NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 40
SUMU 30 Ada Ŵangu, Chiuta Wangu Ndipuso Bwezi Langu
Yehova “Wachizga wo Ŵe ndi Mtima Wakusweka”
“Wachizga wo ŵe ndi mtima wakusweka; ndipu wamanga vilonda vawu.”—SALIMO 147:3.
FUNDU YIKULU
Yehova wakwaskika ukongwa asani wawona kuti tisuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha masuzgu ngo tikumana nangu. Nkhani iyi yitiwovyengi kuwona mo Yehova watitichiskiya asani tisuzgika maŵanaŵanu kweniso vo tingachita kuti tichiskengi anyidu.
1. Kumbi Yehova watuvwa wuli asani ateŵeti ŵaki akumana ndi masuzgu?
YEHOVA wawona vosi vo vichitikiya ateŵeti ŵaki pacharu chapasi. Iyu waziŵa likondwa lo tituŵa nalu kweniso vinthu vakuguŵiska vo vititichitikiya. (Salimo 37:18) Iyu wakondwa ukongwa kuwona kuti tiyesesa kumuteŵete chinanga kuti pe vinthu vinandi vo vititisuzga maŵanaŵanu. Ndipu iyu ngwakunozgeka kutiwovya kweniso kutipembuzga.
2. Kumbi Yehova watiŵawovya wuli ŵanthu akusweka mtima, nanga tingachitanji kuti watiwovyengi?
2 Lemba la Salimo 147:3 likamba kuti Yehova “wamanga vilonda” va ŵanthu akusweka mtima. Lemba ili lilongo kuti Yehova wawovya ŵanthu wo asuzgika maŵanaŵanu. Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti Yehova watiwovyi? Mwakuyeruzgiyapu, dokotala yo waziŵa umampha ntchitu yaki wangachita vinandi kuti wawovyi munthu yo wapwetekeka. Kweni munthu yo wapwetekeka wakhumbika kuvwiya vosi vo dokotala watimukambiya kuti wachiri. Mu nkhani iyi, tiwonengi vo Yehova wakambiya ŵanthu wo asuzgika maŵanaŵanu kuti achitengi kweniso tiwonengi mo tingagwiriskiya ntchitu ulongozgi waki wachanju.
YEHOVA WATITISIMIKIZIYA KUTI TE AKUZIRWA UKONGWA
3. Ntchifukwa wuli ŵanthu anyaki atijivwa kuti mbambula kukhumbika?
3 Tija mucharu cho ŵanthu atanjana cha. Ndipu ŵanthu anandi atijivwa kuti mbambula kukhumbika chifukwa cha nkhaza zo anyawu atiŵachitiya. Mzichi munyazi zina laki Helen a wangukamba kuti: “Ndikukuliya mu banja la ŵanthu ambula kwanjana. Ada ŵenga ankhaza, atidupuwanga kweniso zuŵa lelosi atikambiyanga kuti alivi nasi ntchitu.” Nge mo venge ndi Helen, panyaki namwi atikuchitiyani nkhaza, atikunyozani pamwenga kukuchitiskani kuti mujivwengi kuti mwe ambula kukhumbika. Asani ndimu viliri, mungakayikiya nadi kuti ŵanthu anyaki atikuwonani kuti mwe akukhumbika.
4. Mwakukoliyana ndi lemba la Salimo 34:18, kumbi Yehova watitisimikiziyanji?
4 Chinanga kuti ŵanthu anyaki atikuchitiyani nkhaza, mungasimikiza kuti Yehova watikuyanjani kweniso watikuwonani kuti mwe akukhumbika. Iyu “we pafupi ndi wo asweka mtima.” (Ŵerengani Salimo 34:18.) Asani muwona kuti “mzimu [winu] watekenyeka,” kumbukani kuti Yehova wanguwonamu vinthu vamampha mwaku yimwi ndipu wangukuguziyani kwaku iyu. (Yoha. 6:44) Iyu ngwakunozgeka kukuwovyani chifukwa chakuti watikuyanjani ukongwa.
5. Kumbi vo Yesu wachitiyanga ŵanthu wo akandirizgikanga vititisambizanji?
5 Kukambiskana chakuwoniyapu chaku Yesu kungatiwovya kuziŵa mo Yehova wavwiya asani tikumana ndi masuzgu. Pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi, waŵachitiyanga vinthu mwalisungu ŵanthu wo akandirizgikanga. (Mate. 9:9-12) Munthukazi yo wakhumbanga kuchizgika wati wako chakuvwala chaku Yesu, iyu wangumuchiska kweniso wangumuwonga chifukwa cha chivwanu chaki. (Mariko 5:25-34) Yesu wayezga mijalidu ya Awisi mwakufikapu. (Yoha. 14:9) Mwaviyo, mungasimikiza kuti Yehova watikuwonani kuti mwe akuzirwa ukongwa ndipu wawona mijalidu yinu yamampha, chivwanu chinu kweniso kuti mutimuyanja ukongwa.
6. Kumbi munthu wangachita wuli kuti waleki kujivwa kuti ngwambula kukhumbika?
6 Kumbi mungachita wuli asani mutijivwa kuti mwe ambula kukhumbika? Muŵerengengi malemba nga mu Bayibolu ngo ngatikusimikiziyani kuti Yehova watikuwonani kuti mwe akuzirwa ndipu mungaŵanaŵaniyengi ukongwa. b (Salimo 94:19) Asani mwatondeka kufiska chilatu chinu pamwenga mwaguŵa chifukwa chakuti mutondeka kuchita vinandi nge mo anyaki achitiya, kujimba mulandu ukongwa cha. Yehova wakhazapu cha kuti muchitengi vinthu vinandi kuluska vo mungafiska. (Salimo 103:13, 14) Asani munthu munyaki wakukuchitiyanipu nkhaza, kujimba mulandu cha chifukwa cha vo wangukuchitiyani. Palivi cho mukunangapu! Kumbukani kuti Yehova watiŵamba mulandu cha ŵanthu wo achitikiya nkhaza kweni watumba mulandu ŵanthu wo achitiya nkhaza anyawu. (1 Petu. 3:12) Sandra, yo ŵanthu anyaki angumuchitiyapu nkhaza weche mwana wangukamba kuti, “Kanandi ndipempha Yehova kuti wandiwovyi kuti ndijiwonengi mwakwenere nge mo iyu watindiwone.”
7. Kumbi vo vingutichitikiyapu kuvuli vingatiwovya wuli pakuteŵete Yehova?
7 Mungakayikanga cha kuti Yehova wangagwiriskiya ntchitu yimwi kuti wawovyi ŵanthu anyaki. Iyu wakupaskani mwaŵi wakuti mugwiriyengi nayu limoza ntchitu yakupharazga. (1 Akori. 3:9) Vo mwakumanapu navu pa umoyu vakuwovyani kuti mulongongi lisungu ŵanthu anyaki kweniso muziŵengi mo avwiya. Mungachita vinandi kuti muŵawovyi. Helen yo tamuzumbuwapu kali, wanguwovyekapu ndipu sonu iyu nayu wafiska kuwovya ŵanthu anyaki. Iyu wangukamba kuti: “Yehova wachitiska kuti ini munthu ‘wawuliwuli,’ ndijivwengi kuti nde wakukhumbika kweniso nditanjika.” Sonu Helen wakondwa ndi upayiniya wa nyengu zosi.
TINGAKAYIKANGA CHA KUTI YEHOVA WAKUTIGOWOKE
8. Kumbi lemba la Yesaya 1:18 lititisimikiziyanji?
8 Ateŵeti anyaki aku Yehova atijimba mulandu chifukwa cha vinthu vinyaki viheni vo akuchitapu kuvuli, ŵechendabatiziki pamwenga ŵati abatizika. Kweni tikhumbika kukumbuka kuti Yehova wakutipaska sembi yaku Yesu chifukwa chakuti watitiyanja ukongwa. Kukamba uneneska, iyu wakhumba kuti tiyilondiyengi ndi manja ngaŵi mphasu yeniyi. Yehova watitisimikiziya kuti asani ‘tanyoloska vinthu,’ c watitigowoke ndi mtima wosi. (Ŵerengani Yesaya 1:18.) Venivi vilongo kuti Yehova watitiyanja ukongwa chifukwa chakuti wakumbuka cha maubudi ngo tikuchitapu kuvuli! Pa nyengu yeniyi pe, iyu waluwa cha vinthu vamampha vo tichita pakumuteŵete.—Salimo 103:9, 12; Ahe. 6:10.
9. Ntchifukwa wuli mukhumbika kuŵanaŵaniya ukongwa vinthu vasonu ndipuso va munthazi?
9 Asani mutijimba mulandu chifukwa cha vinthu vo mukunangisapu kuvuli, mungachita umampha kuti muŵanaŵaniyengi ukongwa vinthu vasonu ndipuso va munthazi mumalu mwakuŵika maŵanaŵanu pa vinthu vakali. Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku Paulo. Iyu wajimbanga mulandu kuti watombozganga Akhristu mwankhaza, kweni waziŵanga kuti Yehova wakumugowoke. (1 Timo. 1:12-15) Kumbi iyu wangulutirizga kuŵanaŵaniya maubudi ngo wanguchitapu kuvuli? Awa. Iyu wanguleka kungaŵanaŵaniya, nge mo wanguleke kuŵanaŵaniya ukongwa vinthu vo wanguchita kuti waje Mfarisi wakutchuka. (Afi. 3:4-8, 13-15) Mumalu mwaki, Paulo waŵikanga maŵanaŵanu ngaki ngosi pa uteŵeti waki kweniso waŵanaŵaniyanga vinthu va munthazi. Nge mo venge ndi Paulo, namwi mungasintha cha vinthu vakuvuli. Kweni mungathamika kweniso kumukondwesa Yehova pasonu panu ndipu mungaŵanaŵaniya vinthu vamampha va munthazi vo iyu kulayizgani.
10. Kumbi tingachitanji asani tinguguŵiskapu ŵanthu anyaki?
10 Kumbi ndi vinthu wuli vo vingakuwovyani asani mutijimba mulandu chifukwa cha vinthu vinyaki vo munguchita vo vinguguŵiska ŵanthu anyaki? Yesesani kunozga vinthu. Ndipu apepeseni kutuliya pasi pa mtima. (2 Akori. 7:11) Mupempheni Yehova kuti wawovyi ŵanthu wo mukuŵaguŵiska. Iyu wangakuwovyani yimwi kweniso wo mukuŵaguŵiska kuti mukunthiyepu kweniso kuti musaniyi chimangu chamumtima.
11. Kumbi tingasambiranji pa vo vinguchitikiya mchimi Yona? (Wonani so chithuzi.)
11 Sambiranipu kanthu pa vo mungunangisa kuvuli ndipu muzomerezengi kuti Yehova wakugwiriskiyeni ntchitu mu nthowa yeyosi yo wakhumba. Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mchimi Yona. Mumalu mwakuluta ku Nineve ko Chiuta wangumukambiya, Yona wanguthaŵiya kunyaki. Yehova wangumuchenya Yona, ndipu Yona wangusambirapu kanthu pa vo wangunangisa. (Yona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Yehova wanguleka cha kumugwiriskiya ntchitu mchimi Yona. Chiuta wangumupaska so mwaŵi Yona kuti waluti ku Nineve, ndipu pa nyengu iyi Yona wanguswera cha kuvwiya. Iyu wanguzomereza cha kuti vinthu vo wangunangisapu kuvuli vimutondekesi kuchita vo Yehova wangumutuma.—Yona 3:1-3.
Mchimi Yona wati wapona mumoyu mwa chisomba chikulu, Yehova wangumukambiya so kuti waluti ku Nineve kuti wakapharazgi uthenga Waki (Wonani ndimi 11)
YEHOVA WATITIPEMBUZGA NDI MZIMU WAKUPATURIKA
12. Kumbi Yehova watitiwovya wuli kuti tije ndi chimangu asani vinthu vakupweteka mtima vatichitikiya? (Afilipi 4:6, 7)
12 Yehova wagwiriskiya ntchitu mzimu wakupaturika kuti watipembuzgi asani vinthu vinyaki vakupweteka mtima vatichitikiya. Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Ron ndi Carol. Mwana wawu wangujibaya. Yiwu angukamba kuti: “Mbuneneska kuti tingukumanapu ndi mayeseru nyengu yinyaki kweni yapa vingutiŵaŵa ukongwa. Kanandi tatiwonanga cha tulu ndipu tajaliyanga ŵaka kupemphera. Venivi vingutiwovya kuti tisaniyi chimangu cho chikambika pa Afilipi 4:6, 7.” (Ŵerengani.) Asani mukunthiyapu mayeseru ngakulu, mupempherengi kwaku Yehova kutuliya pasi pa mtima kaŵikaŵi kweniso posi po mwakhumbiya. (Salimo 86:3; 88:1) Mupemphengi Yehova mwakuwerezawereza kuti wakupaskeni mzimu waki wakupaturika. Iyu walekengi cha kumuka pempheru linu.—Luka 11:9-13.
13. Kumbi mzimu wakupaturika ungatiwovya wuli kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova mwakugomezgeka? (Aefeso 3:16)
13 Kumbi mukukumanapu ndi mayeseru ngo ngangukumalani nthazi? Mzimu wakupaturika ungakupaskani nthazi kuti mulutirizgi kuteŵete Yehova mwakugomezgeka. (Ŵerengani Aefeso 3:16.) Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mzichi munyaki zina laki Flora. Iyu ndi mulumu waki ateŵetiyanga Yehova nge amishonale. Pavuli paki mulumu waki wanguchita chigololu ndipu nthengwa yingumala. Iyu wangukamba kuti: “Venivi vingundiguŵiska ukongwa ndipu nthazi zingumaliya limu. Ndingupempha Yehova kuti wandipaski mzimu waki wakupaturika kuti ndikunthiyepu. Chinanga kuti pakwamba ndawonanga kuti ndingafiska cha kukunthiyapu, kweni Yehova wangundipaska vo ndakhumbikiyanga kuti ndikunthiyepu ndipu ndingusaniya so nthazi.” Flora wawona kuti Chiuta wamuwovya kuti walutirizgi kumugomezga ndipu wakayika cha kuti walutirizgengi kumuwovya pa mayeseru ngengosi. Iyu wangukamba so kuti: “Mazu nga pa lemba la Salimo 119:32 ngandiwovya ukongwa. Lemba ili likamba kuti: ‘Ndipenjengi ndi mtima wosi nthowa ya marangu nginu pakuti mwanganozge malu mumtima mwangu.’”
14. Kumbi tingachita wuli kuti mzimu wakupaturika ugwirengi ntchitu paku isi?
14 Kumbi mungachita wuli kuti Yehova wakupaskeni mzimu wakupaturika? Muchitengi vinthu vo vingakuwovyani kuti mzimu waku Chiuta ugwirengi ntchitu paku yimwi. Venivi visazgapu kuwungana kweniso kupharazga. Muŵerengengi Mazu ngaku Chiuta zuŵa lelosi ndipu venivi vingakuwovyani kuti muŵanaŵaniyengi fundu zaku Yehova nyengu zosi. (Afi. 4:8, 9) Muchiŵerenga Bayibolu, saniyani vakuwoniyapu va mu Bayibolu va ŵanthu wo angukumanapu ndi mayeseru ndipu muŵanaŵaniyengi mo Yehova wanguŵawovye kuti akunthiyepu. Sandra yo tamuzumbuwapu kali, wangukumana ndi mayeseru ngakupambanapambana. Iyu wangukamba kuti: “Nkhani yaku Yosefi yingundifika pa mtima. Iyu wanguzomereza cha kuti mayeseru ngo wangukumana nangu pamwenga vinthu vambula urunji vo vingumuchitikiya vinangi ubwezi waki ndi Yehova.”—Gene. 39:21-23.
YEHOVA WATITICHISKA KUZIYA MWA AKHRISTU ANYIDU
15. Kumbi mbayani wo angatichiska, nanga angatiwovya wuli? (Wonani so chithuzi.)
15 Asani tikumana ndi mayeseru Akhristu anyidu ‘angatichiska ukongwa.’ (Ako. 4:11) Yehova wagwiriskiya ntchitu abali ndi azichi ŵidu kuti walongo kuti watitiyanja. Tichiskika ukongwa asani Akhristu anyidu aza kuzitiwona pamwenga atitivwisiya mwakuphwere tichiŵakonkhoske masuzgu ngidu. Yiwu angatichiska ndi lemba pamwenga kupemphera nasi. d (Aro. 15:4) Nyengu zinyaki mubali pamwenga mzichi wangatikumbusa fundu za mu Malemba zo zingatiwovya kuti tilutirizgi kuwona vinthu mwakwenere. Akhristu anyidu angatiwovya so mu nthowa zinyaki nge kutipaska chakurya pa nyengu yo tikumana ndi masuzgu.
Akhristu anyidu akuthembeka, angatichiska kweniso kutiwovya ukongwa (Wonani ndimi 15)
16. Kumbi tingachita wuli kuti Akhristu anyidu atiwovyi?
16 Kuti Akhristu anyidu atiwovyi tikhumbika kuŵapempha. Abali ndi azichi ŵidu atitiyanja ukongwa ndipu akhumbisiska kutiwovya. (Nthanthi 17:17) Kweni yiwu angaziŵa cha mo tivwiya pamwenga vo tikhumba kuti atichitiyi. (Nthanthi 14:10) Asani musuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha vinthu vinyaki, mukambiyengeku Akhristu akukhwima mwauzimu mo muvwiya. Akambiyeni chovyu cho mukhumba. Mungakambiyaku ŵara wo mufwatuka nawu. Azichi anyaki afwatuka kukambiyaku mzichi munyaki wakukhwima mwauzimu vo akumana navu.
17. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatitondekesa kuti tichiskiki, nanga tingamalana navu wuli?
17 Mungajipatuwanga cha. Chifukwa cha kusuzgika maŵanaŵanu, mungakhumba cha kuti muchezengi ndi anyinu. Nyengu zinyaki abali ndi azichi angatondeka kukuvwisani pamwenga angalongoro namwi kasukunya jinu. (Yako. 3:2) Kweni mungazomerezanga cha kuti venivi vikutondekeseni kuchiskika ndi anyinu. Gavin yo ndi mura mu mpingu ndipu watama nthenda yakusuzgika maŵanaŵanu wangukamba kuti: “Kanandi ndikhumba cha kucheza ndi mabwezi ngangu.” Kweni Gavin waleka cha kucheza ndi abali ndi azichi ndipu wayanduwa ukongwa. Mzichi munyaki zina laki Amy wangukamba kuti: “Chifukwa cha vo ndingukumanapu navu kuvuli, vitindisuzga kuti ndigomezgengi munthu weyosi. Kweni ndiyesesa kusambira kwanja kweniso kugomezga abali ndi azichi nge mo Yehova wachitiya. Ndiziŵa kuti venivi vikondwesa Yehova kweniso nani ndikondwa.”
TICHISKIKA NDI VO YEHOVA WATILAYIZGA
18. Kumbi ndi vinthu wuli vo Yehova wazakutichitiya kunthazi, nanga tingachitanji pasonu panu?
18 Pambula kuswera yapa, Yehova watuzgengepu vosi vo vichitiska kuti tisuzgikengi maŵanaŵanu kweniso urwirwi wewosi. (Chivu. 21:3, 4) Pa nyengu yo, vinthu vosi vakupweteka vo vikutichitikiyapu pa umoyu “vazamuseremu so cha mumtima.” (Yesa. 65:17) Nge mo tawone mu nkhani iyi, chinanga ndi sonu panu Yehova “wamanga vilonda” vidu. Yehova watipaska vinthu vinandi kuti watichiski kweniso kutiwovya, mwaviyo mungakananga cha chovyu chaki. Mungayesanga cha kukayikiya chinanga nkhamanavi kuti “iyu watikuŵanaŵaniyani.”—1 Petu. 5:7.
SUMU 7 Yehova Ndi Nthazi Yidu
a Mazina ngasinthika.
b Wonani bokosi lakuti “ Yehova Wawona Kuti Mwe Akuzirwa.”
c “Kuti tinyoloski vinthu” ndi Yehova, tikhumbika kulapa mwa kumupempha kuti watigowoke maubudi ngidu ndipuso tikhumbika kusintha nkharu zidu. Asani tachita ubudi ukulu tikhumbika so kupempha chovyu ku ŵara mu mpingu.—Yako. 5:14, 15.
d Mwakuyeruzgiyapu, wonani malemba ngo nge pa mutu wakuti “Kufipa Mtima” kweniso “Fundu Zakuchiska” mubuku lakuti Malemba ngo Ngangatiwovya pa Umoyu Widu.
