1-2. (a) Mwakukoliyana ndi Nthanthi 16:31, kumbi titenere kuŵawona wuli akukota wo mbakugomezgeka? (b) Kumbi timukengi mafumbu nanga mu nkhani iyi?

ALENDU wo aluta kuchiwona malu ku Arkansas, U.S.A., angasaniya mya ya dayamondi ye mbwelere pasi. Kweni dayamondi mwenuyu watuŵa kuti ngwambula kunozgeka kuti amugwiriskiyi ntchitu. Chifukwa cha venivi, anandi wo awona dayamondi mwenuyu, angaziŵa cha kuti ngwakuzirwa ndipu angamujumpha waka.

² Mu nthowa yinyaki, abali ndi azichi ŵidu akukota ŵe nge mya ya dayamondi yeniyi, yiwu mbakuzirwa ukongwa. Mazu ngaku Chiuta ngayeruzgiya nyivu za akukota ndi chisoti. (Ŵerengani Nthanthi 16:31; 20:29) Kweni nyengu zinyaki, tingaŵatoliyaku kanthu cha akukota ŵenaŵa. Achinyamata wo aziŵa kuti akukota mbakuzirwa, angasambira chinthu chinyaki chakukhumbika ukongwa kwaku yiwu kuluska chuma chayichu. Mu nkhani iyi, timukengi mafumbu ngatatu yanga: Ntchifukwa wuli Yehova wawona kuti akukota wo mbakugomezgeka mbakuzirwa? Kumbi akukota mbakukhumbika wuli mugulu laku Yehova? Kumbi tingachita wuli kuti tiyanduwengi ukongwa ndi chakuwoniyapu chawu?

3. Mwakukoliyana ndi Salimo 92:12-15, ntchifukwa wuli akukota wo mbakugomezgeka mbakuzirwa kwaku Yehova?

³ Akukota wo mbakugomezgeka mbakuzirwa kwaku Yehova Chiuta. Iyu waziŵa kuti mbanthu amtundu wuli ndipu mijalidu yawu yamampha watiyiwona kuti njakuzirwa. Yehova wakondwa asani akukota agaŵiyaku achinyamata zeru zo asaniya achimuteŵete mwakugomezgeka kwa vyaka vinandi.  (Yobu 12:12; Nthanthi 1:1-4) Yehova wakondwa so ndi kukunthiyapu kwawu. (Mala. 3:16) Yiwu akumana ndi masuzgu nganandi pa umoyu wawu, kweni chivwanu chawu mwaku Yehova chadewezekapu cha. Chilindizga chawu cha kunthazi ntchakukho ukongwa kuluska mo chenge ŵati asambira waka uneneska. Ndipu Yehova watiŵayanja chifukwa chakuti alutirizga kupharazga zina laki ‘chinanga kuti mbakukota.’—Ŵerengani Salimo 92:12-15.

4. Kumbi ndi fundu nizi zo zingachiska abali ndi azichi ŵidu akukota?

⁴ Asani mukukota, ziŵani kuti Yehova wakumbuka ntchitu zo mungumuchitiya kuvuli. (Ahe. 6:10) Mwaja muchigwira ntchitu yakupharazga mwaphamphu ndipu venivi vikondwesa Awusefwi akuchanya. Mwakunthiyapu masuzgu, kusazgiyapu ngo ngakuchitiskaningi chitima ukongwa. Mwaja muchivwiya kweniso kuvikiliya fundu zaurunji za mu Bayibolu, ndipu mwachita mauteŵeti ngakukhumbika mugulu laku Yehova kweniso mwasambiza ŵanthu anyaki. Mwayesesa kukoliyana ndi kusintha kwekosi ko kuchitika mugulu laku Yehova. Mwawovya ŵanthu anyaki kuti ayambi kuchita uteŵeti wanyengu zosi. Yehova Chiuta watikuyanjani ukongwa chifukwa cha kugomezgeka kwinu. Iyu walayizga kuti “wazakuŵajowo cha ŵanthu ŵaki akugomezgeka”! (Salimo 37:28) Iyu watikusimikiziyani kuti: “Mpaka po sisi linu lachitiya nyivu ndilekengi cha kukupingani.” (Yesa. 46:4) Mwaviyo, pakuti sonu mwakota, mungaŵanaŵananga cha kuti mwe ambula kukhumbika mugulu laku Yehova. Mwe akuzirwa ukongwa!

5. Kumbi akukota atenere kukumbukanji?

⁵ Akukota angachita vinandi mugulu laku Yehova. Chinanga kuti pasonu panu angaŵa kuti alivi nthazi nge mo ŵe nge kali, kweni aziŵa vinandi vo vaŵachitikiya pakuteŵete Yehova kwa vyaka vinandi. Yehova wangalutirizga kuŵagwiriskiya ntchitu mu nthowa zinandi, nge mo tiwoniyengi vakuwoniyapu va mu nyengu yakali kweniso va mazuŵa nganu.

6-7. Kambani vakuwoniyapu va mu Bayibolu va ŵanthu akukota wo angutumbikika chifukwa chakuteŵete Yehova mwakugomezgeka.

⁶ Tingasaniya vakuwoniyapu vamampha mu Bayibolu va ŵanthu akugomezgeka wo angulutirizga kuteŵete Yehova pa nyengu yo ŵenga akukota. Mwakuyeruzgiyapu, Mozesi wenga ndi  vyaka pafufupi 80, pa nyengu yo wangwamba kuteŵete nge mchimi waku Yehova kweniso mulongozgi wa Ayisirayeli. Pa nyengu yo Daniyeli wenga ndi vyaka va mu ma 90, Yehova wenga weche kumugwiriskiya ntchitu nge mchimi. Ndipu wakutumika Yohane watenere kuti wenga so ndi vyaka va mu ma 90 pa nyengu yo wangukambirika kuti walembi buku la Chivumbuzi.

⁷ Ŵanthu anandi akugomezgeka ŵenga akutchuka cha ndipu ŵanthu atenere kuti aŵaziŵanga cha. Kweni Yehova waŵaziŵanga ndipu wanguŵatumbika chifukwa cha kugomezgeka kwawu. Mwakuyeruzgiyapu, munthu ‘murunji ndipuso wakugomezgeka kwaku Chiuta’ Simiyoni, wazumbulika waka mwakudumuwa mu Bayibolu. Kweni Yehova wamuziŵanga ndipu wangumupaska mwaŵi wakuwona Yesu pa nyengu yo wenga bonda ndipuso kukamba uchimi wakukwaskana ndi mwana mwenuyu kweniso anyina. (Luka 2:22, 25-35) Ŵanaŵaniyani so va mchimi munthukazi Ana yo wenga choko. Iyu wenga ndi vyaka 84 kweni “wapambanga cha panyumba yakusopiyamu.” Chifukwa cha kugomezgeka kwaki pa nkhani ya “kuwungana,” Yehova wangumutumbika ndipu nayu wanguwona Yesu pa nyengu wenga bonda. Simiyoni ndi Ana, wosi ŵenga akuzirwa kwaku Yehova.—Luka 2:36-38.

8-9. Kumbi vyoko vilutirizga kuchitanji?

⁸ Mazuŵa nganu napu, akukota anandi wo mbakugomezgeka, vakuwoniyapu vamampha ukongwa kwa achinyamata. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitikiya Mzichi Lois Didur. Iyu wenga ndi vyaka 21 pe pa nyengu yo wangwambiya kuteŵete nge mpayiniya wapade ku Canada. Pavuli paki, iyu ndi mulumu waki John, anguchita uteŵeti wakuwonere dera kwa vyaka vinandi. Pavuli paki, yiwu anguteŵete ku Beteli ya ku Canada kwa vyaka vakujumpha 20. Pa nyengu yo Lois wenga ndi vyaka 58, iyu ndi John angupempheka kuti akateŵetiyengi ku Ukraine. Kumbi yiwu anguchita wuli? Kumbi anguŵanaŵana kuti mbakukota ukongwa mwakuti angachiteŵete cha ku charu chinyaki? Yiwu anguzomera uteŵeti wenuwu ndipu John wangusankhika kuti wakateŵetiyengi mu Komiti ya Nthambi. Pati pajumpha vyaka 7 kutuliya po John wangufwiya, Lois wangusankha kulutirizga kuchita uteŵeti wo wachitanga. Pasonu panu Lois we ndi vyaka 81. Iyu walutirizga kuteŵete mwakugomezgeka pa Beteli ya ku Ukraine ndipu wosi pa Beteli yeniyi atimuyanja ukongwa.

⁹ Vyoko nge Lois, vingaziŵika ukongwa cha nge mo vaziŵikiyanga pa nyengu yo alumu ŵaŵu ŵenga amoyu. Kweni kuŵa choko kuchitiska kuti aleki kuja akuzirwa cha. Yehova watiŵawona kuti mbakuzirwa ukongwa azichi wo anguwovya alumu ŵawu kwa vyaka vinandi ndipu alutirizga kulongo kuti mbakugomezgeka kwaku Yehova. (1 Timo. 5:3) Yiwu achiska so ukongwa achinyamata.

10. Kumbi Tony wakutileke chakuwoniyapu chamampha nichi?

¹⁰ Akhristu akugomezgeka anandi akukota wo aja ku nyumba zo asungiyaku ŵanthu akukota nawu so mbakuzirwa. Mwakuyeruzgiyapu, mubali  munyaki wakukota zina laki Tony, nayu waja ku malu ngenanga. Iyu wangubatizikiya ku Pennsylvania, U.S.A. mu August 1942, we ndi vyaka 20. Iyu wati wabatizika ŵaka, angumulamula kuti wayambi usilikali ndipu chifukwa chakuti wangukana, angumumanga kwa vyaka viŵi ndi hafu. Iyu ndi muwolu waki Hilda, akusambiza ŵana ŵawu ŵaŵi uneneska. Kwa vyaka vinandi Tony waja wachiteŵete nge wakukumanisa ntchitu za wupu wa ŵara mumipingu yitatu yo waja wachiteŵetiyamu kweniso wateŵetiyapu nge wakuwonere unganu wadera. Iyu wanguchitiskapu so maunganu kweniso masambiru nga Bayibolu kujeri. Chinanga kuti sonu Tony we ndi vyaka 98, kweni wakulekapu cha kuteŵete Yehova. Iyu watesesa kuchita vo wangafiska kuti wateŵete Yehova kweniso kuteŵete limoza ndi abali kweniso azichi mumpingu.

11. Kumbi tingalongo wuli kuti titiŵaŵona kuti mbakuzirwa wo aja kunyumba zo asungiyaku ŵanthu akukota?

¹¹ Kumbi tingalongo wuli kuti titumbika akukota wo aja ku nyumba zo asungiyaku ŵanthu akukota? Asani vingachitika, ŵara atenere kuŵawovya kuti nawu awunganengi kweniso apharazgengi. Tingalongo kuti titiŵaŵanaŵaniya asani tiluta kuchiŵawona pamwenga kuŵapempha kuti tichezi nawu mwakugwiriskiya ntchitu vipangizu vamazuŵa nganu tichiŵawona. Tikhumbika kuŵaŵanaŵaniya ukongwa akukota wo angaŵa kuti aja kutali ndi mpingu wa kumuzi kwawu. Asani tingaleka kuja masu, tingaleka kuŵatoliyaku kanthu akukota ŵenaŵa. Anyaki aku yiwu vingaŵasuzga pamwenga angawona kuti mphakwenere cha kukamba mo avwiya. Kweni tingayanduwa ukongwa asani tisaniya nyengu yakuŵafumba mafumbu kweniso kuvwisiya asani atitikonkhoske likondwa lo asaniya mu gulu laku Yehova.

12. Kumbi tingasaniyanji mumpingu widu?

¹² Tingazizwa kuziŵa kuti mumpingu widu mwe vakuwoniyapu vamampha va akukota wo mbakugomezgeka. Mzichi munyaki zina laki Harriette, wanguteŵete Yehova mwakugomezgeka kwa vyaka vinandi mumpingu wa kwawu ku New Jersey, U.S.A. Pavuli paki, wangusama kuti wakajengi ndi mwana waki munthukazi. Abali a mumpingu wasonu wo iyu wangusamiya, angusaniya nyengu yakucheze nayu kuti amuziŵi ndipu anguziŵa kuti iyu ngwakuzirwa ukongwa. Iyu wanguŵakonkhoske nkhani zakukwaskana ndi mo wachitiyanga uteŵeti wati wasambira ŵaka uneneska cha mu ma 1920 ndipu venivi vinguŵachiska ukongwa. Pa nyengu yeniyi, nyengu zosi wapinganga muswaju asani waluta mu uteŵeti chifukwa waziŵanga kuti angamumanga ndi kuchimuŵika mujeri. Mwakuti mu 1933, kaŵi kosi wangujapu mujeri kwa sabata yamphumphu. Pa nyengu yeniyi, mulumu waki yo wenga Kaboni cha wamuwovyanga ndipuso waphweriyanga ŵana ŵawu atatu. Kukamba uneneska, akukota akugomezgeka nge Harriette, titenere kuŵawona kuti mbakuzirwa.

13. Kumbi tasambiranji vakukwaskana ndi kukhumbika kwa akukota mu gulu laku Yehova?

¹³ Abali ndi azichi ŵidu akukota, mbakuzirwa ukongwa mu gulu laku Yehova. Yiwu awona mo Yehova waŵatumbikiya kweniso kutumbika gulu laki mu nthowa zinandi. Yiwu asambira vinthu vakukhumbika ukongwa pa vinthu vo anangisanga. Muŵawonengi nge “kasupi wazeru” ndipu musambirengi kwaku yiwu. (Nthanthi 18:4) Asani musaniyengi nyengu yakucheze nawu kuti muŵaziŵi, chivwanu chinu chingakho ukongwa ndipu musambirengi vinandi kwaku yiwu.

14. Kumbi lemba la Dotoronome 32:7, lichiska achinyamata kuti achitengenji?

¹⁴ Achinyamata ndimwi muyambengi kukambiskana ndi akukota. (Ŵerengani Dotoronome 32:7.) Mbuneneska kuti yiwu angaŵa kuti alereska umampha cha, atenda mwakusuzgikiya ndipuso asuzgika kulongoro kweni akhumba  mbwenu kuchita vinandi ndipu akupanga “zina lamampha” ndi Yehova. (Waku. 7:1) Kumbukani chifukwa cho Yehova watiŵawone kuti mbakuzirwa. Lutirizgani kuŵapaska ulemu. Jani nge Elisha yo wangumeremete Eliya po ŵenga pafupi kulekana. Maulendu ngatatu Elisha wangukamba kuti: “Ndikusiyeningi cha.”—2 Mafu. 2:2, 4, 6.

15. Kumbi ndi mafumbu nanga ngo tingafumba akukota?

¹⁵ Mulongongi kuti muŵanaŵaniya akukota mwakuŵafumba mafumbu mwaulemu. (Nthanthi 1:5; 20:5; 1 Timo. 5:1, 2) Mungaŵafumba mafumbu nge yanga: “Kumbi ntchinthu wuli cho chingukuchitiskani kukhorwa kuti mwasaniya uneneska?” “Kumbi vo mwakumana navu pa umoyu, vakuwovyani wuli kuti muje pa ubwezi wakukho ndi Yehova?” “Ntchinthu wuli cho chakuwovyani kuti mulutirizgi kukondwa pakuteŵete Yehova?” (1 Timo. 6:6-8) Pavuli paki, vwisiyani achikonkhoska vo mwaŵafumba.

16. Asani Mkhristu wakukota ndi wachinyamata akambiskana, kumbi ayanduwa wuli?

¹⁶ Asani wakukota wakambiskana ndi wachinyamata, wosi ŵaŵi ayanduwa. (Aro. 1:12) Asani yimwi achinyamata mwachita viyo, musimikizengi kuti Yehova waphwere ateŵeti ŵaki akugomezgeka ndipu wakukota wawonengi kuti mutimuŵanaŵaniya. Mkhristu wakukota wakondwengi kukukonkhoskiyani mo Yehova wamutumbikiya.

17. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti Akhristu akukota wo mbakugomezgeka atowa ukongwa?

¹⁷ Asani munthu wakota, kutowa kumala. Kweni ŵanthu wo mbakugomezgeka kwaku Yehova, iyu watiŵawona kuti mbakutowa ukongwa asani akota. (1 Ate. 1:2, 3) Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa kwa vyaka vinandi, yiwu azomereza kuti mzimu waku Chiuta uŵawumbi kweniso kuŵayengetuwa. Asani isi titaziŵa umampha abali ndi azichi akukota, kuŵatumbika kweniso kusambira kwaku yiwu, tiŵawonengi kuti mbakuzirwa ukongwa!

18. Kumbi tazamukambiskananji mu nkhani yakulondopu?

¹⁸ Mpingu uja wakukho ukongwa asani Akhristu achinyamata, awona kuti Akhristu akukota mbakuzirwa kweniso asani Akhristu akukota awona kuti achinyamata nawu mbakuzirwa. Mu nkhani yo tazamusambira sabata yamawa, tazamukambiskana mo akukota angalongore kuti awona kuti achinyamata mbakuzirwa mumpingu.