NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 28
SUMU 123 Mujithereskengi ku Ndondomeku Yaku Chiuta
Kumbi Mutiwuziŵa Uneneska?
“Mungasukunyikanga cha, mangisani lamba wauneneska muchiwunu chinu.”—AEFE. 6:14.
FUNDU YIKULU
Tisambirengi mo tingaziŵiya kupambana ko kulipu pakati pa uneneska wo tisambira kutuliya kwaku Yehova ndi maboza ngo Satana limoza ndi ŵanthu wo atitisuska akamba.
1. Kumbi uneneska mutiwuwona wuli?
ŴANTHU aku Yehova atanja uneneska wo usanirika mu Mazu ngaku Chiuta. Ndipu chivwanu chidu chagona mu Mazu ngenanga. (Aro. 10:17) Tisimikiza kuti mpingu Wachikhristu wo Yehova wakujalikiska “ntchipilala kweniso ntchindamilu ya uneneska.” (1 Timo. 3:15) Titijithereska ndi mtima wosi ku “ŵanthu wo alongozga pakati” pidu asani akonkhoska uneneska wakutuliya mu Bayibolu kweniso kutipaska ulongozgi wakukoliyana ndi khumbu laku Chiuta.—Ahe. 13:17.
2. Mwakukoliyana ndi Yakobe 5:19, kumbi ndi vinthu wuli vo vingatichitikiya pavuli pakuti tasambira uneneska?
2 Chinanga kuti tikusambira uneneska kweniso kuzomereza kuti tikhumbika kulonde ulongozgi wakutuliya ku gulu laku Chiuta kweni nyengu zinyaki tingalandizgika. (Ŵerengani Yakobe 5:19.) Satana wakhumbisiska kuti tileki kuthemba Bayibolu pamwenga ulongozgi wo tilonde kutuliya ku gulu laku Chiuta.—Aefe. 4:14.
3. Ntchifukwa wuli tikhumbika kukoleska uneneska? (Aefeso 6:13, 14)
3 Ŵerengani Aefeso 6:13, 14. Pambula kuswera yapa, Dyaboli wagwiriskiyengi ntchitu maboza kuti walandizgi mitundu yosi ya ŵanthu kuti yigarukiyi Yehova. (Chivu. 16:13, 14) Tiziŵa so kuti Satana wafwiyengepu kulandizga ŵanthu aku Yehova. (Chivu. 12:9) Mwaviyo, tingachita umampha kuti tiziŵi mphambanu pakati pa uneneska ndi boza kweniso kuti tivwiyengi uneneska. (Aro. 6:17; 1 Petu. 1:22) Kuti tiziponi pa chisuzgu chikulu, vithemba pakuchita venivi!
4. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?
4 Mu nkhani iyi, tiwonengi mijalidu yiŵi yo yingatiwovya kuti tiziŵi uneneska wakutuliya mu Bayibolu kweniso kuti tivwiyengi ulongozgi wakutuliya ku gulu laku Chiuta. Pavuli paki, tikambiskanengi masachizu ngatatu ngo tikhumbika kungagwiriskiya ntchitu kuti tilutirizgi kukoleska uneneska.
MIJALIDU YO YINGATIWOVYA KUTI TIZIŴI UNENESKA
5. Kumbi kopa Yehova kutitiwovya wuli kuti tiziŵengi uneneska?
5 Kopa Yehova. Asani titopa Yehova mwakwenere, titamba kumuyanja ukongwa ndipu tingachita chechosi cha cho chingamuguŵisa. Tikhumbisiska kusambira kupambanisa pakati pa chamampha ndi chiheni kweniso pakati pa uneneska ndi boza kuti Yehova watiyanjengi. (Nthanthi 2:3-6; Ahe. 5:14) Tingazomerezanga cha kuti tiwopengi ukongwa ŵanthu kuphara mo titanjiya Yehova chifukwa kanandi vinthu vo vikondwesa ŵanthu, vikwiyisa Yehova.
6. Kumbi alongozgi a Ayisirayeli angubendezga wuli uneneska chifukwa cha kopa ŵanthu?
6 Asani tingawopa ukongwa ŵanthu kuphara mo titope Chiuta tingawuleka uneneska. Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya alongozgi 12 wo anguluta kuchifufuza charu cho Yehova wangulayizga kuti wapaskengi Ayisirayeli. Pa alongozgi ŵenaŵa, 10 anguwopa ukongwa Akanani kuphara mo ayanjiyanga Yehova. Yiwu angukambiya Ayisirayeli anyawu kuti: “Tingachilimbana nawu cha ŵanthu ŵa, chifukwa mbanthazi kuphara isi.” (Nume. 13:27-31) Mu kuwona kwa ŵanthu, Akanani ŵenga anthazi kuphara Ayisirayeli. Kweni weyosi yo wakambanga kuti Ayisirayeli angafiska cha kuthereska arwani ŵawu waŵanaŵaniyanga vaku Yehova cha. Akufufuza 10 ŵa, akhumbikanga kuŵanaŵaniya vo Yehova wakhumbanga kuti Ayisirayeli achiti. Yiwu akhumbikanga so kuŵanaŵaniya vo Yehova wanguŵachitiya pambula kuswera. Venivi vatingi viŵawovyengi kuziŵa kuti Yehova ngwanthazi ukongwa kuphara Akanani. Mwakupambana ndi akufufuza charu ŵenaŵa wo ŵengavi chivwanu, Yoswa ndi Kalebe akhumbanga kuti Yehova waŵayanjengi. Yiwu angukambiya Ayisirayeli kuti: “Asani Yehova wakondwa nasi, walutengi nasi mucharu cha Kanani ndipu wakuchipereka kwaku isi.”—Nume. 14:6-9.
7. Kumbi tingachita wuli kuti tiwopengi ukongwa Yehova? (Wonani so chithuzi.)
7 Kuti tiwopengi ukongwa Yehova tikhumbika kuŵanaŵaniya vo vingamukondwesa asani tisankha vakuchita pa umoyu widu. (Salimo 16:8) Asani muŵerenga nkhani yinyaki ya mu Bayibolu mujifumbengi kuti, ‘Kumbi asani ndenga ini, ndatingi ndisankhengi kuchitanji?’ Tiyeruzgiyi kuti muvwisiya po alongozgi 10 ŵa Ayisirayeli apereka lipoti lakugongowesa lakukwaskana ndi charu cha Kanani. Kumbi mwatingi muwopengi ŵanthu ndi kugomezga lipoti lawu? Pamwenga kumbi kwanja kwinu Yehova kweniso kukhumbisiska kuti mumukondwesi kwatingi kukuchitiskeningi kuti muleki kuŵagomezga? Ayisirayeli wosi angugomezga cha kuti Yoswa ndi Kalebe akamba uneneska. Venivi vinguchitiska kuti atayi mwaŵi wakusere mu Charu Chakulayizgika.—Nume. 14:10, 22, 23.
Kumbi mwatingi mugomezgengi yani? (Wonani ndimi 7)
8. Kumbi tikhumbika kuyesesa kuja ndi jalidu wuli, nanga ntchifukwa wuli?
8 Kujiyuyuwa. Yehova wavumbuwa uneneska wa mu Bayibolu ku ŵanthu akujiyuyuwa. (Mate. 11:25) Tingujiyuyuwa kuti ŵanthu anyaki atiwovyi kusambira uneneska wa mu Bayibolu. (Machi. 8:30, 31) Kweni tikhumbika kuphwere kuti tileki kwamba kujikuzga. Kujikuzga kungachitiska kuti tiwonengi kuti maŵanaŵanu ngidu ngayanana ŵaka ndi fundu za mu Bayibolu kweniso ulongozgi wakutuliya ku gulu laku Yehova.
9. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuja ŵanthu akujiyuyuwa?
9 Kuti tilutirizgi kuja akujiyuyuwa, tikhumbika kukumbuka kuti te kanthu cha pakuyeruzgiya ndi Yehova. (Salimo 8:3, 4) Tingamupempha so Yehova kuti watiwovyi kuti tije akujiyuyuwa ukongwa kweniso akusambizika. Yehova watiwovyengi kuti tiwonengi kuti maŵanaŵanu ngaki ngo tisambira kutuliya mu Mazu ngaki kweniso ku gulu laki ngakuzirwa ukongwa kuphara maŵanaŵanu ngidu. Asani muŵerenga Bayibolu, wonani fundu zo zilongo kuti Yehova watanja ŵanthu akujiyuyuwa ndipu watinkha ŵanthu akujikuzga, akujiŵikamu kweniso akujiyanja. Kweniso mukhumbika kulutirizga kuja akujiyuyuwa asani mwalonde mwaŵi unyaki wa uteŵeti wo uchitiska kuti muje ndi mazaza pamwenga muwonekiyengi patali.
VO TINGACHITA KUTI TILUTIRIZGI KUKOLESKA UNENESKA
10. Kumbi Yehova wangugwiriskiya ntchitu ayani kuti aperekengi ulongozgi ku ŵanthu ŵaki?
10 Lutirizgani kuthemba ulongozgi wa gulu laku Yehova. Mu nyengu ya Ayisirayeli, Yehova wagwiriskiyanga ntchitu Mozesi ndipu pavuli paki wangugwiriskiya ntchitu Yoswa kuti aperekengi ulongozgi ku ŵanthu Ŵaki. (Yoswa 1:16, 17) Ayisirayeli atumbikikanga asani awona kuti ŵanthu ŵenaŵa amiya Yehova Chiuta. Pati pajumpha nyengu mpingu Wachikhristu wati wapangika akutumika 12 ndiwu aperekanga ulongozgi. (Machi. 8:14, 15) Pavuli paki, pa gulu lenili pangusazgikiyaku so ŵara anyaki ku Yerusalemu. Kulondo ulongozgi wakutuliya kwa anthulumi akugomezgeka ŵenaŵa, kunguchitiska kuti “mipingu yilutirizgi kuja ndi chivwanu chakukho ndipuso chiŵerengeru cha ŵanthu chasazgikiyangaku zuŵa ndi zuŵa.” (Machi. 16:4, 5) Mazuŵa nganu, nasi titumbikika asani tilondo ulongozgi wa gulu laku Yehova. Kweni kumbi Yehova wangavwa wuli asani tikana kuvwiya ŵanthu wo wakuŵasankha kuti atilongozgengi? Tingaziŵa kumuka kwa fumbu lenili asani tingaŵanaŵaniya vo vinguchitika pa nyengu yo Ayisirayeli alutanga mu Charu Chakulayizgika.
11. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitikiya Ayisirayeli wo angususka Mozesi yo wangusankhika ndi Chiuta? (Wonani so chithuzi.)
11 Nyengu yinyaki po Ayisirayeli ŵenga pa ulendu kuluta mu Charu Chakulayizgika, ŵanthu akutchuka asuskanga Mozesi kweniso udindu wo Yehova wangumupaska. Yiwu angukamba kuti: “Ŵanthu wosi yaŵa mbakupaturika, [Mozesi pe cha] ndipu Yehova we pakati pawu.” (Nume. 16:1-3) Mbuneneska kuti pamasu paku Chiuta “ŵanthu wosi” ŵenga akupaturika kweni Yehova wangusankha Mozesi kuti walongozgengi ŵanthu Ŵaki. (Nume. 16:28) Uneneska ngwakuti ŵanthu akugaruka ŵenaŵa, asuskanga Mozesi cha kweni asuskanga Yehova. Yiwu anguŵika maŵanaŵanu pa vo Yehova wakhumbanga cha kweni pa vo yiwu akhumbanga nge nthazi kweniso kutchuka ukongwa. Chiuta wangubaya alongozgi a ŵanthu akugaruka kweniso ŵanthu anyaki masauzandi nganandi wo angukoliyana nawu. (Nume. 16:30-35, 41, 49) Mazuŵa nganu napu, tingasimikiza kuti Yehova watinkha ŵanthu wo ayuyuwa ulongozgi wakutuliya ku gulu laki.
Kumbi mwatingi muwovyengi yani? (Wonani ndimi 11)
12. Ntchifukwa wuli tikhumbika kulutirizga kuthemba gulu laku Yehova?
12 Tingalutirizga kulithemba gulu laku Yehova. Asani viwoneke limu kuti pakhumbika kusintha mo tavwiyanga fundu yinyaki ya mu Bayibolu pamwenga mo titendese ntchitu yidu yakukwaskana ndi Ufumu, abali wo alongozga achitapu kanthu mwaliŵi. (Nthanthi 4:18) Yiwu achita viyo chifukwa chakuti akhumbisiska kukondwesa Yehova kuphara chinthu chinyaki chechosi. Yiwu atesesa kuti vo asankha vikoliyanengi ndi mazu ngaku Chiuta, kung’anamuwa fundu zo ateŵeti wosi aku Yehova atende.
13. Kumbi “fundu za mazu ngamampha” ndi vinthu wuli, nanga titenere kuchitanji nazu?
13 “Lutirizga kukolesa fundu za mazu ngamampha.” (2 Timo. 1:13) “Fundu za mazu ngamampha” ndi visambizu va Chikhristu vo visanirika mu Bayibolu. (Yoha. 17:17) Visambizu venivi ndivu patuliya chechosi cho tigomezga. Gulu laku Yehova lititisambiza kuti tikolesengi fundu zenivi. Asani tichita venivi, Yehova watitumbikengi.
14. Kumbi Akhristu anyaki anguleka wuli kukolesa “fundu za mazu ngamampha”?
14 Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitika asani tingaleka kukolesa “fundu za mazu ngamampha”? Tiyeni tikambiskani vo vinguchitika mu nyengu ya akutumika. Viwoneka kuti Akhristu anyaki awandisanga nkhani yaboza yakuti zuŵa laku Yehova lafika. Patenere kuti penga kalata yo yakambanga venivi yo ŵanthu aŵanaŵananga kuti yingulembeka ndi wakutumika Paulo. Mumalu mwakufufuza uneneska waki, Akhristu anyaki a mu mpingu wa ku Tesalonika angugomezga nkhani yaboza yeniyi ndipu angwamba so kuyiwandisa. Yiwu atingi apusisikengi cha asani angukumbuka vinthu vo Paulo wanguŵasambiza pa nyengu yo wenga nawu. (2 Ate. 2:1-5) Paulo wanguŵapaska ulongozgi Akhristu a kwenuku kuti angagomezganga bweka cha chechosi cho ŵavwa. Ndipu kuti waŵawovyi kuti venivi vingazichitikanga so cha kunthazi, Paulo wangumaliza kalata yaki yachiŵi yo wangulembe Akhristu a ku Tesalonika ndi mazu ngakuti: “Londiyani moni wangu wo ndalemba ndija, ini Paulo, weniwo ntchisimikizu cha kalata yangu yeyosi. Viyo ndimu ndilembe.”—2 Ate. 3:17.
15. Kumbi tingajivikiliya wuli ku maboza ngo ngangawoneka nge kuti ngauneneska? Kambani chakuwoniyapu. (Wonani so vithuzi.)
15 Kumbi tingasambiranji ku mazu ngo Paulo wangulembe Akhristu a ku Tesalonika? Asani tavwa fundu yinyaki yo yikoliyana cha ndi vo tikusambira mu Bayibolu pamwenga asani tikayikiya nkhani yinyaki yo tavwa, tikhumbika kugwiriskiya ntchitu lusu lidu lakuŵanaŵana. Mwakuyeruzgiyapu, mu ulamuliru wakali wa Soviet Union, arwani ŵidu angupereka kalata kwa abali ndi azichi yo atingi yatuliya ku likulu lidu la pacharu chosi. Kalata yeniyi, yinguchiska kuti abali anyaki apangi kagulu kanyaki kapakukija kakutuliya mu gulu lidu. Kalata yeniyi yawonekanga nge kuti njauneneska kweni abali akugomezgeka angupusisika cha. Yiwu anguziŵa kuti uthenga wo wenga mukalata yeniyi wakoliyananga cha ndi vo angusambizika. Mazuŵa nganu, ŵanthu wo atinkhana ndi uneneska, nyengu zinyaki agwiriskiya ntchitu vinthu nge intaneti kweniso malu ngakucheziyapu nga pa intaneti kuti atimbanyizi kweniso kugaŵanisa gulu lidu. Mumalu mwa “kusukunyika pa maŵanaŵanu” ngidu, tingajivikiliya asani tiŵanaŵaniya mwakuphwere kuti vo tituvwa pamwenga kuŵerenga vikoliyana ndi uneneska wo tikusambira kali.—2 Ate. 2:2; 1 Yoha. 4:1.
Mungapusisikanga cha ndi maboza ngo ngawoneka nge kuti ngauneneska (Wonani ndimi 15) a
16. Mwakukoliyana ndi Aroma 16:17, 18, kumbi titenere kuchitanji asani munthu munyaki waleka uneneska?
16 Lutirizgani kukoliyana ndi ŵanthu wo mbakugomezgeka kwaku Yehova. Chiuta wakhumba kuti timusopengi mwakukoliyana. Tingalutirizga kukoliyana asani tikolesa uneneska. Munthu weyosi yo waleka fundu za uneneska wachitiska kuti mpingu ugaŵikani. Mwaviyo, Chiuta watititcheŵesa kuti ‘tiŵakhwechengi.’ Chifukwa asani tingaleka kuphwere, isi nasi tingawuleka uneneska.—Ŵerengani Aroma 16:17, 18.
17. Kumbi titumbikika wuli chifukwa cha kuziŵa uneneska ndi kuwukolesa?
17 Asani taziŵa uneneska ndi kuwukolesa, tingalutirizga kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova kweniso tingaja ndi chivwanu chakukho. (Aefe. 4:15, 16) Tingavikilirika ku visambizu vaboza vaku Satana ndi mauryarya ngaki, ndipu Yehova wazamulutirizga kutivikiliya pa chisuzgu chikulu. Lutirizgani kukolesa uneneska, “ndipu Chiuta wachimangu waŵengi namwi.”—Afi. 4:8, 9.
SUMU 122 Jani Akukho, Ambula Kunderezeka!
a CHITHUZI: Chithuzi chakuyeruzgiya cho chilongo vo vinguchitika mu ulamuliru wakali wa Soviet Union. Abali alonde kalata yo yiwoneka nge kuti yatuliya ku likulu lidu, kweni yatuliya kwa arwani ŵidu. Mazuŵa nganu, arwani ŵidu angagwiriskiya ntchitu intaneti kuti awandisi maboza ngakulandizga ngakukwaskana ndi gulu laku Yehova.
