1. Ginani egi Isaya a profetidego khu Jesu, nigu khu ginani isoso si hi tiyisago?

GIPROFETO gya Isaya maningano ni Jesu Kristo gi ngu hi tiyisa ni gu hi ninga gutumba. Isaya profetide gu khuye Jesu “kha na lamula gukhedza khu khovbe nya muthu, mwendro gu kona gukhedza khu gu pwa ndzeve” a bwe khuye a “na lamula sisiwana khu nayo.” (Isaya 11:3, 4) Khu ginani isoso si hi tiyisago? Khu gu ho vbanya tigoni gu tadego ngudzu khu gihatheya, nigu vathu va gu lamula vambe khu guya khesi va si wonago. Khu lisine hi ngu vbweta Mulamuli nyo vbeleye, a gu Jesu, oyu a no ne hi lamula khu gu khedza khu khovbe!

2. Ginani egi Jesu a hi rumidego gu gira, nigu ginani hi na ganeyago khigyo omu nya ndrima yeyi?

² Matshigu yatshavbo, hi ngu manega ni mawonelo nyo khaguri khu vambe. Ganiolu kha ha vbeleya nga Jesu, khu kharato mawonelo yathu nayo kha ma vbeleya. Si ngu vbevbuga gu sengwa khesi hi si wonago. Ambari ulolo, Jesu hi layide khuye: “Gulamulani mu nga khedzi khu khovbe, aholu lamulani khu lisine.” (Johane 7:24) Khu kharato Jesu o vbweta gu khuye hi fana naye, hi si lamuli vambe khu gu khedza khu khovbe. Omu nya ndrima yeyi, hi na bhula khu silo siraru si nga kutsedzeyago mapimo yathu: lifumbo mwendro litigo nya muthu, dzitsapawu a gu nadzo, ni tanga yaye. Ga gimwegyo ni gimwegyo nya siemo sesi, hi na hevbula edzi  hi nga engisago khidzo Jesu khu gu mba lamula vambe khu gu khedza khu khovbe.

3, 4. a) Khu ginani Pedro a vbindrugedzidego mapimo yaye khava va nga ba va siri vaJudha? (Wona foto gupheyani nya ndrima.) b) Lisine muni nya liphya eli Jehovha a hevbudzidego Pedro?

³ Nga dundrugeya khedzi mupostoli Pedro a dzi pwidego khidzo tepo a nga rumwa gu hongola Sezareya, ndrangani ga mwama moyo a nga ba a siri muJudha nyo pwani khu Korineliyo! (Mithumo 10:17-29) Pedro dandride na ati gu khuye vathu va nga ba va siri vaJudha va di gu nyenyeza. Ganiolu gu dugelede gilo gi mu giridego a vbindrugedza mapimo. Khu giyeyedzo, a di hakha giwoniso gya Nungungulu. (Mithumo 10:9-16) Omu nya giwoniso gyogyo, Pedro a di wona gilo nyo fane ni mwendra na wu tshiga khu ndzadzini na wu tade khu sirengo si nga ba si wonwa na si nyenyezide khu vathu. Khu hwane a dipwa lito na li khilo: “Khuga u eme, Pedro, songa u hodze.” Pedro a di bomba guraru. Tepo ni tepo, lito lolo li di gu khilo: “Igyo Nungungulu a gi agisidego, u ngayi khuwe gi nyenyezide.” Hwane nya giwoniso gyogyo, Pedro kha si pwisisa esi lito li nga ba li zama gu mu embeya. Khadukhadu, gu di vboha sirumwa sa Korineliyo. Liphuvbo nya guage li di ruma Pedro gu hongola ndrangani ga Korineliyo, khu kharato a di hongola ni sirumwa.

⁴ Nari khatshi Pedro a di lamude khu gu ‘khedza khu khovbe,’ na sa hongola ndrangani ga Korineliyo. Vajudha va di si phazami va beya ndrangani nya vathu va nga ba va siri vaJudha. Ina ka, khu ginani Pedro a hongodego? Ambari olu a nga ba a nyenya vathu va nga ba va siri vaJudha, giwoniso a gi wonidego ni wuthangeyi a ningidwego khu liphuvbo nya guage si vbindrugedzide mapimiselo yaye. Hwane nyo ba Pedro a engisede Korineliyo, a di khuye: “Nyi ngu wona khu lisine nya gukheni Nungungulu kha hatheli vathu, gambe kha khedzi mafumbo, a gu tsakiswa khu muthu ni muthu a mu ningago githawo ni gu landra ndruda Yaye.” (Mithumo 10:34, 35) Mapwisisiselo yoyo nya maphya ma phaside ngudzu ga Pedro, nigu ma di hadzi kuha maKristo yatshavbo. Khu ndziya muni?

5. a) Ginani egi Jehovha a vbwetago gu khuye maKristo yatshavbo ma gi pwisisa? b) Ambari olu hi li tigo lisine, mapimo muni ma nga hi vandrameyago?

⁵ Jehovha thumiside Pedro gasi gu hevbudza maKristo yatshavbo gu pwisisa gu khayo Uye mwalo gihatheya. Jehovha kha khathali khu lifumbo, litigo, lihundzu mwendro lidimi lathu. Ho nga nga thava Nungungulu ni gu gira silo nya sadi, uye a na hi tsakeya. (Vagalatiya 3:26-28; Gutuledwa 7:9, 10) Adzina khandri siphya gwago isoso. Ganiolu ahati wo ba u dandrede tigoni mwendro ndrangani gu gu na ni gihatheya ke? Ambari olu u nga pimisago gu khuwe u mwalo gihatheya, ina si nga kodzega gu tshuka u manega ni mapimo nyo khaguri nya gihatheya? Ambari hwane nyo ba Pedro a phaside vambe gu wona gu khavo Nungungulu mwalo gihatheya, uye a di ngari nagyo.  (Vagalatiya 2:11-14) Hi nga engisa kharini Jesu hi diga gu lamula vambe khu gu khedza khu khovbe?

6. a) Ginani gi nga hi phasago gu kula gihatheya myonyoni gwathu? b) Mubiko wu lovidwego khu lidhota nyo khaguri wu yeyedzide ginani khuye?

⁶ Gasi gu tugula gu khethu hi na ni gihatheya mwendro ne, gu vbwetega gu hi dzi gevisisa. Gu vbwetega gu hi fananisa mavbanyelo yathu ni esi hi si hevbulago omu nya Lito la Nungungulu. (Ndzimo 119:105) Hi nga wudzisa gambe pari yathu gu khethu ina yi ngu wona liphuvbo nya gihatheya gwathu gani, hi gu mba li wona habune. (Vagalatiya 2:11, 14) Adzina hi olovede gu vbanya nalo liphuvbo lolo avba nya gu ne hi si si tuguli gu khethu gihatheya! Khiso si dugeledego lidhota nyo khaguri. Li di rumeya mubiko Bheteli maningano ni patwa nyo khaguri wu nga ba wuri thumoni nya tepo yatshavbo. Mwama wakona a diri wa limbe lifumbo li nga ba li wonedwa vbavbatshi khu vathu. Lidhota lolo nyo vidzwe li lovide silo nya singi nya sadi khu mwama yoyo ganiolu li bwe khilo: “Ambari olu a gu wa lifumbo leli . . . , mavbanyelo yaye ma ngu phasa vambe gu pwisisa gu khavo gu ba na ari wa lifumbo leli . . . khandri khatshi o wa khumba, a di mba tshuguruga, mwendro mo wa makhalelo yakona nya lifumbo leli.” Ginani hi gi hevbulago? Ambari ho ba hiri ni malungelo nyo khale kharini hengeledzanoni ya Jehovha, gu vbwetega gu hi dzi gevisisa gwadi hi bwe hi dzumeya gu phaswa gasi gu tugula ni levbini liphuvbo nya gihatheya hi nga tshadego nalo. Ginani gambe hi nga gi hevbulago?

7. Hi nga yeyedza kharini gu khethu hi ‘tude myonyo yathu’?

⁷ Ha gu ‘tula myonyo yathu,’ hi na tshikedza gihatheya khu lihaladzo. (2 Vakorinto 6:11-13) Ina wo gola gu vbungadza ni vathu nya lifumbo lago, va tigoni gwago, nya lihundzu lago mwendro nya lidimi la limwedo nago basi? A bari kharato, zama gu vbungadza ni vambe navo. U nga rana vandriyathu nyo khaguri nya limbe lifumbo gasi gu tshumayela navo. Mwendro gu va rana u ta hodza mwendro gu hagana navo. (Mithumo 16:14, 15) Khu gu gimbiya nya tepo, u na hlamala monyo wago na wu tade khu lihaladzo nyo bwe gu hamugega wulanga nyo khale gihatheya. Olu hongoleni hi ganeya khu yimbe ndziya hi nga lamulago khiyo vambe khu gu ‘khedza khu khovbe.’

8. Ginani hi nga gi hevbulago omu ga Levhi 19:15 maningano ni edzi gughanya mwendro wusiwana si nga kuhago khidzo mawonelo yathu khu vambe?

⁸ Mawonelo yathu khu vambe ma nga kuhwa khu dzithomba va gu nadzo mwendro khu gu ba vari sisiwana. Levhi 19:15 wari khuye: “U nga khedzi khu khovbe, u kalavela gisiwana mwendro gu emela oyu nya gumanele. U na lamula muakelane wago khu nayo ni lisine.” Gu ba muthu a ghanyide mwendro nari gisiwana si nga kuha kharini mawonelo yathu khuye?

9. Lisine muni nya mba tsakisa eli Solomoni a ningidwego tshivba nyo li love, nigu isoso so hi hevbudza ginani?

⁹ Solomoni ningidwe tshivba nyo love lisine  leli nya mba tsakisa: “Gisiwana gya gu nyenywa ambari khu pari yaye, aholu sitetema si na ni dzipari nya dzingi.” (Mavingu 14:20) Ginani hi hevbudzwago khu livingu leli? Ha gu mba dzi woneya, hi na vbweta gu gira wupari ni vandriyathu va ghanyidego basi hi si vbweti gu gira wupari ni ava va gu sisiwana. Khu ginani si gu mhango gu lamula vathu guya khesi va gu naso mwendro va gu mwalo naso?

10. Gigaradzo muni egi Jakobe a gengedzidego maKristo gwagyo?

¹⁰ Ha gu lamula vandriyathu guya khu dzithomba mwendro wusiwana, hi na hambanisa libandla. Isoso si dugelede ga mabandla nyo khaguri nya lizana myaga nyo pheye, nigu Jakobe gengedzide maKristo yoyo maningano ni isoso. (Leri Jakobe 2:1-4.) Hi nga dzumeleyi gu mba pwanana gu manega ndrani nya libandla lathu. Ganiolu, hi nga potsa kharini gu lamula vambe khu guya khesi va gu naso?

11. Ina dzithomba mwendro wusiwana si ngu kuha wupari nya muthu ni Jehovha? Tshamuseya.

¹¹ Hi yede gu wona vandriyathu nga edzi Jehovha a va wonago khidzo. Ga Jehovha, muthu mwalo lisima khu gu ba a ghanyide mwendro nari gisiwana. Wupari wathu ni Jehovha kha wuyi khu dzitsapawu mwendro dzithomba hi gu nadzo. Si ngu pwisisega gu ba Jesu a ganede gu khuye “gu na garadza ngudzu ga muthu nya gitetema gu bela Mufumoni wa Ndzadzini,” ganiolu khandri a di khuye kha si na nga kodzega. (Matewu 19:23) Jesu ganede gambe khuye: “Mu kategide enu, sisiwana; kholu khwanu Mufumo wa Nungungulu.”  (Luka 6:20) Ganiolu isoso kha si thuli gu khiso satshavbo sisiwana si di hadzi engisa Jesu si bwe si hakha makategwa nyo hathege. Gu na ni sisiwana nya singi si nga ne landreya Jesu. Lisine kheli, kha hi yeli gu lamula wupari nya muthu ni Jehovha khu guya khu dzithomba a gu nadzo.

12. Ginani egi Milowo yi gi hevbudzago ga ava va ghanyidego ni sisiwana?

¹² Vbakari nya vathu va Jehovha, gu na ni vandriyathu nya vama ni vanyamayi va ghanyidego ni vambe va gu sisiwana. Ganiolu vatshavbo va ngu mu haladza Jehovha va bwe va mu thumeya khu monyo watshavbo. Milowo yi ngu gengedza ava va ghanyidego khiyo va nga ‘tumbi thomba nyamba tiya. Va na tumbe Nungungulu.’ (Leri 1 Thimoti 6:17-19.) Lito la Nungungulu gambe li ngu gengedza satshavbo sithumi sa Jehovha, esi si ghanyidego ni esi si gu sisiwana gu khilo gu gola dzitsapawu mhango. (1 Thimoti 6:9, 10) Ha gu wona vandriyathu nga edzi Jehovha a va wonago khidzo, kha hi na nga va lamula khu guya khesi va gu naso mwendro va gu mwalo naso. Ahati tanga ke? Ina igyogyo gighelo nyo lamule khiyo vambe?

13. Ginani egi Bhibhiliya yi hi hevbudzago manigano ni gu ninga githawo ava va dandridego khu tanga?

¹³ Bhibhiliya yi ngu tala gu ganeya khiyo gu vbwetega gu hi ninga githawo ava va dandridego khu tanga. Levhi 19:32 wari khuye: “U na khuga u ema u ninga githawo vathu nya dzinvi, mu ninga githawo vathu vakhongolo. Thava Nungungulu wago.” Mavingu 16:31 a gu hi embeya gu khuye “ndzudzu nya dzinvi gihugu nya wudhumo, wu manwago khu mavbanyelo nya gululame.” Pawulo a di embeya Thimoti gu khuye a nga solasoli ava va dandridego khu tanga ganiolu a di yede gu va phara kha nga vapapayi vaye. (1 Thimoti 5:1, 2) Ambari olu Thimoti a nga ba ari ni malungelo nyo thangeye vandriyathu nyo dandre khu tanga, uye tepo yatshavbo a di yede gu va pweya wusiwana ni gu va ninga githawo.

14. Siemo muni si nga lombago gu kawuka muthu a gu khongolo gwathu khu tanga?

¹⁴ Ahati a gu tshuka muthu nyo khaguri a dandridego khu tanga a ghoha kha gwenye mwendro gu khutsedzeya gu gira gilo gi gu mba tsakisa Jehovha? Jehovha kha na nga divaleya gighohi gi ghohago kha gwenye, ambari a gu ba ari muthu a dandridego khu tanga ni gu ningwa githawo. Wona litshina nya nayo li gomogo ga Isaya 65:20, NM: “Gighohi gi na vadwa, ambari gya gu ba giri ni lizana myaga.” Omu nya giwoniso gya Ezekiyeli hi ngu mana litshina nyo fane ni eli. (Ezekiyeli 9:5-7) Nya lisima ngudzu, gu ninga githawo Jehovha, oyu a gu Lidhota khu Gale. (Dhaniyeli 7:9, 10, 13, 14) Githawo gyathu khuye gi na hi ninga tshivba nyo kawuke muthu si lombago gu a kawukwa, ambari nari wa tanga muni. — Vagalatiya 6:1.

15. Ginani hi gi hevbulago ga mupostoli Pawulo maningano ni gu ninga githawo vandriyathu va gu vaphya?

¹⁵ Ahati ndriyathu yoyo a gu ba ari muphya? Ina isoso so thula gu khiso kha ninganedwi khu gu ningwa githawo? Ahihi. Pawulo lovede Thimoti khuye: “Kha gu vbwetegi ni moyo a gu yeyisa khu gukhuye u ngari gikhwathana. Gu vbwetega u khale giwonelo ga vakhodwa khu maganelelo, ni magirelo ni lihaladzo, ni gukhodwa, ni mavbanyelo nya yadi.” (1 Thimoti 4:12) Tepo Pawulo a nga lova isoso, Thimoti adzina a diri omu nya 30 myaga. Ambari ulolo Pawulo a di mu ningide thumo nya lisima ngudzu. Ginani hi gi hevbulago? Hi nga lamuli vandriyathu va nga rigo vaphya khu tanga yawe. Nga dundrugeya khu satshavbo a giridego Jesu tepo a nga ba ari ni 33 myaga basi!

16, 17. a) Madhota ma yede gu hunga kharini gu khayo ndriyathu a ngu ninganedwa khu gu khala muphasedzeyi nya libandla mwendro lidhota? b) Mawonelo nya vathu ni sihena sa gipandreni si nga dwanisana kharini ni esi si ganedwago khu Milowo?

 ¹⁶ Omu nya mitumbunugo nyo khaguri, vathu kha va ningi githawo vaphya. Kha nga handro wakone, madhota nyo khaguri kha ma emisi vaphya vovo kha nga vaphasedzeyi nya libandla mwendro madhota, ambari na va gu ninganedwa gu khu gira mithumo yoyo. Ganiolu Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo ndriyathu gu vbwetega na ari ni myaga muni gasi gu a emiswa kha nga muphasedzeyi nya libandla mwendro lidhota. (1 Thimoti 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Lidhota nyo khaguri lo vega nayo maningano ni isoso khu kotani nya tumbunugo walo, kha li landreyi Lito la Nungungulu. Kha gu vbwetegi gu madhota ma lamula vaphya khu guya khu mawonelo yawe mwendro sihena sa gipandreni gyawe, ganiolu khu guya khu milayo yi gomogo omu nya Lito la Nungungulu. — 2 Thimoti 3:16, 17.

¹⁷ Madhota mo mba landreya wusingalagadzi nya Bhibhiliya maningano ni gu emisa vaphasedzeyi nya libandla ni madhota, va na bweledzeya hwane vandriyathu va ninganedwago khu gu hakha malungelo yoyo. Tigoni nyo khaguri, muphasedzeyi moyo nya libandla a di gu khathaleya gwadi mithumo nya lisima a nga ba a ningidwe libandlani, madhota ma di wona gu khayo na ni makhalelo ma ganedwago omu nya Bhibhiliya gasi gu a emiswa kha nga lidhota. Ganiolu, madhota nyo khaguri ma di khayo a ngari muphya ngudzu gasi gu khala lidhota, khu kharato kha va mu emisa kha nga lidhota. Egi gi si tsakisigo khu gu, ndriyathu yoyo kha emiswa kha nga lidhota, satshavbo soso khu kotani nya tanga yaye. Nigu, khatshi mapimiselo yoyo ma olovelegide ngudzu malangani nya mangi mafuni. Gwadi ngudzu gu tumba Bhibhiliya vbavbandze nyo tumbe mawonelo yathu mwendro sihena sa gipandreni gwathu. Khu ndziya yoyo hi na engisa Jesu hi diga gu lamula vambe khu gu khedza khu khovbe.

18, 19. Ginani gi na hi phasago gu wona vandriyathu nga edzi Jehovha a va wonago khidzo?

¹⁸ Kha ha vbeleya, ambari ulolo si nga kodzega gu hevbula gu mba manega ni gihatheya khu vambe vathu, nga Jehovha. (Mithumo 10:34, 35) Khu kharato, tepo yatshavbo hi yede gu engisa sidundrugiso hi si manago omu nya Lito la Nungungulu. Ha gu vbanya khiso, ha gu engisa gileletelo gya Jesu gi gu khigyo: “Gulamulani mu nga khedzi khu khovbe, aholu lamulani khu lisine.” — Johane 7:24.

¹⁹ Nugunugu, Pfhumu yathu, Jesu Kristo, a na lamula vathu vatshavbo. Gulamula gwaye gu na seketedwa khu milayo nyo lulame ya Nungungulu, nasiri khesi a si wonago mwendro gu sipwa. (Isaya 11:3, 4) Khu lisine hi yi lambede ngudzu tepo yoyo!