1. Kumbi apapi akhumba kuti ŵana ŵawu achitenji?

 TIZIŴA umampha kuti yimwi apapi mukhumba kovya ŵana ŵinu kuti amuziŵi Yehova kweniso kumuyanja. Kweni Chiuta tingamuwona cha ndi masu ngidu. Kumbi mungaŵawovya wuli ŵana ŵinu kuti aziŵi kuti waliku nadi kweniso kuti angaja nayu paubwezi?​—Yako. 4:8.

2. Kumbi apapi angasambiza wuli ŵana ŵawu vakukwaskana ndi Yehova?

² Nthowa yikulu ukongwa yakovye ŵana kuti aje paubwezi ndi Yehova nkhusambira nawu Bayibolu. (2 Timo. 3:14-17) Kweni Bayibolu likamba kuti pe so nthowa yinyaki yo ŵana angasambiriya vakukwaskana ndi Yehova. Mu buku la Nthanthi, da wakambiya mwana waki kuti wangayilekanga cha mijalidu yaku Yehova yo yivumbulika mu vinthu vo wakulenga. (Ntha. 3:19-21) Mu nkhani iyi tikambiskanengi mo apapi angagwiriskiya ntchitu vinthu vo Yehova wakulenga kuti asambizi ŵana ŵawu vakukwaskana ndi iyu.

3. Kumbi apapi angawovya wuli ŵana ŵawu?

³ Bayibolu likamba kuti ‘kutuliya po charu chikulengeke kuluta munthazi, mijalidu yaku [Chiuta] yambula kuwoneka, . .  .  . yiwoneke umampha mu vinthu vo iyu wa kulenga.’ (Aro. 1:20) Tikayika cha kuti mwapapi mutanja kuluta kumalu nganyaki kuchitembera ndi ŵana ŵinu. Mugwiriskiyengi ntchitu nyengu yeniyi kovya ŵana ŵinu kuti aziŵi kukoliyana ko kulipu pakati pa “vinthu vo [Chiuta] wakulenga” ndi mijalidu yaki yamampha. Sonu  tiyeni tiwoni mo apapi angayezge Yesu pakusambiza ŵana ŵawu.

4. Kumbi Yesu wangusambiza wuli akusambira ŵaki kuziya mu vinthu vo Chiuta wakulenga? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Tiyeni tiwoni mo Yesu wangugwiriskiya ntchitu vinthu vo Chiuta wakulenga pakusambiza. Nyengu yinyaki Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti awonesesi achaholi ndi maluŵa. (Ŵerengani Luka 12:24, 27-30.) Yesu wakakhumbengi watingi wazumbuwengi chimiti pamwenga chakume chinyaki, kweni wangusankha chiyuni ndipuso luŵa vo akusambira ŵaki aviziŵanga umampha. Akusambira ŵaki atenere kuti awonanga achaholi achiphululuka kweniso maluŵa ngachime mudondu. Yeruzgiyani kuti muwona Yesu walongo akusambira ŵaki vinthu venivi. Kumbi muwona kuti Yesu wanguchitanji wati waŵalongo vinthu venivi? Iyu wangusambiza akusambira ŵaki fundu yakukhumbika ukongwa yakuti Yehova waryisengi kweniso kuvwalika ateŵeti ŵaki akugomezgeka nge mo wachitiya ndi achaholi kweniso maluŵa nga mudondu. Ndipu venivi vilongo kuti Awisi akuchanya ŵe ndi jalidu lakupaska kweniso lisungu.

5. Kumbi apapi angasambiza wuli ŵana ŵawu vakukwaskana ndi Yehova?

⁵ Kumbi mwapapi mungayezga wuli Yesu asani musambiza ŵana ŵinu? Mungakambiya ŵana ŵinu vinthu vo Chiuta wakulenga vo mutanja nge vinyama pamwenga vakume. Asani muchita venivi muyesesengi kuŵakonkhoske vo tisambirapu vakukwaskana ndi Yehova. Pavuli paki, mungaŵafumba ŵana ŵinu kuti akambi vinyama pamwenga vakume vo atanja. Asani mungagwiriskiya ntchitu vinthu vo atanja, angavwisa ukongwa mijalidu yaku Yehova.

6. Kumbi tingasambiranji kwa anyina aku Christopher?

⁶ Kumbi apapi akhumbika kumaliya nyengu yinandi kufufuza vinyama pamwenga vakume ŵechendakambiskani ndi ŵana ŵawu vo asambirapu vakukwaskana ndi Yehova? Awa! Yesu wangukonkhoska vinanandi cha vakukwaskana ndi mo achaholi aryiya pamwenga mo maluŵa ngakuliya. Mbuneneska kuti ŵana ŵinu angayanja kuti mukambiskani nawu vinandi vakukwaskana ndi vo Chiuta wakulenga, kweni kukambiskana nawu fundu zakudumuwa pamwenga fumbu lipusu vingawovya kuti avwisi vo mukhumba kuŵasambiza. Mubali Christopher wakumbuka mo anyina achitiyanga pa nyengu yo wenga munamana. Iyu wakamba kuti: “Ama akambanga fundu zipusu kuti awovyi taŵana ŵawu kuvwisa kuti vinthu vo Chiuta wakulenga vakuzirwa ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, asani te pafupi ndi mapiri akambanga kuti: ‘Ndipu mapiri nga, ngakulu kweniso ngakutowa! Yehova ngwakuziziswa nadi!’ Pamwenga asani te pafupi ndi nyanja akambanga kuti: ‘Wonani mo vimayiŵa vichitiya! Yehova we ndi nthazi nadi!’” Christopher wangukamba so kuti: “Fundu zipusu zo ama akambanga zatiwovyanga kuti tiŵanaŵaniyengepu ukongwa.”

7. Kumbi mungaŵasambiza wuli ŵana ŵinu kuti alungurukengi vo Chiuta wakulenga?

⁷ Ŵana ŵinu achikuwa mungaŵasambiza kuti aŵanaŵaniyengi ukongwa vinthu vo Chiuta wakulenga kweniso kuti asambirengi vakukwaskana ndi Yehova. Mungasankha waka chinthu chimoza cho Yehova wakulenga ndi kufumba mwana ŵinu kuti: “Kumbi chinthu chenichi chitikusambizanji vakukwaskana ndi Yehova?” Mungazizwa kweniso kukondwa kuvwa vinthu vamampha vo mwana winu wangakamba.​—Mate. 21:16.

8. Kumbi apapi a ku Isirayeli ŵenga ndi mwaŵi wuli asani ‘atenda munthowa’?

⁸ Yehova wangukambiya Ayisirayeli kuti asambizengi ŵana ŵawu ‘asani atenda munthowa.’ (Doto. 11:19) Misewu yajumphanga mucharu cha Isirayeli. Ndipu ŵanthu asani atenda awonanga vinyama, viyuni kweniso maluŵa. Mabanja  nga ku Isirayeli ngachiyenda munthowa ngaŵanga ndi mwaŵi wakukambiskana ndi ŵana ŵawu vakukwaskana ndi vinthu vo Yehova wakulenga. Namwi mutenere kuti mwe ndi mwaŵi wakugwiriskiya ntchitu vo Chiuta wakulenga kuti musambizi ŵana ŵinu. Tiyeni tikambiskani mo apapi anyaki achitiya venivi.

9. Kumbi musambiranji kwaku Punitha ndi Katya?

⁹ Ma munyaki zina laki Punitha yo waja mutawuni yikulu ku India, wanguti: “Asani tiluta kumuzi kuti tikawoni ŵanthu, tiwona kuti ndi mwaŵi wakovye ŵana ŵidu kusambira vakukwaskana ndi vinthu vo Yehova wakulenga. Ndiwona kuti ŵana ŵangu avwisa vakukwaskana ndi vo Yehova wakulenga, asani ŵe kutali ndi misewu yakuzazana ndi ŵanthu kweniso magalimotu.” Ŵana ŵinu azamuluwa cha nyengu yo munguluta nawu kumalu nganyaki ngakutowa. Mzichi Katya wa ku Moldova, wangukamba kuti: “Ndikumbuka umampha kuti pa nyengu yo ndenga munamana apapi ŵangu anditonga kuluta nani kumuzi. Nditiŵawonga ukongwa chifukwa chakundisambiza kutuliya pa unamana wangu kuti ndiwonesesengi vinthu vo Yehova wakulenga kweniso kuti ndimuziŵi umampha kuziya mu vinthu venivi.”

10. Kumbi apapi wo aja mutawuni angachitanji kuti asambizi ŵana ŵawu vakukwaskana ndi vo Chiuta wakulenga asani vakusuzga kuti aluti kumalu nganyaki? (Wonani bokosi lakuti “ Vo vingawovya Apapi.”)

¹⁰ Nanga mungachita wuli asani vakusuzga kuti muluti kumalu nganyaki? Amol yo waja so ku India wangukamba kuti: “Ko ndija apapi ŵangu akhumbika kugwira ntchitu kwa mawola nganandi ndipu kuti munthu waluti kumuzi pakhumbika ndalama zinandi.” Kweni mungawona vo Chiuta wakulenga ndi kukambiskana vakukwaskana ndi mijalidu yaki asani mwe ku paki pamwenga mwe pakakhondi kamuchanya ka nyumba ya apusiteyazi. Asani muwonesesa vinthu vo ve pafupi ndi nyumba yinu mungawona so vinthu vinandi vo Chiuta wakulenga vo mungalongo ŵana ŵinu. (Salimo 104:24)  Mungasaniya viyuni, tividononu, vakume kweniso vinthu vinyaki vinandi. Karina wa ku Germany wangukamba kuti: “Ama atanja ukongwa maluŵa, mwaviyo pa nyengu yo ndenga kamsungwana andilongonga maluŵa ngakutowa asani taluta kuchitembera.” Mungagwiriskiya so ntchitu mavidiyo kweniso mabuku ngidu ngakukwaskana ndi vinthu vo Chiuta wakulenga kuti musambizi ŵana ŵinu. Kwali vinthu ve wuli pa umoyu winu, mungawovya ŵana ŵinu kuti awonesesengi vinthu vo Chiuta wakulenga. Sonu tiyeni tikambiskani mijalidu yinyaki yaku Yehova yo mungasambiza ŵana ŵinu.

11. Kumbi apapi angawovya wuli ŵana ŵawu kuti aziŵi kuti Yehova watitiyanja?

¹¹ Kuti muwovyi ŵana ŵinu kuziŵa kuti Yehova watitiyanja, mungaŵalongo mo nyama zichitiya vinthu mwalisungu asani ziphwere ŵana ŵaki. (Mate. 23:37) Mungaŵakonkhoske so vinthu vamampha vakupambanapambana vo Chiuta wakulenga, vo tikondwa navu. Karina yo tamuzumbuwapu kali wangukamba kuti: “Asani taluta kuchitembera ndi ama, andichiskanga kuti ndiwonesesengi mo luŵa lelosi liliri lapade kweniso mo kutowa kwaki kulongore kuti Yehova ngwachanju. Chinanga kuti pajumpha vyaka, ndechekuwonesesa mo luŵa lelosi likupangikiya kweniso mo liwoneke. Maluŵa ngenanga ngalutirizga kundikumbusa kuti Yehova watitiyanja ukongwa.”

12. Kumbi apapi angawovya wuli ŵana ŵawu kuti aziŵi zeru zaku Chiuta? (Salimo 139:14) (Wonani so chithuzi.)

¹² Wovyani ŵana ŵinu kuziŵa kuti Chiuta ngwazeru. Yehova we ndi zeru ukongwa kuphara munthu weyosi. (Aro. 11:33) Mwakuyeruzgiyapu, mungakambiya ŵana ŵinu mo maji ngakwere kuchanya kuti mitambu yipangiki, kweniso mo mitambu yo, yitende kutuwa kumalu nganyaki kuluta kunyaki. (Yobu 38:36, 37) Mungaŵakonkhoske so mo liŵavu la munthu likupangikiya. (Ŵerengani Salimo 139:14.) Wonani mo da munyaki zina laki Vladimir wanguchitiya venivi. Iyu wanguti: “Zuŵa linyaki mwana widu munthulumi wanguwa panjinga ndipu wangujipweteka. Pati pajumpha ŵaka mazuŵa ngamanavi chilonda chingupo. Ini ndi muwolu wangu tingumukonkhoske kuti Yehova wakupanga liŵavu lidu munthowa yakuti lijichizgengi lija. Tingumukambiya kuti venivi vichitika cha mu vinthu vakupangika ndi ŵanthu. Mwakuyeruzgiyapu galimotu yiweriyamu yija  cha asani yachita ngozi. Chakuyeruzgiyapu chenichi chinguwovya mwana widu kuti wavwisi zeru zaku Yehova.”

13. Kumbi apapi angawovya wuli ŵana ŵawu kuti aziŵi nthazi zaku Chiuta? (Yesaya 40:26)

¹³ Yehova watitipempha kuti tiyunuskiyi masu ngidu kuchanya ndi kuŵanaŵaniya mo nthazi zaki zakuziziswa zitovye nyenyezi zosi kulutirizga kuja mumalu mwaki. (Ŵerengani Yesaya 40:26) Mungaŵachiska ŵana ŵinu kuti alereski kuchanya ndikuŵanaŵaniyapu pa vo awona. Mzichi Tingting wa ku Taiwan wakumbuka vo vinguchitika panyengu yo wenga mwana. Iyu wangukamba kuti: “Asani ama aluta nani kumalu nganyaki, tawonanga nyenyezi kwambula kutimbanyizgika ndi magesi nga ku tawuni. Pa nyengu yeniyi ndafipanga mtima kuti panyaki ndilutirizgengi cha kuja wakugomezgeka kwaku Yehova chifukwa chakuti anyangu kusukulu andichichizganga kuti ndileki kuvwiya Yehova. Ama angundichiska kuti ndiŵanaŵaniyengi nthazi zaku Yehova zo wangugwiriskiya ntchitu pakupanga nyenyezi zosi kweniso kuti ndikumbukengi kuti iyu wangagwiriskiya ntchitu nthazi zenizi kuti wandiwovyi kumalana ndi mayeseru ngengosi. Ndati ndawona vinthu vo Yehova wakulenga pa ulendu wenuwu vingundiwovya kuti ndimuziŵi umampha Yehova kweniso ndingusimikiza kuti ndimuteŵetiyengi.”

14. Kumbi apapi angagwiriskiya wuli ntchitu vinthu vo Yehova wakulenga kuti awovyi ŵana ŵawu kuziŵa kuti Yehova ndi Chiuta walikondwa?

¹⁴ Vinthu vo Yehova wakulenga vilongo kuti iyu ndi Chiuta walikondwa ndipu wakhumba kuti nasi tikondwengi. Asayansi akusaniya kuti vinyama, viyuni kweniso somba vitanja kuseŵe. (Yobu 40:20) Ŵana ŵinu atenere kuti akondwa asani awona kuti vinyama viseŵe. Panyaki akuwonapu twana ta galu tichiseŵe. Asani zuŵa linyaki mwaziwona ŵana ŵinu akondwa kuwona kuti vinyama viseŵe, muziŵakumbusi kuti titeŵete Chiuta walikondwa.​—1 Timo. 1:11.

15. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingawovya apapi kuziŵa vo ŵana ŵawu aŵanaŵana? (Nthanthi 20:5) (Wonani so chithuzi.)

¹⁵ Nyengu zinyaki, apapi vitiŵasuzga kuti akambiskani ndi ŵana ŵawu vakukwaskana ndi masuzgu ngo akumana nangu. Asani ndimu viliri  ndi yimwi, mbwenu mukhumbika kuziŵa maŵanaŵanu nga ŵana ŵinu. (Ŵerengani Nthanthi 20:5.) Apapi anyaki awona kuti ntchipusu kuchita venivi pa nyengu yo awona vinthu vo Yehova wakulenga limoza ndi ŵana ŵawu. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti pa nyengu iyi patuŵa vakutimbanyizga vinandi cha. Da munyaki Masahiko wa ku Taiwan, wangukamba so chifukwa chinyaki. Iyu wanguti: “Asani te kumalu nganyaki ndi ŵana ŵidu, tikwera mapiri pamwenga kwenda mumphepeti mwa nyanja, kanandi afwatuka ukongwa. Mwaviyo vititisuzga cha kuziŵa vo ve mumaŵanaŵanu ngawu.” Katya yo tamuzumbuwapu kali, wangukamba kuti: “Asani ndaŵeluka kusukulu, kanandi ama alutanga nani ku paki yakutowa. Chifukwa chakuti kwenuku kwaŵangavi vakutimbanyizga, ndafwatukanga kuŵakambiya vo ndakumana navu kusukulu pamwenga vo vitindifipiska mtima.”

16. Kumbi mabanja ngangagwiriskiya wuli ntchitu vinthu vo Yehova wakulenga kuti ngafwatukengi kweniso kucheze limoza?

¹⁶ Asani mabanja ngawona vinthu vo Yehova wakulenga, ngafwatuka kweniso ngacheze limoza ndipu venivi vitovya kuti ayanjanengi ukongwa. Bayibolu likamba kuti pe “nyengu yakuseka” ndipuso “nyengu yakundwikandwika.” (Waku. 3:1, 4, mazu ngamumphata.) Yehova wakutipaska malu ngakutowa ngo tingachitiyaku vinthu vo titanja. Mabanja nganandi ngatanja kuluta kunyanja kuchitembera. Ŵana anyaki atanja kutchimbiya, kuseŵe, kuwona vinyama ndipuso kusambira mumsinji pamwenga munyanja. Yapa tingakamba kuti te ndi mipata yinandi yakukondwe ndi vinthu vo Yehova wakulenga.

17. Ntchifukwa wuli apapi akhumbika kovya ŵana ŵawu kuti akondwengi ndi vinthu vo Chiuta wakulenga?

¹⁷ Mucharu chifya chaku Chiuta, apapi limoza ndi ŵana ŵawu azamukondwa ukongwa ndi vinthu vo Yehova wakulenga kuphara mo achitiya sonu. Pa nyengu yo, tazamuleka kopa vinyama ndipu navu vazamuleka kutiwopa. (Yesa. 11:6-9) Tazamukondwa ndi vinthu vo Yehova wakulenga kwamuyaya. (Salimo 22:26) Kweni apapi yambanipu kweche sonu kovya ŵana ŵinu kuti akondwengi ndi vinthu vo Yehova wakulenga, mungakhazanga kuti muzichitengi venivi mucharu chifya pe cha. Asani mugwiriskiya ntchitu vinthu vo Yehova wakulenga kuti musambizi ŵana ŵinu vakukwaskana ndi Iyu, ŵana ŵinu akoliyanengi ndi vo Fumu Davidi yingukamba kuti: “Yimwi Yehova, pakati pa achiuta, palivi munyaki yo wayanana ndi yimwi.”​—Salimo 86:8.