1-2. Ntchifukwa wuli fundu zinyaki za mu Bayibolu zija zakukhumbika ukongwa asani vinthu vasintha pa umoyu widu?

 PA ZUŴA la zowala munthulumi ndi munthukazi wo atorana avwisiya mwakuphwere nkhani ya nthengwa yo yikambika. Fundu zo zikonkhoskeka mu nkhani iyi za chilendu cha kwaku yiwu. Kweni kwambiya pa zuŵa lenili, fundu zenizi zija zakukhumbika ukongwa. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti azigwiriskiyengi ntchitu nge ŵanthu akutorana.

² Venivi ndivu vichitika so asani banja la Chikhristu labala mwana. Kwa vyaka vinandi, yiwu aja achivwisiya nkhani zakukwaskana ndi kulera ŵana. Kweni sonu, fundu zo zikonkhoskeka mu nkhani izi, zija zakukhumbika ukongwa kwaku yiwu. Sonu yiwu ayambengi kulera mwana wawu. Wenuwu mbudindu ukulu ukongwa! Kukamba uneneska, asani vinthu vasintha pa umoyu widu, fundu zinyaki za mu Bayibolu zituŵa zakukhumbika ukongwa kwaku isi. Chenichi ntchifukwa chimoza cho ateŵeti aku Yehova aŵerenge Malemba “mazuŵa ngosi” nga umoyu wawu, nge mo Yehova wangukambiya mafumu nga Ayisirayeli kuti ngachitiyengi. Ndipu yiwu alunguruka so vo aŵerenga.​—Doto. 17:19.

3. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

³ Apapi, mwe ndi udindu ukulu ukongwa wakusambiza ŵana ŵinu vakukwaskana ndi Yehova. Kweni mukhumbika kuchita vinandi kuluska ŵaka kusambiza ŵana ŵinu fundu zaku Chiuta widu. Mutenere kusambiza ŵana ŵinu kuti amuyanjengi ukongwa. Kumbi mungachita wuli kuti musambizengi ŵana ŵinu kuti ayanjengi Yehova? Mu nkhani iyi, tikambiskanengi fundu  zinayi za mu Bayibolu zo zingakuwovyani yimwi nge apapi. (2 Timo. 3:16) Tiwonengi so mo apapi anyaki Achikhristu ayanduliya chifukwa chakugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa mu Bayibolu.

4. Kumbi ndi fundu yakwamba niyi yo yingawovya apapi kuti asambizengi ŵana ŵawu kuti ayanjengi Yehova? (Yakobe 1:5)

⁴ Fundu yakwamba: Mufufuzengi ulongozgi waku Yehova. Mupemphengi Yehova kuti wakupaskeni zeru zo zingakuwovyani kuti muwovyi ŵana ŵinu kuti amuyanjengi. (Ŵerengani Yakobe 1:5.) Iyu ndiyu ngwakwenere ukongwa kupereka ulongozgi. Pe vifukwa vinandi vo tikambiya viyo. Tiyeni tikambiskani vifukwa viŵi. Chakwamba, Yehova waja mpapi kwa nyengu yitali kuphara munthu weyosi. (Salimo 36:9) Ndipu chachiŵi, ulongozgi wazeru wo wapereka, nyengu zosi utovya.​—Yesa. 48:17.

5. (a) Kumbi gulu laku Yehova laperekanji vo vingawovya apapi? (b) Nge mo munguwonere vidiyo, kumbi mwasambiranji pa mo Mubali ndi Mzichi Amorim angulere ŵana ŵawu?

⁵ Kuziya mu Mazu ngaki kweniso gulu laki, Yehova wapereka fundu zinandi zakutuliya mu Bayibolu zo zingakuwovyani mo mungalere ŵana ŵinu kuti amuyanjengi. (Mate. 24:45) Mwakuyeruzgiyapu, mungasaniya ulongozgi wakovya ukongwa mu nkhani zo zisanirika pa chigaŵa chakuti “Vo Vingawovya Mabanja,” zo kali zaŵikikanga mu magazini ya Jani Masu! yakusindikiza ndipu sonu zisanirika pa webusayiti yidu. Kweniso mavidiyo nganandi nga pa jw.org, ngangawovya apapi kuti agwiriskiyengi ntchitu ulongozgi waku Yehova pakulera ŵana ŵawu. *​—Nthanthi 2:4-6.

6. Kumbi da munyaki watuvwa wuli chifukwa cha ulongozgi wo iyu ndi muwolu waki alonde mu gulu laku Yehova?

⁶ Apapi anandi awonga chovyu cho Yehova wapereka kuziya mu gulu laki. Da munyaki zina laki Joe wangukamba kuti: “Kusambiza uneneska ŵana ŵidu atatu ndi ntchitu yipusu cha. Ini ndi muwolu wangu, nyengu zosi tipemphera kuti Yehova watiwovyi. Ndipu kanandi tawonanga kuti nkhani pamwenga vidiyo yinyaki, yatuwanga pa nyengu yakwenere kuti yitiwovyi kumalana ndi suzgu yo takumana nayu. Nyengu zosi tithemba ulongozgi waku Yehova.” Joe ndi muwolu waki awona  kuti nkhani kweniso mavidiyo ngenanga, vitovya ŵana ŵawu kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Yehova.

7. Ntchifukwa wuli apapi atenere kuyesesa kuja chakuwoniyapu chamampha? (Aroma 2:21)

⁷ Fundu yachiŵi: Jani chakuwoniyapu chamampha. Ŵana awonesesa ukongwa vo apapi ŵawu achita ndipu kanandi atiŵayezga. Mbuneneska kuti palivi mpapi wakufikapu. (Aro. 3:23) Kweni apapi azeru achita vosi vo angafiska kuti aje chakuwoniyapu chamampha ku ŵana ŵawu. (Ŵerengani Aroma 2:21.) Pakukamba za ŵana, da munyaki wanguti: “Ŵana ŵe nge buwula yo watumwa chechosi cho mwamuŵikamu.” Iyu wangukamba so kuti: “Yiwu angatikambiya asani vo tichita vikoliyana cha ndi vo titiŵasambiza.” Mwaviyo, asani tikhumba kuti ŵana widu ayanjengi Yehova, nasi vo tichita vilongongi kuti titimuyanja ukongwa Yehova.

8-9. Kumbi mwasambiranji pa vo Andrew ndi Emma angukamba?

⁸ Pe nthowa zinandi zo apapi angasambiziya ŵana ŵawu kuti ayanjengi Yehova. Wonani vo mubali munyaki wa vyaka 17, zina laki Andrew wangukamba. Iyu wanguti: “Nyengu zosi apapi ŵangu andisambizanga kuti kupemphera nkhwakukhumbika ukongwa. Ndi usiku wewosi ada apempheranga nani, chinanga ndingaŵa kuti ndamweni ndapemphera kali. Nyengu zosi apapi ŵangu andikumbusanga kuti: ‘Ungapemphera kwaku Yehova kananandi ŵaka.’ Venivi vinguchitiska kuti ndiwonengi kuti pempheru ndakukhumbika ukongwa, ndipu sonu vitindisuzga cha kupemphera kwaku Yehova kweniso nditimuwona kuti mbada ŵangu achanju.” Apapi, nyengu zosi mukumbukengi kuti asani yimwi mutanja Yehova, vingawovya ŵana ŵinu kuti nawu amuyanjengi.

⁹ Tiyeni tiwoni so chakuwoniyapu chaku Emma. Pa nyengu yo awisi angujowole banja lawu, anyina anguŵaleke ngongoli zinandi. Emma wanguti: “Kanandi ama ajanga ndi ndalama zinandi cha, kweni nyengu zosi akambanga mo Yehova waphwere ateŵeti ŵaki. Ndawonanga kuti mo ama achitiyanga vinthu pa umoyu wawu, valongonga kuti fundu yeniyi atiyigomezga nadi. Ama achitanga vo andisambizanga.” Kumbi tisambiranjipu? Apapi angasambiza ŵana ŵawu kuziya mu vo achita, chinanga mphanyengu yo vinthu veumampha cha.​—Aga. 6:9.

10. Kumbi mphanyengu niyi po Ayisirayeli anandi aŵanga ndi mpata wakukambiskiyana ndi ŵana ŵawu vakukwaskana ndi Yehova? (Dotoronome 6:6, 7)

¹⁰ Fundu yachitatu: Mukambiskanengi ndi ŵana ŵinu kaŵikaŵi. Yehova wangukambiya Ayisirayeli a mu nyengu yakali kuti asambizengi ŵana ŵawu kaŵikaŵi vakukwaskana ndi iyu. (Ŵerengani Dotoronome 6:6, 7.) Apapi ŵenaŵa aŵanga ndi mipata yinandi kwa zuŵa losi lamphumphu, yakukambiskiyana ndi ŵana ŵaŵu kweniso kuŵasambiza kuti ayanjengi Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, kamnyamata kachiyisirayeli kawovyanga awisi kupanda mbewu pamwenga kukolora kwa maora nganandi. Mzichi waki wawovyanga anyina kusona, kuluka kweniso ntchitu zinyaki za pakhomu kwa zuŵa losi lamphumphu. Asani apapi ndi ŵana agwiriya ntchitu limoza aŵanga ndi mpata wakukambiskiyana nkhani zinandi zakukhumbika. Yiwu atingi akambiskanengi va umampha waku Yehova kweniso mo wawovyiyanga banja lawu.

11. Kumbi mphanyengu niyi yinyaki po apapi Achikhristu angakambiskiyana ndi ŵana ŵawu?

¹¹ Mazuŵa nganu vinthu vikusintha. Mu vyaru vinandi, apapi ndi ŵana achitiya vinthu limoza kwa nyengu yitali cha pa zuŵa. Apapi angaŵa kuti ŵe kuntchitu ndipu ŵana angaŵa kuti ŵe kusukulu. Mwaviyo, apapi akhumbika kusaniya nyengu yo angakambiskiyana ndi ŵana ŵawu. (Aefe. 5:15, 16; Afi. 1:10) Nyengu  yinyaki yo mungakambiskiyana ndi ŵana ŵinu mpha kusopa kwa pabanja. Mubali munyaki wachinyamata zina laki Alexander wangukamba kuti: “Nyengu zosi ada anozga ndondomeku yakuti tichitengi kusopa kwa pabanja ndipu azomereza cha kuti chechosi chititondekesengi. Asani tamaliza, tikambiskana ŵaka nkhani zinyaki zakukhumbika.”

12. Kumbi mutu wa banja utenere kukumbukanji pa nyengu ya kusopa kwa pabanja?

¹² Asani ndimwi mutu wa banja, kumbi mungachita wuli kuti ŵana ŵinu akondwengi pa kusopa kwa pabanja? Mungachita umampha kusambira ndi ŵana buku lidu lasonu lakuti Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya! Buku ili litovya kuti tikambiskanengi mwambula kusuzga ndi ŵanthu. Mukhumba kuti ŵana ŵinu akukambiyeningi mo avwiya kweniso vo vitiŵafipiska mtima, mwaviyo mungagwiriskiyanga ntchitu nyengu ya kusopa kwa pabanja cha kuti muŵapaski ulongozgi pamwenga kuŵakalipiya. Kweniso muyesesengi kuleka kukwiya asani ŵana ŵinu akonkhoska vinthu vo vikoliyana cha ndi fundu za mu Malemba. Mumalu mwaki, muwongengi kuti akukambiyani mwauneneska mo avwiya ndipu muŵachiskengi kuti akonkhoskengi mwakufwatuka. Mungaŵawovya mwakwenere ŵana ŵinu, pijapija asani mwaziŵa nadi mo avwiya.

13. Kumbi mphanyengu zinyaki nizi po apapi angasambiziya ŵana ŵawu vaku Yehova?

¹³ Apapi, zuŵa lelosi musaniyengi mipata yo mungawovye ŵana ŵinu kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Mukhumbika cha kulindizga nyengu ya kusambiriya nawu Bayibolu pe kuti muŵasambizengi vakukwaskana ndi Chiuta widu wachanju. Wonani vo ma munyaki zina laki Lisa wangukamba. Iyu wanguti: “Tagwiriskiyanga ntchitu vinthu va muchilengedu kuti tisambizi ŵana ŵidu vakukwaskana ndi Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, asani galu widu wachita chinthu chinyaki cho chasekesa ŵana ŵidu, taŵakambiyanga kuti venivi vilongo kuti Yehova ndi Chiuta walikondwa ndipu wakupanga vinthu vo vichitiska kuti isi tikondwengi navu.”

14. Ntchifukwa wuli apapi angachita umampha kovya ŵana ŵawu kuti asankhi mabwezi mwazeru? (Nthanthi 13:20)

¹⁴ Fundu yachinayi: Wovyani ŵana ŵinu kusankha mabwezi ngamampha. Mazu ngaku Chiuta ngalongo kuti mabwezi ngidu ngangachitiska  kuti tichiti vinthu vamampha pamwenga viheni. (Ŵerengani Nthanthi 13:20.) Apapi kumbi mutingaziŵa mabwezi nga ŵana ŵinu? Kumbi mukukumanapu nawu kweniso kucheza nawu? Kumbi mungachita wuli kuti muwovyi ŵana ŵinu kuti aje ndi mabwezi ngo ngatanja Yehova? (1 Akori. 15:33) Mungaŵawovya kuja ndi mabwezi ngamampha asani mudaniya ku nyumba kwinu abali ndi azichi wo ŵe pa ubwezi wakukho ndi Yehova kuti muzichitiyi nawu limoza vinthu vinyaki.​—Salimo 119:63.

15. Kumbi apapi angachitanji kuti awovyi ŵana ŵawu kuti asankhi mabwezi ngamampha?

¹⁵ Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku Tony. Iyu wakonkhoska vo iyu ndi muwolu waki achita kuti awovyi ŵana ŵawu kusaniya mabwezi ngamampha. Iyu wanguti: “Kwa vyaka vinandi, ini ndi muwolu wangu taja tichidaniya ku nyumba kwidu abali ndi azichi a misinkhu yakupambanapambana kweniso a mitundu yakupambanapambana. Taryiyanga limoza chakurya kweniso kuchitiya limoza kusopa kwa pabanja. Yeniyi ndi nthowa yamampha ukongwa ya kuziŵiya wo atanja Yehova kweniso ku muteŵete mwalikondwa. Tatumbikika ukongwa kujapu ndi akuwonere madera, amishonale kweniso abali ndi azichi anyaki ku nyumba kwidu. Vo vaŵachitikiyapu, phamphu lawu kweniso kujipereka kwawu, vaŵawovya ukongwa ŵana ŵidu kuti aje pa ubwezi ndi Yehova.” Apapi muyesesengi kovya ŵana ŵinu kuti asankhi mabwezi ngamampha.

16. Kumbi mungachita wuli asani mwana winu wakamba kuti wakhumba cha kuteŵete Yehova?

¹⁶ Kweni wuli asani mwachita vosi vo mungafiska, mbwenu mwana winu yumoza wakamba kuti wakhumba cha kuteŵete Yehova? Mungaŵanaŵananga cha kuti mwatondeka kufiska udindu winu nge mpapi. Yehova wakupaska weyosi waku isi, kusazgapu mwana winu, wanangwa wakusankha kumuteŵete pamwenga cha. Asani mwana winu wamuleka Yehova, mungatayanga mtima cha zuŵa linyaki wazamuwere kwaku iyu. Kumbukani ntharika ya mwana yo wangusoŵa. (Luka 15:11-19, 22-24) Mwana mwenuyu wanguchita vinthu vinandi viheni kweni pavuli paki, wanguwere kwa awisi. Anyaki angakamba kuti: “Iyi yenga ntharika ŵaka.  Venivi vingachitika nadi?” Hinya vingachitika! Mwakuti venivi ndivu vinguchitikiya mnyamata munyaki zina laki Elie.

17. Kumbi vo vinguchitikiya Elie vakuchiskani wuli?

¹⁷ Pakukamba za apapi ŵaki, Elie wangukamba kuti: “Yiwu anguyesesa kundisambiza kuti ndiyanjengi Yehova ndipuso Mazu ngaki Bayibolu. Kweni ndati ndafika vyaka pafufupi 15, ndingwamba kugaruka.” Elie wangwamba kuja umoyu wapaŵipaŵi ndipu wangukana vosi vo apapi ŵaki anguchita kuti amuwovyi mwauzimu. Iyu wati watuwapu panyumba wangwamba kuchita vinthu viheni. Chinanga kuti venga viyo, nyengu zinyaki iyu wakambiyangaku mubwezi waki munyaki vakukwaskana ndi Bayibolu. Elie wangukamba kuti: “Asani ndikambiskana ndi munyangu vakukwaskana ndi Yehova, ndasanirikanga kuti nani ndayamba kumuŵanaŵaniya ukongwa Yehova. Kamana ndi kamana, mbewu za uneneska wa mu Bayibolu zo zenga mumtima mwangu, zo apapi ŵangu anguyesesa mwanthazi kupanda, zingwamba kubuka.” Pati pajumpha nyengu, Elie wanguwere so kwaku Yehova. * Apapi ŵaki atenere kuti angukondwa ukongwa kuti angusambiza mwana wawu kuti wayanjengi Yehova kwambiya pa unamana waki.​—2 Timo. 3:14, 15.

18. Kumbi mutiŵawona wuli apapi wo afwiyapu kusambiza ŵana ŵawu kuti ayanjengi Yehova?

¹⁸ Apapi, mwapaskika udindu ukulu wakulera mugonezi wasonu wa ateŵeti aku Yehova. (Salimo 78:4-6) Yeniyi ndi ntchitu yipusu cha, ndipu titikuwongani kutuliya pasi pa mtima chifukwa chakuyesesa kovya ŵana ŵinu! Asani mulutirizgengi kwesesa kovya ŵana ŵinu kuti ayanjengi Yehova ndipuso kuŵasambiza kuti amuyanjengi, mungasimikiza kuti Awusefwi achanju akuchanya akondwengi.​—Aefe. 6:4.