1. Kha nga si tshamusedwego ga Vaefeso 6:10-13, khu yevbini mweyo nya dzindziya edzi Jehovha a yeyedzago khiyo gu khathala khethu? Tshamuseya.

MWEYO nya dzindziya nyo tsakise eyi Jehovha a yeyedzago khiyo gu khathala khethu kha nga sithumi saye khu gu hi phasa gu pala valala vathu. Valala vathu nya vakhongolo khu Sathane ni madhemoni yaye. Jehovha a ngu hi gengedza khu valala vovo, a bwe a hi ninga satshavbo hi si vbwetago gasi gu hi va pala. (Leri Vaefeso 6:10-13.) Ha gu dzumeya giphaso ga Jehovha, hi bwe hi mu tumba khu guvbeleya, hi nga pala Dhiyabhulosi. Anethu hi nga manega ni gutumba nya nga ga mupostoli Pawulo, a nga lova esi: “Nungungulu a gu ema ni ethu, khu mani a na hi wugelago?” — Varoma 8:31.

2. Ginani hi na ganeyago khigyo avba nya ndrima yeyi?

² Kha nga maKristo nya lisine, kha hi samadziswi khu mithumo ya Sathane ni madhemoni yaye. Ha gu vega ngudzu gupima avba nyo hevbule khu Jehovha ni gu mu thumeya. (Ndzi. 25:5) Ambari ulolo, gu vbwetega hiti dzindziya nya litshina dzi thumiswago khu Sathane. Khu ginani? Gasi hi si kanganyiswi khuye. (2 Kor. 2:11) Avba nya ndrima yeyi, hi na wona ndziya nya litshina yi thumiswago khu Sathane ni madhemoni yaye gasi gu kanganyisa vathu. Hi na wona gambe edzi hi nga va palago khidzo.

3-4. a) Ginani wudhemoni? b) Gu phalalegide kala hayi gu khodwa ga wudhemoni?

³ Wudhemoni khiyo ndziya nya litshina eyi Sathane ni madhemoni yaye va yi thumisago gasi gu kanganyisa vathu. Ava va thumisago wudhemoni va gu dzi embeya gu khavo va nguti mwendro gu woneleya silo esi vathu va si tandrago. Khu giyeyedzo,  vambe vari khavo va na ni makodzelo nya guti wumindru khu gu thumisa tumbatumbane mwendro gu sasuva khu dzinyeledzi. Vambe va nga gira nga khatshi va gu bhula ni ava va fudego. Vambe va gu thumisa magia ni wuloyi; adzina va zama gu loya muthu nyo khaguri. *

⁴ Muhuno, vathu nya vangi va ngu khodwa ga dzitshivba nya wudhemoni. Wugevisisi nyo khaguri wu giridwego omu nya 18 mayigo ya América Latina ni Caribe, wu yeyedzide gu khuwo avba nya vathu vararu, moyo wawe a ngu khodwa magia ni wuloyi. Nigu vambe va gomogo vbafuvbi ni tengo wowo, va ngu khodwa gu khavo si ngu kodzega gu ganeya ni maphuvbo. Wumbe wugevisisi wu giridwego omu nya 18 mayigo ya Afrika wu yeyedzide gu khuwo guvbindra metadu nya vathu va ngu khodwa wuloyi. Gasi gu ganeya lisine, ni hayini hi gomogo gu vbwetega hi dzi woneya ga madhemoni. Phe Sathane a gu vbweta gu pengisa “litigo latshavbo.” — Gutu. 12:9.

5. Jehovha a gu wu wona kharini wudhemoni?

⁵ Jehovha, “Nungungulu nya lisine.” (Ndzi. 31:5) Ina ka, a gu wu wona kharini wudhemoni? A ngu wu nyenya ngudzu! Jehovha embede vaIsrayeli gu khuye: “A nga manegi vbakari gwanu ni moyo nya gugire phaso khu guvbisa mwamana waye mwendro nyamahegyane waye niloni, gambe a nga manegi oyu nya guthumise wunyanga, ni gulola dzisolo, va nya gufemba ni wuloyi; nya gugire sisamadziso, va nya gutshwayina, va nya sikwembu, dzinyanga ni va nya guwudzisa vafi; kholu vatshavbo avo va na girago isoso, manyala ga PFHUMU Nungungulu.” (Dhet. 18:10-12) Lisine gu maKristo kha ma thangedwi khu nayo owu Jehovha a nga ba a ningide vaIsrayeli. Ambari ulolo, hi ngu dziti gu khethu mawonelo yaye khu wudhemoni kha ma vbindrugedza. — Mal. 3:6.

6. a) Sathane a gu thumisa kharini madhemoni gasi gu tshanisa vathu? b) Khu guya Muhevbudzi 9:5, khu levbini lisine maningano khava va fudego?

⁶ Jehovha a gu hi gengedza gu khuye hi dzi woneya ga madhemoni kholu a ngu dziti khuye khayo ma thumiswago khu Sathane gasi gu tshanisa vathu. Sathane a gu thumisa madhemoni gasi gu phalalegiseya khayo malipha, nya nga malipha nyo khayo ava va fudego va ngu vbanya wulangawu. (Leri Muhevbudzi 9:5.) Sathane a gu thumisa gambe madhemoni gasi gu thaviseya vathu ni gu va hambanisa ni Jehovha. Egi a gi vbwetago khu gu, ava va thumisanago ni madhemoni va tumba maphuvbo nya guvivbe wulangani nyo tumbe Jehovha.

7. Ginani a hi embeyago Jehovha?

⁷ Kha nga hi si wonidego gupheyani, Jehovha a ngu hi embeya esi hi yedego gu gira gasi hi si pengiswi khu Sathane ni madhemoni yaye. Hongoleni hi ganeya khu silo nyo khaguri hi nga girago avba nya nyimbi yathu ni Sathane ni madhemoni yaye.

8. a) Khu yevbini ndziya nya litshina nyo bombe khiyo madhemoni? b) Libhuku la Ndzimo 146:4 la gu vega kharini guagani malipha ya Sathane khava va fudego?

⁸ Leri Lito la Nungungulu ni gu dundrugeya khesi u si lerigo. Eyi khiyo ndziya nya litshina nya gu hi bomba khiyo malipha ma phalalegiswago khu madhemoni. Lito la Nungungulu la gu fana ni xipadha nyo vbire yi kodzago gu koka khu tshinani malipha ma phalalegiswago khu Sathane. (Efes. 6:17) Khu giyeyedzo, Lito la Nungungulu li ngu kona malipha nyo khayo ava va fudego va ngu kodza gu ganeya ni ava va  vbanyago. (Leri Ndzimo 146:4.) Li ngu hi dundrugisa gambe gu khilo khu Jehovha enga a kodzago guti wumindru khu guvbeleya. (Isa. 45:21; 46:10) Ha gu leri ni gu dundrugeya khu Lito la Nungungulu tshigu ni tshigu, hi na dongisedwa gwadi gasi gu bomba ni nyenya malipha aya madhemoni ma vbwetago gu khayo hi ma khodwa.

9. Sigiro muni si gimbileyanago ni madhemoni hi yedego gu si potsa?

⁹ Bomba gu gira ni gevbini gi gimbileyanago ni madhemoni. Kha nga maKristo nya lisine, gima kha hi dzi bedzedzeyi omu nya wudhemoni. Khu giyeyedzo, kha hi hongoli dzinyangani mwendro gu ganeya ni ava va fudego khu gu thumisa dzimbe dzindziya. Kha nga hi ganedego khiso ga ndrima yi vbindridego, kha hi landreyi sihena nya madzingelo si seketedwago avba nya esi vathu va si khodwago nyo khavo ava va fudego va ngo vbanya wulangawu. Nigu kha hi sasuvi khu dzinyeledzi mwendro gu gira tumbatumbane gasi gu zama guti esi si na dugeleyago mindru wa tshigu. (Isa. 8:19) Hi ngu dziti gwadi gu khethu sigiro soso si ngu resa dzimhango nya dzikhongolo nigu sa gu hi tshanganisa khu gukongoma ni Sathane ni madhemoni yaye.

10-11. a) Ginani gi giridwego khu vathu nyo khaguri va lizana myaga nyo pheye tepo va nga hevbula lisine? b) Khu guya khu 1 Vakorinto 10:21, khu ginani hi yedego gu pimedzeya giyeyedzo gya maKristo nyo pheye, nigu hi nga si gira kharini isoso?

¹⁰ Dzi hambanise ni silo nya wudhemoni. Vathu nyo khaguri va nga ba va vbanya Efeso ndrani nya lizana myaga nyo pheye va di gu dzi bedzedzede omu nya wudhemoni. Tepo va nga hevbula lisine, va di vbindrugedza khu guvbeleya. “Vathu nya vangi va nga bani va gu thumisa wunyanga nya wutumbe, va di resa [mabhuku yawe vata ma, NM] vbisa na va gu wonwa khu vathu vatshavbo.” (Mith. 19:19) Vathu vovo va di gira satshavbo si nga ba siri dzitshivbani gwawe gasi gu pala maphuvbo nya guvivbe. Mabhuku yoyo yawe ma di gu dhura ngudzu. Ganiolu vbavbandze nyo ma ningeye mwendro gu ma  rengiseya vambe, va di ma tshungunuleya. Avo va di gu garadzega ngudzu khu wupari wawe ni Jehovha vbavbandze nya dzitsapawu va luzidego khu mabhuku yale.

¹¹ Hi nga gi pimedzeya kharini giyeyedzo gya maKristo yale ya lizana myago nyo pheye? Gwadi gu dzi hambanisa khu guvbeleya ni gevbini gilo hi gu nagyo gi gimbileyanago ni madhemoni. Isoso so pata mifungu mwendro simbe silo si ambadwago khu vathu gasi gu dzi vhikeya ga maphuvbo nyo vivbe. — Leri 1 Vakorinto 10:21.

12. Siwudziso muni hi yedego gu dzi gira khu sivbungadzo sathu?

¹² Khedza gwadi sivbungadzo sago. Dzi wudzise gu khuwe: ‘Ina nyi ngu leri mabhuku, dzirevhista, mwendro dzindrima dzi ganeyago khu madhemoni omu nya Interneti? Ahati dzindzimo nyi engiseyago, ni dzifilmi ni milongoloko, mwendro dzijogo nyi veteyago ke? Ina gyomo nya sivbungadzo sangu gi gimbileyanago ni madhemoni? Ina si ngu yeyedza silo nya nga dzivhampiro, sipoka, mwendro sithusa? Ina si ngu gira gu magia, wuloyi ni simbe nya nga esi si wonega na si gu tsakisa?’ Lisine gu khandri satshavbo sivbungadzo si yeyedzago silo si gu mba girega ni silo si gu mwalo si yelanago ni madhemoni. Tepo u khedzago gwadi sivbungadzo sago, dzi emiseye gu hatha esi si na gu phasago gu gimbileya hwindzo ni silo si nyenywago khu Jehovha. Gu vbwetega hi gira satshavbo hi si kodzago gasi hi manega ni “monyo nya gululame” mwendro livhalo li agidego mahoni ga Nungungulu. — Mith. 24:16. *

13. Ginani hi si yeligo gu gi gira?

¹³ U nga ganeyi khu mithumo nya madhemoni. Avbovbo, gu vbwetega hi pimedzeya giyeyedzo  gi vegidwego khu Jesu. (1 Ped. 2:21) Na si guti mafuni, Jesu a di gu vbanya ndzadzini, nigu a di guti nya singi khu Sathane ni madhemoni. Ganiolu a di si ganeyi khu mithumo yi girwago khu maphuvbo yoyo nyo vivbe. Jesu a di gu vbweta khala fakazi ya Jehovha, nasiri muemeyi wa Sathane. Hi nga pimedzeya Jesu khu gu mba ganeleya khu matimo nya madhemoni. Wulangani nya isoso, gu vbwetega hi yeyedza khu malito yathu gu khethu “monyo [wathu] wu ngu vbalagela khu magana nya gutsakise,” gu gu lisine nya Bhibhiliya. — Ndzi. 45:1.

14-15. a) Khu ginani hi si yeligo gu thava madhemoni? b) Ginani gi yeyedzago gu khigyo Jehovha a ngu vhikeya vathu vaye muhuno?

¹⁴ U nga thavisedwi khu madhemoni. Mafuni momu nya mba vbeleya, hi nga tshuka hi dugeledwa khu silo nyo vivbe. Dzimhango, madwali, ambari gufa si nga hi dugeleya nya mba si vireya. Ganiolu, hi nga tshuki hi pimisa gu khethu madhemoni khayo ma hi vangeyago sigaradzo soso. Bhibhiliya yari khiyo silo nya mba si vireya si nga thegeya ni wevbini. (Muh. 9:11) Khu gu ganeya khu madhemoni, Jehovha yeyedzide gu khuye na ni tshivba ngudzu gu ma vbindra. Khu giyeyedzo, Nungungulu kha dzumeleya Sathane gu songa Joba. (Joba 2:6) Matshiguni ya Mosi, Jehovha yeyedzide gu khuye na ni tshivba guvbindra dzinyanga nya vaGipiti. (Ekiso. 8:18; 9:11) Kha nga a giridwego Pfhumu khu Jehovha, Jesu a di tutumisa Sathane ni madhemoni yaye khu ndzadzini vata mafuni. Nigu nugunugu, va na thedwa phalani nya guete, omu va no ne tshanisa muthu. — Gutu. 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Hi ngu wona silo nya singi si yeyedzago gu khiso Jehovha a ngu vhikeya vathu vaye mahuno. Nga dundrugeya khesi: Hi ngu tshumayela ni hevbudza lisine mafuni gwatshavbo. (Mat. 28:19, 20) Kha nga handro wakone, ho tivegisa mithumo nyo vivbe ya Dhiyabhulosi. Khu lisine, nari khatshi Sathane a ngu si kodza, a di hadzi emisa thumo wathu watshavbo, ganiolu mwalo lipindru. Khu kharato kha hi yeli gu thava maphuvbo nyo vivbe. Hi ngu dziti gu khethu “maho ya PFHUMU Nungungulu, ma gu khedza mafuni gwatshavbo gasi gu yeyedza tshivba yaye ga vale va mu vbwetago khu monyo wawe watshavbo.” (2 Dzik. 16:9) Ha gu tumbega ga Jehovha, madhemoni kha ma na nga hi tshanisa kala gupindruga.

16-17. Ninga giyeyedzo nya gutiya-hwambo gu vbwetegago gasi hi si ndreyiswi khu madhemoni.

¹⁶ Sa gu vbweta gutiya-hwambo gasi hi si ndreyiswi khu madhemoni, ngudzungudzu tepo valongo vathu ni dzipari dzathu va hi wugeyago khu gu khavo hi na dugeledwa khu gilo nyo khaguri nyo vivbe ho mba gira esi avo va girago. Ganiolu Jehovha a ngu kategisa ava va tiyago hwambo. Nga dundrugeya khu giyeyedzo gya ndriyathu Erica, wa Gana. Erica a diri ni 21 myaga tepo a nga pheya gu hevbula Bhibhiliya. Kha nga olu Papayi waye a nga ba ari nyanga, a di gu vireya gu khuye a hengeya avba nya gihena nya gu hodze nyamba yi nga ba yi phasedwe vangungungulu va papayi waye. Tepo Erica a nga bomba, valongo vaye va di si wona nga givalo ga vanungungulu vawe. Valongo vaye va di gu khodwa gu khavo vanungungulu vawe va na va tshanisa khu madwali nyamani ni mapimoni.

¹⁷ Valongo va Erica va zamide gu mu gurumedza gu landreya gihena gyogyo, ganiolu uye a di bomba, ambari olu isoso si nga ba si thula gu tutumiswa khu gaya. Dzifakazi nyo khaguri dzi mu hakhide gaya gwadzo. Khu magirelo yoyo, Jehovha kategiside Erica khu gu mu ninga ndranga nya yiphya — vakhodwa-kwawe va giridego nga khatshi vandriyaye. (Marko 10:29, 30) Ambari olu valongo vaye va mu digidego, va bwe va vbisa silo saye, Erica a di simama gu tumbega ga Jehovha, a bhapatiswa, nigu olu a gu thuma kha nga piyonero nya tepo yatshavbo. Uye kha dzumeya gu thavisedwa khu madhemoni. Maningano ni valongo vaye, Erica wari khuye: “Nyi ngu gombeya tshigu ni tshigu nyi lomba gu kheni valongo vangu navo vapwa gutshamba nyi gupwago khu guti Jehovha ni gu mana gutshulega gu manwago khu gu thumeya Nungungulu wathu nya lihaladzo.”

18. Makategwa muni hi na ma hakhago khu gu tumba Jehovha?

¹⁸ Khandrethu hatshavbo hi na lingwago khu ndziya nya nga yoyo. Ambari ulolo, hatshavbo gu vbwetega hi tumba Jehovha hi si thavi madhemoni. Ha gu gira isoso, hi na hakha makategwa nya mangi, nigu kha hi na nga kanganyiswa khu malipha ya Sathane. Nigu, kha hi na nga dzumeleya gu khethu guthava medhemoni gu hi digisa gu thumeya Jehovha. Gudiga satshavbo, hi na tiyisa wupari wathu ni Jehovha. Mupizane Jokobe lovide khuye: “Yingisani Nungungulu mu wugela Sathane, uye a na tutuma. Hidzimelani vbafuvbi ga Nungungulu, uye nuye a na mi hidzimelela.” — Jak. 4:7, 8.