VO ACHINYAMATA AFUMBA
Kumbi Ndingachita Wuli Asani Apapi Asankha Kumalisa Nthengwa?
Limoza mwa masuzgu ngakutimbanyizga maŵanaŵanu ngo achinyamata akumana nangu pa umoyu, nkhumala kwa nthengwa ya apapi waŵu. Kumbi mungamalana wuli ndi suzgu lenili?
Mu nkhani iyi tikambiskanengi
Vinthu vitatu vo mukhumbika kuvikhwecha
1. Kujimba mulandu
Diana wangukamba kuti: “Ama angundikambiya kuti masuzgu ngamunthengwa yawu ngangwamba ini ndati ndawaku ŵaka, mwaviyo ndingwamba kujivwa kuti ini ndini ndikutimbanyizga nthengwa yawu.”
Ziŵani kuti: Ndimwi cha yo wapangisa kuti nthengwa ya apapi ŵinu yimali. Ntchifukwa cha masuzgu ngo ngabuka munthengwa yawu. Ndimwi cha yo wapangisa masuzgu kweniso imwi mungangamalisa cha. Apapi winu ndiwu wendi udindu wakumalisa masuzgu ngo ngangabuka munthengwa yawu.
2. Kusunga vifukwa
Rianna wangukamba kuti“ Ndinguŵakwiyiya ukongwa ada chifukwa chakuleka kuja akugomezgeka kwa ama. Ndipu vinditoliyengi nyengu yitali ukongwa kuti ndiziyambi so kuŵagomezga.”
Ziŵani kuti: Mphakuvwika kuti mukwiya kweniso kuguŵa ndi vo vichitika pakati pa apapi ŵinu. Kweni kusunga vifukwa nkhwamampha cha. Kusunga vifukwa kungakupwetekani mwakuliŵavu kweniso mwa maŵanaŵanu. Ndichu chifukwa chaki kusunga vifukwa kwenge kumwa poyizoni mbwenu ulindizga kuti munthu munyaki ndiyu watamengi nayu.
3. Mungakayikanga cha kuti mungaja ndi banja lalikondwa
Jessica wangukamba kuti “Ndifipa mtima kuti vo vinguchitikiya ada vingazichitikiya so ini asani ndingayirwa ndi kubala ŵana. Panyaki ndingazichita vo apapi wangu anguchita, vo vinguchitiska kuti nthengwa yawu yimali.”
Ziŵani kuti: Chifukwa chakuti nthengwa ya apapi yamala, ving‵anamuwa cha kuti nthengwa yinu nayu yazamumala. Mwaviyo uneneska ngwakuti, mungasambira vinandi pa vo vachitikiya apapi ŵinu. Mwakuyeruzgiyapu, mungasambira kukhumbika kwa kuja masu ndi mijalidu yo munthu yo mukhumba kutorana nayu wenayu. Kumala kwa nthengwa ya apapi ŵinu kungakuwovyani kuja ndi mijalidu yamampha yo yingazikuwovyani kuja munthulumi pamwenga munthukazi wamampha.
Vinthu vitatu vo mungachita
1. Mukambiskanengi. Ŵanthu wo aleka kukambiyaku ŵanthu anyaki mo avwiya mumtima angayamba mijalidu yiheni yo yingaŵapwetekesa nge, kuroŵe ndi kumwa munkhwala wakutimbanyizga wongu. Mumalu mwakuchita viyo,yesani nthowa izi:
Kambiskanani ndi apapi ŵinu. Asani mpapi yumoza pamwenga wosi ŵaŵi akhumba kukuserezanimu mu nkhani zawu, mwakuzika kweniso mwakufwasa akonkhoskiyeni mo venivi vitikukwaskiyani. Asani muwona kuti mphakusuzga kukambiskana nawu pamasu ndi pamasu, mungaŵalembe waka kalata wosi ŵaŵi pamwenga yumoza waku yiwu.
Kambiyani mubwezi winu yo mutimugomezga. Kusaniya ŵaka munthu wakuti wakuvwisiyi kusisipuwa ukongwa. Bayibolu likamba kuti “bwezi chayilu litanja nyengu zosi ndipu ilu ndi mubali yo wakubalika kuti wakuwovyi pa nyengu ya suzgu.”—Nthanthi 17:17.
Kambiskanani ndi mlengi winu. Nyengu zosi mwendi “Wakuvwa pempheru,” Yehova Chiuta. (Masalimo 65:2) Bayibolu likamba kuti ‘mungamuponye vosi vo vitikufipiskani mtima, chifukwa iyu watikuŵanaŵaniyani.’—1 Peturo 5:7.
Kumbi ndi mupapi nuyu yo mungakambiskana nayu mwakuzika?
Kumbi ndi mubwezi nuyu (Mura pamwenga wachinyamata) yo wangaja mugulu la ŵanthu wo angakuwovyani?
Kumbi ndi suzgu wuli lo mungalipemphere?
2. Muzomerezengi asani vinthu vasintha
Asani nthengwa ya apapi yamala vingachitiska kusintha malu ngakuja, sukulu, nthowa zakusaniliya ndalama kweniso mabwezi. Mwaviyo mungaguŵa kweniso kusuzgika maŵanaŵanu ndipu mungayamba kuwona kuti umoyu wasinthiya limu. Kumbi mungachita wuli kuti kusintha kwenuku kuleki kukutimbanyizgani ukongwa? Yesesani kuŵika maŵanaŵanu pa vo mungachita kuti muziŵiriyi kusintha kwenuku.
Kumbi nkhusintha kukulu wuli ko mukhumbika chifukwa cha kumala kwa nthengwa ya apapi ŵinu?
Kumbi ndi nthowa nizi zo mungalondo kuti muziŵiriyi kusintha kwenuku?
3. Muziŵengi vinthu vo muchita umampha
Kumala kwa nthengwa ya apapi ŵinu kungachitiska kuti musuzgikengi maŵanaŵanu ukongwa, kweni vingakuwovyani kuziŵa vinthu vo muchita umampha ukongwa. Venivi vingakuwovyaniso kusambira vinthu vinyaki vasonu. Jeremy yo nthengwa ya apapi ŵaki yingumala pa nyengu yo wenga ndi vyaka 13, wangukamba kuti “Kumala kwa nthengwa ya apapi wangu kunguchitiska kuti ndije ndi maudindu nganandi. Nde mwana wakwamba, mwaviyo ndakhumbikanga kuphwere ukongwa ama wangu kweniso kovya avurwa ŵangu.”
Kumbi ndi vinthu wuli vo muwona kuti muchita umampha chifukwa cha mo vinthu vilili pa umoyu wa apapi ŵinu?
Kumbi ndi nkharu nizi zo mukhumbika kugwiriyapu ntchitu?
Kuti musambiri vinandi, wonani nkhani yamutu wakuti “Kodi Ndingatani Kuti Ndisamapse Mtima?”