JANI MASU!
Kumbi Bayibolu Likambanji Vakukwaskana ndi Chilala Chikulu?
“Lipoti la charu cha China lilongo kuti mu mbiri yosi ya charu chawu, chaka chinu ‘kwawotcha ukongwa’ ndipu ntchihanya chachitatu cho chafunda ukongwa.”—The Guardian, 7 September 2022.
“Kwa vyaka vinkhondi vakulondozgana, vigaŵa vinyaki ku Africa kuŵengi chilala chikulu ukongwa.”—UN News, 26 August 2022.
“Pe ngozi yakuti muvyaru vinandi ku Europe kuŵengi chilala, ndipu chilala chenichi chingaŵa chikulu ukongwa kuluska chilala chechosi cho chikuchitikapu mu vyaka 500 vo vajumpha.”—BBC News, 23 August 2022.
Akaswiri anandi a sayansi akamba kuti pacharu palutirizgengi kuŵa chilala chikulu viyo ndipu nyengu zinyaki chingajumpha penapa. Kumbi tingaŵa ndi chilindizga kuti vinthu vazamuja umampha kunthazi? Kumbi Bayibolu likambanji?
Chilala kweniso uchimi wa mu Bayibolu
Bayibolu lingukambiya limu kuti mu nyengu yidu yinu:
“Mumalu ngakupambanapambana mwazamuja nja.”—Luka 21:11.
Kanandi chilala chichitiska kuti kuje nja. Nja, kweniso masuzgu ndi nyifwa vo vituza chifukwa cha nja yeniyi, vifiska uchimi wa mu Bayibolu.—Chivumbuzi 6:6, 8.
Ntchifukwa wuli mazuŵa nganu kwe chilala chikulu viyo?
Bayibolu likamba chifukwa chikulu ukongwa cho mazuŵa nganu kwe chilala chikulu viyo. Likamba kuti:
“Munthu yo watenda walivi nthazi zakunyoloske maphazi ngaki.”—Yeremiya 10:23.
Venivi ving’anamuwa kuti ŵanthu angafiska cha ‘kunyoloska maphazi ngawu,’ vo viyanana ndi kujilamuliya. Kuleka kugwiriskiya ntchitu umampha vinthu ndiku kanandi kuchitiska chilala ndipuso kusoŵa kwa maji.
Asayansi anandi akoliyana ndi fundu yakuti vo ŵanthu achita ndivu vichitiska kuti charu chifundengi ukongwa, vo vichitiska kuti kujengi chilala chikulu ukongwa.
Vo ŵanthu ambunu kweniso wo ajalikiska marangu kwambula kuŵanaŵaniya va munthazi achita, vichitiska kuti vimiti vimalengi, chilengedu chinangiki kweniso alekengi kugwiriskikiya ntchitu umampha vinthu va muchilengedu. Venivi vichitiska kuti pacharu paŵengevi maji ngakukwana.
Kweni Bayibolu lititipaska chilindizga.
Kumbi te ndi chilindizga wuli?
Bayibolu lilayizga kuti Chiuta wazamumalisa suzgu la kusoŵa kwa maji lo lilipu pasonu panu. Mu nthowa wuli?
1. 1. Chiuta ‘wazamunanga wo ananga charu chapasi.’ (Chivumbuzi 11:18) Iyu wazamutuzgapu ŵanthu aheni kweniso ambunu wo vakuchita vawu vichitiska kuti charu chinangikengi.—2 Timote 3:1, 2.
2. “Charu chakumira chifukwa cha kotcha chazamuja thaŵali la mateti.” (Yesaya 35:1, 6, 7) Chiuta wazamuweziyapu vinthu vosi vo vikunangika chifukwa cha chilala, ndipu wazamuchitiska kuti charu chije paradayisu mo mwazamuja maji nganandi.
3. “Yimwi muphwere charu chapasi, mutichichitiska kuti chije ndi vipasu vinandi kweniso chije chakukhupuka.” (Salimo 65:9) Chifukwa cha vitumbiku vaku Chiuta, charu chosi chazamuzaza ndi vakurya vamampha kweniso maji ngamampha.