Kusezga Munthu Kutovya Ukongwa
JULIAN wangukamba kuti: “Charu chingundifinyikiya ukongwa ndati ndavwa chipharazgu chakuti mwana wangu munthurumi wasezgeka. Iyu wenga mwana wangu wakwamba ndipu tayanjananga ukongwa kweniso tachitiyanga limoza vinthu vinandi. Pakwamba wenga ndi nkharu yamampha kweni mwamabuchibuchi wangwamba kuchita vinthu viheni. Muwolu wangu wanguliya ukongwa ndipu ndaziŵanga cha mo ndatingi ndimupembuzgiyengi. Kanandi tajimbanga mlandu chifukwa tawonanga kuti tatondeka kusambiza mwana widu.”
Nchifukwa wuli tingakamba kuti kusezga Mkhristu kutovya ukongwa, po kuŵaŵa so ukongwa? Kumbi Malemba ngakamba kuti nchifukwa wuli cho munthu watenere kusezgeke? Nanga ndi vinthu nivi vo vingachitiska kuti munthu wasezgeki?
VIFUKWA VIŴI VO MUNTHU WASEZGEKE M’MPINGU
Pe vifukwa viŵi vo Kaboni waku Yehova wangasezgeke m’mpingu. Chakwamba, asani Kaboni wakubatizika wachita ubudi ukulu. Ndipu chachiŵi, asani watondeka kulapa ubudi waki.
Chinanga kuti Yehova waziŵa kuti te ambula kufikapu, kweni pe vinthu vinyaki vo wakhumba cha kuti ateŵeti ŵaki achitengi. Mwakuyeruzgiyapu, Yehova wakana kuchita ureŵi, kusopa angoza, kuba, kulonda vinthu vaŵeni mwankhaza, kubaya kweniso kuchita vamizimu.—1 Ŵakor. 6:9, 10; Chiv. 21:8.
Kumbi mungazomerezga cha kuti fundu zaku Yehova zambula kusuzga kuzilondo kweniso zititivikiliya? Kumbi ndiyani yo wakhumba cha kuja limoza ndi ŵanthu achimangu, amijalidu yamampha wo mungaŵagomezga? Vakukondwesa ukongwa kuti Akaboni aku Yehova ndiwu aja viyo. Tiwonga ukongwa chifukwa chakuti mufiska layizgu lo mungukamba pa nyengu yo mungujipaturiya kwaku Chiuta kuti muyesesengi kulondo ulongozgi wa m’Mazu ngaki.
Kumbi nchinthu wuli cho chingachitika asani Mkhristu wakubatizika, wachita ubudi ukulu chifukwa chakuti ngwambula kufikapu? Ateŵeti aku Yehova akugomezgeka nawu anguchitapu maubudi kweni Chiuta wanguŵakaniya limu cha. Mwakuyeruzgiyapu, Fumu Davidi wanguchita ureŵi ndipuso wangubaya munthu, kweni mchimi Natani wangumukambiya kuti: “Ambuya atuzgapu uheni waku.”—2 Sam. 12:13.
Chiuta wangugowoke ubudi waku Davidi chifukwa wangulapa kutuliya pasi pa mtima. (Sumu 32:1-5) Mwakuyana ŵaka, mteŵeti waku Yehova mazuŵa nganu wangasezgeka pijapija asani waleka kulapa pamwenga asani walutirizga kuchita vinthu viheni. (Mac. 3:19; 26:20) Asani munthu waleka kulapa kutuliya pasi pa mtima, ŵara wo ŵe m’komiti ya cheruzgu atenere kumusezga.
Pakwamba, tingawona kuti ŵara ananga kusezga munthu yo wabuda pamwenga alivi chanju ndipu
tingawona viyo ukongwa asani ndi mubali widu. Kweni Mazu Ngaku Yehova nge ndi vifukwa vakuvwika vo vititovya kugomezga kuti kusezga munthu yo wabuda kulongo kuti watanjika.KUSEZGA MUNTHU NKHWAKOVYA UKONGWA
Yesu wangukamba kuti, “zeru yirunjiskika ndi machitidu ngaki.” (Mat. 11:19) Mwaviyo, nchinthu chazeru kusezga munthu yo wachita ubudi kweni waleka kulapa chifukwa kutovya ukongwa. Ŵanaŵaniyani fundu zitatu izi:
Kusezga munthu yo wabuda kutumbika zina laku Yehova. Chifukwa chakuti tiziŵika ndi zina laku Yehova, mijalidu yidu yitenere kukolerana ndi zina laki. (Yes. 43:10) Mwakuyeruzgiyapu, nkharu ya mwana yingachitiska kuti zina la awiski litumbikiki pamwenga linyozeki. Mwakuyana ŵaka, ŵanthu angatumbika zina laku Chiuta pamwenga cha chifukwa cha mijalidu ya ŵanthu wo aziŵika ndi zina laki. Ŵanthu angatumbika zina laku Chiuta asani wo aziŵika ndi zina lenili ayesesa kuja ndi mijalidu yamampha. Ivi viyanana ŵaka ndi vo vinguchitika m’nyengu yaku Ezekiele. Ŵanthu a mitundu yinyaki aziŵanga kuti Ayuda aziŵikanga ndi zina laku Yehova.—Ezek. 36:19-23.
Zina lakupaturika laku Chiuta lingatumbikika cha asani tichita mijalidu yiheni. Wakutumika Petro wangukambiya Akhristu kuti: “Uli mbana ŵa akuvwiya kwambura kujilinganizga ndi malikhumbira ngakudankha ngamu ujira winu, kweni uli ndimo mweniyo wangumudanani waliri wakupaturika, namwi so muŵi ŵakupaturika mu kajalidu kosi; chifukwa kwalembeka, ‘Mukaŵanga akupaturika, pakuti nde wakupaturika ini.’” (1 Pet. 1:14-16) Kukamba uneneska, jalidu lamampha litumbika zina laku Chiuta.
Tikayika cha kuti asani Kaboni waku Yehova wayamba kuchita mijalidu yiheni, mabwezi ngaki kweniso ŵanthu wo waziŵana nawu aziŵengi. Dangu lakusezga munthu yo wabuda lilongo kuti Yehova we ndi ŵanthu amijalidu yamampha wo atesesa kulondo ulongozgi wa m’Malemba kuti alutirizgi kuja ndi mijalidu yeniyi. Munthu munyaki wanguluta ku mawunganu ku Nyumba ya Ufumu yinyaki ya ku Switzerland ndipu wangukamba kuti wakhumba kuja Kaboni waku Yehova. Mzichi waki wangusezgeka chifukwa cha mijalidu yiheni. Iyu wangukamba kuti wakhumba kuja m’gulu lo “lizomerezga cha mijalidu yiheni.”
Kusezga munthu kuvikiliya mpingu wachikhristu. Wakutumika Paulo wangutcheŵeska Akhristu aku Korinte kuti kuleka kusezga ŵanthu wo achitiya dala ubudi nkhwakofya ukongwa. Iyu wanguyeruzgiya mo ŵanthu aviyo anangiya mpingu ndi yisiti yo yichitiska kuti fulawu yitutumuki. Ndipu wangukamba kuti: “Mtupu umanavi utupiska bulunga losi.” Pavuli paki, wanguŵakambiya kuti: “Musezgeni mtimbanyizgi yo mukati mwinu.”—1 Ŵakor. 5:6, 11-13.
Viwoneke limu kuti “mtimbanyizgi” yo Paulo wakambanga wanguchita ureŵi wo mbubudi ukulu ukongwa. Ndipu ŵanthu anyaki m’mpingu angwamba kuwona kuti palivi cho wananga. (1 Ŵakor. 5:1, 2) Asani munthu uyu anguleka kumusezga, Akhristu anyaki atingi ayambengi kuchita ureŵi wo ŵanthu anandi achitanga m’msumba wo ajanga. Kukamba uneneska, kulekere ŵanthu wo achitiya dala ubudi kungachitiska kuti ŵanthu alekengi kutumbika fundu zaku Chiuta. (Wak. 8:11) Kweniso, ŵanthu ambula kulapa angananga chigomezgu cha anyawu m’mpingu.—Yuda 4, 12.
Kusezga kungawovya munthu kuti waje so paubwezi ndi Yehova. Yesu wangukamba za mnyamata munyaki yo wangutuwa pa nyumba ya awiski ndi kuchisakaza chuma chaki mwakuchita mijalidu yiheni. Mwana wakusakaza mwenuyu wanguwona masuzgu ngo munthu wakumana nangu asani waleka kuja pa nyumba ya awiski. Pakumaliya, iyu wanguleka kuchita vinthu viheni, ndipu wangulapa ndi kuwere kwa awiski. (Luka 15:11-24) Yesu wangukonkhoska mo awiski achanju angukondwe mwana wawu wati wasintha ndipu ivi vititiwovya kuvwisa mo Yehova wavwiya. Iyu watitisimikizgiya kuti: “Ndilivi likondwa mu nyifwa ya muheni, kweni kuti muheni waweku ku nthowa yaki, waŵi ndi umoyu.”—Ezek. 33:11.
Mwakuyana ŵaka, munthu yo wasezgeka m’mpingu wachikhristu wangawona kuti wataya mwaŵi ukulu. Masuzgu ngo wangakumana nangu chifukwa cha ubudi wo wachita kweniso kukumbuka likondwa lo wenga nalu pa nyengu yo wenga pa ubwezi wakukho ndi Yehova ndi ŵanthu ŵaki, vingamuchitiska kuti wasinthi ndi kuja so paubwezi ndi Yehova.
Sumu 141:5) Kuti tivwisi umampha fundu iyi, tiyeruzgiyi kuti munthu munyaki waturya sima. Pavuli paki, buli la nyama litimukhata pakhosi. Iyu watondeka kulongoro kweniso kututa umampha ndipu nthazi zamumaliya. Asani munthu wangaleka kumovya mwaliŵi mbwenu wafwengi. Pavuli paki, munyaki watimutchaya mwanthazi pamusana kuti buli lilokoki. Chinanga kuti wangavwa kuŵaŵa ukongwa chifukwa chakutchayika kweni vingamuwovya kuti wataskiki. Mwakuyana ŵaka, Davidi wanguziŵa kuti munthu murunji wakhumbika kuchenyeka mwanthazi kuti wawovyeki.
Kuti tiwovyi munthu yo wasezgeka tikhumbika kuja ndi chanju kweniso chiganga. Wakulemba sumu Davidi wangukamba kuti, “munthu wamampha wandilangi ndi kundichenya mwa ulemu” ndipu asani wandichenya vingaja nge kuti wandipaka mafuta pamutu. (Kusezga kutovya munthu wakunanga kuti wasinthi. Mwakuyeruzgiyapu, mwana munthurumi waku Julian yo wazumbulika kukwamba kwa nkhani iyi wangusintha pati pajumpha vyaka 10. Iyu wanguwere m’mpingu ndipu sonu wateŵete nge mura. Ndipu wangukamba kuti: “Kusezgeka kungundiwovya kuziŵa kuti vo ndachitanga venga viheni ukongwa. Ndipu kukamba uneneska, ndakhumbikanga nadi kusezgeka kuti ndisinthi.”—Ŵah. 12:7-11.
MO TINGALONGORE KUTI TITANJA MUNTHU YO WASEZGEKA
Mbuneneska kuti kulondo ulongozgi wakukwaskana ndi munthu yo wasezgeka nkhwakusuzga kweni asani tileka kuwulondo vingachitiska kuti suzgu iyi yikuwi ukongwa. Mwaviyo, tosi tikhumbika kuyesesa kulondo ulongozgi wenuwu.
Ŵara wo ŵe ndi nchitu yakupasa chitima yakukambiya munthu kuti wasezgeka, atesesa kulongo chanju chaku Yehova. Asani akambiya munthu kuti wasezgeka, atimukonkhoske mwakuvwika umampha kweniso mwachanju vo wangachita kuti wawere so m’mpingu. Kweniso akambiskana kaŵikaŵi ndi ŵanthu akusezgeka wo alongo kuti asintha kuti akaŵakumbuski mo angawere kwaku Yehova. a
Ŵanthu a m’banja la munthu yo wasezgeka angalongo kuti atimuyanja kweniso atanja mpingu asani ayesesa kulondo ulongozgi wa mo angachitiya ndi munthu wakusezgeka. Julian wangukamba kuti: “Iyu wenga mwana wangu nadi kweni vo wanguchita vinguchitiska kuti tileki kuchitiya vinthu limoza.”
Akhristu wosi m’mpingu angalongo kuti avwiya dangu lakukwaskana ndi munthu wakusezgeka asani aleka kukambiskana nayu. (1 Ŵakor. 5:11; 2 Yoh. 10, 11) Asani achita viyo ndikuti atovya kuti chilangu cho Yehova wapereka kuziya mwa ŵara chigwiri nchitu. Kukamba uneneska, ŵanthu a m’banja la munthu yo wasezgeka nawu asuzgika ukongwa. Mwaviyo, wosi m’mpingu atenere kulongo chanju kweniso kuwovya ŵanthu ŵenaŵa kuti alekengi kujivwa nge kuti nawu akhumbika cha kucheza ndi Akhristu anyawu.—Ŵar. 12:13, 15.
Julian wangumaliza ndi mazu ngakuti: “Kusezga munthu nkhwakukhumbika chifukwa kutitovya kuchita vinthu mwakukoliyana ndi fundu zaku Yehova. Chinanga wuli vakuŵaŵa kweni umampha waki utaziwoneka asani pajumpha nyengu. Asani ndinguzomerezga kuti mwana wangu wachitengi nkharu yiheni watingi wasinthengi cha.”