Vandriyathu nyo khaguri va dandrede ga wulanga gu wonwago vanyamayi na va si phasi gilo. Khu giyeyedzo, muwoneleyi nya sirkwitu wa Bolívia nyo pwani khu Hans wari, khuye: “Vama nyo khaguri va dandride ga wulanga gu gu na ni gihatheya, umo vama va kutswago gu dzi khusedza ni gu dzi wona na vari ni lisima ngudzu guvbindra vanyamayi, nigu dzimbi dzitepo va gu va phara khu ndziya nya mba na githawo.” b Lidhota nyo khaguri la Taiwan nyo pwani khu Shengxian lari khilo: “Umo nyi vbanyago umo, vama vo pimisa gu khavo vanyamayi va mwalo fanelo nya gu ganeye mawonelo yawe. A gu tshuka mwama nyo khaguri a ganeya mawonelo ma ningidwego khu nyamayi, uye kha na nga ningwa gambe githawo khu vambe vama.” Vambe vama va gu woneya vanyamayi vbavbatshi khu ndziya nya xapi. Khu giyeyedzo, avo va nga ganeya silo si khunguvanyisago vanyamayi.

Na si si khathadzisegi umo vama va nga dandreya umo, esi si tsakisago khu gu si ngu kodzega gu va vbindrugedza. Va nga hevbuleya gu khavo vama ni vanyamayi va ngu fana. (Efes. 4:22-24) Va nga si kodza gu gira isoso khu gu pimedzeya giyeyedzo gya Jehovha. Avba nya ndrima yeyi, hi na wona edzi Jehovha a wonago khidzo vanyamayi, edzi vandriyathu va nga pimedzeyago khidzo giyeyedzo gya Jehovha ni esi madhota ma nga girago gasi gu pheya khayo gu ninga githawo vanyamayi.

JEHOVHA A GU VA WONA KHARINI VANYAMAYI?

Jehovha a hi vegede giyeyedzo nya gyadi nya edzi hi yedego gu wona khidzo vanyamayi. Jehovha Papayi wathu nigu a ngu haladza satshavbo sanana saye. (Joh. 3:16) Nigu vanyamayi nyo tumbege va hathegide mahoni gwaye. Wona dzimbe dzindziya edzi Jehovha a yeyedzago khidzo lihaladzo ni githawo vanyamayi.

 Uye a ngu ninga lisima vanyamayi. Jehovha giride vama ni vanyamayi khu mufananiso waye. (Gen. 1:27) Vama ni vanyamayi va ningidwe khu Jehovha guti ni makodzelo nyo fane. Nigu Jehovha kha goli ngudzu vama guvbindra vanyamayi. (2 Dzik. 19:7) Jehovha giride vama ni vanyamayi na va ri ni makodzelo nya gu pwisisi sihevbudzo nya Bhibhiliya ni gu pimedzeya makhalelo yaye nya yadi. Jehovha a ngu ninga ngudzu lisima gukhodwa ogu vama ni vanyamayi va gu yeyedzago, gani va na ni gutumba nya gu vbanye paradhesini mafuni, gu thuma kha nga Dzipfhumu mwendro vaphasi nya mhamba ndzadzini. (2 Ped. 1:1) Khu kharato, somo guagane gu khiso Jehovha a ngu ninga lisima vanyamayi.

Uye a ngu va engiseya gwadi. Jehovha a ngu khathala khedzi vanyamayi va dzipwago khidzo. Khu giyeyedzo, uye engisede ni gu hlamula milombelo ya Rakeli ni Ana. (Gen. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) Jehovha thumiside liphuvbo laye nya guage gasi gu kutsa valovi nya Bhibhiliya gu lova matimo ma ganeyago khu vama va nga engiseya vanyamayi. Khu giyeyedzo, Abrahama landriside wusingalagadzi a ningidwego khu Jehovha khu gu engiseya mwangadzi waye Sara. (Gen. 21:12-14) Pfhumu Dhavhidhe engisede Abhigayili. Khu lisine, uye pwisiside gu khuye khu Jehovha a nga mu rumeya gasi guya ganeya naye. (1 Sam. 25:32-35) Jesu a nga ba a pimedzeya makhalelo ya Papayi waye khu gu vbeleya, engisede mamayi waye, Mariya. (Joh. 2:3-10) Siyeyedzo sesi sa gu yeyedza gu khiso Jehovha a ngu yeyedza githawo vanyamayi, khu gu va engiseya.

Uye a ngu tumba makodzelo yawe. Jehovha a di gu tumba gu khuye Evha a di hadzi gu si kodza gu sayisa mafu yatshavbo. (Gen. 1:28) Ga Jehovha, Evha a di ri ni lisima ngudzu, khu kharato a mu giride gasi gu khala muphasedzeyi wa Adhamu. Jehovha a di hatha muprofeti Dhebhora ni Hulidha gasi guya ninga wusingalagadzi vathu vaye, mulamuli ni pfhumu. (Val. 4:4-9; 2 Dzipf. 22:14-20) Muhuno, Jehovha a ngu tumba gu khuye vandriyathu nya vanyamayi va ngu si kodza gu tadzisa mithumo yawe. Vandriyathu nya vanyamayi nya gu tumbege va nga thuma kha nga vahuweleyi, vapiyonera ni gu thuma kha nga vamisiyonariyu. Avo va nga phasedzeya avba nya thumo nya guvbahe, gu wusedza Dzisalawu nya Mufumo ni dzibheteli. Vambe va gu thuma Betheli ni gu vambe va gu thuma RTO. Vandriyathu nya vanyamayi, va gu fana ni libuthu nya likhongolo eli Jehovha a li thumisago gasi gu gira gugola gwaye. (Ndzi. 68:11) Jehovha kha woni vanyamayi nga vathu nya mba na tshivba mwendro nya mba na makodzelo nyo gire silo nyo khaguri.

VANDRIYATHU NYA VAMA VA NGA PIMEDZEYA KHARINI EDZI JEHOVHA A WONAGO KHIDZO VANYAMAYI?

Gasi gu tiyisega gu khuwe u ngu wona vanyamayi nga edzi Jehovha a va wonago khidzo, gevisisa gwadi mapimiselo yago ni sigiro sago. Gasi u si kodza, gu vbwetega u lomba giphaso. Khu giyeyedzo, makina nya raio-X ma ngu phasa dhogodheya gu wona madwali nyo khaguri aya muthu a gu nawo monyoni, khu ndziya nyo fane, dzipari nya dzadi ni Bhibhiliya, si na gu phasa gu wona gu khuwe u ngu wona vanyamayi khu ndziya eyi Jehovha a va wonago khiyo mwendro ne. U nga gi mana kharini giphaso gyogyo?

Wudzisa pari yago. (Mav. 18:17) U nga wudzisa pari yago yi tidwago nga muthu nya wadi ni gu ninganiseya gu khuwe: “Ina nyi ngu wona vanyamayi khu ndziya nya yadi? Avo va ngu dzipwa na nyi gu va ninga githawo? Gyomo nyi yedego gu tshukwadzisa gasi nyi va wona khu ndziya nya yadi?” Pari yago ya gu gu embeya silo u yedego gu tshukwadzisa, u nga dzi emeleyi wulangani nya isoso, zama gu tshukwadzisa.

Hevbula Bhibhiliya. Yimbe ndziya nya yadi yi nga gu phasago gu wona vanyamayi nga edzi Jehovha a va wonago khidzo, gu hevbula Bhibhiliya. Iyo yi na gu phasa gu gevisisa gwadi mapimiselo yago ni sigiro sago. (Hebh. 4:12) Tepo u hevbulago Bhibhiliya, u na mana siyeyedzo nya vama va nga wona vanyamayi khu ndziya nya yadi ni ava va nga va wona khu ndziya nya mba yadi. Khu gu landreya, fananisa siyeyedzo soso ni edzi u wonago khidzo vanyamayi. Ganiolu, kha wu yeli gu thumisa livhesi nyo khaguri nya Bhibhiliya gasi gu seketeya mawonelo nya mba yadi maningano khu vanyamayi. Khu giyeyedzo, guya khu 1 Pedro 3:7, vama va yede gu phara gwadi vagadzi vawe kholu avo “sombo nya wukheta.” c Ina isoso so thula gu khiso nyamayi kha phasi gilo mwendro a mwalo guti ambari makodzelo gu fana ni mwama? Ahihi. Fananisa malito ya Pedro ni esi Bhibhiliya yi si ganeyago omu ga Vagalatiya 3:26-29. Mavhesi yaya, ma gu ganeya  gu khayo Jehovha hathide vama ni vanyamayi gasi gu fuma ni Kristo ndzadzini. Tepo u hevbulago Bhibhiliya ni gu wudzisa pari yago manigano khedzi u va wonago khidzo vanyamayi, u nga hevbuleya gu yeyedza githawo vandriyathu nya vanyamayi.

MADHOTA MA NGA YEYEDZA KHARINI GITHAWO VANDRIYATHU NYA VANYAMAYI?

Vandriyathu nya vama libandlani va nga hevbuleya gu ninga githawo vandriyathu nya vanyamayi khu gu pimedzeya giyeyedzo nya madhota. Madhota ma nga ninga kharini giyeyedzo nya gyadi? Wona dzindziya nyo khaguri.

Ma yede gu zundza vandriyathu nya vanyamayi. Mupostoli Pawulo ningide giyeyedzo nya gyadi egi madhota ma nga gi pimedzeyago. Uye a zundzide vandriyathu nya vanyamayi ga lidangaliya a nga loveya libandla la Roma. (Rom. 16:12) U ngu kodza gu dundrugeya litsako vandriyathu nya vanyamayi va lipwidego tepo va nga leredwa lidangaliya la Pawulo libandlani? Khu ndziya nyo fane, madhota ma yede gu zundza vandriyathu nya vanyamayi khu makhalelo yawe nya yadi ni thumo va gireyago Jehovha. Malito yaya nya gu tiyise, adzina saye khayo vandriyathu nya vanyamayi va ma vbwetago gasi gu simama gu thumeya Jehovha khu gu tumbega. — Mav. 15:23.

Madhota ma yede gu ninga wuzundzo vandriyathu nya vanyamayi khu ndziya nya gu kongome ni lisine. Khu ginani? Ndriyathu moyo nyo pwani khu Jessica wari, khuye: “Si ngu tsakisa ngudzu tepo vandriyathu nya vama va embeyago vandriyathu nya vanyamayi gu khavo ‘u giride thumo nya wadi.’ Ganiolu, hi ngu tiyiswa ngudzu tepo vandriyathu nya vama va hi zundzago khu gilo nyo khaguri hi nga gira, nya nga gu hevbudza sanana sathu gu mba gulumeya mitshanganoni mwendro gu dzi ninga tepo nya guya dzege gihevbulo gyathu nya Bhibhiliya gasi gu hongola nagyo mitshanganoni.” Madhota ma gu zundza vandriyathu nya vanyamayi khu gilo nyo khaguri va nga gira, va na dzipwa na va gu phasa nigu na vari ni lisima libandlani.

Ma ngu engiseya vandriyathu nya vanyamayi. Madhota ma dzi nogisago, ma ngu dziti gu khayo khandrayo basi ma gu na ni mawonelo nya yadi. Ayo ma ngu lomba mawonelo ga vandriyathu nya vanyamayi  ni gu va engiseya gwadi tepo va ganeyago. Ma gu gira isoso, ma na tiyisa vandriyathu nya vanyamayi nigu ma na wuyedwa ayo kamu. Khu ndziya muni? Lidhota nyo khaguri nyo pwani khu Gerardo li thumeyago Bheteli lari khilo: “Nyi tugude gu kheni gu lomba giphaso ga vandriyathu nya vanyamayi si ngu nyi phasa gu gira gwadi thumo wangu. Gu tala nya dzitepo, avo va ngu wuti gwadi thumo guvbindra vandriyathu nya vama.” Ndrani nya libandla, vandriyathu nya vangi nya vanyamayi va ngu thuma kha nga vapiyonera, khu kharato avo va ngu vati gwadi vathu va gu romo umo nya teritoriyu. Lidhota nyo khaguri nyo pwani khu Bryan lari khilo: “Vandriyathu nya vanyamayi va nga phasa ngudzu hengeledzano. Khu kharato, hi yede gu londrola gwadi makodzelo ni makhalelo yawe nya yadi.”

Madhota ma gu na ni guti, kha ma kanyisi mawonelo ya vandriyathu nya vanyamayi. Khu ginani? Lidhota nyo khaguri nyo pwani khu Edward lari khilo: “Mawonelo ni guti ga vandriyathu nya vanyamayi gu nga phasa vandriyathu nya vama guti gwadi satshavbo si pategago ni gu pwisisa edzi vambe va dzipwago khidzo.” (Mav. 1:5) Ambari lidhota la gu hunga gu mba thumisa mawonelo ya ndriyathu nyo khaguri nya nyamayi, li nga mu bonga li bwe li mu zundza khu gu ba a duside mawonelo yaye.

Ma ngu trenari vandriyathu nya vanyamayi. Madhota ma gu na ni guti, ma gu londrola ni levbini lithomo gasi gu trenari vandriyathu nya vanyamayi. Khu giyeyedzo, ayo ma nga trenari vandriyathu nya vanyamayi gu gimbidzisa tshangano nya thumo nyo tshumayele abari gu a mwalo ndriyathu nya mwama a bhabhatisidwego. Ma nga va trenari gu thumisa dzimakina ni dzimbe dziferameta gasi va phasedzeya avbo nya thumo nya gu vbahe ni gu wusedza dzinyumba nya hengeledzano. Bheteli, vawoneleyi nya thumo va ngu trenari vandriyathu nya vanyamayi gu khathaleya mithumo nya gu hambane-hambane nya nga gu wusedza, gu renga-renga silo, gu gira dzikonta, gu thumisa dzikomputadhori ni simbe silo. Tepo madhota ma trenarigo vandriyathu nya vanyamayi, ma gu yeyedza gu khayo ma ngu va tumba nigu avo va nga khathaleya ni wevbini thumo va ningwago.

Vandriyathu nya vangi nya vanyamayi va ngu thumisa trenamento va ningidwego khu madhota gasi gu phasa vambe. Khu giyeyedzo, vandriyathu nyo khaguri va ngu thumisa trenamento va ningidwego avbo nya thumo nya gu vbahe gasi gu phasa vandriyathu nya vangi nya vanyamayi gu vbahedza dzinyumba dzawe, hwane nya gu ba gu giregide mhango nya tumbunuko. Vambe vandriyathu nya vanyamayi va nga trenarwi gasi gu tshumayela vbaguagane, va ngu phasa vambe vandriyathu gu dugeleya thumoni wawe nyo tshumayele. Vandriyathu nya vanyamayi va gu dzipwa kharini tepo madhota ma dzi ningago tepo gasi gu va trenari? Ndriyathu nyo khaguri nyo pwani khu Jennifer wari, khuye: “Tepo nyi nga thuma avbo nya gu vbahwe nya Salawu nya Mufumu, muwoneleyi nya thumo a dzi ningide tepo gasi gu nyi trenari. Uye a di gu khedziseya thumo nyi nga ba nyi wu gira nigu a di gu nyi zundza khu isoso. Nyi tsakide ngudzu khu gu thuma naye, kholu nyi di gu dzipwa na nyi ninga lisima ni gu nyi tumba.”

LISIMA NYA GU PHARE VANDRIYATHU NYA VANYAMAYI NGA KHATSHI VALONGO VATHU

Ethu hi ngu haladza ngudzu vandriyathu nya vanyamayi nga edzi Jehovha a va haladzago khidzo. Khu kharato, hi yede gu va wona nga valongo vathu. (1 Thim. 5:1, 2) Hi ngu tsaka ngudzu khu gu khozeya Jehovha gumogo navo. Nigu avo va ngu tsaka ngudzu khu gu dzipwa na va gu haladzwa ni gu seketedwa. Ndriyathu nyo pwani khu Vanessa wari, khuye: “Nyi ngu bonga ngudzu Jehovha khu gu gira gipandre nya hengeledzano yaye, yi gu na ni vandriyathu nya vama va nyi tiyisago tepo yatshavbo.” Ndriyathu nyo khaguri wa Taiwan wari, khuye: “Nyi ngu bonga ngudzu Jehovha ni hengeledzano yaye khu gu ninga lisima vanyamayi ni gu pwisisa edzi va dzipwago khidzo. Isoso si ngu tiyisa ngudzu gukhodwa gwangu nigu si ngu nyi gira nyi ninga ngudzu lisima lithomo nyi gu nalo nya gu gire gipandre nya hengeledzano ya Jehovha.”

Khu lisine, Jehovha a ngu tsaka ngudzu khu gu wona vandriyathu nya vama na va gu dzi garadza gasi gu phara vandriyathu nya vanyamayi khu ndziya nya yadi ni githawo. (Mav. 27:11) Benjamin a gu lidhota a vbanyago Escócia a di khuye: “Vama nya vangi muhuno kha va ningi githawo vanyamayi. Khu kharato, tepo vandriyathu va tago Salawuni nya Mufumu, ho vbweta gu khethu va dzipwa na va gu ningwa githawo ni gu haladzwa.” Hatshavbo, hi yede gu pimedzeya Jehovha khu gu phara vandriyathu nya vanyamayi nya gu golege khu ndziya nya lihaladzo ni githawo gi vbwetegago. — Rom. 12:10.