NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 5
“Nyengu Yinu Muyigwiriskiyengi Ntchitu Mwakwenere”
“Lutirizgani kuphwere ukongwa kuti mungayendanga nge ŵanthu ambula zeru cha, kweni nge ŵanthu azeru. Nyengu yinu muyigwiriskiyengi ntchitu mwakwenere.”—AEFE. 5:15, 16.
SUMU 8 Yehova Ndi Malu Ngidu Ngakuthaŵiyaku
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *
1. Kumbi tingacheza wuli ndi Yehova?
TITANJA kucheza ndi ŵanthu wo titiŵayanja. Ŵanthu akutorana wo akondwa, atanja ukongwa kucheze limoza. Achinyamata atuvwa umampha kucheze limoza ndi mabwezi ngawu. Ndipu tosi tiwona kuti kucheza ndi Akhristu anyidu nkhwakukhumbika. Kweni chakuzirwa ukongwa, titanja kusaniya nyengu yakucheze ndi Chiuta widu. Tingachita venivi mwa kupemphera kwaku iyu, kuŵerenga Mazu ngaki kweniso kulunguruka vo wakhumba kutichitiya ndipuso mijalidu yaki yamampha. Kukamba uneneska, nyengu yo ticheze ndi Yehova njakuzirwa ukongwa kwaku isi!—Salimo 139:17.
2. Kumbi tikumana ndi suzgu wuli?
2 Chinanga kuti tikondwa kupemphera kwaku Yehova ndipuso kusambira Bayibolu, kweni nyengu zinyaki ntchipusu cha kuchita viyo. Titangwanika ukongwa, vo vichitiska kuti kuŵi kwakusuzga kusaniya nyengu yakuchitiya vinthu vauzimu. Ntchitu zo tigwira, maudindu nga mubanja kweniso vinthu vinyaki vo tikhumbika kuchita, vingatiryiya nyengu yinandi, mwakuti tingawona kuti tilivi nyengu yakupemphere, kusambira Bayibolu pamwenga kulunguruka.
3. Kumbi ntchinthu wuli chinyaki cho chingatiryiya nyengu?
3 Pe so chinthu chinyaki cho chingatiryiya nyengu mwambula kuziŵa. Asani tingaleka kuphwere, tingatangwanika ukongwa kuchita vinthu vo pakuvija viheni cha, kweni vingatimaliya nyengu yakukholeske ubwezi widu ndi Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, mbumampha kuchita vakukondwesa. Kweni chinanga kuti vakukondwesa venivi vingaŵa vamampha, kweni asani timaliya nyengu yinandi pakuchita venivi, tingaŵavi nyengu yakukwana yakuchitiya vinthu vauzimu. Titenere kukumbuka kuti masaza ngakukhumbika ukongwa cha.—Nthanthi 25:27; 1 Timo. 4:8.
4. Kumbi sonu tikambiskanengenji?
4 Mu nkhani iyi, tikambiskanengi chifukwa cho tikhumbikiya kuŵika vinthu vakukhumbika pamalu ngakwamba. Tikambiskanengi so mo tingagwiriskiya ntchitu nyengu yidu mwakwenere kuti tije pa ubwezi ndi Yehova kweniso mo tingayanduliya asani tigwiriskiya ntchitu nyengu yidu mwazeru.
MUSANKHENGI VINTHU MWAZERU NDIPUSO MUŴIKENGI VINTHU VAKUKHUMBIKA PA MALU NGAKWAMBA
5. Kumbi kuŵanaŵaniya ulongozgi wa pa Aefeso 5:15-17, kungamuwovya wuli wachinyamata kuti wasankhi umampha vinthu pa umoyu waki?
5 Sankhani umoyu wamampha. Achinyamata kanandi afipa mtima ndi mo agwiriskiyengi ntchitu umoyu wawu. Kweni asambizi ndipuso ŵanthu a mu banja lawu wo Mbakaboni cha, angaŵachiska kuti aluti ku yunivesite ndi chilatu chakuti azisaniyi ntchitu yapachanya kweniso azisaniyengi ndalama zinandi. Masambiru ngenanga ngangaŵamaliya nyengu yinandi. Kweni apapi ndipuso mabwezi nga ku mpingu, ngangachiska achinyamata kuti agwiriskiyi ntchitu umoyu wawu pakuteŵete Yehova. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingawovya wachinyamata yo watanja Yehova kuti wasankhi umampha? Iyu wangayanduwa asani wangaŵerenga lemba la Aefeso 5:15-17 ndipuso kuŵanaŵaniyapu. (Ŵerengani.) Asani waŵerenga mavesi ngenanga, wachinyamata wangajifumba kuti: ‘Kumbi “khumbu laku Yehova ndakuti wuli”? Kumbi ndingasankhanji kuti ndimukondwesi? Kumbi ntchinthu wuli cho ndingasankha kuti ndiyigwiriskiyi ntchitu mwakwenere nyengu yangu?’ Kumbukani kuti “tija mu mazuŵa ngaheni,” ndipu charu ichi cho chilamulirika ndi Satana chepafupi kumala. Tingachita umampha ukongwa kuti pa umoyu widu tichitengi vinthu vo vingakondwesa Yehova.
6. Kumbi Mariya wangusankhanji, nanga ntchifukwa wuli tingakamba kuti wangusankha mwazeru?
6 Ziŵani vinthu vo mukhumbika kuŵika pamalu ngakwamba pa umoyu winu. Kuti tigwiriskiyengi ntchitu mwakwenere nyengu yidu, tikhumbika kusankha pakati pa vinthu viŵi, vo pakuvija viheni cha. Nkhani yo yikonkhoska vo vinguchitika Yesu wati waluta kunyumba yaku Mariya ndi Marita, yingatiwovya kuvwisa fundu yeniyi. Tikayika cha kuti Marita wangukondwa kulonde Yesu kunyumba kwawu mwakuti wangumunozge chakurya chinandi. Pa nyengu iyi, Mariya mvurwa waki wanguja pasi pafupi ndi Ambuyaki ndipu wavwisiyanga vo asambizanga. Vo Marita wanguchita venga viheni cha, kweni Yesu wangukamba kuti Mariya “wasankha chigaŵa chamampha ukongwa.” (Luka 10:38-42, mazu ngamumphata) Pati pajumpha nyengu Mariya watenere kuti wanguluwa chakurya cho chingunozgeka pa nyengu yo, kweni tingasimikiza kuti iyu wanguluwa cha vo wangusambira kwaku Yesu. Nge mo Mariya wanguwone kuti nyengu yo wangucheze ndi Yesu yenga yakuzirwa, nasi tiwona kuti nyengu yo ticheze ndi Yehova njakuzirwa. Kumbi tingayigwiriskiya wuli ntchitu mwakwenere nyengu yeniyi?
NYENGU YINU MUYIGWIRISKIYENGI NTCHITU MWAKWENERE KUTI MUJE PA UBWEZI NDI YEHOVA
7. Ntchifukwa wuli tikhumbika kusaniya nyengu yakupemphere, kusambira Bayibolu kweniso kulunguruka?
7 Ziŵani kuti pempheru, kusambira Bayibolu kweniso kulunguruka ndi vigaŵa va kusopa kwidu. Asani tipemphera, tikambiskana ndi Awusefwi akuchanya wo atitiyanja ukongwa. (Salimo 5:7) Asani tisambira Bayibolu, ‘tiziŵa Chiuta,’ yo Ntchisimi cha zeru. (Nthanthi 2:1-5) Asani tilunguruka, tiŵanaŵaniya mijalidu yamampha yaku Yehova kweniso vinthu vakuziziswa vo wakhumba kutichitiya ndipuso kuchitiya ŵanthu wosi. Yeniyi ndi nthowa yamampha ukongwa yo tingagwiriskiya ntchitu nyengu yidu. Kweni kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuchita venivi?
Kumbi mungasaniya malu nga phee ngakusambiriya Bayibolu pakumwija? (Wonani ndimi 8-9)
8. Kumbi tisambiranji pa mo Yesu wangugwiriskiya ntchitu nyengu yaki muchipululu?
8 Asani vingachitika, musankhengi malu nga phee. Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku Yesu. Wechendayambi uteŵeti waki wa pacharu chapasi, Yesu wanguja muchipululu kwa mazuŵa 40. (Luka 4:1, 2) We kumalu nga phee kwenuku, Yesu wangupemphera kwaku Yehova ndipuso wangulunguruka vo Awisi akhumbanga kumuchitiya. Tikayika cha kuti kuchita venivi kungumuwovya Yesu kuti wanozgeke mayeseru ngo wenga pafupi kukumana nangu. Kumbi mungayanduwa wuli ndi chakuwoniyapu chaku Yesu? Asani pa banja pinu mulipu mwanandi, nyengu zinyaki vingaŵa vakusuzga kuti musaniyi malu nga phee. Asani ndi viyo, mungakhumbika kusaniya malu nga phee kunyaki. Venivi ndivu Julie wachita asani wakhumba kukambiskana ndi Yehova mupempheru. Iyu ndi mulumu waki aja mukanyumba kamana ku France ndipu vakusuzga kuti waje pakuyija ndipuso kwambula kutimbanyizgika. Julie wangukamba kuti: “Zuŵa lelosi ndiluta kumalu nganyaki nga phee. Kwenuku ndituŵa ndija, ndiŵika maŵanaŵanu pa vo ndichita ndipu ndikambiskana nadi ndi Yehova.”
9. Chinanga kuti Yesu watangwanikanga ukongwa, kumbi wangulongo wuli kuti wawonanga kuti ubwezi waki ndi Yehova ngwakuzirwa?
9 Yesu watangwanikanga ukongwa pa umoyu waki. Pa nyengu yo wachitanga uteŵeti waki pacharu chapasi, chigulu cha ŵanthu chamulondonga kwekosi ko walutanga ndipu wosi ŵenaŵa akhumbanga nyengu yaki. Nyengu yinyaki, “ŵanthu wosi a mutawuni yo anguwungana pakhomu lo” kuti amuwoni. Chinanga kuti venga viyo, Yesu wasaniyanga nyengu yakukholeske ubwezi waki ndi Yehova. Ndi mlenjilenji, iyu “wanguluta kwakuyija” ko wapempheranga kwa Awisi.—Mariko 1:32-35.
10-11. Mwakukoliyana ndi Mateyu 26:40, 41, kumbi mbulongozgi wa pa nyengu yaki nuwu wo Yesu wangupaska akusambira ŵaki mumunda wa Gesemani, kweni ntchinthu wuli cho chinguchitika?
10 Pa usiku wakumaliya wa umoyu waki wa pacharu chapasi, po uteŵeti waki wenga pafupi kumala, Yesu wangusaniya so malu nga phee kuti wakalunguruki kweniso kupemphera. Iyu wangusaniya malu ngenanga mumunda wa Gesemani. (Mate. 26:36) Pa nyengu iyi, Yesu wangupaska akusambira ŵaki ulongozgi wa pa nyengu yaki wakukwaskana ndi pempheru.
11 Tiyeni tiwoni vo vinguchitika. Yiwu angufika mumunda wa Gesemani ndi usiku ukongwa, panyaki kujumpha usiku pakati. Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti ‘alutirizgi kuja masu,’ ndipu iyu wanguluta kuchipemphera. (Mate. 26:37-39) Kweni wachipemphera, yiwu angugona. Wati waŵasaniya kuti agona, Yesu wanguŵachiska so kuti ‘alutirizgi kuja masu, ndipu alutirizgi kupemphera.’ (Ŵerengani Mateyu 26:40, 41.) Iyu wanguziŵa kuti yiwu angusuzgika ukongwa maŵanaŵanu ndipuso anguvuka. Mwalisungu, Yesu wanguziŵa kuti “liŵavu ndakulopwa.” Kweni maulendu nganyaki so ngaŵi Yesu wanguluta kuchipemphera, ndipu wati waweku wangusaniya kuti akusambira ŵaki agona mumalu mwa kupemphera.—Mate. 26:42-45.
Kumbi mungapatuwa nyengu yakupemphere mwechendavuki ukongwa? (Wonani ndimi 12)
12. Kumbi tingachita wuli asani tiwona kuti tasuzgika ukongwa maŵanaŵanu pamwenga tavuka ukongwa ndipu tingafiska cha kupemphera?
12 Musankhengi nyengu yamampha. Nyengu zinyaki chifukwa cha kusuzgika ukongwa maŵanaŵanu pamwenga kuvuka ukongwa, vingatisuzga kuti tipempheri. Asani venivi vikukuchitikiyanipu, mwe mwija cha. Kumbi mungachita wuli? Ŵanthu anyaki wo ŵenga ndi chiziŵiliza cha kupemphera kwaku Yehova ndi usiku ukongwa, asaniya kuti mbumampha kuti apempherengi ndi mazulu chifukwa atuŵa kuti ŵechendavuki ukongwa. Ndipu anyaki asaniya kuti mo ajaliya asani apemphera vitiŵawovya kuti alekengi kutimbanyizgika, nge asani ajikama pamwenga kuja pasi. Kweni wuli asani mwawona kuti mwasuzgika ukongwa maŵanaŵanu pamwenga mwaguŵa ukongwa ndipu mungafiska cha kupemphera? Mukambiyeni Yehova mo muvwiya. Mungakayikanga cha kuti Awusefwi alisungu akuvwiseningi.—Salimo 139:4.
Kumbi mungakhwecha kumuka mameseji ndipuso maimelu pa nyengu ya maunganu? (Wonani ndimi 13-14)
13. Kumbi vipangizu vamazuŵa nganu vingatitimbanyizga wuli asani tipemphera, tisambira Bayibolu pamwenga asani te pa maunganu?
13 Mukhwechengi vinthu vakutimbanyizga asani musambira. Ndi pempheru pe cha lo lingatiwovya kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Kusambira Mazu ngaku Chiuta kweniso kusanirika pa maunganu nga mpingu, vingatiwovya so kuti tindere kufupi ndi Chiuta. Kumbi pe chechosi cho mungachita kuti muyigwiriskiyengi ntchitu mwakwenere nyengu yo musambiriya Bayibolu ndipuso yo muwungana ndi mpingu? Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ntchinthu wuli cho chitinditimbanyizga asani nde pa maunganu pamwenga asani ndisambira?’ Kumbi mutimbanyizgika ndi kulonde mafoni, maimelu pamwenga mameseji pafoni yinu pamwenga pa chipangizu chinyaki? Mazuŵa nganu, ŵanthu mabiliyoni nganandi ŵe ndi vipangizu venivi. Ŵanthu anyaki akamba kuti asani we ndi foni pafupi yingakutimbanyizga ndipu vingakusuzga kuŵika maŵanaŵanu pa vo uchita. Pulofesa munyaki yo waziŵa mo ŵanthu aŵanaŵaniya wangukamba kuti: “Wamunthu utondeka kuŵika maŵanaŵanu pa vo uchita. Maŵanaŵanu ngaku ngaja kunyaki.” Maunganu ngadera ndipuso ngachigaŵa ngechendayambi, kanandi tipempheka kuti tithyi vipangizu vidu mu nthowa yakuti vileki kutimbanyizga anyaki. Kumbi tingachita so viyo cha asani te tija kuti vipangizu vidu vileki kutitimbanyizga pa nyengu yo tipemphera, tisambira Bayibolu pamwenga asani te pa maunganu?
14. Mwakukoliyana ndi Afilipi 4:6, 7, kumbi Yehova wangatiwovya wuli kuŵika maŵanaŵanu pa vo tichita?
14 Mupemphengi Yehova kuti wakuwovyeni kuŵika maŵanaŵanu pa vo muchita. Asani mwawona kuti maŵanaŵanu nginu ngatendatenda pa nyengu yo musambira pamwenga asani mwe pa maunganu nga mpingu, mupemphengi Yehova kuti wakuwovyeni. Asani mufipa mtima, vingaŵa vakusuzga kuti muleki kuŵanaŵaniya vo vitikufipiskani mtima ndi kuŵika maŵanaŵanu nginu pa vinthu vauzimu. Kweni kuchita venivi nkhwakukhumbika ukongwa. Mupempherengi kwaku Chiuta kuti wakupaskeni chimangu cho chivikiliyengi mtima winu ndipuso “maŵanaŵanu nginu.”—Ŵerengani Afilipi 4:6, 7.
TIYANDUWA ASANI TIPEMPHERA, TISAMBIRA BAYIBOLU KWENISO TIWUNGANA
15. Kumbi ntchinthu chimoza nichi cho muyanduwengi asani mupemphera, musambira Bayibolu kweniso kulunguruka vakukwaskana ndi Yehova?
15 Asani musaniya nyengu kuti mupempherengi, musambirengi Bayibolu kweniso kulunguruka vakukwaskana ndi Yehova, muyanduwengi ukongwa. Mu nthowa wuli? Chakwamba, musankhengi vinthu mwazeru. Bayibolu lititisimikiziya kuti “munthu yo watenda ndi ŵanthu azeru wajengi wazeru.” (Nthanthi 13:20) Mwaviyo, asani musaniya nyengu ya kupemphere, kusambiriya Bayibolu kweniso kulunguruka vakukwaskana ndi Yehova, yo Ntchisimi cha zeru, mujengi azeru. Muziŵengi umampha ukongwa mo mungamukondwese ndipuso mukhwechengi kusankha vinthu vo vingamukwiyisa.
16. Kumbi kupemphera, kusambira Bayibolu ndipuso kulunguruka vakukwaskana ndi Yehova kungatiwovya wuli kuti tisambizengi umampha?
16 Chachiŵi, mujengi msambizi wamampha ukongwa. Asani tisambira Bayibolu ndi munthu munyaki, chimoza mwa vilatu vidu vakukhumbika ukongwa nkhumuwovya kuti wandere kufupi ndi Yehova. Asani tipemphera kwa Awusefwi akuchanya kaŵikaŵi, tiŵayanjengi ukongwa ndipuso vitisuzgengi cha kusambiza munthu yo tisambira nayu kuti waŵayanjengi. Venivi ndivu so Yesu wachitanga. Iyu wangukonkhoska vakukwaskana ndi Awisi mu nthowa yamampha ukongwa, mwakuti vinguwovya akusambira ŵaki akugomezgeka kuti nawu amuyanjengi Yehova.—Yoha. 17:25, 26.
17. Ntchifukwa wuli pempheru kweniso kusambira Bayibolu vititiwovya kuja ndi chivwanu chakukho?
17 Chachitatu, chivwanu chinu chikhongi ukongwa. Ŵanaŵaniyani vo vichitika asani mupempha Chiuta kuti wakulongozgeni, wakupembuzgeni pamwenga wakuwovyeni. Nyengu yeyosi yo Yehova wamuka mapempheru ngenanga, chivwanu chinu mwaku iyu chikho ukongwa. (1 Yoha. 5:15) Kumbi ntchinthu wuli so chinyaki cho chingakuwovyani kuja ndi chivwanu chakukho? Kusambira pakumwija. Kumbukani kuti “munthu waja ndi chivwanu chifukwa cha vinthu vo wavwa.” (Aro. 10:17) Kweni kuti tije ndi chivwanu chakukho, pakhumbika vinandi kuluska waka kuziŵa vinthu. Kumbi tikhumbika so kuchitanji?
18. Konkhoskani chifukwa cho tikhumbikiya kulunguruka.
18 Tikhumbika kulunguruka pa vo tisambira. Tiyeni tiwoni vo vinguchitikiya yo wangulemba Salimo 77. Iyu wangusuzgika maŵanaŵanu chifukwa wawonanga kuti iyu ndi Ayisirayeli anyaki Yehova wanguleka kuŵayanja. Chifukwa chakuti wafipanga ukongwa mtima, iyu wagonanga cha ndi usiku. (Mavesi 2-8) Kumbi iyu wanguchitanji? Wangukambiya Yehova kuti: “Ndilungurukengi ntchitu zinu zosi ndipu ndiŵanaŵaniyengi vakuchita vinu vosi.” (Vesi 12) Mbuneneska kuti wamasalimo mwenuyu waviziŵanga umampha vinthu vo Yehova wanguchitiya ŵanthu Ŵaki kuvuli, kweni wajifumbanga mbwenu kuti: “Kumbi Chiuta waluwa kulongo wezi waki, pamwenga kumbi ukali waki wachitiska kuti lisungu laki limali?” (Vesi 9) Wamasalimo mwenuyu wangulunguruka ntchitu zaku Yehova kweniso fundu yakuti Chiuta wanguŵalongo lisungu kuvuli. (Vesi 11) Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika pavuli paki? Wamasalimo wangusimikiza kuti Yehova wanguŵajowo cha ŵanthu Ŵaki. (Vesi 15) Mwakuyanana waka, chivwanu chinu chijengi chakukho ukongwa asani mulunguruka pa vo Yehova wachitiyapu kali ŵanthu ŵaki kweniso pa vo wakuchitiyanipu yimwi pakumwija.
19. Kumbi tiyanduwengi so wuli asani tipemphera, tisambira Bayibolu kweniso kulunguruka vakukwaskana ndi Yehova?
19 Chachinayi, ndipuso chakukhumbika ukongwa ntchakuti, mumuyanjengi ukongwa Yehova. Kuluska mijalidu yinyaki yosi, chanju chikuchitiskeningi kuti muvwiyengi Yehova, kuleka vinthu vinyaki kuti mumukondwesi kweniso kukunthiyapu mayeseru ngengosi. (Mate. 22:37-39; 1 Akori. 13:4, 7; 1 Yoha. 5:3) Palivi chinthu chakuzirwa ukongwa kuluska kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova!—Salimo 63:1-8.
20. Kumbi mungachita wuli kuti musaniyengi nyengu ya kupemphere, yakusambiriya Bayibolu kweniso yakulunguruka vakukwaskana ndi Yehova?
20 Kumbukani kuti kupemphera, kusambira Bayibolu kweniso kulunguruka ndi vigaŵa vakusopa kwidu. Mwakuyanana ndi Yesu, musaniyengi malu nga phee kuti mupempherengi, musambirengi kweniso kulunguruka vakukwaskana ndi Yehova. Mukhwechengi vinthu vambula kwenere vo vingakutimbanyizgani. Mupempherengi kwaku Yehova kuti wakuwovyeni kuŵika maŵanaŵanu pa vinthu vauzimu vo muchita. Asani nyengu yinu mutiyigwiriskiya ntchitu mwakwenere sonu, Yehova wazakukutumbikani ndi umoyu kwamuyaya mucharu chifya chaku Chiuta.—Mariko 4:24.
SUMU 28 Tije pa Ubwezi ndi Yehova
^ Yehova ndi Bwezi lidu lamampha ukongwa. Tiwona kuti ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuja nayu pa ubwezi ndipu tikhumba kumuziŵa umampha. Vito nyengu kuti umuziŵi umampha munthu. Ndimu so viliri ndi isi asani tikhumba kulutirizga kuja pa ubwezi ndi Yehova. Pakuti titangwanika ukongwa pa umoyu, kumbi tingachita wuli kuti tigwiriskiyengi ntchitu nyengu yidu kuti tindere kufupi ndi Awusefwi akuchanya, nanga tingayanduwa wuli asani tichita venivi?
