1. Ginani gi nga gu phasago gu gola gu hevbula siprofeto nya Bhibhiliya?

 NDRIYATHU moyo nya muphya nyo pwani khu Ben wari khuye: “Eni nyi ngu gola gu hevbula siprofeto nya Bhibhiliya.” Hi ngu tumba gu khethu khandruye enga, ganiolu ina uwe si ngu gu garadzeya gu pwisisa siprofeto nya Bhibhiliya? Adzina saye u nga pimisa gu khuwe gu hevbula khu siprofeto si ngu kolana, ganiolu tepo u hevbulago gu khuwe khu ginani Jehovha a nga lova siprofeto omu nya Lito laye, adzina u nga vbindrugedza mawonelo yago.

2. Ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

² Avba nya ndrima yeyi, hi na hevbula gu khethu khu ginani hi yedego gu hevbula siprofeto nya Bhibhiliya nigu ginani gi nga hi phasago gu si pwisisa. Hi na wona siprofeto sivili nya libhuku la Dhaniyeli ni gu wona edzi si nga hi phasago khidzo olu, ha gu si pwisisa.

3. Ginani hi yedego gu gira ha gu ba hi vbweta gu pwisisa siprofeto nya Bhibhiliya?

³ Hi yede gu lomba giphaso gasi gu pwisisa siprofeto nya Bhibhiliya. Wona giyeyedzo gyegi. Nga dundrugeya na wu gu endra wulanga u gu mba guti gwadi, ganiolu na wuri ni pari yi wutigo gwadi wulanga wowo. Uye a ngu guti gwadi avba mu gu romo ni avba ndziya yoyo yi na dugeyago avbo. Vbavbandze nya gu kanakane, u ni hadzi gu dzumeleya pari yago yi hongola nago. Khu ndziya nyo fane, Jehovha a ngu fana ni pari yile yi vbwetago gu hi phasa. Kholu a ngu wuti gwadi wumindru wathu ni esi si na dugeleyago. Khu kharato, gasi gu pwisisa gwadi siprofeto nya Bhibhiliya hi yede gu dzi nogisa hi bwe hi lomba giphaso ga Jehovha. — Dhan. 2:28; 2 Ped. 1:19, 20.

4. Khu ginani Jehovha a nga hatha vama gasi gu lova siprofeto omu nya Bhibhiliya? (Jeremiya 29:11) (Wona fotu.)

 ⁴ Gufana ni vavelegi va vbwetago wuwadi ga sanana savo, Jehovha nuye a gu vbweta gu sanana saye si manega ni wumindru nyo tsakise. (Leri Jeremiya 29:11.) Ganiolu, Jehovha hambanide ni vavelegi vovo kholu a ngu siti esi si na giregago mindru watshigu, nigu esi a ganeyago si na girega. Jehovha hathide vama nyo khaguri gasi gu lova siprofeto omu nya Lito laye, gasi hi si kodza guti esi si na dugeleyago mindru watshigu. (Isa. 46:10) Khu kharato, siprofeto nya Bhibhiliya siningwa sitago khiyo ga Papayi wathu wa ndzadzini. Ganiolu, hi nga tiyisega kharini gu khethu siprofeto nya Bhibhiliya si na tadzisega?

5. Ginani egi vaphya va nga gi hevbulago khu matshango ya Max?

⁵ Omu nya dzixikola, vandriyathu nya vaphya va randredwe khu vathu va gu mba ninga lisima Bhibhiliya. Si nga gira gu vandriyathu vovo nya vaphya va kanakaneya esi va si hevbulago omu nya Bhibhiliya. Wona esi si dugeledego ndriyathu Max. Wari khuye: “Tepo nyi nga ba nyiri muphya nyi di pheya gu kanakaneya esi vavelegi vangu va nga ba va nyi hevbudza nya gu khavo, wukhongeyi wathu khuwo nya lisine nigu Bhibhiliya yi lovidwe khu Nungungulu.” Ginani va giridego vavelegi vaye? A gu ganeya esi: “Avo va di simama na va rude, ganiolu nyi di gu dziti gu kheni va di gu garadzega.” Vavelegi va Max va hlamude satshavbo siwudziso a nga ba ari naso khu Bhibhiliya. Max anuye kha khala khu mawogo. A gu engedza khuye: “Nyi di hevbula nyabune siprofeto nya Bhibhiliya nyi bwe nyi bhuleya vambe vaphya khesi nyi si hevbudego.” Handro muni wu manegidego? Uye wari khuye: “Khu gu hegisa kha nya kanakana gambe gu kheni Bhibhiliya yi lovidwe khu Nungungulu.”

6. Ginani u yedego gu gira a bari gu u ngu kanakaneya esi u si hevbulago omu nya Bhibhiliya, nigu khu ginani u yedego gi gira gilogyo?

⁶ Gufana ni Max anuwe adzina u nga pheya gu kanakaneya esi u si hevbulago omu nya Bhibhiliya, khu kharato u nga dzipwi nandru. Ganiolu, kha wu yeli gu khala khu mawogo. Kholu gu kanakana ga gufana ni feruji. Iyo yi nga ghoha gilo nya lisima vbadugwana-vbadugwana. Gasi gu vbedza gu kanakana gu nga tshukago gu ghoha gukhodwa gwago, u yede gu dzi wudzisa gu khuwe: ‘Ina nyi ngu khodwa esi Bhibhiliya yi ganeyago khu wumindru?’ Abari gu kha wu tiyisegi, u yede gu hevbula siprofeto nya Bhibhiliya si nga tadzisega. U nga gira kharini isoso?

7. Giyeyedzo muni Dhaniyeli a vegedego nya edzi hi nga hevbulago khidzo siprofeto? (Dhaniyeli 12:10) (Wona fotu.)

⁷ Dhaniyeli vegide giyeyedzo nya gyadi nya edzi hi nga hevbulago khidzo siprofeto. Uye a di gu hevbula siprofeto khu gighelo nya gyadi, kholu a di gu vbweta guti lisine. Dhaniyeli a di gu dzi nogisa nigu a di gu dziti gu khuye Jehovha a na mu phasa gu pwisisa siprofeto a gu simama vbafuvbi gwaye a bwe a mu engisa. (Dhan. 2:27, 28; leri Dhaniyeli 12:10.) Dhaniyeli yeyedzide gu khuye a di gudzinogisa khu gu tumba giphaso gya Jehovha. (Dhan. 2:18) Dhaniyeli a di gu vega gupima tepo a nga ba a hevbula. A di gu gevisisa milowo nya guage yi nga ba yi romo ga tepo yaye. (Jer. 25:11, 12; Dhan. 9:2) Hi nga pimedzeya kharini giyeyedzo gya Dhaniyeli?

8. Khu ginani vambe va bombago gu khodwa siprofeto nya Bhibhiliya, nigu ginani hi yedego gu gira?

 ⁸ Zama gu tugula gighelo gi gu girago u hevbula siprofeto. Ina wa gu hevbula siprofeto nya Bhibhiliya khu gu vbweta guti kamo lisine? Abari gu ina, Jehovha a na gu phasa. (Joh. 4:23, 24; 14:16, 17) Ganiolu, vambe vathu va gu hevbula Bhibhiliya khu sighelo nya mba sadi. Vambe va gu hevbula Bhibhiliya khu makungo nya gu vbwetedzeye silo si girago gu khatshi kha ya lowa khu Nungungulu. Mapimoni nya vathu vovo, va gu pimisa gu khavo abari gu Bhibhiliya kha yiti khiyo ga Nungungulu va tshulegide gu dzi hungeya esi si gu sadi ni esi nya mba sadi. Khu kharato, hi yede gu hevbula na hiri ni gighelo nya gyadi. Vbavbandze nya isoso, gu na ni limbe likhalelo nya lisima li vbwetegago gasi hi pwisisa siprofeto nya Bhibhiliya.

9. Likhalelo muni li vbwetegago gasi gu pwisisa siprofeto nya Bhibhiliya? Tshamuseya.

⁹ Khala muthu nya gudzinogise. Jehovha a ngu tumbisa gu phasa vale va dzinogisago. (Jak. 4:6) Khu kharato, hi yede gu gombeya gwaye hi mu lomba giphaso gasi gu pwisisa siprofeto nya Bhibhiliya. Ha gu dzinogisa, hi na dzumeya giphaso hi ningwago khu githumi nya gutumbege ni nya gugengeye, egi Jehovha a gi thumisago muhuno gasi gu hi ninga guhodza ga liphuvboni khu tepo yakona. (Luka 12:42) Jehovha, Nungungulu nya sasamedzo, khiso si mu girago a thumisa gifefe gimwegyo basi gasi gu hi phasa gu pwisisa lisine nya Bhibhiliya. — 1 Kor. 14:33; Efes. 4:4-6.

10. Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Esther?

¹⁰ Vega gupima tepo u hevbulago. Pheya khu gu hevbula giprofeto u gi golago. Wona esi a giridego ndriyathu moyo nyo pwani khu Esther. A di gu vbweta gu hevbula siprofeto si ganeyago khu guta ga Mesiya. Uye wari khuye: “Tepo nyi nga ba nyiri ni 15 myaga, nyi di vbweta gu tiyisega gu kheni siprofeto si ganeyago khu Jesu si lovidwe na nga si velegwi, khu kharato nyi di pheya gu gira wugevisisi.” A tiyisegide tepo a nga leri dzirolu dza Mar Morto. Uye wari khuye: “Dzirolu nyo khaguri dzi lovidwe na yi si vbohi tepo ya Kristo. Khu kharato, siprofeto si lovidwego umo nya dzirolu dzodzo si di guta khiyo ga Nungungulu.” Esther a ngu engedza gambe khuye: “Nyi di yede gu leri khu gu phindra-phindra gasi gu si pwisisa.” Ganiolu, a tsakide khu gu dzigaradza a gu giridego. Hwane nyo ba a vegide gwadi gupima tepo a nga ba a hevbula khu siprofeto nya Bhibhiliya, a di khuye: “Eni nyi ngu tiyisega gu kheni Bhibhiliya yo ganeya lisine.”

11. Khu ginani si gu na ni lisima gu tiyisega gu khethu esi Bhibhiliya yi si ganeyago lisine?

¹¹ Tepo hi wonago edzi siprofeto si nga tadzisega khidzo, ethu hi na simama gu tumba Jehovha ni sileletelo a hi ningago. Gu diga isoso, siprofeto nya Bhibhiliya si ngu hi phasa gu vega gupima avba nya gutumba hi gu nago khu wumindru ambari ha gu ba hi tshangana ni sigaradzo olu. Hongoleni hi wona siprofeto sivili sa Dhaniyeli si tadzisegago olu. Gu pwisisa siprofeto sesi si na hi phasa gu hunga makungu nya yadi.

12. Migondro yi giridwego khu ‘simbi ni libumba’ ya gu emeya ginani? (Dhaniyeli 2:41-43)

¹² Leri Dhaniyeli 2:41-43. Dhaniyeli a di tshamuseya pfhumu Nebhukadhenezari khuye:  Migondro nya githombe a gi wonidego yi giridwe khu “simbi ni libumba.” Ha gu fananisa giprofeto gegi ni mambe mabhuku ya Dhaniyeli ni Gutuledwa, ha gu pwisisa gu khuthu migondro ya gu thamuseya pwananu wa Estados Unidos ni Grã-Bretanha, a gu uwo mufumo nya tshivba wa mafuni gwatshavbo muhuno. Guya khu mufumo womu nya tshivba, Dhaniyeli a di khuye: “Gimbe gipandre gi na tiya, gimbe gipandre [gi] na vbevbuga.” Khu ginani gimbe gipandre gi vbevbugago? Kholu vathu va emedwago khu libumba va gu girisa gu mufumo wowu wu si manegi ni tshivba. b

13. Silo muni nya lisima hi si hevbulago khu giprofeto gegi?

¹³ Hi nga hevbula silo nya lisima ngudzu khu githombe gi tshamusedwego khu Dhaniyeli, ngudzu-ngudzu khu migondro yakona. Gupheya, hi hevbude gu khethu mufumo nya tshivba Anglo-Americana wu ngu yeyedza tshivba wu gu nayo khu dzindziya nya gu hambane-hambane. Khu giyeyedzo, Estados Unidos ni Grã-Bretanha mifumo yi nga ba yi patega avba nya mayigo ma padego Nyimpi nyo pheye ni Nyimpi nya wuvili nya Mafu Yatshavbo. Ganiolu, mufumo wowu nya tshivba kha wa tiya, nigu wu na simama gu mba tiya, kholu vathu va gu dwana khu gyawe, nigu kha va tsakiswi khuwo. Nya wuvili, Anglo-Americana khuwo mufumo nya tshivba wu na hegiseyago gu fuma mafuni, Mufumo wa Nungungulu na wu nga si fuvisi yimbe mifumo. Mambe mayigo ma gu zama gu wugeya mufumo nya tshivba Anglo-Americana, ganiolu ayo kha ma na nga si kodza. Kholu mufumo wowu nya tshivba wu na fuviswa khu Mufumo wa Nungungulu wu emedwago khu “giwindri” gi na khungumulago migondro nya githombe yi emeyago mufumo nya tshivba Anglo-Americana.— Dhan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Gu pwisisa giprofeto gi ganeyago khu migondro nya simbi ni libumba gi nga hi phasa kharini gu hunga makungo khu wugengeyi?

¹⁴ Ina u ngu tiyisega gu khuwe giprofeto gya Dhaniyeli gi ganeyago khu simbi ni libumba gi ngu tadzisega? Wa gu ba u tiyisega khu isoso, si na kuha womi wago. Uwe kha wu na nga vbwetedzeya dzithomba mwendro gu vbwetedzeya gu ghanya, kholu uwe u ngu dziti gu khuwe litigo leli li na fuviswa nya mba hweya. (Luka 12:16-21; 1 Joh. 2:15-17) Gu pwisisa giprofeto gegi gi na gu phasa gu wona lisima nya thumo nyo tshumayele ni gu hevbudza. (Mat. 6:33; 28:18-20) Hwane nya gu ba u hevbude giprofeto gegi dzi wudzise gu khuwe: ‘Mukungo nyi hungago womini gwangu ina ma ngu yeyedza gu khayo nyi ngu khodwa gu kheni Mufumo wa Nungungulu wu na fuvisa mifumo nya vathu nya mba hweya?’

15. Khu mani “pfhumu ya norte” ni “pfhumu ya sul” muhuno? (Dhaniyeli 11:40)

¹⁵ Leri Dhaniyeli 11:40. Gipimo 11 nya libhuku la Dhaniyeli lo ganeya khu dzipfhumu dzimbili dzi dwanago gasi gu fuma mafu yatshavbo. Ha gu fananisa giprofeto gegi ni simbe siprofeto si gomogo omu nya Bhibhiliya, hi ngu si kodza gu wona gu khethu “pfhumu ya norte” khu Rússia ni vaphasedzeyi vaye nigu “pfhumu ya sul” khu Anglo-Americana a gu mufumo nya tshivba. c

16. “Pfhumu ya norte” ya gu phara kharini vathu va Nungungulu?

¹⁶ Vathu va Nungungulu va vbanyago vbavbatshi nya mufumo wa “pfhumu ya norte” va ngu wugedwa khu gukongoma. Vandriyathu nyo khaguri va vetidwe va bwe va khothedwa khu kotani nya gukhodwe gwawe. Ganiolu, vbavbandze nya gu vbedze tshivba vandriyathu, gu  wugedwa gogo, ga gu tiyisa gukhodwa gwavo. Khu ginani? Kholu avo va ngu dziti gu khavo so tadzisega siprofeto nya libhuku la Dhaniyeli. d (Dhan. 11:41) Guti isoso, si nga hi phasa gu tiyisa gutumba gwathu hi bwe hi simama gutumbega ga Jehovha.

17. “Pfhumu ya sul” ya gu linga kharini vathu va Nungungulu muhuno?

¹⁷ “Phumu ya sul” aniyo yi wugede vathu va Jehovha gale. Khu giyeyedzo, khu mwaga nya 1900 kala 1950 vandriyathu nya vangi va khothedwe nigu sanana sawe si tutumisidwe omu nya dzixikola khu kotani nya olu va nga ba va si dzi bedzedzeyi omu nya politika. Ganiolu, muhuno “pfhumu ya sul” ya gu linga vathu va Nungungulu khu dzimbe dzindziya nya gu hambane. Khu giyeyedzo, ndrani nya dzikampanya dzi girwago gasi gu vhota pfhumu nyo khaguri, Mukristo a nga lingwa gu hatha partidhu nyo khaguri. Khu lisine, uye kha na nga si tugula isoso, ganiolu khu monyoni gwaye ni mapimoni gwaye  a nga hatha pfhumu nyo khaguri. Khu kharato, gasi hi si dzi bedzedzeyi umo nya politika hi yede gu dzi woneya ni esi hi pimisago. — Joh. 15:18, 19; 18:36.

18. Ha gu dzipwa kharini khu gu wugeyana ga “pfhumu ya norte” ni “pfhumu ya sul?” (Wona fotu.)

¹⁸ Vale va gu mba khodwa avbo nya siprofeto nya Bhibhiliya va na garadzega tepo va na wonago “pfhumu ya sul” na yi gu wugeya “pfhumu ya norte.” (Dhan. 11:40) Dzipfhumu dzedzi dza dzimbili, dzi na ni siphisa nya sikhongolo nya gu si nga songa vathu vatshavbo omu mafuni. Ganiolu, Jehovha kha na nga dzumeleya gu isoso si girega. (Isa. 45:18) Ethu kha hi garadzegi khu wumindru, kholu gu wugeyana gu gu romo ga “pfhumu ya norte” ni “pfhumu ya sul” ga gu tiyisa gukhodwa gwathu. Isoso sa gu yeyedza gu khiso ha gu vbanya matshigoni nya gu hegise.

19. Ginani hi yedego gu giti maningano khu siprofeto nya Bhibhiliya?

¹⁹ Ethu kha hi dziti edzi si na tadzisegago khidzo simbe siprofeto nya Bhibhiliya. Ambari muprofeti Dhaniyeli kha nga ba a pwisisa khu gu vbeleya mitshamuselo nya siprofeto a lovidego. (Dhan. 12:8, 9) Ganiolu, khu kotani nya olu hi gu mba dziti edzi giprofeto nyo khaguri gi na tadzisegago khidzo kha si thuli gu khiso igyo kha gi na nga tadzisega. Hi nga tiyisega gu khethu Jehovha a na hi phasa gu pwisisa esi hi yedego gu siti ga tepo yoyo, kha nga edzi a giridego khidzo gale. — Amosi 3:7.

20. Siprofeto muni nya Bhibhiliya si na tadzisegago nya mba hweya, nigu ginani hi yedego gu simama gu gira?

²⁰ Gu na huweledwa gu pwani “ho vbanya gurulani gu mwalo gilo nyo gi thave.” (1 Tes. 5:3) Khu gulandreya, vafumeyi nya litigo leli va na wugeya ni gu fuvisa khu guvbeleya wukhongeyi nya malipha. (Gutu. 17:16, 17) Khavbovbo, va na wugeya vathu va Nungungulu. (Ezek. 38:18, 19) Hwane nya gu ba si giregide satshavbo soso, yi na landreya nyimbi nyo hegise a gu Harmagedhoni. (Gutu. 16:14, 16) Hi nga tiyisega gu khethu satshavbo si na girega nya mba hweya. Na si nga si giregi isoso, ethu hi na simama gu yeyedza gubonga Papayi wathu nya lihaladzo wa ndzadzini khu gu hevbula siprofeto nya Bhibhiliya hi bwe hi phasa vambe gu gira sasimweso.