1. Kumbi mazu ngakuti tiŵanaŵanengi umampha ngang’anamuwanji? (2 Timote 4:5)

 ASANI chinthu chinyaki cho chachitika mumpingu chatiguŵiska, vingatisuzga kuja akugomezgeka kwaku Yehova kweniso ku gulu laki. Kumbi tingamalana nangu wuli masuzgu ngenanga? Tikhumbika kuŵanaŵana umampha ndipuso kuja masu, kukhwima mu chivwanu. (Ŵerengani 2 Timote 4:5) Tiŵanaŵana umampha asani tizikira kweniso asani tiyesesa kuwona vinthu nge mo Yehova wativiwone. Asani tichita viyo, vo tiŵanaŵana vitimbanyizgengi cha maŵanaŵanu ngidu.

2. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

² Mu nkhani yajumpha tingukambiskana masuzgu ngatatu ngo ngangatiguŵiska ngakutuliya ku ŵanthu wo Mbakaboni cha. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vinthu vitatu vo vingatiguŵiska vakutuliya kwa Akhristu anyidu. Vinthu vaki ndi (1) asani Mkhristu munyidu watichitiya chinthu chiheni, (2) asani talonde ulongozgi, kweniso (3) asani vititisuzga kukoliyana ndi vo gulu laku Yehova lasintha. Kumbi tingachita wuli kuti tiŵanaŵanengi umampha ndipuso kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova ndi gulu laki asani tikumana ndi masuzgu ngenanga?

3. Kumbi nyengu zinyaki tingachita wuli asani tiwona kuti Mkhristu munyidu watichitiya chinthu chiheni?

³ Kumbi Mkhristu munyinu pamwenga mubali munyaki wa udindu wakukuchitiyanipu chinthu chiheni? Mubali yo watenere kuti wakhumbanga cha kukuguŵiskani. (Aro. 3:23; Yako. 3:2) Kweni panyaki vo wanguchita vingukuguŵiskani. Ndipu panyaki mungusoŵa tulu chifukwa chakuŵanaŵaniya vo wangukuchitiyani. Mutenere kuti mungujifumba kuti, ‘Asani Mubali wachita viyo, kumbi  lenili ndi gulu nadi laku Chiuta?’ Venivi ndivu Satana wakhumba kuti muŵanaŵanengi. (2 Akori. 2:11) Maŵanaŵanu ngenanga ngangachitiska kuti tileki kuteŵete Yehova kweniso kulekana ndi gulu laki. Sonu asani tiwona kuti Mkhristu munyidu watichitiya chinthu chiheni, kumbi tingachita wuli kuti tiŵanaŵanengi umampha kweniso kukhwecha maŵanaŵanu ngaheni ngaku Satana?

4. Kumbi Yosefi wanguchita wuli kuti walutirizgi kuŵanaŵana umampha pa nyengu yo angumuchitiya vinthu viheni, nanga isi tisambiranji kwaku iyu? (Genezesi 50:19-21)

⁴ Mungakwiyanga cha. Pa nyengu yo Yosefi wenga mnyamata aku ŵaki amuchitiyanga vinthu viheni. Yiwu amutinkhanga ndipu aku ŵaki anyaki akhumbanga kumubaya. (Gene. 37:4, 18-22) Pakumaliya, yiwu angumugulisa kuti wakaje kapolu. Venivi vinguchitiska kuti Yosefi wasuzgiki ukongwa kwa vyaka pafufupi 13. Yosefi watenere kuti wajifumbanga asani Yehova wamuyanjanga nadi. Ndipuso panyaki wajifumbanga asani Yehova wangumujowo pa nyengu yo wakhumbikanga chovyu. Kweni Yosefi wangukwiya cha. Mumalu mwaki, iyu wangulutirizga kuŵanaŵana umampha ndipu wachitanga venivi mwakuzikira. Pa nyengu yo wenga ndi mwaŵi wakuweze vo aku ŵaki angumuchitiya, iyu wanguŵaweze cha mumalu mwaki wangulongo kuti watiŵayanja ndipu wanguŵagowoke. (Gene. 45:4, 5) Yosefi wanguchita venivi chifukwa chakuti waŵanaŵananga umampha. Mumalu mwakuŵanaŵaniya ŵaka masuzgu ngaki, iyu wangulutirizga kuŵanaŵaniya vo Yehova wakhumbanga. (Ŵerengani Genezesi 50:19-21.) Kumbi tisambiranjipu penapa? Asani ŵanthu anyaki akuchitiyani vinthu viheni, mungamukwiyiyanga cha Yehova pamwenga kuŵanaŵana kuti iyu wakulekani. Mumalu mwaki, ŵanaŵaniyani mo Yehova watikuwovyiyani kukunthiyapu masuzgu ngo mukumana nangu. Ndipuso asani ŵanthu anyaki akuchitiyani vinthu viheni, muŵayanjengi mumalu mwakuŵanaŵaniya ŵaka vo akuchitiyani.​—1 Petu. 4:8.

5. Kumbi Miqueas wanguchita wuli kuti walutirizgi kuŵanaŵana umampha wati wawona kuti amuchitiya vinthu viheni?

⁵ Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Miqueas b mura munyaki wa ku South America. Iyu wakumbuka mo wanguvwiya ŵara anyaki ŵati amuchitiya vinthu viheni. Iyu wangukamba kuti: “Pa umoyu wangu ndengandechendasuzgikepu maŵanaŵanu nge mo ndinguchitiya penapa. Ndafipanga mtima ukongwa. Ndagonanga cha ndi usiku. Ndipuso ndaliyanga chifukwa ndawonanga kuti palivi cho ndingachita.” Kweni Miqueas wangulutirizga kuŵanaŵana umampha ndipuso kuyesesa kuwuko mtima. Iyu wapempheranga kaŵikaŵi, kumupempha Yehova kuti wamupaski mzimu wakupaturika kweniso nthazi kuti wakunthiyepu. Iyu wafufuzanga so fundu za mu Malemba mu mabuku ngidu kuti zimuwovyi. Kumbi isi tisambiranjipu? Asani muwona kuti mubali pamwenga mzichi wakuchitiyani chinthu chiheni, muzikirengi ndipuso muyesesengi kukhwecha maŵanaŵanu ngaheni. Ve viyo, chifukwa chakuti nyengu zinyaki mungaziŵa cha vo vinguchitiska mubali pamwenga mzichi kulongoro uheni pamwenga kukuchitiyani vinthu viheni. Mwaviyo, mungachita umampha kupemphera kwaku Yehova, kumupempha kuti wakuwovyeni kuti muwonengi vinthu nge mo munthu yo wativiwone. Kuchita viyo, kungakuwovyani kuwona kuti Mkhristu munyinu wakhumbanga cha kukuchitiyani chinthu chiheni chechosi ndipu vingakuwovyani kuti mumugowoke. (Nthanthi 19:11) Kumbukani kuti Yehova waziŵa vo vitikuchitikiyani ndipu wakupaskeningi nthazi kuti mukunthiyepu.​—2 Mbiri 16:9; Waku. 5:8.

6. Ntchifukwa wuli mbumampha kuwona kuti Yehova watitipaska chilangu chifukwa chakuti watitiyanja? (Aheberi 12:5, 6, 11)

⁶ Asani Yehova watipaska chilangu, nyengu zinyaki tingaguŵa. Kweni asani tiŵanaŵaniya  ŵaka mo chatikwaskiya, tingayamba kuŵanaŵana kuti ntchambula kwenere ndipuso ntchikulu ukongwa. Venivi vingachitiska kuti tileki kuvwisa fundu yakukhumbika ukongwa yakuti Yehova watitipaska chilangu pamwenga kutichenya chifukwa chakuti watitiyanja. (Ŵerengani Aheberi 12:5, 6, 11.) Ndipu asani tilutirizga kuŵanaŵaniya ŵaka mo vatikwaskiya, tingamupaska mpata Satana kuti wanangi maŵanaŵanu ngidu. Iyu wakhumba kuti tikanengi chilangu ndipuso kuti kamana ndi kamana tileki kuteŵete Yehova kweniso kulekana ndi mpingu waki. Asani mwapaskika chilangu, kumbi mungachita wuli kuti muŵanaŵanengi umampha?

7. (a) Mwakukoliyana ndi chithuzi, kumbi Yehova wangumugwiriskiya wuli ntchitu Peturo chifukwa chakuti wangulonde ulongozgi? (b) Kumbi mwasambiranji kwaku Peturo?

⁷ Mulondiyengi ulongozgi ndipu muwugwiriskiyengi ntchitu. Kwa maulendu nganandiku Yesu wanguchenya Peturo pa masu pa akutumika anyaki. (Mariko 8:33; Luka 22:31-34) Peturo watenere kuti wanguchita soni ukongwa. Chinanga kuti venga viyo, iyu wangulutirizga kuja wakugomezgeka kwaku Yesu. Iyu wangulonde ulongozgi ndipu wangusambirapu kanthu pa vo wangunangisa. Venivi vinguchitiska kuti Yehova wamutumbiki Peturo chifukwa cha kugomezgeka kwaki ndipu wangumupaska maudindu ngakulu mu mpingu. (Yohane 21:15-17; Machitidu 10:24-33; 1 Petu. 1:1) Kumbi tisambiranji kwaku Peturo? Isi kweniso anyidu tiyanduwa asani tigwiriskiya ntchitu ulongozgi wo tapaskika mumalu mwakuŵanaŵaniya ukongwa mo takwaskikiya ndi ulongozgi wo. Asani tichita viyo, tija akukhumbika ukongwa kwaku Yehova kweniso kwa Akhristu anyidu.

8-9. Kumbi Bernardo wanguvwa wuli pakwamba wati wapaskika chilangu, nanga ndi vinthu wuli vo vingumuwovya kuti wasinthi maŵanaŵanu ngaki?

⁸ Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mubali Bernardo wa ku Mozambique. Iyu angumulekesa kuteŵete nge mura. Kumbi Bernardo wanguvwa wuli pakwamba? Iyu wanguti: “Ndingukwiya ukongwa chifukwa ndingukondwa cha ndi chilangu cho ndingupaskika.” Iyu wafipanga mtima ndi mo abali atingi amuwoniyengi. Bernardo wangukamba so kuti: “Vingunditore myezi yinandiku kuti ndikoliyani ndi chilangu cho ndingupaskika kweniso kuti ndiyambi kuthemba Yehova ndi gulu laki.” Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Bernardo kuti wasinthi maŵanaŵanu ngaki?

⁹ Bernardo wangusintha maŵanaŵanu ngaki. Iyu wangukamba kuti: “Pa nyengu yo ndateŵetiyanga nge mura, ndagwiriskiyanga ntchitu lemba la Aheberi 12:7 pakovya abali ndi azichi  kuti awonengi mwakwenere chilangu chakutuliya kwaku Yehova. Sonu ndingujifumba kuti: ‘Kumbi ndiyani yo wakhumbikiya kugwiriskiya ntchitu lemba ili?’ Ateŵeti wosi aku Yehova kusazgapu ini, akhumbika kuligwiriskiya ntchitu.” Pavuli paki, Bernardo wangusintha so vinthu vinyaki kuti wayambi so kuthemba Yehova ndi gulu Laki. Iyu waŵerenganga ukongwa Bayibolu kweniso kuŵanaŵaniyapu pa vo waŵerenga. Chinanga kuti wafipanga mtima ndi mo abali ndi azichi amuwoniyengi, kweni wapharazgiyanga nawu limoza kweniso kumukapu pa maunganu. Pati pajumpha nyengu, Bernardo wangwamba so kuteŵete nge mura. Mwakuyanana ndi Bernardo, asani namwi mwapaskika chilangu lekani kuŵanaŵaniya ŵaka mo muvwiya chifukwa cha chilangu cho mwapaskika, mumalu mwaki mukoliyanengi nachu kweniso musinthengi. c (Nthanthi 8:33; 22:4) Asani mwachita viyo, mungasimikiza kuti Yehova wakutumbikeningi chifukwa cha kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku iyu kweniso ku gulu laki.

10. Kumbi nkhusintha wuli ko kunguyesa kugomezgeka kwa Ayisirayeli anyaki?

¹⁰ Asani gulu laku Yehova lasintha vinthu vinyaki kugomezgeka kwidu kungayeseka. Asani tingaleka kuphwere vingachitiska kuti tileki kuteŵete Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani mo vinthu vingusinthiya kwa Ayisirayeli. Yehova wechendapereki Dangu, mitu ya mabanja ndiyu yateŵetiyanga nge asembi. Yiwu azenganga maguŵa nga sembi kweniso kupereka sembi kwaku Yehova mumalu mwa mabanja ngawu. (Gene. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yobu 1:5) Kweni Dangu lati lajalikiskika, mitu ya mabanja yinguleka kuchita venivi. Yehova wangusankha asembi kutuliya mu banja laku Aroni kuti ndiwu aperekengi sembi. Kutuliya pa nyengu yeniyi, asani mutu wa banja wo watuliyanga mu banja laku Aroni cha wayamba kuchita vinthu nge wasembi wabayikanga. d (Levi. 17:3-6, 8, 9) Kumbi panyaki nkhusintha kwenuku ko kunguchitisa Kora, Datani, Abiramu kweniso alongozgi 250 kuti agarukiyi Mozesi ndi Aroni? (Nume. 16:1-3) Tiziŵa umampha cha. Kweni vo tiziŵa vakuti Kora kweniso ŵanthu anyaki wo angukoliyana nayu angutondeka kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova. Asani vo gulu laku Yehova lasintha vayesa kugomezgeka kwinu, kumbi mungachitanji?

11. Kumbi tisambiranji kwa Akohati anyaki?

¹¹ Mukoliyanengi ndi kusintha kwekosi ko kwachitika mu gulu laku Yehova. Pa nyengu yo Ayisirayeli ŵenga muchipululu, Akohati angupaskika ntchitu yapade. Asani Ayisirayeli asama pamsasa, Akohati anyaki ndiwu apinganga bokosi la phanganu. (Nume. 3:29, 31; 10:33; Yoswa 3:2-4) Wenuwu wenga mwaŵi ukulu ukongwa! Kweni vinthu vingusintha Ayisirayeli ŵati ayamba kuja Mucharu Chakulayizgika. Bokosi la phanganu lasamusikanga kaŵikaŵi cha. Pa nyengu yo Solomoni walamuliyanga nge fumu, Akohati anyaki angupaskika uteŵeti wakumba sumu, anyaki ateŵetiyanga pa geti ndipu anyaki aphweriyanga nyumba zakusungamu vinthu. (1 Mbiri 6:31-33; 26:1, 24) Mu Bayibolu, palivi po palongo kuti Akohati angudandawula pamwenga kupempha kuti apaskiki udindu wapachanya chifukwa cha uteŵeti wapade wo ŵenga nawu pakwamba. Kumbi tisambiranjipu penapa? Tikoliyanengi ndi vo gulu laku Yehova lasintha ndi mtima wosi, vilivi kanthu kuti vakwaska uteŵeti widu. Mukondwengi ndi uteŵeti wewosi wo mungapaskika. Ziŵani kuti mbuteŵeti cha wo uchitiska kuti muŵi  akuzirwa pamasu paku Yehova. Yehova wawona kuti chakukhumbika ukongwa nkhuvwiya kuphara uteŵeti wewosi.​—1 Samu. 15:22.

12. Kumbi Zaina wanguvwa wuli uteŵeti waki wati wasintha?

¹² Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mzichi Zaina wa ku Middle East, yo uteŵeti waki wo wawuyanjanga ukongwa ungusintha. Iyu wangupaskika uteŵeti unyaki wati wateŵete pa Beteli kwa vyaka vakujumpha 23. Iyu wangukamba kuti: “Ndinguguŵa ukongwa chifukwa chakuti uteŵeti wangu ungusintha. Ndingujivwa kuti nde wambula kukhumbika ndipu ndajifumbanga kuti, ‘Ndikunanganji?’” Ntchachitima kuti abali ndi azichi anyaki anguchitisa kuti vimupweteki ukongwa chifukwa amukambiyanga kuti: “Asani wachitanga umampha uteŵeti wa pa Beteli, gulu latingi likulekesengi cha.” Ndipu kwa nyengu yitali venivi vingumupweteka ukongwa Zaina mwakuti waliyanga usiku wewosi. Kweni iyu wangukamba kuti: “Ndingulikayikiyapu cha gulu laku Yehova pamwenga kukayikiya kuti iyu watindiyanja.” Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Zaina kuti walutirizgi kuŵanaŵana umampha?

13. Kumbi Zaina wanguchita wuli kuti wamalani ndi maŵanaŵanu ngaheni?

¹³ Zaina wangufiska kumalana ndi maŵanaŵanu ngaheni. Kumbi wanguchita wuli venivi? Iyu waŵerenganga nkhani za mu mabuku ngidu zakukwaskana ndi suzu lo wenga nalu. Nkhani ya mutu wakuti “Mungathe Kupitirizabe Polefulidwa!” ya mu Chigongwi cha Mlinda cha February 1, 2001, yingumuwovya ukongwa. Nkhani yeniyi, yikonkhoska mo Mariko yo wangulembaku Bayibolu watenere kuti wangukwaskikiya uteŵeti waki wati wasintha. Zaina wangukamba kuti: “Ndakhumbikanga nadi chakuwoniyapu chaku Mariko kuti ndileki kuguŵa.” Zaina wakoliyananga so ukongwa ndi mabwezi ngaki. Iyu wajipatuwanga cha pamwenga kujivwiya lisungu. Wanguziŵa kuti mzimu wakupaturika ndiwu ulongozga gulu laku Yehova ndipuso kuti ŵanthu wo alongozga mu gulu lenili atimuŵanaŵaniya ukongwa. Iyu wanguziŵa so kuti gulu laku Chiuta litenere kuchita cho ntchakwenere kuti ntchitu yaku Yehova yichitiki.

14. Kumbi Vlado wanguguŵa ndi vinthu wuli vo gulu laku Yehova lingusintha, nanga ndi vinthu wuli vo vingumuwovya?

¹⁴ Mubali Vlado wa vyaka 73 yo ndi mura mumpingu ku Slovenia, wanguguŵa mpingu wo wawungananga wati wabanyika ndi mpingu unyaki ndipuso Nyumba ya Ufumu yo awunganangamu yati yajalika. Iyu wangukamba kuti: “Ndinguvwisa  cha chifukwa cho angutikambiya kuti tileki kuwungana mu Nyumba ya Ufumu yeniyi. Vingundipweteka ukongwa chifukwa ndipu tamaliza ŵaka kuyinozga. Nde kalipentala ndipu ndinguwovyaku kunozga vinthu vinyaki mu Nyumba ya Ufumu yeniyi. Ndipuso kubanyika kwa mpingu kunguchitisa kuti vinthu vinandi visinthi, vo venga vakusuzga kwaku isi apharazgi akukota.” Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Vlado kuti wakoliyani ndi kusintha kwenuku? Iyu wangukamba kuti: “Kukoliyana ndi vo gulu laku Yehova lasintha kuchitisa kuti titumbikiki. Venivi vititinozgekeresa kuti tizileki kusuzgika ndi kusintha kukulu ko kwazamuchitika kunthazi.” Asani mpingu winu ukubanyika ndi unyaki pamwenga asani uteŵeti winu ukusintha, kumbi vitikusuzgani kukoliyana ndi vo gulu laku Yehova likusankha? Ziŵani kuti Yehova wavwisa mo muvwiya. Asani mukoliyana ndi kusintha kwenuku kweniso mulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova ndi gulu laki lo watiligwiriskiya ntchitu, mutumbikikengi ukongwa.​—Salimo 18:25.

15. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuŵanaŵana umampha asani takumana ndi masuzgu ngakutuliya kwa Akhristu anyidu?

¹⁵ Po charu chiheni ichi chepafupi kumala, tingakumana ndi masuzgu ngakutuliya kwa Akhristu anyidu. Masuzgu ngenanga ngangayesa kugomezgeka kwidu kwaku Yehova. Mwaviyo, titenere kulutirizga kuŵanaŵana umampha. Asani muwona kuti Mkhristu munyinu wakuchitiyani chinthu chiheni, mungakwiyanga cha. Asani mwapaskika chilangu lekani kuŵanaŵaniya ŵaka mo muvwiya chifukwa cha chilangu cho mwapaskika, mumalu mwaki mukoliyanengi nachu kweniso musinthengi. Ndipu asani vo gulu laku Yehova lasintha vakukwaskani, mukoliyanengi navu ndi mtima wosi ndipuso muvwiyengi ulongozgi.

16. Kumbi mungachita wuli kuti mulutirizgi kuthemba Yehova kweniso gulu laki?

¹⁶ Mungalutirizga kuthemba Yehova kweniso gulu laki asani kugomezgeka kwinu kuyeseka. Kweni kuti mufiski kuchita venivi mukhumbika kulutirizga kuŵanaŵana umampha, kung’anamuwa kuzikira kweniso kuwona vinthu nge mo Yehova wativiwone. Muyesesengi kusambira nkhani za mu Bayibolu za ŵanthu anyaki wo angufiska kukunthiyapu masuzgu ngakuyanana ndi ngo yimwi mukumana nangu ndipu muŵanaŵaniyengi vakuwoniyapu vawu. Mupempherengi kwaku Yehova kuti wakuwovyeni ndipuso mungajipatuwanga cha kwa abali ndi azichi ŵinu. Mwaviyo, kwali mungakumana ndi masuzgu wuli, Satana wafiskengi cha kukupatuskani kwaku Yehova pamwenga ku gulu Laki.​—Yako. 4:7.