Kwa vyaka vinandi, Akaboni aku Yehova anyozeka chifukwa chakukana kuŵikika ndopa. Yiwu akana kuŵikika ndopa chifukwa alondo fundu ya m’Bayibolu yakuti ‘mujikanizi ndopa.’ Akaboni akana kuŵikika ndopa chinanga kuti madokotala ngaŵanaŵana kuti ndiyu nthowa yamampha yakuwovye munthu.​—⁠Machitidu 15:29.

Kweni madokotala nganyaki ngo ngatiyiziŵa umampha ntchitu yawu, ngakamba kuti pe vifukwa vamampha vo vitiŵawovya kuwona kuti mbumampha kuwovya ŵanthu kwambula kugwirisiya ntchitu ndopa.

Mu magazini yinyaki yo yikonkhosa nkhani za munkhwala (Stanford Medicine Magazine) yo yingutuwa mu 2013 mwenga lipoti linyaki pa nkhani ya ndopa. Magazini iyi yilembeka ku Stanford University School of Medicine. Lipoti lenili lenga ndi mutu wakuti, “Kulimbana ndi Chiziŵirizga Chakuŵika Ŵanthu Ndopa.” Sarah C. P. Williams, yo wangulemba lipoti lenili wangukamba kuti: “Kwa vyaka 10 vajumpha, kafukufuku walongo kuti muvipatala pacharu chosi chapasi, agwirisiya ntchitu ndopa zinandi ukongwa kuphara zo atenere kugwirisiya ntchitu. Achita ivi asani apanga munthu opaleshoni pamwenga pakuwovya wo atama matenda nganyaki.”

Mu lipoti lo Sarah Williams wangulemba, wangukonkhoskamu vo Patricia Ford wangukamba. Ford ndi dokotala kweniso ndiyu wakujalikisa dipatimenti yakovya ŵanthu kwambula kugwirisiya ntchitu ndopa pa chipatala chinyaki ku Pennsylvania. (Center for Bloodless Medicine and Surgery) Ford wangukamba kuti: “Madakotala ngakusambizika kuti munthu wangafwa asani ndopa zasika ukongwa muliŵavu kweniso kuti ndopa zingataska umoyu . . . Nyengu zinyaki fundu yeniyi yija ya uneneska, * kweni nyengu zinandi vija viyo cha.”

Dr. Ford, yo watovya Akaboni aku Yehova pafupifupi 700 chaka chechosi, wangukamba so kuti: “Madokotala nganandi ngo ndakambisanapu nangu . . . ngagomeza fundu yaboza yakuti munthu yo watama wangachira cha kwambula kulonde ndopa . . . Nani ndagomezanga venivi pakwamba. Kweni ndasambira kuti ungawovya munthu yo watama mwakugwirisiya ntchitu nthowa zinyaki zipusu kweni kwambula kumuŵika ndopa.”

Mu August 2012, magazini yinyaki (Archives of Internal Medicine) yingukonkhosa za kafukufuku yo wanguchitika wakukwaskana ndi ŵanthu wo anguŵachita opaleshoni ya mtima. Kafukufuku uyu wanguchitika kwa vyaka 28. Ndipu wangulongo kuti Akaboni aku Yehova achiranga liŵi ukongwa kuphara ŵanthu anyaki wo aŵikikanga ndopa. Akaboni ŵenaŵa achiranga kwambula masuzgu ngengosi kweniso ajanga ndi umoyu vyaka kujumpha 20 kutuliya po anguŵapangiya opaleshoni kuyeruzgiya ndi wo anguŵikika ndopa.

Nkhani yo yingulembeka mu magazini yinyaki yo yingusindikizika pa 8 April 2013, yingukamba kuti: “Kwa vyaka vinandi, ŵanthu wo akana kuŵikika ndopa chifukwa cha vo agomeza ku tchalitchi kwawu aja achichitika opaleshoni kwambula kugwirisiya ntchitu ndopa. Sonu, muvipatala vinandi agwirisiya ntchitu nthowa yeniyi . . . Madokotala ngo ngachita ŵanthu opaleshoni kwambula kuŵaŵika ndopa ngakamba kuti nthowa iyi njamampha chifukwa mugwirisiya ntchitu ndalama cha kuti muguli ndopa, kuzisunga, kuzinoza ndipuso kuzipima. Munthu yo waleka kuŵikika ndopa wangato cha matenda ngo ŵanthu angapasirana kuziya mu ndopa kweniso paŵavi masuzgu nganyaki ngo ngangachitisa kuti munthu waje nyengu yitali muchipatala.”—The Wall Street Journal

Mwaviyo, tizizwa cha ndi vo wangukamba Robert Lorenz, yo ndi dokotala yo wawonere nkhani zakukwaskana ndi kuŵikika ndopa pa chipatala cha Cleveland Clinic. Iyu wanguti: “Pa nyengu yo uŵika ndopa munthu yo watama, utijivwa kuti yapa pe nditimuwoya nadi munthu uyu . . . Kweni asani pajumpha nyengu, vo vitimuchitikiya vija vakupambana ukongwa ndi vo taŵanaŵananga kuti ndivu vichitikengi.”