• NDIKUWA MU: 1963

• CHARU CHO NDIKUWIYA: BRITAIN

• MBIRI YANGU: NDAGWIRANGA NTCHITU YAPACHANYA

UMOYU WANGU WAKALI:

Ndikuwiya ku Croydon, South London, mu banja mwidu mwe ŵana 9 ini nde wa nambala 6. Apapi ŵangu akutuliya pa chirwa cha St. Vincent ku Caribbean. Ama ŵenga a tchalitchi la Methodist. Ndakhumbanga cha kusambira vakukwaskana ndi Chiuta chinanga kuti ndakhumbisiskanga kuziŵa vinthu. Asani nde pa holide kanandi ndalutanga ku nyanja ndipu kwenuku ndaŵerenganga mabuku ngo ndabwerekanga ku library.

Pati pajumpha vyaka vinandi kutuliya po ndingumaliziya sukulu, ndinguŵanaŵana kuti ndiwovyengi ŵanthu wo asuzgika. Ndingwamba kuwovya ŵanthu wo ŵengavi pakuja kweniso akupunduka. Ndinguluta ku yunivesite kuchisambira vachipatala. Ndati ndamaliza masambiru ngaku yunivesite ndingwamba kugwira ntchitu zapachanya ndipu ndajanga umoyu wapachanya. Ndagwiranga ntchitu ku makampani nganandi nge mlangizi ndipu ndakhumbikanga waka laputopu ndi intaneti mbwenu kuti ndigwiri ntchitu yangu. Ndalutanga ku vyaru vinyaki ndipu ndajangaku masabata nganandiku, ndagonanga mu hotelu yo ndayanjanga, ndakondwanga kuwona malu ngakutowa, kweniso kuluta ku malu ngo achitiyaku mafizu. Ini ndawonanga kuti ndikondwa ndi umoyu. Kweni ndinguleka cha kuŵanaŵaniya ŵanthu akusuzgika.

MO BAYIBOLU LINGUSINTHIYA UMOYU WANGU:

Kwa vyaka vinandi ndajifumbanga kuti, ‘Ntchifukwa wuli te ndi umoyu? Kumbi chilatu cha umoyu ntchinthu wuli?’ Kweni ndingufufuzapu cha kwamuka mu Bayibolu. Zuŵa linyaki mu chaka cha 1999, mvurwa wangu Margaret yo wenga yumoza wa Akaboni aku Yehova wanguza ndi munyaki kuzindiwona. Munyaki yo wanguza nayu wangundipempha kuti wayambi kusambira nani Bayibolu. Ndinguzomera, kweni ndalutanga panthazi cha chifukwa chakuti ndatangwanikanga ndi ntchitu kweniso umoyu wapachanya.

Mu chaka cha 2002, mu chihanya, ndingusamiya kumwera cha kuzambwi kwa England. Nde kwenuku ndingwamba so kusambira sukulu kuti ndisazgiyeku masambiru ngangu. Ndingwamba kuluta ku Nyumba ya Ufumu ndi mwana wangu mwakujalikisika. Chinanga kuti ndakondwanga ndi masambiru ngapachanya kweni vo ndasambiranga mu Bayibolu vandiwovyanga kuti ndivwisengi masuzgu ngo ndikumana nangu pa umoyu kweniso mo masuzgu ngenanga ngangamaliya. Ndinguvwisa fundu ya pa Mateyu 6:24, yo yikamba kuti palivi munthu yo wangateŵete mabwana ngaŵi. Munthu wakhumbika kusankha kuteŵete Chiuta pamwenga chuma. Ndinguziŵa kuti ndikhumbika kusankha vinthu vakukhumbika ukongwa.

Mu chaka cha 2001 tachitanga sambiru la Bayibolu ndi kagulu kanyaki ndipu tasambiranga buku lakuti Is There a Creator Who Cares About You? * Ndingusimikiza kuti Mlengi widu pe Yehova ndiyu wangamalisa masuzgu ngo tikumana nangu. Ndipu ku yunivesite tasambiranga kuti, vithemba kugomezga Mlengi cha kuti munthu wakondwengi ndi umoyu. Ndingukwiya ukongwa. Pati pajumpha myezi yiŵi ndinguleka kusambira sukulu ndipu ndinguŵanaŵana kuti ndimaliyengi nyengu yangu yinandi kuti ndije pa ubwezi ndi Yehova.

Lemba lo lingundiwovya kuti ndisinthi umoyu wangu ndi Nthanthi 3:5, 6, lo likamba kuti: “Gomezga Yehova ndi mtima waku wosi, ndipu ungathembanga lusu laku lakuvwisa vinthu cha. Umuŵanaŵaniyengi mu nthowa zaku zosi, ndipu iyu wanyoloskengi nthowa zaku.” Kusambira vakukwaskana ndi Chiuta widu wachanju nkhwakuzirwa ukongwa kuluska kuja ndi chuma pamwenga vo ungasaniya chifukwa cha masambiru ngapachanya. Ndingujipereka kwa Mlengi widu ndati ndasambira vinandi vakukwaskana ndi vo iyu wakhumba kuchitiya ŵanthu pacharu chapasi kweniso vo Yesu wanguchita pakupereka umoyu waki chifukwa chaku isi. Ndingubatizika mu April 2003. Ndati ndabatizika waka ndingwamba kuja umoyu wambula kukhumba vinandi.

MO NDAYANDULIYA:

Ubwezi wangu ndi Yehova ngwakuzirwa ukongwa. Ndendi chimangu cha mumtima kweniso likondwa chifukwa chakuziŵa Yehova. Ndikondwa so ukongwa asani ndicheza ndi ŵanthu wo ateŵete Chiuta.

Vo ndisambira mu Bayibolu kweniso ku maunganu vitindiwovya kuti ndiziŵengi vinthu vinandi. Nditanja ukongwa kukambiyaku ŵanthu vo ndigomezga. Iyi sonu ndiyu ntchitu yangu ndipu nditovya ŵanthu kuti aje ndi umoyu wamampha sonu kweniso kuti aje ndi chilindiza cha umoyu wa mucharu chifya. Ndikwamba kuchita uteŵeti wa nyengu zosi mu June 2008. Ndikondwa ukongwa kweniso ndikhorwa ndi umoyu kuluska kali. Sonu ndiziŵa chilatu cha umoyu ndipu nditimuwonga ukongwa Yehova.

• NDIKUWA MU: 1973

• CHARU CHO NDIKUWIYA: AUSTRIA

• MBIRI YANGU: NDATCHOVANGA JUGA

UMOYU WANGU WAKALI:

Ndikukuliya ku Austria mu tawuni yimana ya Braunau. Mu tawuni yeniyi ŵanthu ŵenga akukhupuka ndipu kwengavi vachiwawa. Banja lidu lasopanga tchalitchi la katolika ndipu nani ndenga muchisopa chenichi.

Vo vinguchitika po ndenga mwana vingundikwaska ukongwa. Mu chaka cha 1984, ndendi vyaka 11, zuŵa linyaki ndatchayanga bola ndi mubwezi wangu. Zuŵa lenili ndi mazulu mubwezi wangu mwenuyu wangutayika pa ngozi ya galimotu. Nyifwa yeniyi yingundidumuwa nkhwamba. Kwa vyaka vinandi kutuliya po ngozi iyi yinguchitikiya, ndajifumbanga kuti, Ntchinthu wuli chichitika asani munthu wafwa?

Ndati ndamaliza sukulu, ndagwiranga ntchitu ya vamagesi. Chinanga kuti ndatchovanga ukongwa juga ndipu ndaluzanga ndalama zinandi kweni ndasoŵanga ndalama cha. Ndamaliyanga so nyengu yinandi kuchita masaza kweniso ndayanjanga sumu zaviwawa. Ndatandalanga waka mu maphwandu kweniso ndachitanga jalidu la uleŵi. Nyengu zosi ndakhumbanga kuti ndinjoyengi kweni ndakondwanga cha.

MO BAYIBOLU LINGUSINTHIYA UMOYU WANGU:

Zuŵa linyaki mu chaka cha 1995, ada anyaki wo ŵenga Akaboni aku Yehova angugogoda pachisasa cha nyumba yangu ndipu angundipaska buku lo lingumuka fumbu langu lakuti, Ntchinthu wuli chichitika asani munthu wafwa? Ndenga ndeche ndi mafumbu chifukwa cha nyifwa ya mubwezi wangu, mwaviyo ndingulonda buku lo. Ndinguŵerenga buku losi mumalu mwa kuŵerenga waka mutu wo wakonkhosanga vakukwaskana ndi nyifwa!

Vo ndinguŵerenga vingumuka mafumbu ngangu ngakukwaskana ndi nyifwa. Ndipu ndingusambira vinandi ukongwa. Chifukwa chakuti ndingulereke mu banja la chikatolika, ndagomezganga ukongwa Yesu. Kweni kusambira Bayibolu mwaphamphu kungundiwovya kuti ndije pa ubwezi wakukho ndi Awisi aku Yesu, Yehova Chiuta. Ndingukukondwa ukongwa ndati ndasambira kuti Yehova watijibisa cha kweniso kuti ŵanthu wo atimupenja angaja nayu pa ubwezi. (Mateyu 7:7-11) Ndingusambira kuti Yehova nayu wakwaskika. Ndingusambira so kuti iyu wafiska vo wakamba. Venivi vingundiwovya kuti ndiyambi kufufuza mauchimi nga mu Bayibolu ndi kuwona mo ngafiskikiya. Vo ndingusaniya vingundiwovya kuti ndiyambi kumugomezga ukongwa Chiuta.

Ndinguziŵa kuti mbakaboni aku Yehova pe wo ayesesa kuwovya ŵanthu kuti avwisengi vo Bayibolu likamba. Asani ndasaniya malemba mumabuku nga Akaboni aku Yehova ndaŵerenganga mu Bayibolu la Katolika lo ndenga nalu. Kufufuza ukongwa kungundiwovya kuti ndiziŵi kuti ndasaniya nadi uneneska.

Vo ndasambiranga mu Bayibolu vingundiwovya kuziŵa kuti Yehova wakhumba kuti tichitengi khumbu laki. Ndati ndaŵerenga lemba la Aefeso 4:22-24, ndinguziŵa kuti ndikhumbika kuzuwa “umunthu wakali” wo ndenga nawu chifukwa cha ‘mijalidu yakali’ ndipu ndikhumbika “kuvwala umunthu wufya wakulengeka mwakukoliyana ndi khumbu laku Chiuta.” Mwaviyo, ndinguleka jalidu la uleŵi. Ndinguwona kuti ndikhumbika kuleka kutchova juga chifukwa kuchiska munthu kuti wayanjengi chuma kweniso kuti waje ndi mbunu. (1 Akorinto 6:9, 10) Kuti ndisinthi, ndakhumbikanga kuleka kucheza ndi mabwezi ngangu ngakali ndi kwamba kucheza ndi ŵanthu wo atanja Yehova.

Kusintha kwenuku kwenga kupusu cha. Ndingwamba kuwungana ndi Akaboni aku Yehova ndipu ndingusaniya mabwezi ngasonu mu mpingu wo ndawungananga. Ndachitanga phamphu kusambira Bayibolu pakundija. Venivi vingundiwovya kuti ndisankhengi umampha sumu, ndisinthi vilatu vangu kweniso kuti ndisinthi mo ndawonekiyanga. Mu chaka cha1995, ndingubatizika ndikuja Kaboni waku Yehova.

MO NDAYANDULIYA:

Katundu kweniso chuma nditiviwona mwakwenere sonu. Kali ndasweranga cha kukwiya kweni mazuŵa nganu ndikwiya liŵi cha. Ndipuso ndifipa mtima ukongwa cha ndi vo vichitikengi kunthazi.

Ndikondwa ukongwa kuti nde mu gulu la abali wo ateŵete Yehova pacharu chosi. Pakati pa abali ŵenaŵa, anyaki akumana ndi masuzgu kweni aleka cha kuteŵete Chiuta mwakugomezgeka. Ndikondwa ukongwa sonu kuti ndimaliya nyengu yangu, nthazi zangu pa vakukhumba vangu cha kweni pa kuteŵete Yehova ndipuso kuchitiya vamampha ŵanthu anyaki.

• NDIKUWA MU: 1963

• CHARU CHO NDIKUWIYA: ENGLAND

• MBIRI YANGU: UMOYU NDINGUVUKA NAWU

UMOYU WANGU WAKALI:

Ndikuwiya ku England, kweni ndati ndakwanisa vyaka 7 banja lidu lingusamiya ku Australia. Tajanga ku Gold Coast, Queensland. Kwenuku kwafikiyanga ŵanthu akuziwona malu. Palivi cho tasoŵanga chinanga kuti banja lidu lenga lakukhupuka cha.

Ndakondwanga cha chinanga kuti ndajanga umoyu wapachanya. Ndingufika pakuvuka ndi umoyu. Ada amwanga ukongwa moŵa. Ndaŵayanjanga cha chifukwa chakuti amwanga ukongwa moŵa kweniso chifukwa cha vo achitiyanga ama. Pati pajumpha nyengu ndingwamba kuŵavwisa ada chifukwa cho achitiyanga viyo. Ndinguziŵa kuti angukumana ndi vinandi pa nyengu yo agwiranga ntchitu ya usilikali ku Malaya.

Pa nyengu yo ndenga ku sekondale ndingwamba kumwa ukongwa moŵa. Ndati ndakwanisa vyaka 16, ndinguleka sukulu ndipu ndingwamba ntchitu ya usilikali wa panyanja. Ndingwamba kugwiriskiya ntchitu munkhwala wakutimbanyiza wongu kweniso ndakweŵanga ukongwa foja. Ndajanga cha kwambula kumwa moŵa. Pakwamba ndamwanga moŵa kukumaliya kwa sabata pe, pakumaliya ndingwamba kumwa zuŵa lelosi.

Po ndenga ndi vyaka va pakati pa 13 ndi 19 kweniso ndati ndakwanisa waka vyaka 20, ndingwamba kujifumba asani Chiuta waliku. Ndajifumbanga kuti ‘Asani Chiuta waliku nadi, ntchifukwa wazomereza kuti ŵanthu asuzgikengi kweniso kufwa?’ Ndingulemba ndakatulu yakumba mulandu Chiuta chifukwa cha vinthu viheni vo vichitika mu charu.

Ndati ndakwanisa vyaka 23 ndinguleka ntchitu ya usilikali, ndipu ndingwamba kugwira ntchitu zakupambanapambana, nyengu zinyaki ndalutanga kuvyaru vinyaki kwa chaka champhumphu, kweni vinthu vandiyendiyanga mbwenu cha. Ndakhumbanga cha kujiŵikiya vilatu pa umoyu. Pengavi cho chandikondwesanga. Ndengavi navu ntchitu vakuti ndije ndi nyumba, ntchitu yakugomezgeka ndipuso kuti ndikwezekengi pa ntchitu. Ndavwanga umampha asani nditumwa moŵa kweniso kuvwisiya sumu.

Ndikumbuka kuti nyengu yinyaki ndingukhumbisiska kuti ndiziŵi chilatu cha umoyu. Po ndenga ku Poland, ndinguluta kuchitembeya ku jeri lakutchuka la Auschwitz. Ndinguŵerenga vakukwaskana ndi nkhaza zo zachitikanga kwenuku. Kweni ndafika kwenuku ndinguwona ukulu wa jeri lenili ndipu ndingukwaskika ukongwa. Ndavwisanga cha chifukwa cho ŵanthu achitiya nkhaza anyawu. Ndinguzunguliya jeri lenili uku ndiliya ndichijifumba kuti, ‘Ntchifukwa wuli?’

MO BAYIBOLU LINGUSINTHIYA UMOYU WANGU:

Mu chaka cha 1993, ndati ndawe ku charu cho ndinguluta ndingwamba kuŵerenga Bayibolu kuti ndisaniyi kwamuka kwa mafumbu ngo ndenga nangu. Pati pajumpha nyengu yimanavi Akaboni ŵaŵi angugogoda pa chisasa cha nyumba yangu ndipu angundidaniya ku unganu wo unguchitikiya ku sitediyamu ya kufupi ndi ko ndajanga. Ndinguwona kuti vingaja umampha kuti ndiluti.

Myezi yimanavi kuvuli unganu wechendachitiki, ndinguluta ku sitediyamu yeniyi kuchiwonele bola kweni ndinguwona mphambanu yikulu ukongwa. Akaboni ŵenga ndi nkharu yamampha kweniso anguvwala mwaulemu, ndipu ŵana ŵawu nawu asuzganga cha. Ndinguzizwa so ukongwa ndi vo ndinguwona pa nyengu chakurya chamsana. Akaboni anandi aryiyanga chakurya mu girawundi. Ŵati awere mu mipandu yawu ndinguwonapu kachiswaswa chinanga nkhamoza cha po aryiyanga. Cho chingundikondwesa ukongwa ntchakuti, ŵanthu yaŵa awonekanga kuti akhorwa kweniso ŵe ndi chimangu cha mumtima, venivi ndivu nani ndapenjanga. Ndikumbuka cha nkhani zo zingukambika pa zuŵa lenili kweni nkharu ya Akaboni ndiyu yingundikondwesa.

Ndi usiku pa zuŵa lenili ndingukumbuka msiŵani wangu yo waŵerenganga Bayibolu kweniso wapempheranga matchalitchi nganandi. Vyaka vimanavi ivi vechendachitiki, wangundikambiya kuti, Yesu wangukamba kuti wazamuziŵa chisopa chauneneska chifukwa cha vipasu vaki. (Mateyu 7:15-20) Ndinguŵanaŵana kuti ndifufuzi cho chichitiska kuti Akaboni apambanengi ndi ŵanthu anyaki. Yaka kenga kakwamba pa umoyu wangu kuti ndije ndi chilindizga.

Sabata yimoza yati yajumphapu, Akaboni ŵaŵi wo angundidaniya ku unganu anguza so. Yiwu angundipempha kuti ayambi kusambira nani Bayibolu ndipu ndinguzomera. Ndingwamba so kuwungana nawu.

Ndichisambira Bayibolu ndingwamba kumuwona mwakwenere Chiuta. Ndingusambira kuti ndiyu cha yo wachitiska masuzgu kweniso vinthu viheni ndipu wakwiya asani ŵanthu achita vinthu viheni. (Genezesi 6:6; Salimo 78:40, 41) Ndingusimikiza mtima kuti ndingayesiyanga dala cha kumukwiyisa Yehova. Ndakhumbanga kukondwesa mtima waki. (Nthanthi 27:11) Ndinguleka kumwa ukongwa moŵa, kukweŵa foja kweniso uleŵi. Mu March 1994, ndingubatizika ndi kuja Kaboni waku Yehova.

MO NDAYANDULIYA:

Ndikondwa kweniso ndikhorwa ndi umoyu. Sonu nditumwa so moŵa cha kuti ndimalisi masuzgu ngangu. Mumalu mwaki, ndasambira kuti ndikhumbika kuponye Yehova masuzgu ngo ndenangu.—Salimo 55:22.

Ndaja munthengwa vyaka 10 kutuliya po ndikutole muwolu wangu wakutowa zina laki Karen, ndipuso tendi mwana wamampha zina laki Nella. Tosi tatatu tigwira ntchitu yakupharazga kovya ŵanthu kuti aziŵi uneneska wakukwaskana ndi Chiuta. Sonu umoyu wangu we ndi chilatu.