NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 44
Kumbi Ŵana Ŵinu Azamuteŵete Chiuta Asani Akuwa?
“Yesu wakuwanga mu zeru ndi msinkhu ndipuso Chiuta ndi ŵanthu, amuyanjanga.”—LUKA 2:52.
SUMU 134 Ŵana Ndi Mphasu Yakutuliya Kwaku Chiuta
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *
1. Kumbi ntchinthu chamampha nichi cho weyosi wakhumbika kusankha?
KANANDI, vo apapi asankha pa umoyu wawu vikwaska ŵana kwa nyengu yitali. Asani apapi asankha uheni, angachitiska kuti ŵana ŵawu akumani ndi masuzgu. Kweni asani asankha umampha, angawovya kuti ŵana ŵawu azije ndi umoyu wamampha kweniso wakukhorwesa. Kweni ŵana nawu atenere kusankha umampha vinthu pa umoyu wawu. Chinthu chamampha ukongwa cho weyosi wangasankha, nkhuteŵete Yehova, Ada ŵidu akuchanya achanju.—Sumu 73:28.
2. Kumbi ntchinthu chamampha nichi cho Yesu ndi apapi ŵaki angusankha?
2 Yosefi ndi Mariya wo ŵenga apapi aku Yesu, akhumbanga kuti ŵana ŵawu ateŵetiyengi Yehova. Ndipu vo yiwu angusankha vingulongo kuti kuteŵete Yehova ndiku kwenga kwakukhumbika pa umoyu wawu. (Luka 2:40, 41, 52) Yesu nayu wangusankha umampha ndipu venivi vinguwovya kuti wafiski khumbu laku Yehova. (Mate. 4:1-10) Yesu wenga walisungu, wakugomezgeka kweniso wachiganga. Iyu wenga mwana yo mupapi weyosi yo watanja Chiuta wangakondwa kuja nayu.
3. Kumbi mu nkhani iyi, timukengi mafumbu nanga?
3 Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mafumbu yanga: Kumbi ndi vinthu vamampha nivi vo Yehova wangusankha vakukwaskana ndi Yesu? Kumbi apapi Achikhristu angasambiranji pa vo Yosefi ndi Mariya wo ŵenga apapi ŵaki aku Yesu a pacharu chapasi angusankha? Nanga achinyamata Achikhristu, angasambiranji pa vo Yesu wangusankha?
SAMBIRANI KWAKU YEHOVA
4. Kumbi Yehova wangusankhanji vakukwaskana ndi Mwana waki?
4 Yehova wangusankha apapi amampha ukongwa kuti aleri Yesu pacharu chapasi. (Mate. 1:18-23; Luka 1:26-38) Mazu ngakutuliya pasi pa mtima ngo ngakulembeka mu Bayibolu ngo Mariya wangukamba, ngalongo mo wayanjiyanga Yehova kweniso Mazu ngaki. (Luka 1:46-55) Ndipu mo Yosefi wanguchitiya ndi ulongozgi wakutuliya kwaku Yehova, vingulongo kuti wawopanga Chiuta kweniso wakhumbanga kumukondwesa.—Mate. 1:24.
5-6. Kumbi Yehova wanguzomereza kuti Mwana waki wakumani ndi vinthu wuli?
5 Wonani kuti Yehova wangusankha ŵanthu akukhupuka cha kuti aje apapi aku Yesu. Sembi yo Yosefi ndi Mariya angupereka pa nyengu yo Yesu wanguwiyaku, yingulongo kuti ŵenga akavu. (Luka 2:24) Yosefi watenere kuti wenga ndi shopu yimana pafupi ndi nyumba yaki ku Nazareti ko wagwiriyanga ntchitu yaki ya ukalipentala. Yiwu atenere kuti ŵenga ndi vinthu vimanavi, ukongwa pa nyengu yo ŵenga ndi ŵana pafufupi 7 pamwenga kujumpha.—Mate. 13:55, 56.
6 Yehova wamuvikiliyanga Yesu ku vinthu vinyaki vakofya, kweni wamuvikiliyanga ku masuzgu ngosi cha Mwana Waki. (Mate. 2:13-15) Mwakuyeruzgiyapu, Yesu wenga ndi abali ŵaki wo ateŵetiyanga Yehova cha. Ŵanaŵaniyani mo iyu vamukwaskiyanga kuja ndi ŵanthu a mu banja laki, wo pakwamba angumugomezga cha kuti ndi Mesiya. (Mariko 3:21; Yoha. 7:5) Yesu watenere so kuti wangukunthiyapu nyifwa ya awisi wo angumulera a Yosefi. Pakuti Yesu ndiyu wenga mwana wakwamba, venivi vang’anamuwanga kuti iyu ndiyu watingi walongozgengi bizinesi yo awisi angusiya. (Mariko 6:3) Yesu wati wakuwa wangusambira mo wangaphwere ŵanthu a mu banja laki. Iyu watenere kuti wagwiranga ntchitu mwaphamphu kuti waŵasaniriyi vinthu vakukhumbika pa umoyu. Mwaviyo, Yesu waziŵanga mo viŵiya asani munthu wavuka chifukwa chakugwira ntchitu zuŵa losi.
Apapi, muwovyengi ŵana ŵinu kuziŵa masuzgu ngo angakumana nangu ndipu muŵasambizengi kuti athembengi Mazu ngaku Chiuta kuti ngaŵawovyi (Wonani ndimi 7) *
7. (a) Kumbi ndi mafumbu nanga ngo ngangawovya ŵanthu akutorana pakulera ŵana ŵawu? (b) Mwakukoliyana ndi Nthanthi 2:1-6, kumbi apapi atenere kuŵasambizanji ŵana ŵawu?
7 Asani mwe pa banja ndipu mukhumba kuja ndi ŵana, mungajifumba kuti: ‘Kumbi te akujiyuyuwa, titanja Yehova kweniso Mazu ngaki, mwakuti iyu wangatisankha kuti tiphwere mwana yo wawengeku?’ (Sumu 127:3, 4) Asani mwe ndi ŵana kali, mungajifumba kuti: ‘Kumbi nditiŵasambiza ŵana ŵangu kukhumbika kwa kugwira ntchitu mwaphamphu?’ (Waku. 3:12, 13) ‘Kumbi nditesesa kuti ndivikiliyi ŵana ŵangu ku vinthu vakofya vo vingananga umoyu wawu mucharu chaku Satana ichi?’ (Nthanthi 22:3) Mungaŵavikiliya cha ŵana ŵinu ku masuzgu ngosi ngo angakumana nangu. Venivi vingachitika cha chinanga nkhamanavi! Kweni mungaŵawovya kuziŵa masuzgu ngo angakumana nangu pa umoyu wawu, mwakuŵasambiza kuti athembengi Mazu ngaku Chiuta kuti ngaŵawovyi. (Ŵerengani Nthanthi 2:1-6.) Mwakuyeruzgiyapu, asani munthu munyaki pa banja linu waleka kuteŵete Yehova, muŵawovyengi ŵana ŵinu kutuliya mu Mazu ngaku Chiuta kuziŵa kukhumbika kwa kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova. (Sumu 31:23) Pamwenga asani munthu yo mwamuyanjanga watayika, muŵasambizengi ŵana ŵinu mo angagwiriskiya ntchitu Mazu ngaku Chiuta kuti chitima chimali ndi kusaniya chimangu.—2 Akori. 1:3, 4; 2 Timo. 3:16.
SAMBIRANI KWAKU YOSEFI NDI MARIYA
8. Mwakukoliyana ndi Marangu 6:6, 7, kumbi Yosefi ndi Mariya akhumbikanga kuchitanji?
8 Chifukwa chakuti Yosefi ndi Mariya angulondo ulongozgi wo Yehova wapereka kwa apapi, yiwu angumulera umampha Yesu mpaka kukuwa ndipu Chiuta wakondwanga nayu. (Ŵerengani Marangu 6:6, 7.) Yosefi ndi Mariya amuyanjanga ukongwa Yehova, ndipu kusambiza ŵana ŵawu kuti ayanjengi Yehova nge mo yiwu achitiyanga, ndichu chenga chinthu chakwamba pa umoyu wawu.
9. Kumbi ntchinthu chakukhumbika nichi cho Yosefi ndi Mariya angusankha?
9 Nyengu zosi Yosefi ndi Mariya asopanga Yehova limoza ndi banja lawu. Tikayika cha kuti sabata yeyosi alutanga ku maunganu ngo ngachitikanga ku sinagogi wa ku Nazareti. Chaka chechosi alutanga so ku Yerusalemu kuchichita phwandu la Pasika. (Luka 2:41; 4:16) Achiluta ku Yerusalemu, atenere kuti asambizanga Yesu, avurwa ŵaki ndi azichi ŵaki, vinthu vo vinguchitikiya ŵanthu aku Yehova mu nyengu yakali. Ndipu pa nyengu yeniyi so atenere kuti ajumphanga mumalu ngo ngazumbulika mu Malemba. Pa nyengu yo ŵenga ndi ŵana anandi, chenga chipusu cha kuti nyengu zosi Yosefi ndi Mariya asopengi Yehova. Kweni yiwu angutumbikika chifukwa cha phamphu lawu. Chifukwa chakuti kusopa chenga chinthu chakwamba pa umoyu wawu, banja lawu lenga pa ubwezi wakukho ndi Yehova.
10. Kumbi apapi Achikhristu angasambiranji kwaku Yosefi ndi Mariya?
10 Kumbi apapi wo ateŵete Chiuta angasambiranji kwaku Yosefi ndi Mariya? Chinthu chakukhumbika ukongwa ntchakuti, musambizengi ŵana ŵinu kuti mutanja Yehova kuziya mu vo mukamba ndi kuchita. Mphasu yamampha ukongwa yo mungapaska ŵana ŵinu, nkhuŵawovya kuti ayanjengi Yehova. Ndipu chinthu chakukhumbika ukongwa cho mungaŵasambiza, nkhuŵawovya kuziŵa kuti nyengu zosi akhumbika kusambira Bayibolu, kupemphera, kuwungana kweniso kupharazga. (1 Timo. 6:6) Mutenere so kuŵasaniriya vinthu vakuliŵavu ŵana ŵinu. (1 Timo. 5:8) Kweni mukumbukengi kuti kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova ndichu chinthu chakukhumbika ukongwa ku ŵana ŵinu kuluska vinthu vakuliŵavu. Ve viyo chifukwa ubwezi wawu ndi Yehova ndiwu wazakuŵawovya kuti azitaskiki, pa nyengu yo mugonezi uheni uwu wazamumaliya ndi kuzisere mucharu chifya * chaku Chiuta.—Ezeki. 7:19; 1 Timo. 4:8.
Vakukondwesa ukongwa kuwona kuti apapi anandi Achikhristu asankha vinthu vo vitovya ŵana ŵawu kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Yehova! (Wonani ndimi 11) *
11. (a) Kumbi ulongozgi wo we pa 1 Timote 6:17-19, ungaŵawovya wuli apapi kusankha umampha vinthu pa nyengu yo alera ŵana ŵawu? (b) Kumbi banja linu lingasankha kuchitanji, nanga lingatumbikika wuli? (Wonani bokosi lakuti, “ Kumbi Muchitengenji pa Umoyu Winu?”)
11 Vakukondwesa ukongwa kuwona kuti apapi anandi Achikhristu asankha vinthu vo vitovya ŵana ŵawu kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Yehova! Nyengu zosi ateŵete limoza Yehova. Alutiya limoza ku maunganu nga mpingu, ngachigaŵa kweniso mu upharazgi. Ndipu mabanja nganyaki ngaluta kuchipharazga kumalu ngo kupharazgika kaŵikaŵi cha. Apapi anyaki limoza ndi ŵana ŵawu, aluta kuchiwona malu ku Beteli pamwenga atovya pa ntchitu zakuzenga zo zichitika mugulu laku Yehova. Mabanja ngo ngasankha kuchita vinthu venivi, ngagwiriskiya ntchitu ndalama zawu ndipu nyengu zinyaki angakumana ndi masuzgu. Kweni Yehova watiŵatumbika chifukwa cha vo asankha. (Ŵerengani 1 Timote 6:17-19.) Kanandi ŵana wo akuliya mu mabanja ngaviyo, asani akuwa alutirizga kuchita vinthu vamampha vo apapi ŵawu anguŵasambiza ndipu adandawulapu cha pa umoyu wawu! *—Nthanthi 10:22.
SAMBIRANI KWAKU YESU
12. Kumbi Yesu wakhumbikanga kuchitanji wachikuwa?
12 Nyengu zosi, Awisi aku Yesu akuchanya asankha umampha vinthu, ndipu apapi ŵaki apacharu chapasi, nawu angusankha umampha. Kweni Yesu wachikuwa, wakhumbikanga kusankha yija. (Aga. 6:5) Nge mo viliri ndi isi, nayu wenga ndi wanangwa wakusankha. Iyu watingi wasankhengi kuchita vakukhumba vaki, kweni mumalu mwaki Yesu wangusankha kulutirizga kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. (Yoha. 8:29) Kumbi vo iyu wangusankha vingaŵawovya wuli achinyamata mazuŵa nganu?
Achinyamata, muvwiyengi ulongozgi wa apapi ŵinu (Wonani ndimi 13) *
13. Kumbi Yesu wangusankhanji pa nyengu yo wenga munamana?
13 Pa nyengu yo wenga munamana, Yesu wangusankha kuvwiya apapi ŵaki. Chinanga kuti iyu waziŵanga vinandi kweni wavwiyanga vo apapi ŵaki amukambiyanga. Ndipu Bayibolu likamba kuti Yesu “wangulutirizga kujithereska kwaku yiwu.” (Luka 2:51) Chifukwa chakuti Yesu wenga mwana wakwamba, tikayika cha kuti wayesesanga kuchita vo wangafiska kuti wawovyi banja lawu. Iyu wanguyesesa kusambira ntchitu ya ukalipentala yo awisi a Yosefe amusambizanga ndi chilatu chakuti wawovyengi ŵanthu a mu banja laki.
14. Kumbi tiziŵa wuli kuti Yesu wangaziŵanga umampha Mazu ngaku Chiuta?
14 Apapi aku Yesu atenere kuti amukambiyanga mo iyu wanguwiyaku mwakuziziswa kweniso vo angelu aku Chiuta angukamba vakukwaskana ndi iyu. (Luka 2:8-19, 25-38) Yesu wangukhorwa waka ndi vo amukambiyanga cha, kweni wasambiranga so Malemba pakuyija. Kumbi tiziŵa wuli kuti Yesu wangaziŵanga umampha Mazu ngaku Chiuta? Chifukwa pa nyengu yo wenga munyamata, asambizi wo ŵenga ku Yerusalemu, “azizwanga ukongwa ndi mo wamukiyanga mafumbu kweniso kuti wenga wakuvwisa vinthu.” (Luka 2:46, 47) Ndipu pa nyengu yo wenga ndi vyaka 12, Yesu wangulongore limu kuti Yehova Mbawisi.—Luka 2:42, 43, 49.
15. Kumbi Yesu wangulongo wuli kuti wangusankha kuchita khumbu laku Yehova?
15 Yesu wati waziŵa udindu waki pakufiska khumbu laku Yehova, wangusankha kuchita khumbu la Awisi. (Yoha. 6:38) Iyu waziŵanga kuti ŵanthu anandi amutinkhengi ndipu venivi vatingi vimuchitiskengi kuti wasinthi maŵanaŵanu ngaki. Kweni iyu wangusankha kuvwiya Yehova. Wati wabatizika mu 29 C.E, Yesu wanguŵika maŵanaŵanu ngaki ngosi pakuchita khumbu laku Yehova. (Ahe. 10:5-7) Chinanga mphanyengu yo wafwanga pa chimiti chakutombozgekiyapu, iyu wanguleka cha kuchita khumbu la Awisi.—Yoha. 19:30.
16. Kumbi ŵana angasambiranji kwaku Yesu?
16 Muvwiyengi apapi ŵinu. Nge mo venge ndi Yosefi ndi Mariya, apapi ŵinu nawu mbambula kufikapu. Chinanga kuti ve viyo, apapi ŵinu akusankhika ndi Yehova kuti akuvikiliyeningi kweniso akusambizeningi. Asani muvwiya ulongozgi wawu kweniso mutiŵatumbika, ‘vinthu vikuyendiyeningi umampha.’—Aefe. 6:1-4.
17. Mwakukoliyana ndi Yoswa 24:15, kumbi achinyamata akhumbika kusankhanji?
17 Sankhani yo muteŵetiyengi. Mukhumbika kuziŵa kuti Yehova ndiyani, khumbu laki kweniso mo mungachitiya vo iyu wakhumba pa umoyu winu. (Aro. 12:2) Asani mwachita viyo, musankhengi chinthu chamampha pa umoyu winu, musankhengi kuteŵete Yehova. (Ŵerengani Yoswa 24:15; Waku. 12:1) Ndipu asani muŵerengengi ndi kusambira Bayibolu nyengu zosi, mumuyanjengi ukongwa Yehova kweniso mujengi ndi chivwanu chakukho mwaku iyu.
18. Kumbi achinyamata akhumbika kusankhanji, ndipu asaniyengi vitumbiku wuli?
18 Kuchita khumbu laku Yehova kujengi pa malu ngakwamba pa umoyu winu. Charu chaku Satana chikamba kuti asani mugwiriskiya ntchitu lusu linu kuti likuwovyeni, mukondwengi ukongwa. Kweni uneneska ngwakuti, ŵanthu wosi wo aŵika maŵanaŵanu ngawu pakukhumba kusaniya vinthu vakuliŵavu, atijipweteka ukongwa “ndi maurwirwi nganandi.” (1 Timo. 6:9, 10) Kweni asani muvwiya Yehova kweniso asani mwasankha kuchita khumbu laki chakwamba pa umoyu winu, muŵengi ndi umoyu wamampha ukongwa ndipu ‘muchitengi vinthu mwazeru.’—Yoswa 1:8.
KUMBI MUSANKHENGENJI?
19. Kumbi apapi atenere kukumbukanji?
19 Apapi, yesesani kovya banja linu kuti liteŵetiyengi Yehova. Mumuthembengi ndipu iyu wakuwovyeningi kuti musankhi umampha. (Nthanthi 3:5, 6) Mukumbukengi kuti ŵana ŵinu atole ukongwa vo yimwi muchita kuluska vo mukamba. Mwaviyo, sankhani vinthu vo vingawovya ŵana ŵinu kuti Yehova waŵayanjengi.
20. Kumbi mwaŵana mwazamusaniya vitumbiku wuli asani mwasankha kuteŵete Yehova?
20 Mwaŵana, ziŵani kuti apapi ŵinu angakuwovyani kuti musankhi umampha vinthu pa umoyu. Kweni kuti Chiuta wakondwengi namwi, mukhumbika kusankha umampha. Mwaviyo, muyezgengi Yesu, ndipu sankhani kuteŵete Awusemwi achanju akuchanya. Asani muchitengi viyo, muchitengi vinandi pa kuteŵete Chiuta ndipu mujengi ndi umoyu wamampha ukongwa sonu. (1 Timo. 4:16) Ndipu kunthazi mwazamukondwa ukongwa ndi umoyu kuluska mo mungakondwe sonu!
SUMU 133 Musopengi Yehova Mweche Achinyamata
^ ndimi 5 Apapi Achikhristu akhumba kuti ŵana ŵawu azijengi mwakukondwa kweniso aziteŵetiyengi Yehova asani akuwa. Kumbi apapi angasankhanji vo vingawovya ŵana ŵawu kuti aziteŵetiyengi Yehova? Kumbi achinyamata Achikhristu atenere kusankhanji kuti akondwengi pa umoyu? Nkhani iyi yimukengi mafumbu ngenanga.
^ ndimi 10 Wonani buku lakuti, Yehova Waweziyapu Kusopa Kwauneneska! Papeji 69-70, ndimi 17-18.
^ ndimi 11 Wonani bokosi lakuti, “Makolo Anga ndi Anthu Abwino Kwambiri” mu magazini ya Chichewa ya Jani Masu! ya October 2011, peji 20. Wonani so nkhani yakuti, “Kalata Yapadera Yopita kwa Makolo Awo,” mu magazini ya Chichewa ya Jani Masu! ya March 8, 1999, peji 25.
^ ndimi 66 CHITHUZI: Mariya watenere kuti wangusambiza Yesu kuti wamuyanjengi ukongwa Yehova. Anthukazi akuyirwa nawu mazuŵa nganu, atesesa kusambiza ŵana ŵawu kuti ayanjengi Yehova.
^ ndimi 68 CHITHUZI: Yosefi watenere kuti wayanjanga kuluta ku sinagogi limoza ndi banja laki. Mitu ya mabanja mazuŵa nganu, yitenere kuwona kuti kuwungana limoza ndi banja lawu nkhwakukhumbika.
^ ndimi 70 CHITHUZI: Yesu wangusambira mo wangagwiriya ntchitu kutuliya kwa awisi a Yosefi. Achinyamata nawu mazuŵa nganu, atenere kusambira mo angagwiriya ntchitu kutuliya kwa awusewu.
