1. Mwakukoliyana ndi 1 Peturo 5:2, kumbi ŵara akupaskika ntchitu yakukhumbika niyi?

 ŴARA Achikhristu akupaskika udindu wakuti aphweriyengi mbereri zakuzirwa zaku Yehova. Abali akugomezgeka ŵenaŵa awonga ukongwa mwaŵi wapade wo Yehova wakuŵapaska wakuti ateŵetiyengi abali ndi azichi. Ndipu yiwu afwiyapu kuja ‘aliska wo aphwere nadi’ mbereri zaku Yehova. (Yere. 23:4; ŵerengani 1 Peturo 5:2.) Tiwonga ukongwa kuti te ndi abali ŵenaŵa mumipingu yidu!

2. Kumbi ŵara angakumana ndi masuzgu wuli?

² Ŵara akumana ndi masuzgu nganandi pakufiska udindu wawu wo akupaskika ndi Yehova. Ŵara akhumbika kufwiyapu kuti aphwere mpingu. Tony mura munyaki waku United States wakhumbikanga kujiyuyuwa kuti wangazomeranga ŵaka ntchitu zinanandi cha zo watingi wazifiskengi cha. Iyu wangukamba kuti: “Mulili wa COVID-19 wati wayamba ŵaka, ndagwiranga ntchitu zinandi kuti maunganu ndipuso upharazgi vichitikengi umampha. Chinanga kuti ndagwiranga ntchitu zinandi viyo, kweni nyengu zinyaki pasanirikanga mbwenu ntchitu zinyaki zinandi zakuti ndichiti. Ndatagwanikanga ukongwa mwakuti ndaŵangavi nyengu yakukwana yakuŵerenge Bayibolu, kusambira pakundija kweniso kupemphera.” Ilir mura munyaki wa ku Kosovo, wangukumana ndi suzgu lakupambanaku. Chifukwa chakuti ko iyu wenga kwenga nkhondu, venga vakusuzga kuvwiya ulongozgi wa gulu laku Yehova. Iyu wanguti: “Venga vakusuzga kuti ndichiti chiganga, ofesi ya nthambi yati yandipaska ntchitu yakuti ndiwovyengi abali ndi azichi wo ŵenga kumalu ngakofya. Ndachitanga mantha ndipu ulongozgi wo ndingupaskika wawonekanga nge kuti ngwakovya cha.” Tim yo wateŵete nge mumishonale ku Asia, wanguwona kuti venga vakusuzga kuti wachitengi vinthu vosi vo wakhumbika kuchita zuŵa lelosi. Iyu wangukamba kuti: “Nyengu zinyaki ndavukanga ukongwa kuti ndiphwere abali ndi azichi.” Kumbi  ndi vinthu wuli vo vingawovya ŵara wo akumana ndi masuzgu nge ngenanga?

3. Kumbi tosi tingayanduwa wuli asani tingaŵanaŵaniya chakuwoniyapu chaku Gidiyoni yo wenga wakweruzga?

³ Ŵara angasambira vinandi kwaku Gidiyoni yo wenga wakweruzga. (Ahe. 6:12; 11:32) Iyu wanguvikiliya kweniso kulongozga ŵanthu aku Chiuta. (Ŵeru. 2:16; 1 Mbiri 17:6) Nge Gidiyoni, ŵara akuŵikika kuti aphweriyengi ŵanthu aku Chiuta munyengu yakusuzga ukongwa. (Machi. 20:28; 2 Timo. 3:1) Tingasambira vinandi kwaku Gidiyoni pa nkhani ya kujiyuyuwa kweniso kuvwiya. Iyu wakhumbikanga kukunthiyapu kuti wafiski uteŵeti wo wangupaskika. Kwali titeŵete nge mura pamwenga cha, tiwonga ukongwa kuti Yehova wakutipaska ŵara. Tingaŵawovya ŵara aphamphu ŵenaŵa wo atitiphwere mumpingu.​—Ahe. 13:17.

4. Kumbi Gidiyoni wangulongo wuli kuti wenga wakujiyuyuwa?

⁴ Gidiyoni wenga munthu wakujiyuyuwa. b Mungelu waku Yehova wati wakambiya Gidiyoni kuti wasankhika kuti wataski Ayisirayeli mumanja mwa Amidiyani, iyu wangumuka mwakujiyuyuwa kuti: “Banja lo ndikuwiyamu ndambula kuzirwa mu fuku laku Manasi ndipu ini nde mumana ukongwa munyumba ya ada.” (Ŵeru. 6:15) Iyu wangujivwa kuti wangafiska cha kuchita uteŵeti wenuwu, kweni Yehova wanguziŵa kuti wangafiska. Yehova wanguwovya Gidiyoni kuti wafiski kuchita uteŵeti wenuwu.

5. Kumbi mphanyengu niyi po kungaŵa kwakusuzga kuti mura walongo kuti ngwakujiyuyuwa?

⁵ Ŵara atesesa kulongo kuti mbakujiyuyuwa pa vinthu vosi vo achita. (Mika 6:8; Machi. 20:18, 19) Yiwu atijikuzga cha chifukwa cha vinthu vo achita umampha kweniso vo afiska kuchita. Ndipuso atijiwona kuti mbakutondeka cha chifukwa chakuti anangisa vinthu vinyaki. Kweni nyengu zinyaki, vingaŵa vakusuzga kuti mura walongo kuti ngwakujiyuyuwa. Mwakuyeruzgiyapu, wangazomera kuchita mauteŵeti nganandi ndipu pavuli paki, wangatondeka kufiska ngosi. Kweniso vingaŵa vakusuzga kuti walongo kuti ngwakujiyuyuwa asani ŵanthu anyaki atimunena pamwenga asani atimulumba chifukwa cha mo wachitiya vinthu. Kumbi ŵara angasambiranji kwaku Gidiyoni asani venivi vaŵachitikiya?

6. Kumbi ŵara angasambiranji kwaku Gidiyoni pa nkhani ya kujiyuyuwa? (Wonani so chithuzi.)

⁶ Mupemphengi chovyu kwa anyinu. Munthu wakujiyuyuwa waziŵa vo wangatondeka kuchita.  Gidiyoni wangulongo kuti ngwakujiyuyuwa chifukwa chakuti wapemphanga ŵanthu anyaki kuti amuwovyi. (Ŵeru. 6:27, 35; 7:24) Mazuŵa nganu napu, ŵara azeru achita venivi. Tony yo tamuzumbuwapu kali wangukamba kuti: “Chifukwa cha mo ndikukuliya, ndazomeranga ntchitu zinandi kuphara zo ndingafiska kugwira. Mwaviyo, pa kusopa kwa pabanja tinguŵikapu nkhani yakuti kujiyuyuwa ndipu ndingupempha muwolu wangu kuti wakambepu maŵanaŵanu ngaki. Ndinguwonere so vidiyo pa jw.org ya mutu wakuti, Musambizengi Anyinu, Muŵagomezgengi Ndipuso Muŵapaskengi Mazaza Nge mo Yesu Wachitiya.” Tony wangwamba kupempha ŵanthu anyaki kuti amuwovyengi pa ntchitu zo waŵanga nazu. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitika pavuli paki? Tony wangukamba kuti: “Ntchitu za pa mpingu zigwirika umampha ndipuso ndituŵa ndi nyengu yakukwana ya kukholesa ubwezi wangu ndi Yehova.”

7. Kumbi ŵara angamuyezga wuli Gidiyoni asani ŵanthu atiŵanena? (Yakobe 3:13)

⁷ Mungakwiyanga cha asani ŵanthu anyaki atikunenani. Ŵara angayeseka so asani ŵanthu atiŵanena. Yapa napu chakuwoniyapu chaku Gidiyoni chingaŵawovya. Iyu waziŵanga kuti wenga munthu wambula kufikapu. Mwaviyo, wanguwuko mtima pa nyengu yo ŵanthu a fuku laku Efurayemu amunenanga. (Ŵeru. 8:1-3) Gidiyoni wanguŵamuka mwaukali cha. Iyu wangulongo kuti ngwakujiyuyuwa, mwakuvwisiya po yiwu adandawulanga kweniso wangulongoro nawu umampha. Venivi vinguwovya kuti mitima yawu yiziki. Ŵara azeru atezga Gidiyoni mwakuvwisiya mwakuphwere kweniso kumuka mwakuzika asani ŵanthu atiŵanena. (Ŵerengani Yakobe 3:13.) Venivi vitovya kuti mumpingu muŵi chimangu.

8. Kumbi ŵara akhumbika kuchitanji asani ŵanthu atiŵalumba? Kambani chakuwoniyapu.

⁸ Muwonesesengi kuti Yehova ndiyu walumbika. Ŵanthu anyaki ŵati amuthamika Gidiyoni chifukwa chakuthereska Amidiyani, iyu wangulongo kuti Yehova ndiyu wanguchitiska. (Ŵeru. 8:22, 23) Kumbi ŵara angamuyezga wuli Gidiyoni? Yiwu atenere kulumba Yehova chifukwa cha vinthu vo afiska kuchita. (1 Akori. 4:6, 7) Mwakuyeruzgiyapu, asani mura ŵanthu atimulumba kuti we ndi lusu lakusambiza iyu wangakamba kuti vo wakamba vatuliya mu mazu ngaku Chiuta pamwenga wangakamba kuti tisambizika ndi gulu laku Yehova. Ŵara akhumbika kuziŵa asani asambiza mu nthowa yakuti Yehova ndiyu walumbikengi pamwenga kuti ŵanthu alumbengi yiwu. Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mura munyaki zina laki Timothy. Iyu wati wayamba kuteŵete nge mura, wayanjanga kukamba nkhani zachisanisani. Timothy wangukamba kuti: “Ndayambanga kukamba nkhani yangu mwakugwiriskiya ntchitu vakuyeruzgiyapu vitali kweniso vakusuzga. Mwaviyo, ŵanthu andilumbanga ukongwa chifukwa cha venivi. Kweni venivi vachitiskanga kuti ŵanthu aŵikengi ukongwa maŵanaŵanu paku ini mumalu mwakuŵika maŵanaŵanu pa vo Bayibolu likamba pamwenga Yehova.” Pati pajumpha nyengu, Timothy wanguwona kuti wakhumbika kusintha mo wasambiziyanga kuti ŵanthu alekengi kuŵika maŵanaŵanu paku iyu. (Nthanthi 27:21) Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika pavuli paki? Iyu wanguti: “Sonu abali ndi azichi atindikambiya mo nkhani yo ndakamba yitiŵawovye kuziŵa mo angamaliyana ndi masuzgu, kukunthiyapu mayeseru pamwenga kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Sonu ndikondwa ukongwa asani abali atindikambiya venivi kuluska mo andilumbiyanga kali.”

9. Ntchifukwa wuli venga vakusuzga kuti Gidiyoni wavwiyi Yehova kweniso kuja ndi chiganga? (Wonani chithuzi cho che pachikonkhombi.)

⁹ Gidiyoni wati wapaskika uteŵeti wakuti walongozgi Ayisirayeli, wakhumbikanga kuvwiya kweniso kuja ndi chiganga. Iyu wangupaskika uteŵeti wakusuzga wakuti wabwanganduwi guŵa la sembi la awisi lakuperekiyapu sembi kwaku Bala. (Ŵeru. 6:25, 26) Pavuli paki Gidiyoni wati wawunganisa asilikali, kaŵi kosi wangupaskika ulongozgi wakuti  wasiskeku chiŵerengeru cha asilikali. (Ŵeru. 7:2-7) Pakumaliya, iyu wangupaskika ulongozgi wakuti akayukiyi arwani ŵawu usiku pakati.​—Ŵeru. 7:9-11.

10. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki vingaŵa vakusuzga kuti ŵara avwiyi?

¹⁰ Ŵara atenere kuja ‘akunozgeka kuvwiya.’ (Yako. 3:17) Mura wakuvwiya waja wakunozgeka kuvwiya ulongozgi wewosi wakutuliya mu Malemba kweniso ulongozgi wakutuliya ku gulu la ku Chiuta. Mwaviyo, yiwu alongo chakuwoniyapu chamampha kwa abali ndi azichi. Kweni nyengu zinyaki pangaja pakusuzga kuti avwiyi. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu zinyaki angalonde ulongozgi unandi pamwenga ulongozgi wo ungasintha mwaliŵi. Ndipu venivi vingachitiska kuti kuŵi kwakusuzga kuti awugwiriskiyi ntchitu. Nyengu zinyaki, yiwu angakayikiya asani ulongozgi wo apaskika ngwakovya nadi. Pamwenga, nyengu zinyaki angapempheka kuti achiti uteŵeti wo ungachitiska kuti amangiki. Kumbi ŵara angamuyezga wuli Gidiyoni asani venivi vaŵachitikiya?

11. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingawovya ŵara kuti avwiyengi?

¹¹ Muvwisiyengi mwakuphwere ulongozgi ndipuso muwugwiriskiyengi ntchitu. Chiuta wangukambiya Gidiyoni mo wangabwanganduliya guŵa la sembi la awisi, ko wangachizenga guŵa la sembi lasonu laku Yehova kweniso nyama yakuti wakapereki sembi. Gidiyoni wangukayikiya cha ulongozgi wo wangupaskika. Kweni wanguchita ŵaka vo Yehova wangumukambiya. Mazuŵa nganu, ŵara alonde ulongozgi kutuliya ku gulu laku Yehova kuziya mu makalata, vipharazgu kweniso ulongozgi unyaki wo ungatiwovya kuti tije akuvikililika kweniso kuti tije pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Titiŵayanja ŵara ŵidu chifukwa atesesa kulondo ulongozgi wakutuliya ku gulu laku Yehova. Chifukwa cha venivi, mpingu wosi uyanduwa.—Salimo 119:112.

12. Kumbi ŵara angagwiriskiya wuli ntchitu lemba la Aheberi 13:17 asani gulu laku Yehova lasintha mo lachitiyanga vinthu vinyaki?

¹² Mujengi akunozgeka kusintha. Kumbukani kuti Yehova wangukambiya Gidiyoni kuti waweze asilikali anyaki wosi ku nyumba. (Ŵeru. 7:8) Panyaki watenere kuti wangujifumba kuti: ‘Kumbi tikhumbika kuchita nadi venivi? Kumbi venivi, viwovyengi nadi?’ Kweni Gidiyoni wanguvwiya ŵaka. Mazuŵa nganu, ŵara atezga Gidiyoni mwakuvwiya chechosi cho gulu laku Yehova laŵakambiya kuti achiti. (Ŵerengani Aheberi 13:17.) Mwakuyeruzgiyapu, mu 2014 Wupu Wakulongozga ungusintha mo abali ndi azichi angapereke ndalama zo zitovya pa kuzenga Nyumba za Ufumu kweniso Malu nga Unganu. (2 Akori. 8:12-14) Mipingu yikuleka kuweza ngongoli za Nyumba ya Ufumu. Kali gulu laku Yehova laperekanga ndalama zakuti mipingu yizenge Nyumba za Ufumu. Ndipu mipingu yawezanga ndalama zenizi. Kweni mazuŵa nganu, gulu laku Yehova ligwiriskiya ntchitu ndalama zo abali ndi azichi apereka mumipingu pacharu chosi chapasi, kuti azengi Nyumba za Ufumu kweniso Malu nga Unganu kwekosi ko zikhumbika chinanga kuti mpingu wo ungapereka ndalama zimanavi. José wati wavwa vakusintha kwenuku wangukayikiya ukongwa kuti venivi viwovyengi. Iyu wanguŵanaŵana kuti: ‘Palivi Nyumba ya Ufumu yo yizengekengi. Ndimu vinthu vitende cha pacharu chosi chapasi.’ Kumbi ndi  vinthu wuli vo vinguwovya José kuti wakoliyani ndi kusintha kwenuku? Iyu wanguti: “ Mazu nga pa Nthanthi 3:5, 6, ngangundikumbusa kuti ndithembengi Yehova. Ndipu vinthu vitenda umampha ukongwa pa ntchitu yakuzenga! Tazenga Nyumba za Ufumu zinandi kweniso tasambira kupereka ndalama mu nthowa zakupambanapambana kuti paŵi kuyanana.”

13. (a) Kumbi Gidiyoni wangusimikizanji? (b) Kumbi ŵara angamuyezga wuli Gidiyoni? (Wonani so chithuzi.)

¹³ Muchitengi khumbu laku Chiuta mwachiganga. Gidiyoni wanguvwiya Yehova chinanga kuti wachitanga mantha kweniso kuti uteŵeti wo wangupaskika wenga wakofya. (Ŵeru. 9:17) Yehova wati wamusimikiziya, Gidiyoni wangukayikiya cha kuti Chiuta wamuwovyengi kuvikiliya ŵanthu Ŵaki. Ŵara wo aja muvyaru vo ntchitu yidu yikukanizika, ayezga Gidiyoni. Mwachiganga yiwu achitiska maunganu kweniso kupharazga chinanga kuti angamangika, kufumbika mafumbu, ntchitu yo agwira yingaŵamaliya pamwenga angaŵachitiya vinthu vinyaki vankhaza. c Pa chisuzgu chikulu, ŵara azamukhumbika kuchita chiganga kuvwiya ulongozgi wo azamulonde chinanga kuti venivi vingaziŵika umoyu wawu pangozi. Mwakuyeruzgiyapu, tingazilonde ulongozgi wa mo tingapereke uthenga wa cheruzgu ndipuso vo titenere kuzichita kuti tizitaskiki asani Gogi wa ku Magogi wazitiyukiya.​—Ezeki. 38:18; Chivu. 16:21.

14. Ntchifukwa wuli venga vakusuzga kuti Gidiyoni wakunthiyepu?

¹⁴ Gidiyoni wakhumbikanga kufwiyapu kuti wateŵete nge wakweruzga. Pa nyengu yo Amidiyani athaŵanga ndi usiku, Gidiyoni wanguŵatchimbiza kwambiya mu Dambu la Yezereli mpaka kuchifika ku Msinji wa Yorodani ndipu malu ngenanga ngatenere kuti ngenga ngakuŵinda ukongwa. (Ŵeru. 7:22) Kumbi Gidiyoni wangumaliya pa msinji wa Yorodani? Awa! Chinanga kuti anguvuka, iyu limoza ndi anthulumi 300 anguyambuka msinji wa Yorodani ndipu angulutirizga kutchimbiza arwani ŵawu. Pakumaliya anguŵasaniya Amidiyani ndipu anguŵathereska.​—Ŵeru. 8:4-12.

15. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki kungaŵa kwakusuzga kuti mura wakunthiyepu?

¹⁵ Nyengu zinyaki mura wangavuka ukongwa chifukwa cha kuphwere mpingu kweniso banja  laki. Asani vaŵa viyo, kumbi ŵara angamuyezga wuli Gidiyoni?

16-17. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Gidiyoni kukunthiyapu, nanga ndi vinthu wuli vo ŵara angakayikiya cha? (Yesaya 40:28-31) (Wonani so chithuzi.)

¹⁶ Mugomezgengi kuti Yehova wakupaskeningi nthazi. Gidiyoni wangugomezga kuti Yehova wamupaskengi nthazi ndipu Yehova wangumuwovya nadi. (Ŵeru. 6:14, 34) Gidiyoni ndi asilikali ŵaki angutchimbiza mafumu ngaŵi nga ku Midiyani wapasi. Ndipu mafumu ngenanga ngatenere kuti ngangukwera ngamira. (Ŵeru. 8:12, 21) Kweni Chiuta wanguwovya Ayisirayeli kuti aŵako ndipu anguwina nkhondu. Ŵara nawu mazuŵa nganu, angathemba Yehova yo “wavuka cha pamwenga kulakatuka.” Iyu waŵapaskengi nthazi pa nyengu yo akhumbika chovyu.​—Ŵerengani Yesaya 40:28-31.

¹⁷ Tiyeni tikambiskani vakukwaskana ndi Matthew yo we mu Komiti Yakukambiskana ndi Madokotala. Kumbi ndi vinthu wuli vo vitimuwovya kuti wakunthiyepu? Matthew watiti: “Yehova watindipaska nthazi nge mo likambiya lemba la Afilipi 4:13. Kanandi asani ndavuka ndipu nditijivwa kuti ndingachita chechosi cha, ndipemphera ndi mtima wosi kumupempha Chiuta kuti wandipaski nthazi zakuwovye abali. Asani vaŵa viyo, mzimu waku Yehova utindipaska nthazi zo zitindiwovya kuti ndikunthiyepu.” Nge Gidiyoni ŵara aphamphu nyengu zinyaki akumana ndi masuzgu asani aphwere ŵanthu aku Chiuta. Chinanga kuti veviyo, yiwu akhumbika kujiyuyuwa kweniso kuziŵa kuti pe vinthu vinyaki vo angafiska cha kuchita. Yiwu agomezga kuti Yehova waŵavwisiyengi asani atimupempha kweniso kuŵapaska nthazi kuti akunthiyepu.​—Salimo 116:1; Afi. 2:13.

18. Nge mo tawone mu nkhani iyi, kumbi ŵara angamuyezga wuli Gidiyoni?

¹⁸ Ŵara angasambira vinandi kwaku Gidiyoni. Ŵara akhumbika kujiyuyuwa kuti angazomeranga ŵaka ntchitu zinanandi cha zo angatondeka kuzigwira. Kweniso akhumbika kujiyuyuwa asani ŵanthu anyaki atiŵanena pamwenga atiŵalumba. Yiwu atenere kuvwiya kweniso kuchita vinthu mwachiganga ukongwa pa nyengu yinu yo charu chiheni ichi che pafupi kumala. Yiwu atenere kuthemba Yehova kuti kwali akumanengi ndi masuzgu wuli Chiuta waŵawovyengi. Kukamba uneneska titiŵawonga ukongwa aliska ŵenaŵa wo agwira ntchitu mwaphamphu ndipu ‘tilutirizga kuŵatumbika ukongwa ŵanthu aviyo.’​—Afi. 2:29.