1. Kumbi Yehova wakutichitanji tosi?

 YEHOVA wakutiguziya kwaku iyu tosi. (Yoha. 6:44) Kumbi venivi ving’anamuwanji? Yehova wachifufuza mwakuphwere ŵanthu mabiliyoni nganandi pacharu chapasi, wanguwonamu chinthu chinyaki chakuzirwa mwaku yimwi. Iyu wanguwona kuti mwe ndi mtima wamampha ndipu mungamuyanja. (1 Mbiri 28:9) Mwaviyo, Yehova watikuziŵani, watikuvwisani kweniso watikuyanjani. Venivi vakuchiska ukongwa!

2. Kumbi Yesu wangukamba chakuyeruzgiyapu nichi cho chilongo mo Yehova wawone mbereri Yaki yeyosi?

² Yehova watikuphweriyani ukongwa kweniso waphwere abali ndi azichi ŵinu wosi. Kuti tivwisi fundu yeniyi, Yesu wanguyeruzgiya Yehova ndi mliska. Asani mliska wangaŵa ndi mbereri 100 ndipu yimoza yasoŵa, kumbi iyu wangachitanji? Iyu “walekengi dankha zinyaki 99 mumapiri ndi kuluta kuchipenja yo yalanda.” Asani mliska yo wayisaniya mbereri yo yingulanda, wangayikwechuwa cha chifukwa chakuti yingulanda. Mumalu mwaki wakondwengi. Kumbi fundu njakuti wuli penapa? Mbereri yeyosi njakuzirwa kwaku Yehova. Yesu wangukamba kuti: “Ada wo ŵe kuchanya akhumba cha kuti chinanga nkhamoza mwa tiŵana iti kanangiki.”—Mate. 18:12-14.

3. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

³ Tikhumbika cha kuja chakuguŵiska kwa mubali pamwenga mzichi widu weyosi. Kumbi tingachita wuli kuti tileki kuguŵiska anyidu? Nanga tingachita wuli asani munyidu watiguŵiska? Timukengi mafumbu ngenanga mu nkhani iyi. Kweni chakwamba, tiyeni tikambiskani kuti wo azumbulika kuti “tiŵana iti” mu Mateyu chaputala 18 mbayani.

4. Kumbi “tiŵana iti” mbayani?

⁴ “Tiŵana iti” mbakusambira aku Yesu a misinkhu yosi. Kwali angaŵa ndi vyaka vilinga, yiwu ŵe “nge ŵana anamana” mu nthowa yakuti akhumbisiska kusambizika ndi Yesu. (Mate. 18:3) Ndipu chinanga kuti yiwu atuliya kumalu ngakupambana, ŵe ndi midawuku yakupambana, awona vinthu mwakupambana ndipuso ŵe ndi mijalidu yakupambana, kweni wosi avwana mwaku Khristu. Ndipu Yesu nayu watiŵayanja ukongwa.—Mate. 18:6; Yoha. 1:12.

5. Kumbi Yehova watuvwa wuli asani wawona kuti munthu munyaki waguŵiska yumoza mwa ŵanthu Ŵaki?

⁵ “Tiŵana iti” tosi nthakuzirwa kwaku Yehova. Kuti tivwisi mo Yehova wavwiya, tiyeni tiwoni mo tivwiya ndi vo vitiŵachitikiya ŵana. Ŵana titiŵawona kuti mbakuzirwa. Tikhumba kuŵavikiliya chifukwa chakuti alivi nthazi, aziŵa vinandi cha kweniso alivi zeru nge zo ŵara ŵe nazu. Tikhumba cha kuguŵiska munthu munyaki, mwaviyo tiguŵa ukongwa pamwenga kukwiya asani tiwona kuti munthu munyaki wasuzga mwana. Mwakuyanana ŵaka, Yehova wakhumba kutivikiliya, ndipu waguŵa pamwenga kuti wakwiya asani wawona kuti munthu munyaki waguŵiska yumoza mwa ŵanthu Ŵaki!—Yesa. 63:9; Mariko 9:42.

6. Mwakukoliyana ndi 1 Akorinto 1:26-29, kumbi ŵanthu a mucharu ichi atiŵawona wuli akusambira aku Yesu?

⁶ Kumbi akusambira aku Yesu ŵe nge so “tiŵana” mu nthowa wuli? Charu chiwona kuti ŵanthu akukhupuka, akutchuka kweniso audindu ndiwu akukhumbika. Mwakupambana ndi venivi, ŵanthu awona kuti akusambira aku Yesu mbambula kukhumbika nge “tiŵana.” (Ŵerengani 1 Akorinto 1:26-29.) Kweni Yehova watiŵawona viyo cha.

7. Kumbi Yehova wakhumba kuti tiŵawonengi wuli abali ndi azichi ŵidu?

⁷ Yehova watanja ateŵeti ŵaki wosi, kwali aja achimuteŵete kwa vyaka vinandi pamwenga ayamba ŵaka sonu uneneska. Yehova wawona kuti abali ndi azichi ŵidu wosi mbakukhumbika. Mwaviyo, nasi titenere kuŵawona kuti mbakukhumbika. Tikhumbika kwanja “gulu losi la abali,” tingayanjanga anyaki pe cha. (1 Petu. 2:17) Tijengi akunozgeka kuchita chechosi kuti tiŵavikiliyi kweniso kuŵaphwere. Asani taziŵa kuti taguŵiska munthu munyaki, tikhumbika cha kusulaku ŵaka ndi kukamba kuti waswera cha kukwiya ndipu wakhumbika kusintha. Ntchifukwa wuli ŵanthu anyaki aguŵa? Panyaki chifukwa cha mo akukuliya, abali ndi azichi anyaki atijiwona kuti mbambula kukhumbika. Penipo anyaki ayamba ŵaka sonu uneneska ndipu ŵechendasambiri mo angachitiya ndi vinthu vo ŵanthu anyaki anangisa. Mwemosi mo vingaŵiya, asani tapambana maŵanaŵanu ndi munthu munyaki, tikhumbika kuyesesa kuti tiwere so pa chimangu. Kusazgiyapu yapa, munthu yo kanandi waguŵa ndi vo anyaki anangisa, wakhumbika kuziŵa kuti lenili ndi jalidu lamampha cha lo wakhumbika kusintha. Venivi vingamuwovya kuti wakondwengi kweniso kuti waje pa ubwezi wamampha ndi abali ndi azichi.

8. Kumbi akusambira aku Yesu angukwaskika ndi maŵanaŵanu nanga?

⁸ Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitiska Yesu kuti wakambi nkhani ya “tiŵana iti”? Chenga chifukwa chakuti akusambira ŵaki angumufumba fumbu lakuti: “Kumbi mura ukongwa mu Ufumu wakuchanya ndiyani?” (Mate. 18:1) Pa nyengu iyi Ayuda anandi awonanga kuti kuja ndi udindu kwenga kwakukhumbika ukongwa. Kaswiri munyaki wangukamba kuti: “Ŵanthu anandi awonanga kuti kupaskika ulemu, mbiri, kutchuka kweniso kwanjika ndi ŵanthu anyaki, venga vinthu vakukhumbika ukongwa pa umoyu wawu. Mwakuti anyaki achitanga vinthu vakuŵika umoyu wawu pangozi kuti asaniyi vinthu venivi.”

9. Kumbi akusambira aku Yesu akhumbikanga kuchitanji?

⁹ Yesu wanguziŵa kuti akusambira ŵaki akhumbikanga kufwiyapu kuti aleki kuja ndi mzimu  wamaphara wo ungume misisi mwa Ayuda anandi. Iyu wanguŵakambiya kuti: “Yo ndi mura ukongwa pakati pinu, waje nge ndi mumana ukongwa, ndipu yo watikulongozgani waje nge ndi mteŵeti.” (Luka 22:26) Tichita vinthu nge “mumana ukongwa” asani ‘tiwona kuti anyidu atitiluska.’ (Afi. 2:3) Asani tichita viyo, ndikuti tiŵaguŵiskengi cha anyidu.

10. Kumbi ndi ulongozgi nuwu wo Paulo wangukamba wo tikhumbika kuwugwiriskiya ntchitu?

¹⁰ Abali ndi azichi ŵidu wosi atitiluska pa chinthu chinyaki. Ntchipusu kuwona venivi asani tiŵanaŵaniya mijalidu yawu yamampha. Tikhumbika kuyesesa kuti tigwiriskiyengi ntchitu ulongozgi wo wakutumika Paulo wangukambiya Akhristu a kujikuzga a ku Korinto. Iyu wangukamba kuti: “Ndiyani yo watikuchitiska kuti uje wakupambana ndi munyaku? Ndipu ntchinthu wuli cho we nachu chenicho ukuleka kulonde? Sonu asani ukuchita kulonde, ntchifukwa wuli utijikuzga nge kuti ukuleka kuchita kulonde?” (1 Akori. 4:7) Mwaviyo, titenere kuphwere kuti tileki kuchita vinthu vo vingachitiska ŵanthu anyaki kuti atiwonengi kuti te apachanya pamwenga kuti tiŵanaŵanengi kuti isi tiluska anyidu. Mwakuyeruzgiyapu, asani mubali wakamba umampha ukongwa nkhani pamwenga mzichi vitimusuzga cha kwambisa masambiru, iyu wakhumbika kupereka unkhankhu kwaku Yehova.

11. Kumbi tisambiranji pa ntharika yo Yesu wangukamba yakukwaskana ndi fumu ndi kapolu waki?

¹¹ Yesu watcheŵeska akusambira ŵaki kuti angaguŵiskanga ŵanthu anyaki cha. Mwaviyo, wangukamba ntharika yakukwaskana ndi fumu ndi kapolu waki. Fumu yingugowoke kapolu waki ngongoli yikulu yo watingi wayiwezengi cha. Pavuli paki, kapolu mwenuyu wangukana kugowoke kapolu munyaki ngongoli yimana yo wenga nayu. Pakumaliya paki, fumu yinguŵika kapolu wambula lisungu mwenuyu mujeri. Kumbi isi tisambiranjipu? Yesu wangukamba kuti: “Ada akuchanya nawu azamuchita namwi mwakuyanana ŵaka, asani muleka kugowoke abali ŵinu ndi mtima wosi.”—Mate. 18:21-35.

12. Asani tikana kugowoka, kumbi vitiŵakwaska wuli ŵanthu anyaki?

¹² Vo kapolu uyu wanguchita, vingupwetekesa so ŵanthu anyaki. Chakwamba, mwambula lisungu, iyu wangupwetekesa kapolu munyaki chifukwa “wanguluta kuchimuponya mujeri kuti wakaje mwenimo mpaka po wazamuweze ngongoli yo.” Chachiŵi, iyu wanguguŵiska so akapolu anyaki wo anguwona vo iyu wanguchita. Akapolu anyaki “ŵati awona vo vinguchitika, anguguŵa ukongwa.” Mwakuyanana ŵaka, vo tichita vikwaska so ŵanthu anyaki. Kumbi ntchinthu wuli cho chingachitika asani munthu munyaki watinangiya ndipu isi takana kumugowoke? Chakwamba, titimuguŵiska, titimuwona kuti ngwambula kukhumbika kweniso titimuyanja cha. Ndipu chachiŵi, tichitiska kuti ŵanthu anyaki mumpingu aleki kufwatuka asani awona kuti te pa chimangu cha ndi munthu yo tapambana nayu maŵanaŵanu.

13. Kumbi musambiranji pa vo vinguchitikiya mpayiniya munyaki?

¹³ Asani tigowoke abali ndi azichi ŵidu, vitovya taŵeni kweniso ŵanthu anyaki. Venivi ndivu vinguchitikiya mpayiniya munyaki yo tamupaska zina lakuti Crystal. Mzichi munyaki mumpingu wangumuguŵiska. Pakukumbuka vo vinguchitika, Crystal wangukamba kuti: “Mazu ngambula chanju ngo iyu wangundikambiya, nyengu zinyaki ngandiŵaŵanga ukongwa nge kuti chimayi chandigwaza. Pakuluta mu uteŵeti ndakhumbanga cha kukwera nayu limoza galimotu yo gulu losi lakwera. Venivi vinguchitiska kuti ndilekengi kuchita phamphu mu uteŵeti kweniso ndilekengi kukondwa.” Crystal wawonanga kuti wenga ndi chifukwa chakuvwika chakuguŵiya. Kweni iyu wangulutirizga cha kumukwiyiya munyaki pamwenga kujiŵanaŵaniya ukongwa. Mwakujiyuyuwa iyu wangugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa mu Malemba wo we mu nkhani yakuti “Khululukani Kuchokera Mumtima” yo ye mu Chigongwi cha  Alinda cha Chichewa cha October 15, 1999. Iyu wangumugowoke munyaki. Crystal wangukamba kuti: “Sonu ndiziŵa kuti tosi tifwiyapu kuti tivwali umunthu wufya kweniso kuti Yehova watitigowoke ndi mtima wosi ndipuso zuŵa lelosi. Pasonu panu nditijivwa kuti chimphingu cho ndenga nachu chatuwapu. Ndipu ndikwamba so kukondwa.”

14. Mwakukoliyana ndi Mateyu 18:21, 22, kumbi wakutumika Peturo watenere kuti wenga ndi suzgu wuli? Nanga musambiranji pa vo Yesu wangumumuka?

¹⁴ Tiziŵa kuti tikhumbika kugowoke anyidu ndipu chenichi ndichu chinthu chakwenere kuchita. Kweni nyengu zinyaki vingatisuzga kuchita viyo. Wakutumika Peturo nayu watenere kuti vamusuzganga nyengu zinyaki. (Ŵerengani Mateyu 18:21, 22.) Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya? Chakwamba, muŵanaŵaniyengi kuti Yehova watikugowokiyani kalinga. (Mate. 18:32, 33) Isi te akwenere cha kuti watigowokiyengi kweni iyu watitigowoke ndi mtima wosi. (Salimo 103:8-10) Chifukwa cha venivi, “ndikuti isi nasi titenere kwanjana.” Mwaviyo, tikhumbika cha kusankha kuti tigowoki pamwenga cha. Mbudindu widu kugowoke abali ndi azichi ŵidu. (1 Yoha. 4:11) Chachiŵi, tiŵanaŵaniyengi vo vichitika asani tigowoke anyidu. Asani tagowoka, titimuwovya munyidu yo tikumunangiya, titovya kuti mpingu ukoliyanengi, tivikiliya ubwezi widu ndi Yehova kweniso tituŵa kuti tathula chimphingu cho tingupinga. (2 Akori. 2:7; Ako. 3:14) Chakumaliya, tipempherengi kwaku Yo wakutikambiya kuti tigowokiyengi anyidu. Mungazomerezanga cha kuti Satana watimbanyizgi chimangu cho mwe nachu ndi abali ndi azichi ŵinu. (Aefe. 4:26, 27) Tikhumbika Yehova kuti watiwovyi kuti tileki kuwira mu chiŵana chaku Satana chenichi.

15. Mwakukoliyana ndi Akolose 3:13, kumbi tingachita wuli asani vo mubali pamwenga mzichi watichitiya vititiŵaŵa?

¹⁵ Nanga wuli asani Mkhristu munyinu wachita vinthu vo vakuŵaŵani ukongwa? Kumbi  mukhumbika kuchitanji? Muchitengi vosi vo mungafiska kuti muje nayu pa chimangu. Mupempherengi kwaku Yehova mwakutuliya pasi pa mtima. Mumupemphengi kuti wamuwovyi munthu yo wakuguŵiskani kweniso kuti wakuwovyeni kuti muwonengi mijalidu yamampha ya munthu yo, mijalidu yo Yehova wawona mwa munthu yo. (Luka 6:28) Asani muwona kuti mungaluwa cha vo mubali winu wakuchitiyani, ŵanaŵaniyani nthowa yamampha yo mungakambiskiyana nayu. Nyengu zosi mbumampha kuŵanaŵana kuti mubali winu wachitiya dala cha kuti wakuguŵiskeni. (Mate. 5:23, 24; 1 Akori. 13:7) Asani mukambiskana nayu mumusimikiziyengi kuti wenga ndi chilatu chiheni cha. Nanga wuli asani iyu wakhumba cha kuti muje so nayu pa chimangu? ‘Lutirizgani kumuzizipizgiya.’ Mungamutayiyanga limu cha mubali winu. (Ŵerengani Akolose 3:13.) Ndipu chakuzirwa ukongwa, mungalutirizganga cha kumukwiyiya chifukwa venivi vingananga ubwezi winu ndi Yehova. Mungazomerezanga cha kuti chechosi chikuguŵiskeni. Asani muchitengi viyo, mulongongi kuti mutimuyanja ukongwa Yehova kuluska chinthu chinyaki chechosi.—Salimo 119:165.

16. Kumbi weyosi waku isi we ndi udindu wuli?

¹⁶ Tiwona kuti ndi mwaŵi kuteŵete Yehova limoza mwakukoliyana nge “mskambu umoza” mwakulongozgeka ndi “mliska yumoza.” (Yoha. 10:16) Buku lakuti Gulu lo Lichita Khumbu Laku Yehova, papeji 165 likamba kuti: “Namwi mukhumbika kuchitapu kanthu kuti muyanduwi ndi kukoliyana kwenuku ndipuso kuti kulutiriyi.” Mwaviyo, tikhumbika “kwesesa kuwona abali ndi azichi ŵidu nge mo Yehova watiŵawone.” Kwaku Yehova, tosi ndisi “tiŵana” takuzirwa. Kumbi ndimu namwi mutiŵawone abali ndi azichi ŵinu? Yehova wawona kuti chechosi cho mutiŵachitiya kuti muŵawovyi kweniso muŵaphwere, ntchakuzirwa.—Mate. 10:42.

17. Kumbi tasimikiza mtima kuchitanji?

¹⁷ Titiŵayanja Akhristu anyidu. Mwaviyo “simikizani mtima kuti mumuŵikiyengi chinthu chakumuguŵiska cha mubali pamwenga chakumuwisa.” (Aro. 14:13) Tiwona kuti abali ndi azichi ŵidu atitiluska ndipu tikhumbika kuŵagowoke ndi mtima wosi. Mwaviyo, tingazomerezanga cha kuti anyidu atiguŵiski. Mumalu mwaki, “tiyeni tilondo vinthu vo vitovya kuti paŵi chimangu ndipuso vinthu vakuzengana.”—Aro. 14:19.