Ha gu vega ngudzu gupima ga makhalelo nya vathu, isoso si nga hi gira hi va nyenya khu kotani nya olu va gu na ni makhalelo nyo hambane ni aya yathu. Ha gu haguleya makhalelo yoyo nyo vivbe khu vambe, si na hi garadzeya gu va pweya wusiwana. Gu mba pweya wusiwana vambe si nga hi gira hi fundra gihatheya.

“Nengelani ni vale va nengelago, mu lila ni vale va lilago.” — VAROMA 12:15.

Litshina leli la gu hi hevbudza ginani? Litshina leli nya nayo lo hi hevbudza gu khilo gu vbwetega hi pweyana wusiwana. Gu pweyana wusiwana ndziya nya gu u dzi vega wulangani wa muthu nyo khaguri a tshanganago ni gigaradzo ni gu u dzipwa nga edzi a dzi pwago khidzo.

Tepo hi dzi vegago wulangani ga vambe, ho tugula gu khethu kha hi hambane navo, nigu hi na ni gudzipwa ga gumogo ni magirelo nya silo nyo fane. Gupweya-wusiwana gu ngu hi phasa gu pwisisa gu khethu hatshavbo ha gu gira gipandre nya ndranga mweyo omu mafuni, na si si khatadzisegi omu hi tago khumo mwendro omu hi velegidwego umo. Ha gu dundrugeya gu khethu kha hi hambani ni vambe, kha hi na nga tshepeta.

Gupweya-wusiwana gu ngu hi phasa gambe gu yeyedza githavo khu vambe. Wona giyeyedzo gya Anne-Marie wa Senegal, uye a di gu tsepheta tshawa nya vathu nyo khaguri wu nga ba wu wonedwa vbavbatshi ngudzu. Uye a ngu tshamuseya edzi gupweya wusiwana wu nga mu phasa khidzo gupala gihatheya, wari khuye: Tepo nyi nga ema gasi gu wona sigaradzo vathu vale va nga ba va emisana naso, nyi di pheya gu dzi wudzisa gu kheni nyi di hadzi dzipwa kharini na ri khatsi nyi diri ga giemo gyawe. Khu kotani nya isoso, nyi tugude gu kheni nyi mwalo lisima gu vbindra avo — nigu gu mwalo gilo nya lisima nyi nga ba nyi giride gasi gu nyi vega vbatshani guvbindra avo. Lisine khu gu, tepo hi dzi garadzeyago khu pwisisa sigaradzo sa vambe vathu, si ngu hi vbevbugeya gu dzi vega wulangani wawe guvbindra gu valamula.

Wa gu ba uri ni mawonelo nyo vivbe khu tshawa nya vathu nyo khaguri, u nga khedzi basi esi si mi hambanisago, ganiolu zama gu wona esi mu fanago gwaso. Khu giyeyedzo zama gu dundrugeya khedzi vathu wowo va dzipwago khidzo va gu ba:

• va hodza khu ndranga

• na va vboha gaya hwane nyo thume lidambo rumba

• va hagana ni dzipari

• va gu ba vaengiseya dzindzimo va dzi golago ngudzu

Olu zama gu dzi vega wulangani nya tshawa wowu. Dzi wudzise esi:

• ‘Nyi di hadzi dzipwa kharini a gu tshuka muthu nyo khaguri a nyi phara khu ndziya nyo khatshi kha nyi sizi gilo?’

• ‘Nyi di hadzi dzipwa kharini va gu tshuka vathu nyo khaguri va nyi lamula na va si nyiti?’

• ‘Na ri khatshi nyo gira gipandre nya tshawa wowo nyi di gu tsakeya gu vambe va nyi phara khu ndziya muni?’