Julani

Lutani pa vo ve mukati

NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 19

Palivi Chinthu cho Chingaguŵiska Ŵanthu wo Atanja Chiuta

Palivi Chinthu cho Chingaguŵiska Ŵanthu wo Atanja Chiuta

“Chimangu chikulu ntcha ŵanthu wo atanja dangu linu; ndipu palivi cho chingaŵaguŵiska.”—SALIMO 119:165.

SUMU 122 Jani Akukho, Ambula Kunderezeka!

VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *

1-2. Kumbi munthu munyaki wangukambanji, nanga tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

MAZUŴA nganu, ŵanthu mamiliyoni nganandi akamba kuti agomezga Yesu. Kweni yiwu avwiya cha vo iyu wasambizanga. (2 Timo. 4:3, 4) Ndichu chifukwa chaki munthu munyaki wangulemba kuti: “Asani mazuŵa nganu pangaŵa munthu munyaki wakuyanana ndi ‘Yesu,’ yo wangakamba vinthu nge mo Yesu wakambiyanga . . .  kumbi tingamukana so munthu mwenuyu nge mo ŵanthu angukaniya Yesu vyaka 2,000 vo vajumpha? . . . Vo ŵanthu anandi achita kweniso nkharu yawu vilongo kuti kwamuka kwawu nkhwakuti: ‘Hinya, tingamukana.’”

2 Pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi, ŵanthu anandi amuvwanga wachisambiza kweniso amuwonanga wachichita vakuziziswa, kweni yiwu angukana kumugomezga. Chifukwa wuli? Mu nkhani ya sabata yamala, tingukambiskana vifukwa vinayi vo vinguchitiska kuti ŵanthu aguŵi ndi vo Yesu wakambanga ndi kuchita. Sonu tiyeni tiwoni so vifukwa vinyaki vinayi. Po tikambiskana venivi, tiwonengi so chifukwa cho ŵanthu mazuŵa nganu akaniya akusambira aku Yesu kweniso vo tingachita kuti tileki kuguŵa.

(1) YESU WENGAVI SANKHU

Ŵanthu anandi anguguŵa chifukwa cha ŵanthu wo Yesu wachezanga nawu. Ntchifukwa wuli vinthu venivi viguŵiska so ŵanthu anyaki mazuŵa nganu? (Wonani ndimi 3) *

3. Kumbi Yesu wanguchitanji vo vinguchitiska kuti ŵanthu anandi aguŵi?

3 Pa nyengu yo wenga pacharu chapasi, Yesu wachezanga ndi ŵanthu a mitundu yosi. Iyu waryanga chakurya ndi ŵanthu akukhupuka kweniso amaudindu. Kweni wasaniyanga so nyengu yinandi yakucheze ndi ŵanthu akavu kweniso wo akandirizgikanga. Kusazgiyapu yapa, Yesu wachitiyanga so lisungu ŵanthu wo anandi aŵawonanga kuti ‘mbakubuda.’ Ŵanthu anyaki akujikuzga, anguguŵa ndi vo Yesu wachitanga. Yiwu angufumba akusambira ŵaki kuti: “Ntchifukwa wuli muturya kweniso mutumwa ndi ŵanthu akusonkhesa msonkhu ndipuso akubuda?” Yesu wangumuka ŵanthu ŵenaŵa kuti: “Ŵanthu ambula kutama akhumba dokotala cha, kweni wo atama ndiwu. Ini ndikuza kuzidana arunji cha, kweni akubuda kuti alapi.”—Luka 5:29-32.

4. Mwakukoliyana ndi vo mchimi Yesaya wangukamba, kumbi Ayuda akhumbikanga kuziŵanji vakukwaskana ndi Mesiya?

4 Kumbi Malemba ngakambanji? Kwa vyaka vinandi Mesiya wechendazi, mchimi Yesaya wangukonkhoska kuti charu chazakumukana Mesiya. Uchimi wo iyu wangulemba ungukambiya limu kuti: “Iyu wanguyuyulika kweniso ŵanthu amugeganga [amukhwechanga] . . . Venga nge kuti chisku chaki chabisika kwaku isi. Iyu wanguyuyulika ndipu tingumuwona kuti ngwambula ntchitu.” (Yesa. 53:3) Uchimi uwu ungukambiya limu kuti “ŵanthu” azakumukana Mesiya. Mwaviyo, Ayuda a mu nyengu yaki, akhumbikanga kuziŵa kuti ŵanthu azakumukana Yesu.

5. Kumbi ŵanthu anandi mazuŵa nganu atiŵawona wuli akusambira aku Yesu?

5 Kumbi ŵanthu achita so venivi mazuŵa nganu? Hinya. Alongozgi anandi a visopa, akondwa asani ŵanthu wo mbakutchuka kweniso wo charu chitiŵawona kuti mbazeru atuza muvisopa vawu. Alongozgi ŵenaŵa achita venivi chinanga kuti mijalidu kweniso nkharu ya ŵanthu wo asere muvisopa vawu, kanandi yikoliyana cha ndi marangu ngaku Chiuta. Kweni alongozgi ŵenaŵa atiŵayanja cha ateŵeti aku Yehova wo mbaphamphu kweniso ŵe ndi mijalidu yamampha chifukwa ŵanthu a mucharu ichi atiŵawona kuti mbakutchuka cha. Nge mo Paulo wangukambiya, Chiuta wakusankha ŵanthu wo ‘mbakumaliyapu.’ (1 Akori. 1:26-29) Chinanga kuti ve viyo, Yehova wawona kuti ateŵeti ŵaki wosi akugomezgeka mbakuzirwa.

6. Nge mo pakambiya pa Mateyu 11:25, 26, kumbi tingamuyezga wuli Yesu?

6 Kumbi tingachita wuli kuti tileki kuguŵa? (Ŵerengani Mateyu 11:25, 26.) Tingatimbanyizgikanga cha ndi mo charu ichi chitiŵawone ŵanthu aku Chiuta. Tiziŵengi kuti Yehova wagwiriskiya ntchitu ŵanthu ŵija wo mbakujiyuyuwa kuti achitengi khumbu laki. (Salimo 138:6) Kweniso tiŵanaŵaniyengi vinthu vo Yehova wafiska kuchita chifukwa chakugwiriskiya ntchitu ŵanthu wo charu chitiŵawona kuti mbambula zeru pamwenga kuti mbambula kusambira ukongwa.

(2) YESU WANGUSUSKA VISAMBIZU VABOZA

7. Ntchifukwa wuli Yesu wangukamba kuti Afarisi ŵenga akunyenga, nanga yiwu anguchita wuli?

7 Yesu wangususka mwachiganga alongozgi avisopa a mu nyengu yaki chifukwa aŵasambizanga cha ŵanthu kuti asopengi Yehova mu nthowa yo wazomereza. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wanguvumbuwa kuti Afarisi ŵenga achinyengu, chifukwa aŵanaŵaniyanga ukongwa nkhani ya mo angasambiya mumanja kuluska mo angaphwere apapi ŵawu. (Mate. 15:1-11) Akusambira aku Yesu atenere kuti anguzizwa ndi vo iyu wangukamba. Mwaviyo, yiwu angumufumba kuti: “Kumbi mwaziŵa kuti Afarisi aguŵa ŵati avwa vo mwakamba?” Yesu wanguŵamuka kuti: “Chimiti chechosi cho chikuleka kupandika ndi Ada akuchanya, chichesulikengi. Alekeni ŵaka, mbalongozgi achibulumutiya. Asani wachibulumutiya walongozga wachibulumutiya munyaki, wosi ŵaŵi abirengi muzenji.” (Mate. 15:12-14) Chinanga kuti alongozgi avisopa angukwiya chifukwa cha vo Yesu wangukamba, iyu wangulekapu cha kukamba uneneska.

8. Kumbi Yesu wangulongo wuli kuti ndi visambizu vosi cha vo visopa vigomezga vo vitimukondwesa Chiuta?

8 Yesu wanguvumbuwa so visambizu vaboza va visopa. Iyu wangukambapu cha kuti Chiuta wazomereza visambizu vosi vo visopa vigomezga. Mumalu mwaki, iyu wangukamba kuti ŵanthu anandi azamukwenda pa msewu ukulu wo ulongozge ku pharanyiku, penipo ŵanthu amanavi azamukwenda pa msewu umana wo ulongozge ku umoyu. (Mate. 7:13, 14) Iyu wangulongore limu kuti ŵanthu anyaki azamukamba kuti ateŵete Chiuta, kweni uneneska ngwakuti atimuteŵete cha. Mwaviyo, Yesu wangutcheŵeska kuti: “Tcheŵani ndi achimi aboza, wo awoneka nge mbereri pakuza kwaku yimwi, penipo mukati mwawu ndi mphumphi zakusaluka. Ŵanthu ŵenaŵa, muŵaziŵengi ndi vipasu vawu.”—Mate. 7:15-20.

Ŵanthu anandi anguguŵa chifukwa cha kususka visambizu vaboza vo agomezganga kweniso midawuku yawu. Ntchifukwa wuli vinthu venivi viguŵiska so ŵanthu anyaki mazuŵa nganu? (Wonani ndimi 9) *

9. Kumbi ndi visambizu vinyaki nivi vaboza va visopa vo Yesu wanguvumbuwa?

9 Kumbi Malemba ngakambanji? Uchimi wa mu Bayibolu ungukambiya limu kuti phamphu la panyumba yaku Yehova lazakumurya Mesiya. (Salimo 69:9; Yoha. 2:14-17) Phamphu lenili ndilu linguchitiska kuti Yesu wavumbuwi visambizu vaboza kweniso midawuku ya visopa. Mwakuyeruzgiyapu, Afarisi agomezganga kuti mzimu ulutirizga kuja ndi umoyu asani munthu wafwa; kweni Yesu wangukamba kuti akufwa agona tulu. (Yoha. 11:11) Asaduki akananga kuti kulivi chiyuka; kweni Yesu wanguyuska mubwezi waki Lazaro. (Yoha. 11:43, 44; Machi. 23:8) Afarisi agomezganga kuti pe nthazi yinyaki yo yichitiska vinthu vinyaki. Yiwu asambizanga kuti Chiuta wakulembe limu chechosi cho chichitikiya ŵanthu ndipu palivi cho yiwu angajisankhiya ŵija. Kweni Yesu wangusambiza kuti munthu we ndi wanangwa wakusankha. Iyu wangasankha kuteŵete Chiuta pamwenga cha.—Mate. 11:28.

10. Ntchifukwa wuli ŵanthu anandi aguŵa ndi vo tisambiza?

10 Kumbi ŵanthu achita so venivi mazuŵa nganu? Hinya. Ŵanthu anandi aguŵa chifukwa chakuti fundu za mu Bayibolu zo tisambiza, zivumbuwa visambizu vaboza va visopa. Alongozgi a visopa, asambiza ŵanthu ŵawu kuti Chiuta walanga ŵanthu aheni ku motu wa helu. Yiwu agwiriskiya ntchitu chisambizu chaboza chenichi kuti ŵanthu achitengi mantha ndi chilatu chakuti aŵavwiyengi. Kweni isi ateŵeti aku Yehova pakuti tisopa Chiuta wachanju, titovya ŵanthu kuziŵa kuti chisambizu chenichi ntchaboza. Alongozgi a visopa asambiza so kuti mzimu ulutirizga kuja ndi umoyu asani munthu wafwa. Isi tivumbuwa kuti chisambizu chenichi ntcha mu Bayibolu cha chifukwa chikaŵengi kuti ntchauneneska, ndikuti kwatingi kuziŵengevi chiyuka. Ndipuso chinanga kuti visopa vinandi visambiza kuti nthazi yambula kuwoneka pamwenga kuti Chiuta wakusankhiya limu chechosi cho tichita, isi tisambiza kuti munthu we ndi wanangwa wakusankha ndipu wangasankha kuteŵete Chiuta. Kumbi alongozgi a visopa achita wuli? Kanandi yiwu akwiya ukongwa!

11. Mwakukoliyana ndi mazu ngo Yesu wangukamba pa Yohane 8:45-47, kumbi Chiuta wakhumba kuti ŵanthu ŵaki achitengenji?

11 Kumbi tingachita wuli kuti tileki kuguŵa? Asani titanja uneneska, tivwiyengi kweniso tigomezgengi vo Chiuta wakamba. (Ŵerengani Yohane 8:45-47.) Mwakupambana ndi Satana Dyaboli, isi tiwulekengepu cha uneneska. Kweniso tichitengeku cha chechosi cho chileka kukoliyana ndi vo tigomezga. (Yoha. 8:44) Chiuta wakhumba kuti ŵanthu ŵaki atinkhengi “chinthu chiheni” ndi kukolesa “chinthu chamampha” nge mo Yesu wanguchitiya.—Aro. 12:9; Ahe. 1:9.

(3) YESU WANGUTOMBOZGEKA

Ŵanthu anandi anguguŵa chifukwa cha kufwiya pachimiti. Ntchifukwa wuli vinthu venivi viguŵiska so ŵanthu anyaki mazuŵa nganu? (Wonani ndimi 12) *

12. Ntchifukwa wuli Ayuda anandi anguguŵa ndi mo Yesu wangubayikiya?

12 Ntchifukwa chinyaki nichi cho Ayuda angumukaniya Yesu? Paulo wangukamba kuti: “Isi tipharazga Khristu yo wakubayikiya pachimiti, ndipu venivi vakuguŵiska kwa Ayuda.” (1 Akori. 1:23) Ntchifukwa wuli Ayuda anandi angutimbanyizgika ndi mo Yesu wangubayikiya? Kwaku yiwu, chifukwa chakuti Yesu wangubayikiya pachimiti, amuwonanga nge Mesiya cha, kweni nge chigeŵenga kweniso munthu wakubuda.—Doto. 21:22, 23.

13. Kumbi ŵanthu wo anguguŵa chifukwa chaku Yesu angutondeka kuziŵanji?

13 Anyaki mwa Ayuda wo anguguŵa chifukwa chaku Yesu, angutondeka kuziŵa kuti iyu wangunanga chechosi cha, angumumba mulandu waboza kweniso angumuchitiya vinthu mwambula urunji. Ŵanthu wo ayeruzganga mulandu waku Yesu ŵengavi navu ntchitu vakuti achiti vinthu mwaurunji. Ŵanthu wo ayeruzganga mukhoti likulu la Ayuda angumuyeruzga liŵiliŵi Yesu kweniso angulondo marangu cha. (Luka 22:54; Yoha. 18:24) Mumalu mwakuvwisiya vigaŵa vosi viŵi va mulandu kweniso maukaboni, ŵanthu wo ayeruzganga “apenjanga ukaboni waboza wakuti abayiyi Yesu.” Sonu ŵati atondeka kumusaniriya maukaboni ngaboza, wasembi mura wanguyesa Yesu kuti wakambi chinthu chinyaki chiheni kuti wamusaniyi ndi mulandu. Venivi vakoliyananga cha ndi marangu ngakuyeruzgiya milandu. (Mate. 26:59; Mariko 14:55-64) Ndipu Yesu wati wayuskika kwa akufwa, ŵanthu wo anguyeruzga mulandu waki mwambula urunji “angupereka ndalama zasiliva zinandi kwa asilikali” a Aroma wo achitanga ulonda pa muwunda waki, kuti awandisengi nkhani yaboza yakuti akusambira ŵaki anguza kuzimuba.—Mate. 28:11-15.

14. Kumbi Malemba ngangukambiya limu vinthu wuli vakukwaskana ndi mo Mesiya wazamubayikiya?

14 Kumbi Malemba ngakambanji? Chinanga kuti Ayuda anandi a mu nyengu yaku Yesu alindizganga cha kuti Mesiya wazamukufwa, kweni wonani vo uchimi ungukambiya limu mu Malemba: “Wangupunguwa umoyu waki mpaka kufwa ndipu angumuwona nge kuti njumoza wa ŵanthu amphulupulu; iyu wangupinga ubudi wa ŵanthu anandi, ndipu wanguŵeyere mumalu mwa ŵanthu amphulupulu.” (Yesa. 53:12) Mwaviyo, Ayuda ŵengavi chifukwa chakuguŵiya Yesu wati wabayika nge munthu wakubuda.

15. Kumbi ndi nkhani wuli zakukwaskana ndi Akaboni aku Yehova zo zachitiska kuti ŵanthu anyaki aguŵi?

15 Kumbi ŵanthu achita so venivi mazuŵa nganu? Hinya! Yesu angumumba mulandu waboza ndipuso kumuyeruzga mwambula urunji ndipu mazuŵa nganu ŵanthu atiŵachitiya so venivi Akaboni aku Yehova. Tiyeni tiwoni vakuyeruzgiyapu ivi. Ku United States, pakati pa vyaka va mu ma 1930 ndi mu ma 1940, ku makhoti nganandi kwenga milandu yakuvikiliya wanangwa widu wakusopa Chiuta. Ŵanthu anyaki wo ayeruzganga milandu, awonekiyanga limu kuti atichitiyanga sankhu. Mu tawuni ya Quebec ku Canada, Tchalitchi la Katolika lingukoliyana ndi boma kuti alekesi ntchitu yidu. Apharazgi anandi anguŵikika mujeri chifukwa chakuti apharazgiyanga anyawu vakukwaskana ndi Ufumu waku Chiuta. Ku Germany, boma la chipani cha Nazi lingubaya abali achinyamata anandi akugomezgeka. Ndipu vyaka vapambula kuswera, abali ŵidu anandi ku Russia ambika milandu kweniso kuŵikika mujeri chifukwa chakukambiskana Bayibolu, ko ŵaraŵara a boma akamba kuti “nkhuchita vinthu vakofya.” Ndipu chinanga ndi Bayibolu la Charu Chifya la Malemba Ngakupaturika la mu Chirashiya, akulikaniza ndipu akamba kuti “mwe fundu zakofya” chifukwa chakuti mwe zina lakuti Yehova.

16. Nge mo pakambiya pa 1 Yohane 4:1, ntchifukwa wuli tikhumbika cha kulandizgika ndi nkhani zaboza zakukwaskana ndi ŵanthu aku Yehova?

16 Kumbi tingachita wuli kuti tileki kuguŵa? Tifufuzengi uneneska wa nkhani yosi. Pa Upharazgi wa Paphiri, Yesu wangutcheŵeska ŵanthu wo amuvwisiyanga kuti ŵanthu anyaki azakuŵapusikiya “vinthu viheni vamtundu wewosi.” (Mate. 5:11) Satana ndiyu chisimi cha maboza ngenanga. Iyu wagwiriskiya ntchitu ŵanthu akususka kuti awandisengi maboza ngakofya ngakukwaskana ndi ŵanthu wo atanja uneneska. (Chivu. 12:9, 10) Tikhumbika cha kuguŵa ndi maboza ngo arwani ŵidu akamba. Ndipuso tingazomerezanga cha kuti maboza ngenanga ngatichitiski mantha pamwenga ngatichitiski kuti chivwanu chidu chidewezeki.—Ŵerengani 1 Yohane 4:1.

(4) YESU WANGUPEREKEKA KWENISO WANGUJOWOLEKA

Ŵanthu anandi anguguŵa chifukwa cha kuperekeka ndi Yudasi. Ntchifukwa wuli vinthu venivi viguŵiska so ŵanthu anyaki mazuŵa nganu? (Wonani ndimi 17-18) *

17. Kumbi vinthu vo vinguchitika Yesu wechendafwi, vinguchitiska wuli kuti ŵanthu anyaki aguŵi?

17 Yesu wechendafwi, yumoza mwa akutumika ŵaki 12 wangumupereka. Wakutumika munyaki wangumukana Yesu katatu ndipu akutumika anyaki wosi angumujowo ndi usiku iyu wechendafwi. (Mate. 26:14-16, 47, 56, 75) Yesu wanguzizwa cha ndi venivi. Mwakuti iyu wangukambiya limu kuti venivi vazamuchitika. (Yoha. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Venivi vati vachitika, ŵanthu anyaki atenere kuti anguguŵa ndipu panyaki angukamba kuti: ‘Asani umu ndimu akutumika aku Yesu achitiya, ini ndingakhumba cha kuja yumoza waku yiwu!’

18. Kumbi ndi mauchimi nanga ngo ngakufiskika Yesu wechendafwi kweniso wati wafwa?

18 Kumbi Malemba ngakambanji? Vyaka mahandiredi nganandi Yesu wechendazi pacharu chapasi, Yehova wanguvumbuwa mu Mazu ngaki kuti Mesiya wazamuperekeka chifukwa cha ndalama 30 zasiliva. (Zeka. 11:12, 13) Iyu wangulongore limu kuti munthu yo wazakumupereka, wazamukuŵa yumoza mwa mabwezi ngaki ngapamtima ngaku Yesu. (Salimo 41:9) Mchimi Zekariya nayu wangulemba so kuti: “Baya mliska ndipu mskambu umbininiki.” (Zeka. 13:7) Mumalu mwakumukana Yesu chifukwa cha vinthu venivi, ŵanthu a mtima wamampha atingi achiskikengi kuwona kuti mauchimi ngenanga ngafiskika paku Yesu.

19. Kumbi ŵanthu a mitima yamampha aziŵanji?

19 Kumbi ŵanthu achita so venivi mazuŵa nganu? Hinya. Mu nyengu yidu yinu, Akaboni anyaki akuziŵika umampha akuleka uneneska ndipu akwambisa timagulu tampatuku kweniso atesesa kupatuska ŵanthu anyaki. Yiwu awandisa nkhani ziheni, zakulandizga kweniso maboza ngakukwaskana ndi Akaboni aku Yehova kuziya mu manyuzipepala, pawayilesi, pa TV kweniso pa Intaneti. Kweni ŵanthu a mitima yamampha alandizgika cha. Mumalu mwaki, yiwu aziŵa kuti Bayibolu likukambiya limu kuti venivi vazamuchitika.—Mate. 24:24; 2 Petu. 2:18-22.

20. Kumbi tingachita wuli kuti tileki kuguŵa chifukwa cha ŵanthu wo aleka uneneska? (2 Timote 4:4, 5)

20 Kumbi tingachita wuli kuti tileki kuguŵa? Tikhumbika kulutirizga kuja ndi chivwanu chakukho mwakusambira Bayibolu nyengu zosi, kulutirizga kupemphera kweniso kutangwanika ndi ntchitu yo Yehova wakutipaska. (Ŵerengani 2 Timote 4:4, 5.) Asani te ndi chivwanu, tichitengi mantha cha asani tavwa nkhani ziheni zakukwaskana ndi Akaboni aku Yehova. (Yesa. 28:16) Kwanja Yehova, Mazu ngaki kweniso kwanja abali ŵidu, kutiwovyengi kuti tileki kuguŵa chifukwa cha ŵanthu wo aleka uneneska.

21. Chinanga kuti ŵanthu anandi mazuŵa nganu akana uthenga wo titiŵapharazgiya, kweni isi tingasimikizanji?

21 Yesu we pacharu chapasi, ŵanthu anandi anguguŵa ndipu angumukana. Kweni ŵanthu anyaki anandi angumulondo. Ŵanthu ŵenaŵa asazgapu munthu yumoza wa mu Mphara Yikulu ya Milandu ya Ayuda kweniso chinanga ndi “gulu likulu la asembi.” (Machi. 6:7; Mate. 27:57-60; Mariko 15:43) Mwakuyanana ŵaka, mazuŵa nganu ŵanthu mamiliyoni nganandi aguŵa cha. Ntchifukwa wuli? Chifukwa aziŵa kweniso atanja uneneska wo usanirika mu Malemba. Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti: “Chimangu chikulu ntcha ŵanthu wo atanja dangu linu; ndipu palivi cho chingaŵaguŵiska.”—Salimo 119:165.

SUMU 124 Tije Akugomezgeka Nyengu Zosi

^ ndimi 5 Mu nkhani ya sabata yamala, tingusambira vifukwa vinayi vo vinguchitiska kuti ŵanthu a mu nyengu yaku Yesu amukani kweniso vo vichitiska kuti akanengi akusambira ŵaki mazuŵa nganu. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi so vifukwa vinyaki vinayi. Tiwonengi so chifukwa cho ŵanthu a mtima wamampha wo atanja Yehova aleke kuzomereze kuti chechosi chiŵatondekesi kumuyanja.

^ ndimi 60 VITHUZI: Yesu waturya chakurya limoza ndi Mateyu kweniso ŵanthu akusonkhesa msonkhu.

^ ndimi 62 VITHUZI: Yesu wadikisa amalonda munyumba yakusopiyamu.

^ ndimi 64 VITHUZI: Yesu wanyamuwa chimiti chakutombozgekiyapu.

^ ndimi 66 VITHUZI: Yudasi wapereka Yesu mwakumufyofyontha.