Nyi velegidwe dhoropani ga Quebec, gipandre ngulu gya Canadá, gu ganedwago giFransa. Vavelegi vangu Louis ni Zélia, va diri vavelegi nya lihaladzo. Papayi wangu a diri muthu nyo degule a nga ba a gola gu leri. Eni nyi di gu gola gu lova nigu nyi di gu vireya gu khala jorinalista.

Tepo nyi nga ba nyiri ni 12 myaga Rodolphe Soucy, a nga ba a thuma ni papayi wangu a di hi endreya gaya gwathu gumogo ni pari yaye. Avo va diri Dzifakazi dza Jehovha. Kha nya nga ba nyiti nya singi khu Dzifakazi dza Jehovha nigu nyi diri mwalo tepo khu wukhongeyi wawe. Ambari ulolo, nyi samadzisidwe khu ndziya nya yadi nyo pwisisege eyi Dzifakazi dza Jehovha dzi hlamudego khiyo siwudziso sathu khu gu thumisa Bhibhiliya. Vavelegi vangu navo va samadzisidwe khiso khu kharato hi di dzumeya gihevbulo nya Bhibhiliya.

Khu tepo yoyo nyi di gu hevbula ga xikola nya giKatolika. Dzimbe dzitepo nyi di gu tshuka nyi bhula ni sihevbuli sikhwathu khesi nyi nga ba nyi hevbula avba nya gihevbulo gyangu nya Bhibhiliya. Khu gu gimbiya nya tepo vahevbudzi va nga ba vari vaphasi nya mhamba va di si tugula. Wulangani nya gu thumise Milowo gasi gu ganedza esi nyi nga ba nyi ganeya, moyo wawe a di nyi singedza khuye nyi muwugeyi. Igyogyo gi diri gigaradzo nya gikhongolo ngudzu ganiolu gi khade makategwa kholu gi nyi phaside gu wona gu kheni sihevbudzo sile nya wukhongeyi sa xikwatuno kha sa nga ba si pwana ni esi Bhibhiliya yi ganeyago. Nyi di tugula gu kheni nyi di dzimede. Nyi di lomba vavelegi vangu, khavbovbo va nyi dzumeleya guya hevbula ga yimbe xikola.

Nyi di simama gu hevbula Bhibhiliya ganiolu gudandra gwangu khu liphuvboni gu nonokide kholu nyi nga ba nyi thava gu tshumayela khu ndranga ni ndranga. Tshetshe nya Katolika khiyo yi nga ba yi fuma nigu yi di gu wugeya khu tshivba thumo wathu nya gutshumayele. Maurice Duplessis a nga ba ari muthangeyi nya politika wa Quebec, a diri pari nya yikhongolo nya tshetshe nya Katolika. Khu gu  seketedwa khuye, gitshungu gi di gu thurugiseya ambari gu wugeya Dzifakazi. Khu tepo yoyo si di gu lomba gutiya-hwambo nya gukhongolo gasi gu tshumayela.

Moyo nya vandriyathu va nyi phasidego gu pala hwanga nyi nga ba nyiri nawo khu ndriyathu John Rae, a nga ba a giride gipandre nya turma 9 nya Xikola ya Gileyadhi. John, a diri ndriyathu nyo vidzwe khu liphuvboni, a di gu dzi nogisa nigu a di gu hidzimelega. Khandri dzingi dzitepo a nga nyi ninga wusingalagadzi ganiolu nyi hevbude nya singi khu giyeyedzo gyaye. John, si di gu mu garadzeya gu ganeya giFransa khu kharato nyi di gu tala gu hongola naye thumoni nya gutshumayele gasi nyi mu phasa khu lidimi. Tepo nyi vbedzidego na nyi gu gimbiya ni John yi nyi phaside gu hunga gu khala moyo nya Dzifakazi dza Jehovha. Na gu vbindride likhumi myaga gu khugeya nyi pheya gu hevbula lisine ni Dzifakazi, nyi di bhapatiswa khu 26 nya Maio nya 1951.

Gibandlana gyathu nya gidugwana gya Quebec gi diri ni vapiyonero nya vangi. Giyeyedzo gyawe nya gyadi gi nyi kutside gu khala piyonero neni. Teponi yoyo hi di gu tshumayela khu ndranga ni ndranga khu gu thumisa Bhibhiliya basi. Kha nga olu hi nga ba hiri mwalo mabhuku, hi di yede gu yi thumisa gwadi Milowo. Khu kharato, nyi di dzi garadzeya guti gwadi mavhesi nya Bhibhiliya gasi gu emeya lisine. Ambari ulolo, nya vangi va di gu bomba gu leri ni yevbini Bhibhiliya yi nga ba ya sa dzumedziswa khu Tshetshe nya Katolika.

Khu 1952, nyi di tshadha ni Simone Patry, a nga ba ari ndriyathu moyo nyo tumbege wa gipandreni mule. Hi di fuluga hi hongola Montreal nigu ndrani nya mwaga, Jehovha a di hi kategisa hi velega gyagadzyana gyathu, Lise. Ambari olu nyi nga ba nyi emide wupiyonero na hi si gu tshadhi, Eni ni Simone hi zamide gu vbevbugisa womi wathu gasi hi si kodza gu patega ngudzu mithumoni nya libandla kha nga ndranga.

Hwane nyo ba gu vbindride likhumi myaga, nyi pheledzide gu pimisa gwadigwadi khedzi nyi nga andrisago khidzo thumo wangu nya gutshumayele. Khu 1962, tepo nyi nga ba nyiri Xikwatunu nya madhota nya ngima moyo, yi giredwego Bheteli ya Canadá, eni ni ndriyathu Camille Ouellette hi diri kwarutunu mweyo. Sighingi sa Camille khu thumo nyo tshumayele si nyi samadziside ngudzu, ngudzungudzu kholu a nga ba ari ni ndranga gasi gu yi khathaleya. Teponi yoyo, khandri vangi vandriyathu Quebec, va nga ba va thuma kha nga vapiyonero ganiolu na va gu sayisa gambe sanana. Ambari ulolo, ma diri ayoyo kamo makungo ya Camille. Ndrani nya tepo yile hi nga ba hiri hatshavbo, uye nyi kutside ngudzu gu dundrugeya khu giemo gyangu. Hwane nya migimana nyo khaguri, nyi di si tugula gu kheni nyi nga si kodza gu pheledza  gu thuma gambe kha nga piyonero. Vambe va kanakanede esi nyi nga ba nyi si hungide ganiolu nyi di simama guya mbeli, na nyi tumba gu kheni Jehovha a na kategisa gudzigaradza gwangu nyo patege khu gitalo gutshumayelani.

Khu 1964, Eni ni Simone hi di emiswa kha nga vapiyonero nyo hathege dhoropani ga Quebec, lidhoropa lathu nya mavelego, avbo hi thumidego avbo khu myaga nya yingi yi nga landreya. Ga tepo yeyi, matshumayelelo yathu ma di tshukwadzisidwe ganiolu hi di ngo vhikisana ni guwugedwa.

Khu Sabhadho nyo khaguri ni siyambo, nyi di guruvisedwa nyi yiswa Sainte-Marie, gidhoropana nya gidugwana gi nga ba giri mwalo hwindzo ni lidhoropa la Quebec. Polisiya mweyo yi di nyi dzega yi nyi yisa Esquadra yi ya nyi khotheya kholu nyi nga ba nyi tshumayela khu ndranga ni ndranga nya mba dzumeledwa. Khu hwane, nyi di vbwegedzwa ga mulamuli nyo pwani khu Baillargeon, mwama nyo thise. Uye a di nyi wudzisa gu khuye khu mani a na nyi emeyago terebhunali. Tepo nyi nga khumbuga lina la ndriyathu Glen How, * adhivhoghadho moyo a nga ba a tidwa ngudzu, a di kurufeya, huye khuye: “Ne sa! Uyoyo ne!” Teponi yoyo, Glen How a di gu tidwa ngudzu khu gu emeya Dzifakazi. Nya mba hweya terebhunali yi di nyi embeya gu khiyo nyi mwalo nandru.

Guwugedwa nya thumo wathu Quebec gu giride gu si hi garadzeya gu mana wulanga nya wadi nyo lugari gasi gu beya avbo mitshangano yathu. Igyo gyakone gi nga kodzwa gu manwa khu gibandlana gyathu gharage ya gale yi nga ba yi dzidziya ngudzu teponi nya girame. Gasi hi si kodza gupwa gufurumeya dziteponi nya girame, vandriyathu va di gu thumisa mutshini wu nga ba wu gira gu nyumbani mule gu furumeya. Gutala nya dzitepo hi di gu khala, uwo wu vegwa khu vbakari gwathu gasi hi mana gu furumeya na hi gu tiyisana khu matshango na yi si gu pheyi mitshangano.

Si ngu samadzisa gu wona edzi thumo nyo tshumayele wu dandridego khidzo khu gu gimbiya nya myaga. Khu myaga nya 1960, dhoropani ga Quebec, gu diri ni sibandlana nya sidugwana nigu gipandre gya wuronga ni Península de Gaspé si di patidwe. Muhuno gu na ni sipandre sivili ni guvbindra malangani yoyo nigu vandriyathu va gu tshangana dziSalawuni nya Mufumo nyo mbure.

Eni ni Simone hi di ranedwa gu ya thuma kha nga vawoneleyi nya gipandre khu 1970. Khu 1973, hi di emiswa kha nga vawoneleyi nya dhistritu. Ndrani nya myaga yoyo, nyi hevbude nya singi ga vandriyathu nya giyeyedzo nya gyadi nya nga Laurier Saumur * ni David Splane, * vatshavbo va vavili va di gu gira thumo nyo endreye mabandla. Hwane nya mitshangano nya yingi nya sipandre, eni ni David hi di gu ningana mawonelo nya edzi hi nga tshukwadzisago khidzo mahevbudzelo yathu. Nyi ngu dundruga litshigu limwedo David a nga khuye: “Léonce, nyi tsakisidwe ngudzu khu ganelo yago nyo hegise. U yi giride gwadi ganiolu eni nyi di hadzi gira dziganelo dziraru khu yatshavbo mahungu u ma thumisidego avba nya ganelo yago!” Nyi di tadzide mahungu nya mangi ngudzu avba nya ganelo yangu. Isoso si di nyi hevbudza gu kheni nyi di yede gu thumisa gwadi mahungu ma wuyago avba nya dziganelo.

 Vawoneleyi nya dhistritu va di emisidwe gasi gu tiyisa vawoneleyi nya sipandre. Ganiolu vahuweleyi nya vangi Quebec va di gu nyiti gwadi. Avo va di gu vbweta gu thuma ni eni tepo nyi nga ba nyi endreya vawoneleyi nya sipandre. Ambari olu si nga ba si tsakisa gu hongola navo thumoni nyo tshumayele, kha nya nga ba nyi si kodza gu vbedza tepo nyo eneye ni muwoneleyi nya gipandre. Litshigu limwedo, muwoneleyi moyo nya gipandre nya lihaladzo a di nyi dundrugisa esi: “U ngu gira gwadi khu gu vbedza tepo nyo khaguri ni vandriyathu ganiolu u nga divali gu khuwe eyi semana yangu. Aneni nyi ngu si vbweta gu tiyiswa!” Wusingalagadzi wowo nya lihaladzo wu nyi phaside gu ninganiseya gwadi silo.

Khu 1976, gu dugelede gilo nyo vbise ngudzu nyi nga ba nya sa gi vireya. Simone mwangadzi wangu nyo mu gole a di dwala ngudzu a hegisa khu gu lala gufani. Liphuvbo laye nyo dzi garadze ni lihaladzo laye khu Jehovha si mu giride a khala mubangaladzi nya wadi ngudzu gwangu. Egi gi nyi phasidego gu emisana ni gufedwa gogo khu gu simama gu pharega thumoni nyo tshumayele nigu nyi ngu mu bonga ngudzu Jehovha khu gu ba a nyi phaside dziteponi dzodzo nyo garadze. Khu hwane, nyi di tshadha ni Carolyn Elliott, piyonero moyo nya sighingi a nga ba a ganeya giNgiza a nga ba a dzude Quebec gasi guta thumeya omu gu nga ba gu vbwetega vathumi nya vangi. Carolyn muthu nyo hidzimelege nigu a ngu si gola gu phasa vambe, ngudzungudzu vathu nyo degule mwendro vale va gu mwalo wawe. Uye nyi phaside ngudzu thumoni gwathu nyo endreye mabandla.

Khu Janeiro nya 1978, nyi di lombwa gu khala muhevbudzi nya Xikola nyo pheye nya vapiyonero, Quebec. Nyi di gu thava ngudzu kholu gima nyi di ngasi hevbuli omu nya xikola yoyo nigu nyi di si gu li woni ni libhuku lakona. Eni ni sihevbuli hi di gu fana. Ganiolu nyi ngu bonga ngudzu kholu turma nyo pheye nyi yi hevbudzidego yi di gu wumbwa khu vapiyonero nya vangi nyo vidzwe!

Khu gu gimbiya nya tepo, khu 1978, Tshangano nya mughanga nya mayigo yatshavbo wu nga ba wuri ni hungo nya mahungu wu gu khuwo “Fé Vitoriosa”, wu di giredwa Estádio ya Montreal. Wu diri tshangano nya wukhongolo ngudzu guvbindra yatshavbo Quebec, wu diri ni vaengiseyi nyo vbindre 80 000. Nyi di emiswa gu  thuma avba nya dheparitamento nya gu ningeye mahungu. Nyi bhude ni vajorinalista nya vangi nigu si nyi tsakiside ngudzu gu wona gu kheni avo va di gu loveteya silo nya singi nya sadi khethu. Avo va yeyedzide mabhulo va giridego nathu khu gu vbindra 20 dziora omu nya televhizawu ni omu nya radhiyu va bwe va ghandla dzimiliyoni nya dzindrima dzi nga ba dzi ganeya khethu. Khu lisine isoso si ningide wufakazi nya wadi ngudzu!

Khu 1996 gu giregide guvbindrugedza nya gukhongolo ngudzu guvbanyani gwangu. Hwane nyo thume gipandreni gya Quebec gu nga ba gu ganedwa giFransa gukhugeya nyi bhapatiswa, nyi di rumedwa gasi nyiya thuma gipandreni gya Toronto gu ganedwago giNgiza. Nyi di gu thava ngudzu gu vega dziganelo khu giNgiza kholu nyi di si giti gwadi. Nyi di yede gu gombeya ngudzu nyi bwe nyi tumba Jehovha khu guvbeleya.

Nyi di gu thava ngudzu tepo nyi nga pheya gu thuma gipandreni gyogyo ganiolu nyi tsakisidwe ngudzu khu myaga mivili nyo samadzise nyi thumidego Toronto. Carolyn nyi phaside ngudzu khu gulaphisa-monyo gu ganeya giNgiza na nyi tiyide nigu vandriyathu va di gu hi tiyisa ngudzu ni gu hi phasa. Nya mba hweya hi di gira dzipari nya dzingi nya dziphya.

Vbavbandze basi nyo gire yimbe mithumo ni gu dongiseya tshangano nya gipandre hi nga hadzi manega nawo guvbeyani nya semana, nyi di gu tala gu thumisa ora mweyo khu livbandre ni wutshigu gasi gu tshumayela khu ndranga ni ndranga. Si nga gira vambe na va pimiside gu khavo: ‘Khu ginani nyi nga ba nyi hongola gutshumayelani narigu hi na ni tshangano nya gipandre guvbeyani nya semana?’ Kholu gu bhula ni vathu gutshumayelani si di gu nyi tsakisa ngudzu. Kala muhuno, gu hongola thumoni nyo tshumayele si ngu nyi tangadzisa ngudzu.

Khu 1998, Eni ni Carolyn hi di rumedwa Montreal kha nga vapiyonero nyo hathege. Khu myaga nya yingi, mithumo yangu yi di gu pata gu lulamiseya thumo nya gu tshumayele guagani nyo hathege ni gu thumisana ni va nya dzitelevhizawu gasi gu lulamisa mapwisiselo nyo hosege aya vathu va nga ba vari nawo khu Dzifakazi dza Jehovha. Eni ni Carolyn hi ngu dzi buza olu khu gu tshumayela vathu va mambe mayigo va dzudego Canadá, ava va gu na ni gudogoreya nya gukhongolo nyo hevbule nya singi maningano ni Bhibhiliya.

Nyo dundrugeya khu 68 myaga nyi vbedzidego thumoni wa Jehovha gu khugeya tepo nyi nga bhapatiswa, nyi ngu dzipwa na nyi gu kategisidwe khu lisine. Nyi ngu tsaka ngudzu kholu nyi hevbudego gu gola thumo nyo tshumayele ni gu phasa vathu nya vangi guti lisine. Hwane nya gu ba gyagadzyana gyangu, Lise ni mwama wagyo na va dandriside ndranga yawe va di pheya gu thuma kha nga vapiyonero nya tepo yatshavbo. Gu wona sighingi gi nga ba giri naso thumoni nyo tshumayele si tsakiside ngudzu monyo wangu. Nyi ngu bonga ngudzu maKristo ma nyi ningidego giyeyedzo nya gyadi ni wusingalagadzi wu nyi phasidego gu dandra khu liphuvboni ni gu khathaleya gwadi mithumo yangu nya liphuvbo. Nyi tugude gu kheni gasi gu hi simama gutumbega avba nya thumo nyo khaguri hi ningwago khu Jehovha gu vbwetega hi tumba liphuvbo nya guage nya tshivba la Jehovha. (Ndzi. 51:11) Nyi ngu simama gu mu bonga Jehovha khu lithomo nyo hathege a nyi ningidego nyo zundze lina laye! — Ndzi. 54:6.