1-2. Kumbi ateŵeti aku Yehova akugomezgeka angakumana ndi masuzgu wuli?

 ASANI vinthu vakofya vatichitikiya, vinthu vingasintha mwamabuchibuchi pa umoyu widu. Mwakuyeruzgiyapu, mubali munyaki wakugomezgeka zina laki Luis a angumusaniya ndi matenda nga khansa. Dokotala wangumukambiya kuti wafwengi asani pajumpha ŵaka myezi yimanavi. Monika ndi mulumu waki atangwanikanga kuteŵete Yehova. Zuŵa linyaki, Monika wangusaniya kuti mulumu waki yo wenga so mura mu mpingu wachitanga ubudi kwa vyaka vinandi. Mzichi munyaki wambula kuyirwa zina laki Olivia, wanguchichizgika kusama munyumba yaki chifukwa chakuti kwazanga chimphepu. Wati waweku ko wangusamiya, wangusaniya kuti chimphepu chananga nyumba yaki. Mu kanyengu kamanavi ŵaka, umoyu wa ŵanthu wosi ŵenaŵa ungusinthiya limu. Kumbi namwi vange venivi vikukuchitikiyanipu?

² Isi ateŵeti aku Yehova, nasi tikumana ndi masuzgu kweniso titama nge mo viliri ndi ŵanthu anyaki wosi. Nyengu zinyaki tingasuskika pamwenga kutombozgeka ndi ŵanthu wo atinkha ateŵeti aku Chiuta. Chinanga kuti Yehova watingatondekesa cha masuzgu ngenanga, kweni walayizga kuti watiwovyengi. (Yesa. 41:10) Iyu wangatiwovya kuti tilutirizgi kukondwa, kusankha umampha vinthu kweniso kuja akugomezgeka kwaku iyu chinanga tingakumana ndi masuzgu ngakulu. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi nthowa zinayi zo Yehova watitiwovye asani tikumana ndi masuzgu. Tikambiskanengi so vo tikhumbika kuchita kuti Iyu watiwovyi.

 YEHOVA WAKUVIKILIYENINGI

3. Asani takumana ndi masuzgu ngakulu, kumbi tingasuzgika kuchitanji?

³ Suzgu lo liŵapu. Asani takumana ndi masuzgu, vingatisuzga kuŵanaŵana umampha kweniso kusankha vinthu mwazeru. Chifukwa wuli? Chifukwa vingatiŵaŵa ukongwa mumtima kweniso tingatimbanyizgika maŵanaŵanu. Vingaŵa nge kuti timbundambunda mumdima ndipu tiziŵa cha ko tingaselere. Tiyeni tiwoni mo azichi ŵaŵi wo taŵazumbuwa kali anguvwiya ŵati akumana ndi masuzgu. Olivia wangukamba kuti: “Chimphepu chati chananga nyumba yangu, ndingusoŵa pakuko ndipu ndingutimbanyizgika ukongwa maŵanaŵanu.” Chifukwa cha vo mulumu waki wanguchita, Monika wangukamba kuti: “Ndinguguŵa kasaza cha. Ndavwanga nge kuti munthu munyaki wandigwaza ndi chimayi. Vandisuzganga kugwira ntchitu za zuŵa ndi zuŵa. Vinthu vo ndaŵanaŵanangaku cha kuti vingachitika, vingundichitikiya.” Kumbi Yehova walayizga kuti watiwovyengi wuli asani tatimbanyizgika maŵanaŵanu?

4. Mwakukoliyana ndi Afilipi 4:​6, 7, kumbi Yehova watitilayizganji?

⁴ Vo Yehova wachita. Iyu walayizga kuti watipaskengi chimangu cho Bayibolu likamba kuti “chimangu chaku Chiuta.” (Ŵerengani Afilipi 4:​6, 7.) Chimangu chenichi ntchimangu cho munthu watuŵa nachu chifukwa chakuti we pa ubwezi wakukho ndi iyu. Chimangu chenichi cho “chiluska kuziŵa vinthu kosi,” ntchamampha ukongwa kuluska mo isi tiŵanaŵaniya. Kumbi yimwi mukuvwapu umampha mumtima mwati mwapemphera kwaku Chiuta ndi mtima wosi? Vo munguvwa pa nyengu yeniyi “[ntchimangu] chaku Chiuta.”

5. Kumbi chimangu chaku Chiuta chingavikiliya wuli mitima ndi maŵanaŵanu ngidu?

⁵ Lemba la Afilipi 4:7 likamba so kuti chimangu chaku Chiuta “chivikiliyengi mitima yinu ndi maŵanaŵanu nginu.” Mazu ngo akungafwatuliya kuti kuvikiliya ndi mazu ngo asilikali angagwiriskiyanga ntchitu pakukamba va asilikali wo avikiliyanga tawuni kuti arwani aleki kuyiyukiya. Ŵanthu wo ajanga mutawuni yo ayivikiliya, agonanga tulu tamampha chifukwa chakuti aziŵanga kuti asilikali atiŵavikiliya. Mwakuyanana ŵaka, asani chimangu chaku Chiuta chivikiliya mitima yidu ndi maŵanaŵanu ngidu, tituvwa umampha chifukwa tiziŵa kuti te akuvikilirika. (Salimo 4:8) Nge mo venge ndi Hana, chinanga kuti vinthu vingasintha nyengu yeniyo cha tingaja mbwenu ndi chimangu cha mumtima. (1 Samu. 1:​16-18) Ndipu asani te ndi chimangu kanandi tisuzgika cha kuŵanaŵana umampha ndipuso tisankha umampha vinthu.

6. Kumbi tingachita wuli kuti tiyanduwi ndi chimangu chaku Chiuta? (Wonani so chithuzi.)

⁶ Vo tikhumbika kuchita. Asani mwakumana ndi masuzgu, mudanengi wakuvikiliya. Mu nthowa wuli? Mupempherengi mpaka po  mwaŵiya ndi chimangu chaku Chiuta. (Luka 11:9; 1 Ate. 5:17) Luis yo tamuzumbuwapu kali wangukonkhoska mo iyu ndi muwolu waki Ana, angufiskiya kukunthiyapu ŵati aziŵa kuti kwaja myezi yimanavi kuti wafwi. Iyu wangukamba kuti: “Asani venivi vakuchitikiya visuzga ukongwa kuti usankhi umampha chovyu cha munkhwala kweniso nkhani zinyaki. Kweni tingufiska kuja ndi chimangu pa nyengu yakusuzga yeniyi chifukwa tapempheranga kwaku Yehova.” Luis ndi muwolu waki angukamba kuti apempheranga kwaku Yehova ndi mtima wosi kweniso mwakuwerezawereza, kumupempha kuti waŵapaski chimangu cha mumtima, angafipanga mtima ukongwa cha ndipuso kuti asankhengi vinthu mwazeru. Ndipu yiwu anguwona kuti Yehova watiŵawovya. Asani mukumana ndi masuzgu, mufwiyengepu kupemphera ndipu Yehova wakupaskeningi chimangu chaki cho chivikiliyengi mtima winu ndi maŵanaŵanu nginu.—Aro. 12:12.

YEHOVA WAKUWOVYENINGI KUTI MULEKI KUSUKUNYIKA

7. Kumbi tingavwa wuli asani takumana ndi mayeseru ngakusuzga?

⁷ Suzgu lo liŵapu. Asani tikumana ndi masuzgu, mo tivwiya, maŵanaŵanu ngidu kweniso vo tichita vitimbanyizgika. Nge mo sitima yipingikiyapingikiya ndi mayiŵa, asani takumana ndi masuzgu maŵanaŵanu ngidu nangu ngatendatenda. Ana yo tamuzumbuwapu kali wangukamba kuti wangusuzgika ukongwa maŵanaŵanu mulumu waki Luis wati watayika. Iyu wanguti: “Nyengu zinyaki ndasuzgikanga maŵanaŵanu kweniso ndajivwiyanga lisungu. Ndakwiyanga so ukongwa kuti iyu wakufwa.” Nyengu zinyaki, Ana wachitanga phukwa ndipu wamwazikanga asani wasankha vinthu vo Luis wasuzgikanga cha kusankha. Ndipu nyengu zinyaki wajivwanga nge kuti we pakati panyanja yo yayuka. Kumbi Yehova watitiwovya wuli asani tayamba kutimbanyizgika ukongwa maŵanaŵanu?

8. Nge mo pakambiya pa 1 Peturo 5:​10, kumbi Yehova watitisimikiziyanji?

⁸ Vo Yehova wachita. Iyu watitisimikiziya kuti watiwovyengi kuti tileki kusukunyika. (Ŵerengani 1 Peturo 5:10.) Asani sitima yakumana ndi mphepu yingayamba kundengandenga. Kuti sitima yileki kundengandenga kusi kwaki yija ndi visulu, chimoza kurwandi ndipu chinyaki kurwandi linyaki. Visulu venivi vingawovya kuti sitima yileki kusukunyika ukongwa, mwaviyo ŵanthu wo akwera mwenimo avikilirika ndipu afika umampha ko aluta. Kweni visulu ivi vigwira ntchitu umampha asani sitima yo yiluta kunthazi. Mwakuyanana ŵaka, Yehova watiwovyengi kuti tileki kusukunyika asani tilutirizga kumuteŵete mwakugomezgeka chinanga kuti tikumana ndi masuzgu.

9. Kumbi vidya vakufufuziya vo gulu laku Yehova lititipaska vingatiwovya wuli kuti tileki kusukunyika? (Wonani so chithuzi.)

 ⁹ Vo tikhumbika kuchita. Asani mwatimbanyizgika maŵanaŵanu chifukwa cha masuzgu ngo mwakumana nangu, mufwiyengepu kupemphera, kuwungana kweniso kupharazga. Mbuneneska kuti mungatondeka kuchita vinthu nge mo mwachitiyanga kali mwechendakumani ndi mayeseru, kweni ziŵani kuti Yehova wakhaza cha kuti tichitengi vinthu vo tingatondeka kufiska. (Yeruzgiyani ndi Luka 21:​1-4.) Ndipuso musaniyengi nyengu yakusambiriya pakumwija kweniso kulunguruka. Chifukwa wuli? Ve viyo chifukwa chakuti kuziya mugulu laki, Yehova watipaska chakurya chauzimu cho chingatiwovya kuti tileki kusukunyika chinanga kuti tikumana ndi masuzgu. Kuti musaniyi vo mukhumbika, mungagwiriskiya ntchitu vidya vakufufuziya vo ve muchineneru chinu nge JW Library^®, Watch Tower Publications Index, kweniso Kabuku Kakufufuziya Nkhani ka Akaboni aku Yehova. Monika yo tamuzumbuwa pakwamba wangukamba kuti iyu wagwiriskiyanga ntchitu vidya vakufufuziya venivi kuti wasaniyi ulongozgi wo ungamuwovya asani wayamba kusuzgika maŵanaŵanu. Mwakuyeruzgiyapu, wangufufuza mazu ngakuti “ukali.” Ndipu nyengu zinyaki wafufuzanga mazu ngakuti “kuleka kugomezgeka” pamwenga “kugomezgeka.” Pavuli paki, walutirizganga ŵaka kuŵerenga mpaka po mtima waki wazikiya. Iyu wanguti: “Asani ndayamba ŵaka kufufuza ndafipanga mtima ukongwa, kweni asani ndilutirizga kuŵerenga ndajivwanga nge kuti Yehova watindivumbatiya. Ndichiŵerenga ndinguwamu kuti Yehova waziŵa umampha mo ndivwiya ndipu wandiwovyanga.” Kuwovyeka ndi Yehova mu nthowa yeniyi kungakuwovyani so kuti muleki kusukunyika mpaka po mwasaniriya chimangu cha mumtima.—Salimo 119:​143, 144.

YEHOVA WAKUWOVYENINGI

10. Kumbi tingavwa wuli asani takumana ndi masuzgu ngakulu?

¹⁰ Suzgu lo liŵapu. Asani takumana ndi masuzgu ngakulu, mazuŵa nganyaki tiŵavi nthazi kweniso titimbanyizgika maŵanaŵanu. Tingajivwa nge munthu yo wachita masaza ngakutchimbiya yo kali watchimbiyanga ukongwa, kweni sonu wapwetekeka ndipu waganthiya. Tingasuzgika kuchita ntchitu zo tazichitanga mwambula kusuzga pamwenga tingaleka kuchita vinthu vo kali taviyanjanga. Mwakuyanana ndi Eliya, vingatisuzga kuti tiyuki ndipu tingakhumba kuti tigonengi ŵaka. (1 Mafu. 19:​5-7) Kumbi Yehova walayizga kuti wachitengenji asani talopwa?

11. Mwakukoliyana ndi Salimo 94:​18, kumbi Yehova watichitiyengenji?

 ¹¹ Vo Yehova wachita. Iyu walayizga kuti watiwovyengi. (Ŵerengani Salimo 94:18.) Nge munthu wakuchita masaza yo wapwetekeka yo wakhumbika chovyu kuti wayendengi, nasi tingakhumbika chovyu kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova. Pa nyengu yeniyi, Yehova watitisimikiziya kuti: “Ini, Yehova Chiuta waku, ndakolesa janja laku lamaryi, ndini Yo watikukambiya kuti, ‘Ungawopanga cha. Ndikuwovyengi.’” (Yesa. 41:13) Fumu Davidi yinguwovyekapu ndi Yehova. Pa nyengu yo wangukumana ndi masuzgu kweniso arwani ŵaki ŵati amuyukiya, iyu wangukambiya Yehova kuti: “Janja linu lamaryi litindiwovya.” (Salimo 18:35) Kweni kumbi Yehova watitiwovya wuli?

12. Kumbi Yehova wangagwiriskiya ntchitu ayani kuti watiwovyi asani talopwa?

¹² Kanandi Yehova wagwiriskiya ntchitu ŵanthu anyaki kuti watiwovyi. Mwakuyeruzgiyapu, pa nyengu yo Davidi wangulopwa mubwezi waki Yonatani wanguluta kwaku iyu kuti wamukholesi kweniso kumuchiska. (1 Samu. 23:​16, 17) Nyengu yinyaki so, Yehova wangusankha Elisha kuti wawovyi Eliya. (1 Mafu. 19:​16, 21; 2 Mafu. 2:2) Mazuŵa nganu napu, Yehova wangagwiriskiya ntchitu ŵanthu a mu banja lidu, mabwezi ngidu pamwenga ŵara kuti atiwovyi. Kweni nyengu zinyaki asani taguŵa, tingajipatuwa ndipu tingakhumba kuti tije tija. Venivi vingachitikiya munthu weyosi. Kumbi tingachita wuli kuti Yehova watiwovyi?

13. Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti Yehova watiwovyi? (Wonani so chithuzi.)

¹³ Vo tikhumbika kuchita. Yesesani kuti mulekengi kujipatuwa. Asani titijipatuwa, kanandi tiŵanaŵaniya ŵaka vaku isi kweniso masuzgu ngo tikumana nangu. Kuchita viyo, kungachitiska kuti tileki kusankha umampha vinthu. (Nthanthi 18:1) Mbuneneska kuti tosi nyengu zinyaki tingakhumba kuti tije kwakutija, ukongwa asani takumana ndi suzgu yikulu. Kweni asani titijipatuwa kwa nyengu yitali, tingayamba kukana ŵanthu wo Yehova watiŵagwiriskiya ntchitu kuti atiwovyi. Mwaviyo, chinanga kuti vingaŵa vakusuzga pa nyengu yeniyi, tizomerengi kuti ŵanthu a mu banja lidu, mabwezi ngidu kweniso ŵara atiwovyi. Muwonengi kuti Yehova watiŵagwiriskiya ntchitu kuti wakuwovyeni.—Nthanthi 17:17; Yesa. 32:​1, 2.

YEHOVA WAKUPEMBUZGENINGI

14. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitiska kuti tichiti mantha?

¹⁴ Suzgu lo liŵapu. Nyengu zinyaki tingachita mantha. Bayibolu lilongo kuti nyengu zinyaki ateŵeti aku Chiuta akugomezgeka akumananga  ndi masuzgu kweniso ambwambwanthiyanga chifukwa cha arwani ŵawu ndipuso vinthu vinyaki. (Salimo 18:4; 55:​1, 5) Mwakuyanana ŵaka, nasi tingasuskika ndi anyidu kusukulu, ku ntchitu, ŵanthu a mu banja lidu pamwenga ŵaraŵara aboma nawu angatisuska. Nyengu zinyaki tingawopa kuti tifwengi chifukwa cha matenda. Pa nyengu yeniyi, tingasoŵa pakuko. Kumbi Yehova wangatiwovya wuli asani vaŵa viyo?

15. Kumbi lemba la Salimo 94:19 lititisimikiziyanji?

¹⁵ Vo Yehova wachita. Iyu watitipembuzga kweniso kutisisipuwa. (Ŵerengani Salimo 94:19.) Salimo lenili lingachitiska kuti tiŵanaŵaniyi za kamsungwana ko kachita mantha ndipu katondeka kugona chifukwa cha vuwa ya malimphezi. Awisi atuza, atikanyamuwa ndi kukavumbatiya mpaka po kagone. Chinanga kuti malimphezi ngeche kugululusa, iku kawona kuti nkhakuvikilirika chifukwa chakuti awisi akavumbatiya. Mwakuyanana ŵaka, asani takumana ndi mayeseru ngakulu, tingakhumba kuti Awusefwi akuchanya ativumbatiyi mpaka po tasaniriya chimangu. Kumbi Yehova wangatipembuzga wuli?

16. Kumbi tingachita wuli kuti Yehova watipembuzgi? (Wonani so chithuzi.)

¹⁶ Vo tikhumbika kuchita. Tipempherengi kwaku Yehova kaŵikaŵi kweniso kuŵerenga Mazu ngaki. (Salimo 77:​1, 12-14) Asani mwe ndi chiziŵiliza chenichi, pa nyengu yo mwakumana ndi masuzgu, ndikuti chinthu chakwamba cho chizengi mumaŵanaŵanu nginu nkhupemphera kwa Awusemwi akuchanya kuti akuwovyeni. Mukambiyeni Yehova vo vitikuchitiskani mantha kweniso kukufipiskani mtima. Zomerezani kuti walongoro namwi ndipuso kukupembuzgani kuziya mu Malemba. (Salimo 119:28) Mungasaniya malemba nganyaki ngo ngangakupembuzgani asani muchita mantha. Mwakuyeruzgiyapu, mungachiskika ndi buku la Yobu, Masalimo, Nthanthi kweniso mazu ngaku Yesu ngo ngasanirika mu Mateyu chaputala 6. Asani mupemphera kwaku Yehova kweniso kuŵerenga Mazu ngaki mupembuzgikengi.

17. Kumbi tingasimikizanji?

¹⁷ Tingasimikiza kuti Yehova watiwovyengi pa nyengu yo tikumana ndi masuzgu. Tiŵengi tija cha. (Salimo 23:4; 94:14) Yehova walayizga kuti wativikiliyengi, wachitiskengi kuti tileki kusukunyika, watiwovyengi kweniso kutipembuzga. Pakukamba vakukwaskana ndi Yehova, lemba la Yesaya 26:3 likamba kuti: “Mwazamuvikiliya ŵanthu wo atikuthembani ndi mtima wosi; mwazakuŵapaska chimangu chambula kumala, chifukwa yiwu athemba yimwi.” Mwaviyo, mumuthembengi Yehova ndipu muyesesengi kuchita vosi vo mungafiska kuti muyanduwengi ndi chovyu cho watikupaskani. Asani mwachita viyo, musaniyengi nthazi chinanga kuti mukumana ndi masuzgu.