1. Kumbi tisaniya vitumbiku wuli chifukwa cha kuja mu gulu laku Yehova?

 NDI MWAŴI ukulu ukongwa kuja mu gulu laku Yehova mu mazuŵa nganu ngakumaliya ngakusuzga ukongwa. Po vinthu mucharu ichi vihenekeheneke, Yehova watipaska abali ndi azichi ŵidu kuti atiwovyengi. (Salimo 133:1) Watitiwovya so kuti tijengi ndi mabanja ngalikondwa. (Aefe. 5:33–6:1) Kweniso watitipaska zeru ndipuso kuwamu vo titiwovya kuti tije ndi chimangu cha mumtima.

2. Kumbi tikhumbika kuchitanji, nanga ntchifukwa wuli?

² Kweni tikhumbika kufwiyapu kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova mwakugomezgeka. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti nyengu zinyaki tingaguŵa ndi vo ŵanthu anyaki anangisa. Kweniso tingaguŵa ndi vo taŵeni tinangisa, ukongwa asani vinthu vo titivichita mwakuwerezawereza. Tikhumbika kulutirizga kuteŵete Yehova (1) asani Mkhristu munyidu watiguŵiska, (2) asani munthu yo tikutorana nayu watiguŵiska, kweniso (3) asani taŵeni tanangisa vinthu vinyaki. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vigaŵa vitatu venivi. Tikambiskanengi so vo tingasambira ku ŵanthu wo azumbulika mu Bayibolu.

LUTIRIZGANI KUJA AKUGOMEZGEKA ASANI AKHRISTU ANYINU AKUGUŴISKANI

3. Kumbi ŵanthu aku Yehova akumana ndi suzgu wuli?

³ Suzgu lo liŵapu. Abali ndi azichi anyaki ŵe ndi mijalidu yinyaki yo yititiguŵiska. Anyaki angatichitiya chinthu chinyaki chakuguŵiska pamwenga kuchita nasi vinthu mwambula lisungu. Abali wo alongozga anganangisa vinthu vinyaki. Venivi vingachitiska kuti anyaki akayikiyengi kuti lenili ndi gulu laku Chiuta nadi. Mumalu mwakulutirizga kuteŵete Chiuta “mwakukoliyana” limoza ndi abali ndi azichi ŵawu, yiwu angaleka kucheza ndi ŵanthu wo aŵaguŵiska  pamwenga angaleka kuwungana. (Zefa. 3:9) Kumbi ndi zeru kuchita viyo? Tiyeni tiwoni vo tingasambira kwa munthu munyaki yo wazumbulika mu Bayibolu yo wangukumana ndi suzgu lenili.

4. Kumbi wakutumika Paulo wangukumana ndi masuzgu wuli?

⁴ Chakuwoniyapu cha mu Bayibolu. Wakutumika Paulo waziŵanga kuti abali ndi azichi ŵaki ŵenga ambula kufikapu. Mwakuyeruzgiyapu, wati wayamba ŵaka kuwungana nawu, anyaki mu mpingu ku Yerusalemu angugomezga cha kuti iyu wenga nadi wakusambira waku Yesu. (Machi. 9:26) Pavuli paki, ŵanthu anyaki akambanga vinthu viheni vakukwaskana ndi iyu kuti anangi mbiri yaki. (2 Akori. 10:10) Paulo wanguwona mubali munyaki waudindu yo wangusankha umampha cha vinthu vo vatingi viguŵiskengi ŵanthu anyaki. (Aga. 2:​11, 12) Ndipu Mariko yo wenga mubwezi waki chayiyu wangumuguŵiska ukongwa. (Machi. 15:​37, 38) Chifukwa cha venivi, Paulo watingi walekengi kukoliyana nawu ŵanthu wo angumuguŵiska. Kweni iyu wangulutirizga kuŵawona mwakwenere abali ndi azichi ŵaki ndipuso wangulutirizga kuteŵete Yehova mwakugomezgeka. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Paulo kuti walutirizgi kuja wakugomezgeka?

5. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Paulo kuti walutirizgi kukoliyana ndi abali ndi azichi ŵaki? (Akolose 3:​13, 14) (Wonani so chithuzi.)

⁵ Paulo waŵayanjanga abali ndi azichi ŵaki. Kwanja ŵanthu anyaki kungumuwovya kuti waŵanaŵaniyengi ukongwa mijalidu yawu yamampha, mumalu mwakuŵanaŵaniya ukongwa vo anangisanga. Chanju chingumuwovya so Paulo kuti wachitengi vo wangulemba pa Akolose 3:​13, 14. (Ŵerengani.) Wonani mo iyu wanguchitiya vinthu ndi Mariko. Chinanga kuti Mariko wangumujowo Paulo pa ulendu wakwamba wa umishonale, kweni Paulo wangulutirizga cha kuguŵa. Iyu wachilembe kalata mpingu wa ku Kolose wanguthamika Mariko ndipu wangukamba kuti wenga wantchitu munyaki wakuzirwa yo ‘wamuchiskanga ukongwa.’ (Ako. 4:​10, 11) Pa nyengu yo wenga mujeri ku Roma, Paulo wangupempha kuti Mariko waluti kwaku iyu kuti wakamuwovyi. (2 Timo. 4:11) Yapa viwoneke limu kuti Paulo waŵagowokiyanga abali ŵaki ndipuso walutirizganga kuŵayanja. Kumbi tingasambiranji kwaku iyu?

6-7. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kwanja abali ndi azichi ŵidu chinanga kuti anangisa vinthu vinyaki? (1 Yohane 4:7)

⁶ Vo tisambirapu. Yehova wakhumba kuti tilutirizgengi kuŵalongo chanju abali ndi azichi ŵidu. (Ŵerengani 1 Yohane 4:7.) Asani Mkhristu munyidu watiguŵiska, tikumbukengi kuti iyu watesesa kulondo fundu za mu Bayibolu ndipu wanguchita ŵaka vinthu mwambula kuŵanaŵana umampha. (Nthanthi 12:18) Chiuta watanja ateŵeti ŵaki akugomezgeka chinanga kuti  anangisa vinthu vinyaki. Iyu walutirizga mbwenu kuja nasi pa ubwezi asani tanangisa kweniso watitisungiya vifukwa cha. (Salimo 103:9) Mwaviyo, nasi tingachita umampha kuyezga Awusefwi wo atitigowoke!—Aefe. 4:32–5:1.

⁷ Tikumbukengi so kuti po umaliru we pafupi ukongwa, tikhumbika kukoliyana ukongwa ndi abali ndi azichi ŵidu. Tingayamba kutombozgeka ukongwa. Ndipu nyengu zinyaki tingamangika chifukwa cha vo tigomezga. Asani venivi vachitika, pa nyengu yeniyi tingakhumbika ukongwa chovyu cha abali ndi azichi. (Nthanthi 17:17) Tiyeni tiwoni vo vinguchitikiya mura munyaki ku Spain zina laki Josep. a Iyu limoza ndi abali anyaki angumangika chifukwa chakukana kuchitaku usilikali. Iyu wangukamba kuti: “Mujeri, tosi tajanga pamoza. Mwaviyo nyengu zinyaki taguŵiskananga. Takhumbikanga kuzizipizgiyana kweniso kugowokiyana ndi mtima wosi. Venivi vingutiwovya kuti tikoliyanengi kweniso tivikiliyanengi. Tenga limoza ndi akayidi anyaki wo asopanga Yehova cha. Zuŵa linyaki ndingufyoka janja ndipu angulimanga ndi bandeji. Mwaviyo ndaligwiriskiyanga ntchitu cha ndipu ndatondekanga kuchita ndija vinthu. Kweni mubali munyaki wandichapiyanga vakuvwala kweniso wandiphweriyanga mu nthowa zinyaki. Yapa ndinguwona kuti nditanjika nadi.” Mwaviyo, te ndi vifukwa vakuvwika vakumalisiya nkhani yeyosi yo tapambana maŵanaŵanu ndi anyidu pasonu panu!

LUTIRIZGANI KUJA AKUGOMEZGEKA ASANI MUNTHU YO MUKUTORANA NAYU WATIKUGUŴISKANI

8. Kumbi ŵanthu akutorana akumana ndi suzgu wuli?

⁸ Suzgu lo liŵapu. Mabanja ngosi ngakumana ndi masuzgu. Bayibolu likamba mwambula kubisa kuti ŵanthu akutorana “azamuja ndi suzgu muliŵavu lawu.” (1 Akori. 7:28) Chifukwa wuli? Chifukwa munthulumi ndi munthukazi wosi mbambula kufikapu, ndipu ŵe ndi mijalidu yakupambana, atanja vinthu vakupambana kweniso atinkha vinthu vakupambana. Yiwu angaŵa kuti akutuliya mu midawuku yakupambana pamwenga akulereka mwakupambana. Ndipu asani pajumpha nyengu, yiwu angayamba kulongo mijalidu yo yawonekanga cha ŵechendatorani. Venivi vingayambisa masuzgu mubanja. Mumalu mwakuyesesa kuti amalani ndi suzgu yo, yiwu angayamba kumba mulandu munthu yo akutorana nayu kuti ndiyu wachitiska chinanga kuti nawu anangisa vinthu vinyaki. Ndipu angafika pakuŵanaŵana kuti apatukani ŵaka pamwenga amalisi nthengwa. Kumbi kupatukana pamwenga kumalisa nthengwa ndiku nadi kungamalisa masuzgu ngawu? b Tiyeni tiwoni vo tingasambira ku munthu munyaki yo wazumbulika mu Bayibolu yo wangulutirizga kuja wakugomezgeka chinanga kuti wakumananga ndi masuzgu ngakulu mu nthengwa yaki.

9. Kumbi Abigelu wangukumana ndi suzgu wuli?

⁹ Chakuwoniyapu cha mu Bayibolu. Abigelu wangutorana ndi Nabala, yo Bayibolu likamba kuti wenga mukali kweniso wa nkharu yabwekabweka. (1 Samu. 25:3) Venga vakusuzga ukongwa kuti Abigelu wajengi ndi munthu waviyo. Kumbi Abigelu wenga ndi mwaŵi wakuti wangamalisa nthengwa yaki? Hinya. Iyu wenga ndi mwaŵi wakuchita venivi pa nyengu yo Davidi yo walindizanga kuzija fumu ya Ayisirayeli, wakhumbanga kubaya Nabala chifukwa chakuti wangunyoza iyu ndi anthulumi ŵaki. (1 Samu. 25:​9-13) Abigelu watingi wathaŵengi vo vatingi vichitiskengi kuti Davidi wakamubayi Nabala. Kweni iyu wanguchita viyo cha. Mumalu mwaki wanguchitapu kanthu ndipu wangukambiskana ndi Davidi kuti wangachimubayanga cha Nabala. (1 Samu. 25:​23-27) Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya?

10. Kumbi ntchinthu wuli cho chitenere kuti chinguwovya Abigelu kuti walutirizgi kuja ndi mulumu waki yo wenga wakusuzga kuja nayu?

 ¹⁰ Abigelu wayanjanga Yehova ndipu watumbikanga nthengwa nge mo Yehova wachitiya. Tikayika cha kuti iyu waziŵanga vo Chiuta wangukambiya Adamu ndi Heva pa nyengu yo wakwatisanga nthengwa yakwamba. (Gene. 2:24) Abigelu waziŵanga kuti Yehova wawona kuti nthengwa njakupaturika. Iyu wakhumbanga kukondwesa Chiuta ndipu venivi ndivu vitenere kuti vingumuwovya kuti wachiti vo wangafiska kuti wataski ŵanthu a mu nyumba yaki kusazgapu mulumu waki. Iyu wanguchitapu kanthu mwaliŵi kuti Davidi waleki kubaya Nabala. Iyu wangupepesa so chinanga kuti wangunanga chechosi cha. Tikayika cha kuti Yehova wamuyanjanga ukongwa munthukazi wachiganga mwenuyu kweniso wambula kujiyanja. Kumbi anthukazi akuyirwa kweniso anthulumi akuto angasambiranji kwaku Abigelu?

11. (a) Kumbi Yehova wakhumba kuti ŵanthu akutorana achitengenji? (Aefeso 5:33) (b) Kumbi mwasambiranji pa vo Carmen wanguchita kuti walutirizgi kuja ndi mulumu waki chinanga kuti wakumananga ndi masuzgu? (Wonani so chithuzi.)

¹¹ Vo tisambirapu. Yehova wakhumba kuti ŵanthu akutorana alutirizgi kuja limoza chinanga kuti munyaki wangaŵa wakusuzga kuja nayu. Chiuta wakondwa ukongwa kuwona kuti ŵanthu akutorana atesesa kumalisa masuzgu ngo akumana nangu kweniso kulongo kuti atanjana ndipuso atumbikana. (Ŵerengani Aefeso 5:33.) Tiyeni tiwoni vo vinguchitikiya Carmen. Pati pajumpha vyaka pafufupi 6 kutuliya po wanguyirwiya, Carmen wangwamba kusambira Bayibolu ndi Akaboni aku Yehova ndipu pavuli paki wangubatizika. Iyu wangukamba kuti: “Mulumu wangu wangukondwa cha ndi vo ndingusankha. Iyu wangwamba kuchitiya sanji Yehova. Iyu wandinyozanga kweniso wandiwofyezanga kuti wandilekengi.” Chinanga kuti venga viyo, Carmen wangulutirizga kukunthiyapu ndipu wangumalisa cha nthengwa yaki. Kwa vyaka 50, iyu wanguyesesa kuti wayanjengi kweniso kutumbika mulumu waki. Iyu wangukamba so kuti: “Mu kuluta kwa nyengu ndingwamba kuvwisa umampha mo mulumu wangu wavwiyanga kweniso ndakambiskananga nayu mwalisungu. Kuziŵa kuti Yehova wawona kuti nthengwa njakupaturika, kungundiwovya kuchita chechosi kuti ndiyivikiliyi. Ndinguŵanaŵanapu cha kuti ndimalisi nthengwa yangu chifukwa nditanja Yehova.” c Asani mu nthengwa yinu mwayamba masuzgu, mungakayikanga cha kuti Yehova wakuwovyeningi kuti mulutirizgi kuja akugomezgeka.

LUTIRIZGANI KUJA AKUGOMEZGEKA ASANI MWANANGISA VINTHU VINYAKI

12. Kumbi tingakumana ndi suzgu wuli asani tachita ubudi ukulu?

¹² Suzgu lo liŵapu. Tingaguŵa ukongwa asani tachita ubudi ukulu. Bayibolu likamba kuti  vinthu vo tinangisa vingachitiska kuti mtima widu ‘usweki kweniso kutekenyeka.’ (Salimo 51:17) Mubali munyaki zina laki Robert wangufwiyapu kwa vyaka vinandi kuti waje mteŵeti wakovya. Kweni iyu wanguchita ubudi ukulu ndipu wanguziŵa kuti waguŵiska Yehova. Iyu wangukamba kuti: “Njuŵi yangu yandisuzganga ukongwa ndipu ndengavi chimangu. Pavuli paki ndinguguŵa ukongwa. Ndinguliya ndipu ndingupemphera kwaku Yehova. Ndikumbuka kuti ndaŵanaŵananga kuti Chiuta wazamuvwisiya so cha mapempheru ngangu chifukwa chakuti ndingumuguŵiska.” Asani tachita ubudi ukulu tingaguŵa ukongwa chifukwa mtima widu wo watekenyeka ungachitiska kuti tigomezgengi kuti Yehova watijowo. (Salimo 38:4) Asani namwi mukuŵanaŵanapu viyo, wonani chakuwoniyapu cha munthu munyaki wakugomezgeka yo wazumbulika mu Bayibolu yo wangulutirizga kuteŵete Yehova chinanga kuti wanguchita ubudi ukulu.

13. Kumbi wakutumika Peturo wanguchita ubudi ukulu nuwu, nanga ndi vinthu vinyaki nivi so vo wangunangisa wechendachiti ubudi wenuwu?

¹³ Chakuwoniyapu cha mu Bayibolu. Usiku wa zuŵa lo Yesu wangubayikiya, wakutumika Peturo wangunangisa vinthu vinandi vo vinguchitiska kuti wachiti ubudi ukulu. Chakwamba, Peturo wangulongo kuti wajithembanga ukongwa ndipu wangumalika kuti iyu walutirizgengi kuja wakugomezgeka chinanga akutumika anyaki angamujowo Yesu. (Mariko 14:​27-29) Pa nyengu yo ŵenga mumunda wa Gesemani, mwakuwerezawereza Peturo wangutondeka kuja masu. (Mariko 14:​32, 37-41) Pavuli paki, Peturo wangumujowo Yesu chigulu cha ŵanthu chati chaza kuzimuko. (Mariko 14:50) Ndipu pakumaliya, katatu kosi Peturo wangukana kuti watimuziŵa cha Yesu ndipu wanguchita kulapizga. (Mariko 14:​66-71) Kumbi Peturo wanguchita wuli wati waziŵa kuti wachita ubudi ukulu? Iyu wangupwetekeka mumtima kweniso wangwamba kuliya panyaki chifukwa chakuti wajimbanga mulandu ukongwa ndi vo wanguchita. (Mariko 14:72) Vitenere kuti vingumuŵaŵa ukongwa Peturo kuwona kuti mubwezi waki Yesu wabayika pati pajumpha ŵaka maora ngamanavi. Iyu watenere kuti wajiwonanga kuti ngwambula kukhumbika!

14. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Peturo kuti walutirizgi kuteŵete Yehova? (Wonani chithuzi.)

¹⁴ Penga vifukwa vinandi vo vinguwovya Peturo kuti walutirizgi kuteŵete Yehova. Iyu wangujipatuwa cha kweni wanguluta kwa akutumika anyaki ndipu tikayika cha kuti yiwu angumupembuzga. (Luka 24:33) Kusazgapu yapa, Yesu wati wayuskika wanguwoneke kwaku Peturo ndipu panyaki wakhumbanga kumuchiska. (Luka 24:34; 1 Akori. 15:5) Pavuli paki, mumalu mwakumuchenya Peturo chifukwa cha vo wangunangisa, Yesu wangukambiya Peturo kuti wazamulonde maudindu ngakulungakulu. (Yoha. 21:​15-17) Peturo wanguziŵa kuti wanguchita ubudi ukulu kweni  wanguleka cha kuchita cho ntchamampha. Chifukwa wuli? Chifukwa wanguziŵa kuti Yesu Ambuyaki amuyanjanga mbwenu. Kweniso akutumika anyaki angulutirizga kumuwovya Peturo. Kumbi tingasambiranji kwaku Peturo?

15. Kumbi Yehova wakhumba kuti tigomezgengenji? (Salimo 86:5; Aroma 8:​38, 39) (Wonani so chithuzi.)

¹⁵ Vo tisambirapu. Yehova wakhumba kuti tingakayikanga cha kuti iyu watitiyanja kweniso kuti ngwakunozgeka kutigowoke. (Ŵerengani Salimo 86:5; Aroma 8:​38, 39.) Asani tachita ubudi titijimba mulandu. Kuchita viyo nkhunanga cha. Kweni titenere cha kuŵanaŵana kuti Yehova wangatiyanja so cha pamwenga kutigowoke. Mumalu mwaki, titenere kupempha chovyu mwaliŵi. Robert yo tamuzumbuwa kukwamba, wangukamba kuti: “Ndinguchita ubudi chifukwa ndajithembanga kuti ndikani mayeseru.” Iyu wanguziŵa kuti wakhumbika kuchikambiskana ndi ŵara. Ndipu wangukamba kuti: “Ndati ndakambiya ŵaka ŵara, yiwu angundiwovya kuziŵa kuti Yehova wechekundiyanja. Ŵara nawu angulongo kuti atindiyanja. Yiwu angundiwovya kuti ndigomezgengi kuti Yehova wandijowo cha.” Nasi tingasimikiza kuti Yehova watitiyanja ukongwa kweniso watitigowoke asani talapa maubudi, tipenja chovyu chakwenere kweniso asani titesesa kuleka kuwerezapu vo tingunangisa. (1 Yoha. 1:​8, 9) Venivi vingatiwovya kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova asani taguŵa pamwenga tachita ubudi.

16. Ntchifukwa wuli mukhumbisiska kulutirizga kuteŵete Yehova?

¹⁶ Yehova wawonga ukongwa vo titesesa kuchita kuti timuteŵetiyengi mu mazuŵa nganu ngakusuzga. Yehova wangatiwovya kuti tilutirizgi kumuteŵete chinanga kuti tingakumana ndi vinthu vakuguŵiska. Tingalutirizga kuŵayanja abali ndi azichi ŵidu kweniso kuŵagowoke chinanga kuti angatiguŵiska. Tingalongo kuti titimuyanja ukongwa Chiuta kweniso kuti tiwona kuti nthengwa njakupaturika, mwakuchita vosi vo tingafiska kuti timalisi masuzgu ngo ngayamba mu nthengwa yidu. Ndipu asani tachita ubudi tingapempha Yehova kuti watiwovyi, tigomezgengi kuti watitiyanja kweniso kuti watitigowoke ndi kulutirizga kumuteŵete. Tingasimikiza kuti Yehova watitumbikengi, ukongwa asani ‘tivuka cha kuchita vamampha.’—Aga. 6:9.