Julani

Lutani pa vo ve mukati

Kumbi Muziŵa?

Kumbi Muziŵa?

Kumbi ŵanthu aperekanga misonkhu ya mtundu wuli mu nyengu yaku Yesu?

KWAMBA kali, Ayisirayeli aperekanga ndalama kuti ziwovyengi pakusopa kwauneneska. Kweni nkhani yakupereka msonkhu yenga yakusuzga ukongwa ndipuso yenga mphingu kwa Ayuda mu nyengu yaku Yesu.

Ayuda wosi arara, aperekanga hafu ya sekeli (madirakima ngaŵi), kuti awovyengi pa nkhani yakusopa pa malu ngakupaturika ngaku Chiuta. Mu nyengu yaku Yesu, ndalama zenizi azigwiriskiyanga ntchitu pakuphwere nyumba yakusopiyamu yo Herodi wanguzenga kweniso kuguliya sembi. Ayuda anyaki angufumba Peturo kuti aziŵi maŵanaŵanu ngaku Yesu pa nkhani yakupereka msonkhu ndipu Khristu wangukamba kuti kwenga kunanga cha kupereka msonkhu. Ndichu chifukwa chaki iyu wangukambiya Peturo kuti wakato ndalama kuti wakapereki msonkhu.—Mate. 17:24-27.

Mu nyengu yakali, ŵanthu aku Chiuta akhumbikanga so kupereka chatchumi, kung’anamuwa chimoza mwa vigaŵa 10 va mbewu zawu pamwenga ndalama zawu. (Levi. 27:30-32; Nume. 18:26-28) Kweni alongozgi achisopa achitanga vinthu mwakujumphisa mwesu pa nkhani yakupereka chatchumi. Yiwu achichizganga ŵanthu kuti aperekengi vatchumi pa vakume vevosi, chinanga mpha “minti, dilili ndi kamini.” Yesu wangukambapu cha kuti kwenga kunanga kupereka vatchumi, kweni mumalu mwaki wanguvumbuwa chinyengu cha alembi ndi Afarisi pa nkhani yeniyi.—Mate. 23:23.

Kweni pa nyengu iyi, Ayuda akhumbikanga so kupereka misonkhu yinandi kwa Aroma chifukwa chakuti ndiwu aŵalamuliyanga. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanthu wo ŵenga ndi malu, akhumbikanga kupereka ndalama pamwenga katundu. Yiwu akhumbikanga kupereka msonkhu wa pakati pa 20 ndi 25 peresenti. Penga so msonkhu unyaki wo Myuda weyosi waperekanga. Wenuwu ndiwu msonkhu wo Afarisi angufumba Yesu. Iyu wangulongo maŵanaŵanu ngaki mwakukamba kuti: “Mwaviyo, perekani vinthu vaku Kayisara kwaku Kayisara, ndipu vaku Chiuta kwaku Chiuta.”—Mate. 22:15-22.

Penga so msonkhu unyaki wo amalonda aperekanga, asani asere pamwenga kutuwa muchigaŵa chaŵeni. Msonkhu uwu awuperekiyanga mu madowoku, mu mabiriji, mu mphatukanu pamwenga mumalu ngakuselere mu matawuni pamwenga mu misika.

Misonkhu yosi yo Ayuda aperekanga kwa Aroma yenga mphingu yikulu ukongwa. Wakulemba mbiri munyaki wa ku Roma zina laki Tacitus, wangukamba kuti pa nyengu ya ulamuliru waku Kayisara Tiberiyo, Yesu we pacharu chapasi, “ŵanthu a ku Siriya ndipuso Ayuda, angupempha kuti aŵatuzgiyeku msonkhu chifukwa kwenga kwakusuzga kuti awupereki.”

Kupereka msonkhu uwu yenga mphingu yikulu ukongwa chifukwa cha nthowa zo agwiriskiyanga ntchitu pa kuwupereka. Wanangwa wakusonkhesa msonkhu wagulisikanga ku munthu yo waperekanga ndalama zinandi kuti wasaniyi ntchitu yeniyi. Ŵanthu wo awinanga ntchitu iyi, asaniyanga phindu ndipu nawu alemberanga ŵanthu anyaki kuti asonkhesengi msonkhu, ndipu ŵenaŵa so nawu ajipangiyanga phindu. Viwoneka kuti Zakeyu wangulembera ŵanthu kuti asonkhesengi msonkhu. (Luka 19:1, 2) Mphakuvwika kuti ŵanthu akwiyanga ukongwa ndi venivi ndipuso aŵatinkhanga ukongwa ŵanthu wo asonkhesanga msonkhu.