1. Kwati kwaja kamanavi kuti wakutumika Peturo wafwi, kumbi Yehova wangumukambiya kuti wachitenji?

 WAKUTUMIKA Peturo waziŵanga kuti we pafupi kufwa. Kwa vyaka vinandi vo wanguteŵete mwakugomezgeka, iyu wangwenda ndi Yesu, wanguchipharazga kuvigaŵa vinyaki vasonu, kweniso wanguteŵete mu wupu wakulongozga. Kweni uteŵeti waku Peturo ungumaliya penapa cha. Cha mu 62-64 C.E., Yehova wangumugwiriskiya ntchitu kulemba makalata ngaŵi, 1 ndi 2 Peturo. Iyu wanguziŵa kuti makalata ngenanga ngazamuwovya Akhristu asani iyu wazifwa.​—2 Petu. 1:​12-15.

2. Ntchifukwa wuli makalata ngo Peturo wangulemba ngenga nga pa nyengu yaki?

² Peturo wangulemba makalata ngenanga pa nyengu yo Akhristu anyaki akumananga ndi “mayeseru ngakupambanapambana.” (1 Petu. 1:6) Ndipu pa nyengu yeniyi, ŵanthu aheni angwambisa visambizu vaboza kweniso mijalidu yiheni mu mpingu wachikhristu. (2 Petu. 2:​1, 2, 14) Akhristu wo ajanga mu Yerusalemu, ŵenga pafupi kuwona “umaliru wa vinthu vosi” kung’anamuwa kubwangandulika kwa Yerusalemu kweniso nyumba yakusopiyamu ndi asilikali achiroma. (1 Petu. 4:7) Tikayika cha kuti makalata ngaku Peturo nganguwovya Akhristu kuwona vo angachita kuti akunthiyepu mayeseru ngo akumananga nangu pa nyengu yo kweniso kunozgeke mayeseru ngo atingi azikumanengi nangu kunthazi. b

3. Ntchifukwa wuli tikhumbika kusambira makalata ngo Peturo wangukambirika kulemba?

³ Chinanga kuti Peturo walembiyanga Akhristu a mu nyengu ya  akutumika makalata ngenanga, kweni Yehova wakuwonesesa kuti ngaje chigaŵa cha Mazu Ngaki. Mwaviyo, makalata ngenanga nasi ngangatiwovya ukongwa. (Aro. 15:4) Pakuti tija mucharu cho chichiska ŵanthu kuti achitengi mijalidu yiheni, nasi tingakumana ndi mayeseru ngo ngangatichitiska kuti kuŵi kwakusuzga kuteŵete Yehova. Ndipuso pambula kuswera yapa, tikumanengi ndi masuzgu ngakulu kuphara ngo ŵanthu angukumana nangu pa nyengu yo Yerusalemu ndi nyumba yakusopiyamu vingubwangandulika. Mumakalata ngaŵi ngaku Peturo mwe fundu zakukhumbika ukongwa. Fundu zenizi zingatiwovya kulindizga zuŵa laku Yehova, kuleka kopa ŵanthu kweniso kuti tiyanjanengi ukongwa. Fundu zenizi zingawovya so ŵara kuziŵa vo angachita kuti aphweriyengi umampha mbereri zaku Yehova mu mpingu.

4. Nge mo lemba la 2 Peturo 3:​3, 4, kumbi ndi vinthu wuli vo vingadeweza chivwanu chidu?

⁴ Tija mucharu cho ŵanthu anandi atingagomezga cha mauchimi nga mu Bayibolu. Ŵanthu akususka angatinyoza chifukwa talindizga umaliru wa charu kwa vyaka vinandi. Ŵanthu anyaki akamba kuti umaliru uzengi cha. (Ŵerengani 2 Peturo 3:​3, 4.) Asani tituvwa vinthu venivi ku ŵanthu wo titiŵapharazgiya, wo tigwira nawu ntchitu pamwenga ŵanthu a mu banja lidu, nyengu zinyaki chivwanu chidu chingadewezeka. Peturo wakonkhoska vo vingatiwovya.

5. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tilindizgengi mwakuzikira umaliru wa charu ichi? (2 Peturo 3:​8, 9)

⁵ Anyaki angawona kuti Yehova waswera kutuzgapu charu chiheni ichi. Vo Peturo wangukamba vingatiwovya chifukwa vingatikumbusa kuti mo Yehova wawone nyengu vipambana ukongwa ndi mo ŵanthu atiyiwone. (Ŵerengani 2 Peturo 3:​8, 9.) Kwaku Yehova vyaka 1,000 ve nge zuŵa limoza. Yehova wazikira ndipu wakhumba cha kuti weyosi wazibayiki. Kweni asani zuŵa lo lafika, charu ichi chazamumala. Te ndi mwaŵi ukulu ukongwa wakugwiriskiya ntchitu nyengu yidu yo yajaku kupharazgiya ŵanthu pacharu chosi chapasi.

6. Kumbi tingachita wuli kuti ‘tilutirizgengi kukumbuka’ zuŵa laku Yehova? (2 Peturo 3:​11, 12)

⁶ Peturo watitipempha kuti ‘tilutirizgi kukumbuka’ zuŵa laku Yehova. (Ŵerengani 2 Peturo 3:​11, 12.) Kumbi tingachita wuli venivi? Tingachita umampha kuti zuŵa lelosi tilungulukengi vitumbiku vo tazamusaniya mucharu chifya. Muyeruzgiyengi kuti mututa timphepu tamampha, muturya chakurya chamampha, mulonde abali ndi abwezi ŵinu achiyuskika kweniso musambiza ŵanthu a mu nyengu yakali kufiskika kwa mauchimi nga mu Bayibolu. Kuchita venivi kungakuwovyani kuti mulutirizgi kulindizga kweniso kusimikiza kuti tija mu mazuŵa ngakumaliya. Asani ‘taziŵiya limu’ vo vichitikengi kunthazi, ndikuti ‘tilandizgikengi cha’ ndi asambizi aboza.​—2 Petu. 3:17.

7. Kumbi ntchinthu wuli cho chingachitika asani titopa ŵanthu?

⁷ Asani tilutirizga kukumbuka zuŵa laku Yehova tiyesesengi kupharazgiya ŵanthu uthenga wamampha. Kweni nyengu zinyaki tingachita mantha kuti tipharazgi. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti nyengu zinyaki tingawopa ŵanthu. Venivi ndivu vinguchitikiya Peturo. Usiku wo Yesu wambikanga mulandu, Peturo wanguwopa kukamba kuti wenga wakusambira waku Yesu ndipu mwakuwerezawereza wangukana kuti watimuziŵa cha Yesu. (Mate. 26:​69-75) Kweni Peturo wanguleka kuchita mantha ndipu pavuli paki wangulemba mwakusimikiza kuti: “Mungaviwopanga cha vo yiwu atopa, pamwenga kutimbanyizgika maŵanaŵanu.” (1 Petu. 3:14) Vo Peturo wangukamba vititisimikiziya kuti tingaleka kopa ŵanthu.

8. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tilekengi kopa ŵanthu? (1 Peturo 3:15)

⁸ Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti  tilekengi kopa ŵanthu? Peturo watitikambiya kuti: “Muziŵi mumitima yinu kuti Khristu ndiyu Ambuya.” (Ŵerengani 1 Peturo 3:15.) Venivi visazgapu kuŵanaŵaniya mazaza ngo Ambuyafwi kweniso Fumu yidu, Yesu Khristu we nangu. Asani muchita mantha kuti mupharazgiyi munthu munyaki uthenga wa ufumu, mukumbukengi Fumu yidu. Muyeruzgiyengi kuti mutimuwona walamuliya we kuchanya ndipu we ndi angelu mamiliyoni nganandi. Mukumbukengi kuti we ndi “mazaza ngosi . . . kuchanya ndi pacharu chapasi” kweniso kuti waŵengi “namwi limoza mazuŵa ngosi mpaka pakumaliya pa nyengu yinu.” (Mate. 28:​18-20) Peturo watitipempha kuti ‘nyengu zosi tiŵengi akunozgeka’ kuti tivikiliyi chivwanu chidu. Kumbi yimwi mungayanja kupharazgiya munthu munyaki ko mugwira ntchitu, ku sukulu pamwenga kupharazga mwamwaŵi? Muŵanaŵaniyengi mpata wo mungachichitiya venivi ndipu pavuli paki munozgekiyengi limu vakuti mukakambi. Mupempherengi kuti Yehova wakuwovyeni kuja ndi chiganga ndipu mumugomezgengi kuti wakuwovyeningi kuti muleki kopa ŵanthu.​—Machi. 4:29.

9. Kumbi nyengu yinyaki Peturo wangutondeka wuli kulongo chanju? (Wonani so chithuzi.)

⁹ Peturo wangusambira mo wangalongore kuti watanja ŵanthu. Iyu wengapu pa nyengu yo Yesu wangukamba kuti: “Nditikupaskani dangu lasonu, kuti muyanjanengi. Nge mo ini ndakuyanjiyani,  yimwi namwi muyanjanengi.” (Yoha. 13:34) Chinanga kuti Peturo wanguvwa venivi, kweni pavuli paki wangopa Akhristu achiyuda ndipu wangukana kurya limoza chakurya ndi abali ndi azichi wo ŵenga Ayuda cha. Wakutumika Paulo wangukamba kuti vo Peturo wanguchita chenga “chinyengu.” (Aga. 2:​11-14) Peturo wanguzomera kuchenyeka ndipu wangusambirapu kanthu. Mumakalata ngaki ngosi ngaŵi wangudidimizga fundu yakuti tingakambanga ŵaka kuti titanja abali ndi azichi ŵidu cha kweni tilongongi kuti titiŵayanja.

10. Kumbi ntchinthu wuli chingatiwovya kuti ‘tiyanjengi abali kwambula chinyengu’? Konkhoskani. (1 Peturo 1:22)

¹⁰ Peturo wangukamba kuti ‘tiyanjengi abali kwambula chinyengu.’ (Ŵerengani 1 Peturo 1:22.) Chanju chaviyo, chituza chifukwa cha “kuvwiya uneneska.” Uneneska wenuwu usazgapu fundu yakuti “Chiuta walivi sankhu.” (Machi. 10:​34, 35) Tingavwiya cha dangu laku Yesu lakuti tiyanjanengi asani titanja anyaki mu mpingu penipo anyaki titiŵayanja cha. Mbuneneska kuti tingakoliyana ukongwa ndi anyaki kuphara anyaki nge mo Yesu wachitiyanga. (Yoha. 13:23; 20:2) Kweni Peturo watitikumbusa kuti tikhumbika kufwiyapu kuti ‘tiyanjengi abali’ chifukwa wosi ŵe mu banja lidu.​—1 Petu. 2:17.

11. Kumbi kwanja anyidu “kutuliya mumtima” kung’anamuwanji?

¹¹ Peturo watitipempha kuti ‘tiyanjanengi ukongwa kutuliya mumtima.’ Mu nkhani iyi, mazu ngakuti kwanja anyidu “kutuliya mumtima” ngang’anamuwa kwanja munthu munyaki chinanga kuti vakusuzga kuti uchiti viyo. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi tingachita wuli asani mubali widu watiguŵisa mu nthowa yinyaki yeyosi? Chakwamba tingakhumba kuti tiweze mumalu mwakumulongo kuti titimuyanja. Kweni Peturo wangusambira kwaku Yesu kuti kuweze kutimukondwesa cha Chiuta. (Yoha. 18:​10, 11) Peturo wangulemba kuti: “Mungaweziyanga uheni pa uheni cha pamwenga kunyoza pa kunyoza, mumalu mwaki muweziyengi vitumbiku.” (1 Petu. 3:9) Chanju chakutuliya mumtima chingakuwovyani kuti mulongongi lisungu kweniso kuŵanaŵaniya ŵanthu chinanga ndi wo akuguŵiskani.

12. (a) Kumbi kwanjana ukongwa kungatichiska so kuchitanji? (b) Nge mo munguwone mu vidiyo yakuti, Kuchita Vinthu Mwakukoliyana Nkhwakuzirwa Ukongwa, kumbi mukhumbisiskengi kuchitanji?

¹² Mukalata yaki yakwamba, Peturo wangugwiriskiya ntchitu mazu ngakuti “muyanjanengi ukongwa.” Chanju chaviyo, chiwundiya maubudi ngamanavi ŵaka cha, kweni chiwundiya “maubudi nganandi.” (1 Petu. 4:8) Panyaki Peturo wangukumbuka vo Yesu wangumusambiza pa nkhani yakugowoka. Pa nyengu yo Yesu wamusambizanga, Peturo watenere kuti wajiwonanga kuti wenga munthu wamampha ukongwa mwakuti wangusachiza kuti watenere kugowoke mubali waki “maulendu 7.” Kweni Yesu wangusambiza Peturo kweniso isi kuti titenere kugowoka “mpaka maulendu 77” kung’anamuwa kuti kugowoka kulivi mphaka. (Mate. 18:​21, 22) Asani vitikusuzgani kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wenuwu, mungagongowanga cha! Ateŵeti wosi aku Yehova ambula kufikapu, nyengu yinyaki vinguŵasuzgapu kugowoka. Chakukhumbika ukongwa ntchakuti yimwi muchitepu kanthu kuti mugowoke mubali winu kweniso kuja nayu pachimangu. c

13. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitiska kuti ŵara asuzgikengi kusaniya nyengu yakuchiskiya abali ndi azichi ŵawu?

¹³ Peturo watenere kuti wanguluwapu cha vo Yesu wangumukambiya wati wayuskika. Yesu wangumukambiya kuti: “Ŵeta ŵana ambereri ŵangu.” (Yoha. 21:16) Asani ndimwi mura, muziŵa kuti ulongozgi wenuwu uluta so kwaku yimwi. Kweni vingaŵa vakusuzga kuti mura wasaniyi nyengu yakuchitiya uteŵeti wakuzirwa  wenuwu. Ve viyo chifukwa chakuti ŵara chakwamba akhumbika kuphwere mabanja ngawu mwakuliŵavu, mwauzimu kweniso kuti achitengi vinthu vakulongo kuti weyosi mubanja lawu watanjika. Ndipuso yiwu alongozga pa ntchitu yakupharazga, anozgeke ndi kukamba nkhani pa maunganu nga mpingu, ngadera kweniso ngachigaŵa. Anyaki atovya mu Makomiti Ngakukambiskana ndi Achipatala kweniso mu Dipatimenti Yakupanga Mapulani ndi Kuzenga. Kukamba uneneska ŵara atangwamika ukongwa!

14. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachiska ŵara kuti aliskengi mskambu? (1 Peturo 5:​1-4)

¹⁴ Peturo wangupempha ŵara anyaki kuti: “Liskani mskambu waku Chiuta.” (Ŵerengani 1 Peturo 5:​1-4.) Asani ndimwi mura tiziŵa kuti mutiŵayanja abali ndi azichi ndipu mukhumba kuti muŵachiskengi mwakuchita maulendu nga uliska. Kweni nyengu zinyaki mungajivwa kuti mutangwamika ukongwa pamwenga kuvuka mwakuti mungafiska cha udindu winu nge mliska. Asani vaŵa viyo, kumbi mungachitanji? Mukambiyeni Yehova vo vitikufipiskani mtima. Peturo wangulemba kuti: “Asani munyaki wateŵete, wateŵete mwakuthemba nthazi yo Chiuta wapereka.” (1 Petu. 4:11) Abali ndi azichi angakumana ndi masuzgu ngo ngangamala cha mucharu chinu. Kweni kumbukani kuti “mliska mura,” Yesu Khristu wangaŵawovya umampha ukongwa kuphara munthu munyaki weyosi. Wangachita venivi sonu kweniso ndivu wazamuchita kunthazi mucharu chifya. Chiuta wakhumba kuti ŵara ayanjengi abali ŵawu, kuŵaliska mwauzimu kweniso kuŵa “vakuwoniyapu ku mskambu.”

15. Kumbi mura munyaki waliska wuli mskambu? (Wonani so chithuzi.)

¹⁵ William yo wateŵete nge mura kwa vyaka vinandi wawona kuti maulendu ngauliska ngakukhumbika ukongwa. Mulili wa COVID-19 wati wayamba, iyu ndi ŵara anyaki ayesesanga kuti acheziyengi mubali pamwenga mzichi weyosi wa mu kagulu kawu. Iyu wakonkhoska chifukwa cho wachitiyanga venivi. Iyu watiti: “Abali ndi azichi anandi aŵangavi munthu wakukambiskana nayu ndipu venivi vatingi vichitiskengi kuti ayambi kuja ndi maŵanaŵanu ngaheni.” Asani mubali pamwenga mzichi wakonkhoska masuzgu ngaki, mubali William wavwisiyanga mwakuphwere kuti waziŵi vo vitimufipiska mtima kweniso mo wangamuchiskiya. Pavuli paki iyu wasaniyanga mabuku pamwenga mavidiyo nga pa webusayiti yidu kuti wachiski mubali pamwenga mzichi yo. Iyu wakamba so kuti: “Kuchita  maulendu nga uliska nkhwakukhumbika ukongwa mazuŵa nganu kuluska kali. Tifwiyapu kuti tiwovyi ŵanthu kusambira vaku ndi Yehova. Mwakuyanana ŵaka, tikhumbika so kufwiyapu kuti tiwovyi abali ndi azichi kuti alutirizgi kuja mu uneneska.”

16. Kumbi tingavigwiriskiya wuli ntchitu vo tasambira mumakalata ngaku Peturo?

¹⁶ Takambiskana ŵaka vinthu vimanavi vo tisambira mumakalata ngaŵi ngo Peturo wangulemba. Panyaki mwawona vinthu vinyaki vo mukhumbika kusintha. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi mukhumba kuti mulungurukengi kaŵikaŵi vitumbiku vo mwazamulonde mucharu chifya? Kumbi mwajiŵikiya chilatu chakuti mupharazgengi ko mugwira ntchitu, ku sukulu pamwenga kupharazga mwamwaŵi? Kumbi musaniya nthowa zinyaki zo mungalongore chanju chakutuliya pasi pa mtima kwa abali ndi azichi? Ŵara, kumbi mukhumbisiska kuliska mbereri zaku Yehova? Asani mungajifufuza mwauneneska mungawona kuti pe vinthu vinyaki vo mukhumbika kusintha, kweni mungagongowanga cha. Kumbukani kuti “Ambuya mbalisungu,” ndipu akuwovyeningi kuti musinthi. (1 Petu. 2:3) Peturo watitisimikiziya kuti: “Chiuta . . . wamalizengi kukusambizani. Iyu wakuwovyeningi kuti muŵi akukho, muŵi anthazi ndipuso kuti muleki kusukunyika.”​—1 Petu. 5:10.

17. Ntchinthu wuli cho chichitikengi asani tileka kuwere vuli kweniso tizomera kusambizika ndi Yehova?

¹⁷ Nyengu yinyaki Peturo wangujivwa kuti wenga wambula kwenere pa masu pa Mwana waku Chiuta. (Luka 5:8) Kweni Yehova ndi Yesu anguwovya Peturo kuti walutirizgi kuja wakusambira waku Khristu. Mwaviyo, Yehova wanguzomereza Peturo “kusere mu Ufumu wamuyaya wa Ambuyafwi kweniso Mtaski widu, Yesu Khristu.” (2 Petu. 1:11) Yeniyi ndi mphotu yamampha ukongwa! Asani mulekengi kuwere vuli nge mo Peturo wanguchitiya, kweniso kuzomereza kuti musambiziki ndi Yehova, ndikuti namwi mwazamulonde mphotu ya umoyu wamuyaya. Mwazamulonde “utaski winu, wo ntchilatu cha chivwanu chinu.”​—1 Petu. 1:9.