munthukazi wambula kuyirwa mutu waki ndi Yesu pe.
Abali kweniso azichi wo ŵechendayirwi pamwenga kuto wo akutuwapu pakhomu la apapi ŵawu ndipu aja pakuŵija, mutu wawu ndi Yesu (Wonani ndimi 8)
9. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki azichi akhumbika kuvwala chinthu kumutu?
9 Mbuneneska kuti Yehova wakusankha anthulumi kuti alongozgengi pakusopa mumpingu, kweni anthukazi wakuŵapaska cha udindu wenuwu. (1 Timo. 2:12) Chifukwa wuli? Nge mo viliri kuti Yehova wakusankha Yesu kuja mutu wa munthulumi, wakhumba kuti mumpingu namu muchitikengi vinthu mwandondomeku. Asani pa vifukwa vinyaki mzichi wakhumbika kuchita ntchitu zo kanandi zichitika ndi abali, Yehova wakhumba kuti iyu wavwalengi chinthu kumutu. * (1 Akori. 11:4-7) Yehova wakhumba kuti anthukazi achitengi venivi chifukwa chakuti watiŵawona kuti mbakusika cha, kweni watiŵapaska mwaŵi wakulongo kuti atumbika ndondomeku ya umutu yo iyu wakujalikiska. Po tiŵanaŵaniya fundu zenizi, sonu tiyeni timuki fumbu lakuti: Kumbi mitu ya mabanja ndipuso ŵara, ŵe ndi mazaza wuli?
UDINDU WA MITU YA MABANJA KWENISO ŴARA
10. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki mura wangakhumba kupanga marangu mumpingu?
10 Ŵara atimuyanja Khristu kweniso atiziyanja “mbereri” zo Yehova ndi Yesu akuŵapaska kuti aziphweriyengi. (Yoha. 21:15-17) Chifukwa chakuti mura waphwere mpingu, iyu wangaŵanaŵana kuti iyu mbada a ŵanthu wosi mumpingu. Iyu wangaŵanaŵana kuti chifukwa chakuti mutu wa banja we ndi wanangwa wakupanga marangu ngakuvikiliya banja laki, ndikuti mura nayu wangapanga marangu ngo waŵanaŵana kuti ngangavikiliya mbereri zaku Chiuta. Ndipu abali ndi azichi anyaki angachiska ŵara kuti achitengi venivi, mwakuŵapempha kuti aŵasankhiyengi vakuchita. Kweni kumbi ŵara mumpingu ndipuso mitu ya mabanja ŵe ndi mazaza ngakuyanana?
Ŵara atovya abali ndi azichi mumpingu kuti aje paubwezi wakukho ndi Yehova kweniso kuti ajivwengi kuti atanjika. Yehova wakuŵapaska udindu wakuti atuzgengi ŵanthu ambula kulapa mumpingu (Wonani ndimi 11-12)
11. Kumbi mazaza nga mitu ya mabanja ngayanana wuli ndi mazaza ngo ŵara ŵe nangu?
11 Wakutumika Paulo wangulongo kuti mazaza ngo mutu wa banja we nangu kweniso mazaza ngo ŵara ŵe nangu ngayanana munthowa zinyaki. (1 Timo. 3:4, 5) Mwakuyeruzgiyapu, Yehova wakhumba kuti ŵanthu a mubanja avwiyengi mutu wa banja lawu. (Ako. 3:20) Ndipu wakhumba kuti weyosi mumpingu wavwiyengi ŵara. Yehova wakhumba kuti mitu ya mabanja ndipuso ŵara, ayesesengi kusambiza ŵanthu wo atiŵaphwere kuti ajengi nayu pa ubwezi wakukho. Mitu ya mabanja ndi ŵara, akhumbika so kuwonesesa kuti ŵanthu wo atiŵaphwere atijivwa kuti atanjika. Kweniso mwakuyanana ndi mitu ya mabanja yamampha, ŵara awonesesa kuti ŵanthu wo atiŵaphwere alonde chovyu chakukhumbikiya asani akumana ndi masuzgu. (Yako. 2:15-17) Kusazgiyapu yapa, Yehova wakhumba kuti ŵara kweniso mitu ya mabanja, asambizengi anyawu kuti asungengi fundu zaki ndipu angachitanga cha “vinthu mwakujumpha vo vikulembeka” mu Bayibolu.—1 Akori. 4:6.
Mitu ya mabanja yikupaskika mazaza ndi Yehova kuti yilongozgengi mabanja ngawu. Munthulumi wachanju yo ndi mutu wa banja wakambiskana dankha ndi muwolu waki wechendasankhi chinthu chechosi (Wonani ndimi 13)
12-13. Nge mo palongore pa Aroma 7:2, kumbi mazaza nga mitu ya mabanja ngapambana wuli ndi mazaza nga ŵara?
12 Chinanga kuti ve viyo, mazaza ngo mura we nangu ngapambana ukongwa ndi mazaza ngo mutu wa banja we nangu. Mwakuyeruzgiyapu, Yehova wakupaska ŵara udindu wakuchita vinthu nge akweruzga kweniso wakuŵapaska udindu wakuti atuzgengi ŵanthu ambula kulapa mumpingu.—1 Akori. 5:11-13.
13 Kweni Yehova wakupaska mitu ya mabanja mazaza ngo ŵara wakuŵapaska cha. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wakupaska mazaza mutu wa banja kuti wapangengi marangu mubanja laki kweniso kuwonesesa kuti ŵanthu a mubanja laki atingalondo. (Ŵerengani Aroma 7:2.) Mwakuyeruzgiyapu, mutu wa banja we ndi wanangwa wakusankha nyengu yo ŵana ŵaki atenere kufikiya panyumba ndi usiku. Kweniso iyu we ndi mazaza ngakulanga ŵana ŵaki asani aleka kuvwiya marangu. (Aefe. 6:1) Chinanga kuti ve viyo, munthulumi wachanju yo ndi mutu wa banja, wakambiskana dankha ndi muwolu waki wechendapangi marangu. Iyu wakhumbika kuchita viyo chifukwa chakuti iyu ndi muwolu waki ndi “liŵavu limoza.” *—Mate. 19:6.
MUTUMBIKENGI KHRISTU NGE MUTU WA MPINGU
Yesu yo mutu waki ndi Yehova, wapereka ulongozgi mumpingu Wachikhristu (Wonani ndimi 14)
14. (a) Mwakukoliyana ndi vo lemba la Mariko 10:45, likamba, ntchifukwa wuli mphakuvwika kuti Yehova wakusankha Yesu kuja mutu wa mpingu? (b) Kumbi Wupu Wakulongozga we ndi udindu wuli? (Wonani bokosi lakuti “ Udindu wa Wupu Wakulongozga.”)
14 Kuziya mu sembi yaku Yesu, Yehova wakugula weyosi yo we mumpingu kweniso ŵanthu anyaki wosi. (Ŵerengani Mariko 10:45; Machi. 20:28; 1 Akori. 15:21, 22) Mwaviyo, mphakuvwika kuti wakusankha Yesu yo wangupereka umoyu waki nge sembi, kuti waje mutu wa mpingu. Pakuŵa mutu, Yesu we ndi mazaza ngakupanga marangu ngakukwaskana ndi vo munthu weyosi, banja lelosi kweniso mpingu wosi ukhumbika kuchita. Kweniso we ndi mazaza ngakuwonesesa kuti weyosi walondo marangu ngenanga. (Aga. 6:2) Yesu wachita vinandi pade pakupanga ŵaka marangu. Iyu watitiryisa kweniso watanja weyosi waku isi.—Aefe. 5:29.
15-16. Kumbi mwasambiranji pa vo mzichi Marley ndi mubali Benjamin angukamba?
15 Azichi alongo kuti atumbika Khristu asani alondo ulongozgi wo apaskika ndi anthulumi wo Yesu wakuŵasankha kuti aŵaphweriyengi. Mzichi munyaki zina laki Marley yo waja ku United States, wakoliyana ndi mo azichi anandi atiyiwone nkhani yeniyi. Iyu wanguti: “Udindu wangu nge munthukazi wakuyirwa kweniso mzichi mumpingu, nditiwuwona kuti ngwakuzirwa. Kanandi ndiyesesa kuti ndiyiwonengi mwakwenere ndondomeku ya umutu yo Yehova wakujalikiska. Kweni mulumu wangu ndipuso ŵara mumpingu ndiwu atovya kuti ndilekengi kusuzgika kuchita venivi chifukwa yiwu atinditumbika ndipuso atindiwonga pa vo ndichita.”
16 Abali alongo kuti atiyivwisa ndondomeku ya umutu, asani atumbika anthukazi kweniso asani atiŵawona kuti mbakuzirwa. Mubali munyaki zina laki Benjamin yo waja ku England wangukamba kuti: “Ndasambira vinandi pa ndemanga zo azichi amuka pa maunganu, masachizgu ngo apereka nga mo tingasambiriya pakutija kweniso mo tingapharazgiya ndi kusambiza umampha mu uteŵeti. Ndiwona kuti ntchitu yo azichi agwira, njakuzirwa ukongwa.”
17. Ntchifukwa wuli tikhumbika kutumbika ndondomeku ya umutu yo Yehova wakujalikiska?
17 Asani ŵanthu wosi mumpingu, anthulumi, anthukazi, mitu ya mabanja kweniso ŵara avwisa kweniso atumbika fundu yakuti Yehova wakujalikiska umutu, mumpingu muja chimangu. Ndipu chinthu chakukhumbika ukongwa ntchakuti tithamika Yehova, Ada ŵidu achanju akuchanya.—Sali. 150:6.
SUMU 123 Mujithereskengi ku Ndondomeku Yaku Chiuta
^ ndimi 5 Kumbi azichi ŵe ndi udindu wuli mumpingu? Kumbi mubali weyosi ndi mutu wa mzichi weyosi? Kumbi ŵara kweniso mitu ya mabanja ŵe ndi mazaza ngakuyanana? Mu nkhani iyi tiwonengi mo Mazu ngaku Chiuta ngangatiwovye kuziŵa kumuka kwa mafumbu ngenanga.
^ ndimi 5 Wonani ndimi 6 mu nkhani yakuti, “Muchiskengi Anthukazi Achikhristu,” yo ye mu Chigongwi cha Alinda cha September 2020.
^ ndimi 9 Wonani bokosi lakuti “ Kumbi Mphanyengu Niyi po Mzichi Watenere Kuvwala Chinthu Kumutu?”
^ ndimi 13 Kuti muziŵi yo wakhumbika kusankhiya banja laki mpingu wo atenere kuwungana, wonani ndimi 17-19 mu nkhani yakuti “Muwonengi kuti Weyosi Ngwakuzirwa mu Mpingu,” yo ye mu Chigongwi cha Alinda cha August 2020.
^ ndimi 59 Kuti muziŵi vinandi pa nkhani yeniyi, wonani buku lakuti “Mujisungi mu Chanju Chaku Chiuta,” papeji 209-212.
^ ndimi 64 Kuti muziŵi vinandi vakukwaskana ndi udindu wa Wupu Wakulongozga, wonani nkhani ya mu Chigongwi cha Alinda cha July 1, 2013, papeji 26-31.
