Khu lisine, livhesi leli khandri lo tshamuseya isoso. Livhesi leli lo ganeya khu muthu a emisanago ni sigaradzo nya singi ganiolu a si timiseya.

Nga wona mongo nya livhesi leli: “U nga dembeli muthu nya gululame na khade ndrangani gwaye, kha nga idzo a girago muthu nya guvivbedwe khu monyo, ambari gu sasela ni wulanga waye a hefemulago avbo. Kholu muthu nya gululame, ambari a thega livbandre na dzimbili dzinyondro, uye a na wuga, aholu vathu nya guvivbedwe khu monyo, litshigu nya mhango, va na thegela muphelo. U nga ghiyi khu guthega ga nala wago, gambe u nga nengeli khu gutshunganela gwaye.” — Mav. 24:15-17.

Vambe va gu pimisa gu khavo livhesi 16 la gu ganeya khu muthu a ghohago, ganiolu, a dzi laya a bwe a manega gambe ni wupari nyo tiye ni Nungungulu. Vathangeyi vavili nya dzitshetshe va Inglatera va lovide khavo: “Vatshumayeli va gale ni ava va olu va gu tshamuseya livhesi leli” khu ndziya yeyi. Vathangeyi vava va ganede gambe gu khavo tshamuselo wowu wu nga thula gu khuwo, “muthu nyo lulame a nga thega . . . sighohoni dzitepo nya dzingi, ganiolu, a gu dzi laya uye a nga wuga a simama gu haladza Nungungulu a bwe a tsakedwa khuye.” Mawonelo yaya, ma nga tsakisa oyu a si dzi garadzigo gasi a si thegeyi gighohoni. Uye adzina a nga pimisa gu khuye, ambari a gu ghoha dzitepo nya dzingi Nungungulu a na mu divaleya.

Ganiolu, livhesi leli kha li tshamuseyi isoso.

Lito nya giHebheru li vbindrugedzedwego kha nga “guthega” ni “gu thegela” omu nya mavhesi 16 ni 17 li nga thumiswa khu dzindziya nya gu hambanehambane. Ilo li nga thula gu thega khu lisinesine. Khu giyeyedzo, girengo gi thegago ruwani, muthu a thegago khu vbatshani nya nyumba mwendro giwindri gi thegago khu vbatshani. (Dhet. 22:4, 8; Amosi 9:9) Lito leli nya giHebheru li nga thumiswa gambe khu ndziya nyo fananiseye kha nga si gomogo khidzo omu nya llivhesi leli. “PFHUMU Nungungulu a ngu tiyisa migondro nya muthu nya wadi a ngu nengedziswa khu ndzila yaye; a gu tshunganela kha thegi, kholu PFHUMU Nungungulu a ngu mu phara khu libogo.” — Ndzi. 37:23, 24; Mav. 11:5; 13:17; 17:20.

Nga wona esi Muhevbudzi nyo khaguri nyo pwani khu Edward H. Plumptre a ganedego: “Lito nya giHebheru nyo pwani [“guthega”] kha li thumiswi avba nyo thegeye gighohoni.” Mumbe muhevbuli nya khongolo nyo pwani khu Hence tshamusede livhesi 16 khu ndziya yeyi: “Kha si phasi gilo gu tshanisa vathu va Nungungulu kholu avo va na dugeleya ganiolu va nya guvivba ne.”

Khu lisine, Mavingu 24:16 kha ganeyi khu gu “thegeya gighohoni.” Ganiolu, a gu ganeya khu gu emisana ni sigaradzo khu dzitepo nya dzingi. Ga litigo leli nyo vivbe, muthu nyo lulame a nga emisana ni gigaradzo nya madwali mwendro simbe sigaradzo. Uye gambe a nga tshaniswa khu wufumo khu kotani nya gu emeye gukhodwa gwaye. Ganiolu, uye a nga tiyisega gu khuye Nungungulu a na mu seketeya a bwe a mu phasa gu timiseya ni gevbini gigaradzo. Dziwudzise gu khuwe: ‘Lini avba nyi nga wona sithumi sa Jehovha na si si gimbiledwi gwadi khu silo womini?’ Khu ginani si giregago isoso? Kholu hi ngu tiyisega gu khethu ‘Jehovha a ngu tiyisela avo va kanakanago, a gu wusa avo va rerekago va thega.’ — Ndzi. 41:1-3; 145:14-19.

“Muthu nyo lulame” kha tsaki khu gu vambe na va dugeledwa khu sigaradzo. Vbavbandze nya isoso, uye a gu dzi thaveleya khu gu dziti gu khuye, “avo va thavago Nungungulu va na dugelela, kholu va ngu mu thumela.” — Muh. 8:11-13; Joba 31:3-6; Ndzi. 27:5, 6