TOSI tiziŵa kuti Yehova walongozga ndi kupereka chakurya chauzimu ku ŵanthu ŵaki “mu mazuŵa ngakumaliya.” (2 Tim. 3:1) Ndipu tosi titenere kumuvwiya. Tingayeruzgiya mo vinthu viliri ndi isi, ndi mo ve nge ndi Ayisirayeli muchipululu. Asani yiwu ŵavwa kuliya kwa mbata akhumbikanga kuchitapu kanthu.

Yehova wangutuma Mozesi kuti wapangi mbata ziŵi zasiliva kuti wambengi “pakuwunganisa Ayisirayeli kweniso pakuŵaziŵisa kuti anyamukengi.” (Nume. 10:2) Asembi ndiwu ambanga mbata zenizi mu nthowa zakupambanapambana kuti aziŵisi ŵanthu vo akhumbikanga kuchita. (Nume. 10:3-8) Mazuŵa nganu, ŵanthu aku Chiuta alonde ulongozgi mu nthowa zinandi. Mu nkhani iyi tikambiskanengi nthowa zitatu zo Yehova watitipaskiya ulongozgi ndipu tiziyeruzgiyengi ndi kuliya kwa mbata ko kwachitikanga mu nyengu ya Ayisirayeli. Tilonde ulongozgi kuziya mu maunganu ngakulungakulu, asani ŵara aluta ku sukulu kuti akasambiziki kweniso asani fundu zinyaki zasintha.

Asani Yehova wakhumba kuti “Ayisirayeli wosi” awungani kuvuma, pakhomu la chihema chakukumanaku, asembi ambanga mbata zosi ziŵi. (Nume. 10:3) Mafuku ngosi nga Ayisirayeli ngangugaŵika magulu nganayi ndipu ngavwanga asani mbata yiliya. Wosi wo ajanga pafupi ndi khomu la chihema afikanga liŵi. Anyaki ajanga kutali ndipu pajumphanga nyengu kuti afiki. Mwemosi mo ve nge, Yehova wakhumbanga kuti wosi awungani kuti avwisiyi ulongozgi.

Mazuŵa nganu tiwungana ku chihema cha, kweni Chiuta watitidaniya ku maunganu. Iyu watitidaniya ku maunganu ngachigaŵa ndi maunganu nganyaki kweniko tilonde ulongozgi wo utitiwovya. Pacharu chosi, ŵanthu aku Yehova asambira vinthu vakuyanana pa maunganu ngenanga. Mwaviyo, wosi wo aluta ku maunganu ngenanga atuŵa mu gulu la ŵanthu aku Yehova wo akondwa. Anyaki atenda mtunda utali penipo anyaki aja kufupi ndi malu nga unganu. Kwali vinthu ve wuli pa umoyu wawu, wosi wo aluta ku maunganu ngenanga awona kuti vo achita vakukhumbika.

Kumbi wo aja kutali ndi ko kuchitikiya maunganu ngenanga ayanduwa? Chifukwa cha vipangizu va mazuŵa nganu, nawu ayanduwa ndipu awona nge kuti ŵe limoza ndi abali ndi azichi ku malu ngo kuchitikiya unganu. Mwakuyeruzgiyapu, ofesi ya nthambi ya ku Benin yinguwovya abali wo aja mutawuni ya Arlit, ku Niger kuti avwisiyi unganu kwati kwaza mubali wakumiya likulu lidu. Tawuni iyi ye muchipululu cha Sahara. Ŵanthu 21 anguwungana kuti avwisiyi. Chinanga kuti ŵenga kutali ndi ko kwachitikiyanga unganu, kweni  anguwona nge kuti ŵe pamoza ndi abali akukwana 44,131 wo ŵenga ku malu nga unganu. Mubali munyaki wangukamba kuti: “Tawonga ukongwa kuti mwatiwovya kuti tivwisiyi unganu uwu. Venivi vatiwovya kuziŵa mo mutitiyanjiya.”

Asani wasembi wamba mbata yimoza, ‘ŵara pe, wo ŵenga alongozgi a magulu nga ŵanthu 1,000’ ndiwu alutanga kuchihema chakukumanaku. (Nume. 10:4) Mozesi waŵapaskanga ulongozgi kweniso kuŵasambiza mo angachitiya vinthu. Venivi vaŵawovyanga kuti afiski udindu wo ŵenga nawu mu mafuku ngawu. Asani yimwi mwenga yumoza wa ŵara ŵenaŵa, tikayika cha kuti mwatingi muyesesengi kusanirikapu pa unganu uwu kuti muyanduwi.

Mazuŵa nganu ŵara ‘mbalongozgi’ cha kweniso achita ufumu cha pa ŵanthu aku Chiuta. (1 Petu. 5:1-3) Yiwu ayesesa kuti aliski mskambu waku Chiuta. Ndichu chifukwa chaki aluta asani adanika kuti akasambiri vinandi ku Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu kweniso masukulu nganyaki. Pa nyengu yeniyi, ŵara asambira mo angaphwere mpingu. Venivi vitovya kuti ŵara kweniso abali ndi azichi wosi mu mpingu aje pa ubwezi wamampha ndi Yehova. Panyaki yimwi mwechendasambirepu yimoza mwa sukulu zenizi kweni tikayika cha kuti muyanduwa ndi vo ŵara anyinu akusambira.

Nyengu zinyaki asembi ambanga mbata mwakusinthasintha. Ivi vang’anamuwanga kuti Yehova wakhumba kuti ŵanthu wosi anyamuki ndi kuluta malu nganyaki. (Nume. 10:5, 6) Asani ŵanthu asama pa msasa, achitanga venivi mwandondomeku kweni paŵanga ntchitu yikulu. Ayisirayeli anyaki atenere kuti adinginyikanga asani asama. Chifukwa wuli?

Panyaki Ayisirayeli anyaki awonanga kuti asama kaŵikaŵi ukongwa kweniso mwamabuchibuchi. “Nyengu zinyaki mtambu wajanga pachanya pa chihema kutuwa ŵaka mazulu mpaka mlenji.” Penipo nyengu zinyaki, wajangapu “mazuŵa ngaŵi, mwezi umoza pamwenga kujumpha” wechendatuwepu. (Nume. 9:21, 22) Kumbi Ayisirayeli angusama maulendu ngalinga? Buku la Numeri chaputala 33 lizumbuwa malu 40 ngo Ayisirayeli angujintha mahema ngawu.

Nyengu zinyaki Ayisirayeli anyaki ajinthanga mahema ngawu pa mduzi. Chifukwa chakuti ajumphanga “muchipululu chikulu kweniso chakofya,” atenere kuti akondwanga ukongwa asani ajintha mahema ngawu pa mduzi wamampha. (Doto. 1:19) Panyaki venivi vachitiskanga kuti asani asama, anyaki aŵanaŵanengi kuti alutengi ku malu ngambula kukondwesa.

Asani mafuku nganyaki ngasama, mafuku nganyaki ngakhumbika kulindizga. Mafuku ngosi ngavwanga kuliya kwa mbata mwakusinthasintha kweni anyamukanga nyengu yimoza cha wosi. Kuliya kwa mbata mwakusinthasintha kakwamba, kwaziŵisanga mafuku ngo ngajanga kuvuma, nge fuku laku Yuda, Isakara ndi Zebuloni kuti anyamukengi. (Nume. 2:3-7; 10:5, 6) Asani mafuku yanga nganyamuka, asembi ambanga so mbata kachiŵi mwakusinthasintha kuti aziŵisi mafuku ngo nganjanga kumwera kuti nganyamuki. Asembi alutirizganga kuchita venivi mpaka po ŵanthu wosi anyamukiya.

Panyaki mukudandawulapu vinthu vinyaki vati vasintha mu gulu laku Yehova. Panyaki munguŵanaŵana kuti ndi vinthu vinandi ukongwa vo vasintha. Pamwenga mwakondwanga ndi mo vinthu ve nge pakwamba ndipu mwakhumbanga cha kuti visinthi. Kwali vinthu venga wuli, panyaki vingukusuzgani kuzizipizga ndipu vingukutoliyani nyengu kuti muziŵiliyi. Asani tikoliyana ndi vo vasintha, tiwonengi kuti kusintha nkhwamampha ndipu Chiuta wakondwengi nasi.

Mu nyengu yaku Mozesi, Yehova wangulongozga ŵanthu anandi kuti ajumphi muchipululu. Yiwu atingi afwengi asani Yehova wanguleka kuŵalongozga. Mazuŵa nganu ngakumaliya, Yehova watitilongozga ndipu watitiwovya kuti tije nayu pa ubwezi kweniso kuti tije ndi chivwanu chakukho. Mwaviyo, tiyeni tosi tivwiyengi Yehova nge mo Ayisirayeli achitiyanga asani ŵavwa kuliya kwakupambanapambana kwa mbata!