KAGULU ka Akhristu ampupuka kakhumbanga kuchiwonere vidiyo yinyaki. Yiwu anguvwa kuti anyawu kusukulu angukondwa ukongwa ndi vidiyo yeniyi. Ŵati aluluta ko awonesiyanga, anguwona vidya vankhondu ndipuso vithuzi va anthukazi wo anguvwala uheni pamapepala ngo angumata pachimati. Kumbi yiwu atingi achitengi wuli? Kumbi atingi aserengi ndi kuwonere vidiyo yeniyi?

Chakuchitika ichi chilongo kuti pe vinthu vinandi vo tikhumbika kusankha pa umoyu widu. Vinthu vo tingasankha vingakondweska Yehova pamwenga cha. Vingachitika kuti mukhumba kuchita chinthu chinyaki kweni mungasintha maŵanaŵanu nginu pavuli pakuŵanaŵaniyapu. Kumbi mbumampha kuchita viyo?

Tikujipereka kwaku Yehova ndi kubatizika chifukwa chakuti titimuyanja. Tikhumbisiska kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Chiuta. Kweni murwani widu Satana Diabolo wayesesa kuti tileki kugomezgeka. (Chiv. 12:17) Tikusankha kuti titeŵetiyengi Yehova ndipuso kuti tilondongi marangu ngaki. Mwaviyo, vingaja vakuchitiska chitima ukongwa asani tingasintha maŵanaŵanu ngidu. Ivi vingachitiska kuti tizileki kutaskika.

Vyaka mahandiredi nganandi vajumpha, Karonga Nebukadinezara wa ku Babiloni wangupanga changoza chikulu chagolidi ndipu wangukamba kuti munthu weyosi wachigwadiyengi ndipuso wachisopengi. Yosi yo watingi wakanengi watingi waponyekengi mung’anju ya motu. Kweni ateŵeti akugomezgeka aku Yehova, Shadreke, Mishaele ndi Abedenego angukana kuvwiya dangu ili. Ivi vinguchitiska kuti aponyeki mung’anju ya motu. Kweni Yehova wanguŵataska mwakuziziswa. Yiwu ŵenga akunozgeka kuŵika umoyu wawu pangozi m’malu mwakusintha maŵanaŵanu ngawu pa nkhani yakuteŵete Chiuta.​—Dan. 3:1-27.

 Mchimi Danyele, nayu wangufwiyapu kuromba chinanga kuti amuwofyezanga kuti amuponyengi muzengi la nkharamu. Iyu wangulutirizga kuromba kwaku Yehova katatu pa zuŵa. Danyele wangusintha cha maŵanaŵanu ngaki pa nkhani yakusopa Chiuta wauneneska. Mwaviyo, mchimi mwenuyu wangutaskika ku nkharamu.​—Dan. 6:1-27.

Ateŵeti aku Chiuta mazuŵa nganu, nawu asintha cha maŵanaŵanu ngawu pa nkhani yakujipereka kwaku Chiuta. Pasukulu yinyaki ku Africa, Akaboni aku Yehova anandi angukana kugwadiya mbendera. Yiwu anguŵawofyeza kuti aŵadikiskengi sukulu asani akana. Pavuli paki, nduna ya masambiru yingukambiskana ndi ŵana anyaki asukulu wo ŵenga Akaboni. Chinanga kuti ŵenga ndi mantha kweni angumukonkhoske mwaulemu mo yiwu awoniyanga nkhani yo. Kwambiya nyengu yeniyo, akuŵasuzgapu so cha. Sonu, ŵana asukulu ŵenaŵa asambira sukulu kwambula suzgu yeyosi yo yingatimbanyizga ubwezi wawu ndi Yehova.

Ŵanaŵaniyani so nkhani yaku Joseph yo muwolu waki wangutayika mwamabuchibuchi ndi nthenda ya khansa. Ŵanthu a m’banja laku Joseph Mbakaboni ndipu anguvwisa vo iyu wakhumbanga pa nkhani ya mwambu wa maliru. Kweni ŵanthu a m’banja la muwolu waki Mbakaboni cha ndipu akhumbanga kuchita midawuku yambula kukondweska Chiuta. Joseph wangukamba kuti: “Chifukwa chakuti ndingusintha cha maŵanaŵanu ngangu, yiwu angwamba kuchichizga ŵana ŵangu kweni wosi angukana. Yiwu akhumbanga kuti acherezgengi pamaliru nga muwolu wangu. Mwaviyo, ndinguŵapempha kuti angachitiyanga pa nyumba pangu cha. Yiwu anguwamu kuti mudawuku wenuwu ukoliyana cha ndi vo ndigomezga ndipuso vo muwolu wangu wagomezganga. Tati takambiskana kwa nyengu yitali, yiwu angusintha ndipu anguchichitiya kunyaki.

“Pa nyengu yakusuzga iyi, ndarombanga kuti Yehova watiwovyi kuti tileki kuswa marangu ngaki. Iyu wanguvwa marombu ngangu ndipu wangutiwovya kuti tilutirizgi kuja akukho chinanga kuti tenga pa suzgu yikulu.” Joseph ndi ŵana ŵaki angusintha cha maŵanaŵanu ngawu pa nkhani yakuteŵete Yehova.

Pati pajumpha nyengu yimanavi kutuliya po Phaska wa mu 32 C.E. wanguchitikiya, munthukazi wachisurofonike wanguza kwaku Yesu Khristu ku Sidoni. Iyu wangupempha Yesu mwakuwerezgawerezga kuti wakamutuzgi chiŵanda mwana waki. Pakwamba, Yesu wangumuka chechosi cha. Pavuli paki, iyu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Ndikutumikiya ku mbereri zakutayika za nyumba yaku Yisraele pe.” Iyu wati walutirizga kupempha, Yesu wangukamba kuti: “Kuti kuyamu cha kuto chiŵandi cha ŵana ndi kuponye agaru.” Pakulongo kuti wenga ndi chigomezgu ukongwa, munthukazi yo wangukamba kuti: “Inyadi, Ambuya, kweni agaru nawu aturyaku malivuvu ngakumbotoka pagomi la mbuyawu.” Pavuli paki, Yesu wanguzomera kuti wachitengi vo wangupempha ndipu wanguchizga mwana waki.​—Mat. 15:21-28.

Vo Yesu wanguchita vilongo kuti walondonga Yehova yo wakhumbisiska kusintha malinga ndi mo nkhani yiliri. Mwakuyeruzgiyapu, Chiuta wakhumbanga kubaya Ayisraele pa nyengu yo angupanga mwana wa ng’ombi kweni wangusintha maŵanaŵanu ngaki Mosese wati wamupempha.—Chit. 32:7-14.

Wakutumika Paulo nayu wanguyezga Yehova ndi Yesu. Nyengu yinyaki, Paulo wakhumbanga cha kuluta ndi Yohane Marko pa ulendu waki wa umishonale chifukwa chakuti iyu wangukana kuluta ndi Paulo kweniso Barnaba pa ulendu wawu wakwamba wa umishonale. Pavuli paki, Paulo wanguwona kuti Marko wasintha ndipu wenga munthu wakukhumbika ukongwa. Mwaviyo, iyu wangukambiya Timote kuti: “Zanga nayu pamoza ndi wamweni: chifukwa ku uteŵeti ngwakovya kwaku ini.”​—2 Tim. 4:11.

Nanga isi tikhumbika kuchitanji? Nasi tikhumbika kusintha maŵanaŵanu ngidu kuti tiyezgi Awuskefwi akuchanya wo asintha chifukwa cha lisungu, kuzika ndipuso chanju.  Mwakuyeruzgiyapu, tingasintha maŵanaŵanu kuti anyidu nawu akondwi. Asani Yehova ndi Yesu wo mbakufikapu ndiwu akhumbisiskanga kusintha maŵanaŵanu ngawu, kwe wuli isi?

Kusintha maŵanaŵanu kungaja kwamampha ukongwa asani tiŵanaŵaniya vinthu vauzimu. Anyaki akwamba kali kusambira Bayibolo ndipuso kuwungana kweni akhumba cha kubatizika. Kweniso, Abali anyaki angazerezga kwamba upayiniya chinanga kuti ŵe ndi mwaŵi wakuti angasazgiyaku uteŵeti. Po anyaki akhumba cha kuti aje ndi maudindu mumpingu. (1 Tim. 3:1) Kumbi imwi mwe ndi suzgu niyi pa masuzgu yanga? Yehova watikuyanjani ukongwa ndipu wakhumba kuti mumuteŵetiyengi. Mwaviyo, mungachita umampha ukongwa kusintha maŵanaŵanu nginu kuti muteŵetiyengi Chiuta ndipuso ŵanthu anyaki.

Ella yo wateŵete pa ofesi yinyaki ya Akaboni aku Yehova ku Africa, wangukamba vakukwaskana ndi uteŵeti waki kuti: “Ndati ndaza ŵaka pa Beteli, ndaziŵanga cha kuti ndijengepu nyengu yitali. Ndakhumbisiskanga kuteŵete Yehova ndi umoyu wangu wosi kweni ndakumbukanga so ŵanthu a m’banja langu. Pakwamba, ndaŵasoŵanga ukongwa. Kweni yo ndajanga nayu muchipinda chimoza wandichiskanga ukongwa. Mwaviyo, ndingusankha kuti ndileki kuwere kunyumba. Ndati ndaja vyaka 10 pa Beteli, ndakhumbanga cha kutuwapu kuti ndilutirizgi kuteŵete abali ndi azichi ŵangu.”

Kumbi mukumbuka vo vinguchitikiya Kaini pa nyengu yo wachitiyanga sanji ndipuso kukwiyiya mvurwa waki? Chiuta wangukambiya munthu muheni mwenuyu kuti wamuyanjengi asani wangasintha maŵanaŵanu  ngaki. Chiuta wangumutcheŵeska kuti ubudi “ukhaza pakhomu.” Kaini watingi wasinthengi nkharu ndipuso maŵanaŵanu ngaki kweni iyu wangukana kuvwiya ulongozgi waku Chiuta. Vakuchitiska chitima kuti Kaini wangubaya mvurwa waki ndipu iyu wanguja wakwamba kubaya munthu.​—Chiy. 4:2-8.

Ŵanaŵaniyani so chakuwoniyapu cha Fumu Uziya. Pakwamba wachitanga vinthu vakukondweska Yehova ndipu kanandi wapenjanga Chiuta. Kweni vakuchitiska chitima kuti wangwamba kujikuzga. Iyu wangusere munyumba yakusopiyamu kuti wakawotchi libani chinanga kuti wenga wasembi cha. Kumbi iyu wangusintha maŵanaŵanu ngaki wasembi wati wamutcheŵeska kuti wangachitanga ivi cha? Awa. Uziya “wangukaripa” ndipu wanguvwiya cha vo wasembi wangumutcheŵeska. Mwaviyo, Yehova wangumulanga ndi makhati.​—2 Mik. 26:3-5, 16-20.

Kukamba uneneska, nyengu zinyaki tikhumbika kusintha nadi maŵanaŵanu ngidu. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani chakuwoniyapu cha mazuŵa nganu. Joachim wangubatizika mu 1955, kweni wangusezgeka mu 1978. Pati pajumpha vyaka 20, iyu wangusintha umoyu waki ndipu wanguja so Kaboni waku Yehova. Pambula kuswera, mura munyaki wangumufumba chifukwa cho wangujaliya nyengu yitali wechendapemphi kuti wawezgeke mumpingu. Joachim wangumuka kuti: “Ndenga wakukwiya ndipuso wakujikuzga. Ndidandawula kuti ndinguja nyengu yitali viyo. Chinanga kuti ndenga wakusezgeka kweni ndaziwanga kuti vo Akaboni aku Yehova asambiza vauneneska.” Iyu wakhumbikanga kulapa ndipuso kusintha nkharu yaki.

Nasi tingakumana ndi vinthu vo vingachitiska kuti tisinthi maŵanaŵanu ngidu ndipuso vakuchita vidu. Asani ve viyo, titenere kusintha kuti tikondweski Yehova.​—Sumu 34:8.