1, 2. a) Khu ginani gu gu wugengeyi gu ema ni Jehovha? b) Ginani hi na gu bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

WUGENGEYI gu manega ni wupari ni Nungungulu. Mwalo a gu ni tshivba ni wugengeyi ni lihaladzo guvbindra uye! Khu lisine, hatshavbo gu vbwetega hi tumbega avbo gwaye hi bwe hi ema naye. (Ndzimo 96:4-6) Ganiolu vambe va nga ba va khozeya Nungungulu kha va gira isoso.

² Avba nya ndrima yeyi, hi na bhula khu siyeyedzo nya vathu va nga ba va ganeya gu khavo va ngu seketeya Jehovha ganiolu khu tepo yamweyo na va gu gira silo si nyenywago khu Jehovha. Sihevbudzo nya lisima hi na si hevbulago avbo nya siyeyedzo sawe si nga hi phasa gu simama gu tumbega ga Jehovha.

3. Khu ginani Jehovha a nga zama gu phasa Kayimi, nigu ginani egi Uye a nga mu embeya?

³ Khu giyeyedzo, nga dundrugeya khu Kayimi. Uye kha nga ba a khozeya vanungungulu nya malipha, ambari ulolo Jehovha kha dzumeya wukhozeyi waye. Khu ginani? Kholu Jehovha a di wona guwegeleya nyo vivbe monyoni ga Kayimi. (1 Johane 3:12) Jehovha a di kawuka Kayimi khuye: “Wa gu gira nya sadi, khu  lisine u na zundzega, aholu wa gu gira guvivba, u na modwa khu gighoho kholu gyomo nyangwani gwago gi vbweta gu gu thesa. Aholu uwe guvbweta u gi pala.” (Genesi 4:6, 7) Jehovha a di gu si vega guagani gu khuye nari khatshi Kayimi a di dzi layide a hatha gu ema ni Nungungulu, Uye na emide nuye ni Kayimi.

4. Ginani egi Kayimi a giridego tepo a nga ba ari ni lithomo nyo eme ni Jehovha?

⁴ Nari khatshi Kayimi a di vbindrugedzide mapimo yaye, Jehovha na dzumede wukhozeyi waye gambe. Ganiolu Kayimi kha engisa Nungungulu, nigu mapimo yaye ni gu dogoreya gwaye nyo vivbe si mu dzimedzide. (Jakobe 1:14, 15) Na ngari muphya, Kayimi adzina gima kha nga pimisa gu khuye a na tshuka a wugeya Jehovha. Ganiolu uye kha khathala khu gigengedzo gya Nungungulu, a di wugeya Nungungulu, a bwe a songa ndriyaye!

5. Mapimo muni ma nga hi girago hi si tsakedwi gambe khu Jehovha?

⁵ Gufana ni Kayimi, muKristo muhuno a nga ganeya gu khuye a ngu khozeya Jehovha ganiolu khu lisine na gu gira silo esi Jehovha a si nyenyago. (Judha 11) Si nga gira na gu dzi garadza gutshumayelani a bwe a manega mitshanganoni yatshavbo. Ganiolu khu tepo yamweyo, na gu dzumeleya gu fumwa khu mapimo nyo vivbe, gu dundrugeya silo nyo vivbe, ni livengo. (1 Johane 2:15-17; 3:15) Mapimo yaya ma nga hi yisa gighohoni. Si nga gira vambe vathu na va si siti esi hi si pimisago mwendro hi si girago, ganiolu Jehovha a ngu siti. Uye a ngu dziti ho ba hi si emi naye khu guvbeleya. — Leri Jeremiya 17:9, 10.

6. Jehovha a gu hi phasa kharini gu pala gudogoreya nyo vivbe?

⁶ Ambari ho tshuka hi gira gihoso nyo khaguri, Jehovha kha dzegeyi gu hi tsukula. Ho ba hi bede khu hungo ndziyani nya mhango, Jehovha a gu hi rana, khuye: “Wuyani gwangu, eni nyi na wuya gwanu.” (Malakiya 3:7) Jehovha a ngu si pwisisa gu khuye hi ngu dwana ni guwegeleya nyo gire silo nyo vivbe. Ganiolu uye o vbweta gu khuye hi tiya hi wugeya esi nyo vivbe. (Isaya 55:7) Ho gira isoso, uye a ngu tumbisa gu khuye a na hi phasa a bwe a hi ninga tshivba yi vbwetegago gasi gu pala gudogoreya gwathu nyo vivbe. — Genesi 4:7.

7. Solomoni vbeledwe kharini khu wupari waye ni Jehovha?

⁷ Tepo Solomoni a nga ba a ngari muphya, a diri ni wupari nya wadi ni Jehovha. Nungungulu a di ninga Solomoni wugengeyi nya wukhongolo a bwe a mu ninga thumo nya lisima nyo vbahe tempele nyo mbure ngudzu Jerusalema. Ganiolu Solomoni vbeledwe khu wupari waye ni Jehovha. (1 Dzipfhumu 3:12; 11:1, 2) Nayo wa Nungungulu wu di gu khuwo pfhumu kha yi yeli gu “dzega vanyamayi nya gutale, gasi monyo waye wu si ndreyi.” (Dhewuteronome 17:17) Solomoni a di ndraga nayo wowo. A hegisa khu gu manega ni 700 vanyamayi ni 300 sibhayi! (1 Dzipfhumu 11:3) Gutala nya vanyamayi vovo va diri va mambe mayigo va nga ba va khozeya vanungungulu nya malipha. Khu kharato Solomoni a di ndraga nayo wa Nungungulu nya gu mba dzegana ni vanyamayi nya mambe mayigo. — Dhewuteronome 7:3, 4.

8. Solomoni kanyiside Jehovha khu ndziya muni?

⁸ Khu vbadugwana vbadugwana, Solomoni a di vbeledwa khu lihaladzo laye khu milayo ya Jehovha. A hegisa khu gu gira silo nyo vivbe kamo. A di vbaheya siluvelo  vanungungulu nya malipha nyo pwani khu Asitaroti ni mumbe nyo pwani khu Khemosi, a bwe a khozeya vanungungulu vava nya malipha gumogo ni vagadzi vaye. Solomoni a di bwe a vbaha siluvelo soso gigomoni gi nga ba gi romo mbeli ga Jerusalema, omu a nga ba a vbahide tempele ya Jehovha! (1 Dzipfhumu 11:5-8; 2 Dzipfhumu 23:13) Si nga gira Solomoni na dzi pembide abune khu gu pimisa gu khuye Jehovha kha na nga khathala khu satshavbo silo sile nyo vivbe a nga ba a gira o nga nga ningeya miphaso tempeleni.

9. Ginani gi dugeledego tepo Solomoni a nga mba engisa sigengedzo sa Nungungulu?

⁹ Ganiolu Jehovha gima kha si veti khu lisabi sighoho. Bhibhiliya yari khiyo: “[Jehovha, NM] a di goroga khu Solomoni, kholu monyo waye wu nga pfhurarela [Jehovha, NM].” Nungungulu zamide gu phasa Solomoni. Jehovha a dzi wonegiside “nyondro mbili avbo gwaye, a mu leletela gukhuye a si dzi ningedzeli ga vambe vanungungulu. Aholu uye kha nga vegisa sileletelo sa [Jehovha, NM].” Kha nga handro wakona, uye a di luza gutsakedwa ni giphaso gya Jehova. Jehovha kha dzumeleya situgulwana sa Solomoni gu fuma litigo latshavo la Israyeli, nigu si emisanide ni sigaradzo nya sikhongolo khu myaga nya yingi. — 1 Dzipfhumu 11:9-13.

10. Ginani gi nga hi luzisago wupari wathu ni Jehovha?

¹⁰ Ha gu hatha dzipari dzi gu mba pwisisa mwendro guti milayo ya Nungungulu, dzi nga pengisa mapimo yathu dzi bwe dzi hi  luzisa wupari wathu ni Jehovha. Si nga gira nari dza libandlani, ganiolu na dziri mwalo wupari nyo tiye ni Jehovha. Mwendro nari valongo, vavhizinyu, sithumi-khwathu, sihevbuli-kwathu va si khozeyigo Jehovha. Abari gu vathu hi vbungadzago navo kha va vbanyi khu milayo ya Jehovha, avo va nga hi gira hi vbeledwa khu wupari wathu nya wadi ni Nungungulu.

11. Ginani gi na gu hi phasago gu hatha dzipari dzathu?

¹¹ Leri 1 Vakorinto 15:33. Vathu nya vangi va na ni makhalelo nya yadi. Nigu ava va gu mba khozeya Jehovha khandri tepo yatshavbo adzina va girago silo nyo vivbe. Adzina u nguti vathu nyo khaguri nya nga vovo. Ina isoso so vbweta gu khiso dzipari nya dzadi? Va gu khuha kharini wupari wago ni Jehovha? Ina va ngu gu phasa gu hidzimeya vbafuvbi ni Nungungulu? Ginani vathu vovo va gi ningago ngudzu lisima? Khu mevbi mabhulo yawe? Va gu oloveya gu bhula khu dzimodha, dzitsapawu, mitshini, mihagano ni simbe nya nga isoso? Va ngu oloveya gu sola sola vambe vathu? Va ngu gola gu ganeya malito nyo nyenyeze? Jesu gengedzide khuye: “likana la gu dusa iso si tadego monyoni.” (Matewu 12:34) Wa gu tugula gu khuwe vathu u vbungadzago navo va ngu ghoha wupari wago ni Jehovha, gira gilogyo! Vbungula tepo u khalago navo, nigu so ba si vbwetega, piya wupari navo. — Mavingu 13:20.

12. a) Ginani egi Jehovha a nga embeya va na Israyeli gitepwana hwane nyo ba va dugide khu Egipito? b) Ginani egi vaIsrayeli va ganedego tepo Nungungulu a nga va lomba gu va tumbega?

¹² Hi nga hevbula gilogyo avba nya esi si dugeledego hwane nyo ba Jehovha a tshude vaIsrayeli khu Egipito. Tepo vathu va nga ba va tshanganide mbeli nya Gigomo gya Sinayi, Jehovha dzi yeyedzide gwawe khu ndziya nyo samadzise ngudzu! Avo va di wona lipfhi nyo sivbale, ni gulasa, ni wutshi, ni gupwa mabara, ni gu gupwa gambe ligwaha nya likhongolo ngudzu nya khatshi i pundru. (Ekisodha 19:16-19) Khavbovbo va dipwa Jehovha na gu ganeya gu khuye “nyi Nungungulu nya wufu.” A di va tumbisa gu khuye a na tumbega basi ga vale va mu haladzago ni gu engisa sileletelo saye. (Leri Ekisodha 20:1-6.) Jehovha a di gu gireya gu yeyedza vaIsrayeli gu khuye va gu ema naye, anuye a di hadzi ema navo. Nari khatshi anuwe u di romo vbale nya gidzemo gile, u di hadzi dzipwa kharini khu gupwa malito ya Jehovha? Adzina anuwe na wu hlamude nga va na Israyeli, va nga khavo: “Ethu hi na landrisa magana yatshavbo aya a ganedego [Jehovha, NM] Nungungulu.” (Ekisodha 24:3) Ganiolu gitepwana hwane nya isoso gu dugelede gimbe gilo gi nga linga gutumbega ga va na Israyeli ga Nungungulu. Gilo muni?

13. Ginani gi lingidego gutumbega ga vaIsrayeli?

¹³ Vaisrayeli va di gu thava khu kotani nya edzi Nungungulu a yeyedzidego khidzo tshivba yaye, khu kharato Mosi a di hongola Gigomoni gya Sinayi a ya va ganeleya ga Jehovha. (Ekisodha 20:18-21) Ganiolu gu di vbindra tepo, Mosi na a si gu wuyi. So wonega nga khatshi vathu va di gu khade giwulani nya mba na muthangeyi. Ginani va nga hadzi gira? Adzina vaIsrayeli va di gu tumba ngudzu wuthangeyi nya muthu, a gu Mosi. Avo va di garadzega ngudzu va embeya Aroni khavo: “Hi wumbele vanungungulu va na gu hi thangelago mbeli, kholu Mosi a gu uye a hi dusidego khu tigoni ga Egipito, kha hi dziti  gukhethu ginani gi mu manego.” — Ekisodha 32:1, 2.

14. Vaisrayeli va dzi pembide khu gu pimisa ginani, nigu Jehovha si wone kharini?

¹⁴ Vaisrayeli va di gu dziti gu khavo si vivbide gu khozeya sifananiso. (Ekisodha 20:3-5) Ganiolu kha va hweya gu pheya gu khozeya gimombyana nya ndralama! Ambari olu va nga mba engisa milayo ya Jehovha, va di dzi pemba khu gu pimisa gu khavo va di nga gu ema ni Jehovha. Aroni a di bwe a rana wukhozeyi wowo nya gimombyana khuye i “buzo nya gurungudze PFHUMU Nungungulu”! Ginani egi Jehovha a giridego? Uye a di embeya Mosi gu khuye vathu “va ghohide” va bwe va diga ndziya eyi Uye a “va ningidego.” Jehovha a di goroga ngudzu nyo bwe a pimisa ni gu mbembisa vatshavbo. — Ekisodha 32:5-10.

15, 16. Mosi ni Aroni va yeyedzide kharini gu khavo va di gu ema ni Jehovha khu guvbeleya? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

¹⁵ Ganiolu Jehovha Nungungulu nya wuhindzi. A di hunga gu mba va mbembisa. Wulangani nya isoso, uye a di ninga vaIsrayeli lithomo nya gu yeyedze gu khavo va di gu dzina gu ema naye mwendro ne. (Ekisodha 32:14) Tepo Mosi a nga wona vathu na va gu gulumeya, va embeleya, ni gu hana mbeli nya githombe, a di kuya gimombyana gile nya ndralama gi khala pupu. A vbedza a khusedza lito khuye: “Oyu a golago PFHUMU Nungungulu a nate eno gwangu!” Khavbovbo “Satshavbo sanana sa Levhi si diya patana naye.” — Ekisodha 32:17-20, 26.

¹⁶ Ambari olu Aroni a nga ba a giride gimombyana nya ndralama, a dzi layide a bwe aya dzi pata ni vaLevhi, a hatha gu ema ni Jehovha. Vathu vovo nyo tumbege va si vegide guagani gu khavo va di si emi ni gighoho. Avo va hathide silo nya sadi, kholu khu hwane nya tepo litshigu lalimwedo, mazanazana nya vathu va nga khozeyago gimombyana gile nya ndralama va difa. Ganiolu ava va nga ema ni Jehovha, va vbulugide, nigu Nungungulu tumbiside gu va kategisa. — Ekisodha 32:27-29.

17. Ginani hi gi hevbulago avba nya esi Pawulo a si lovidego maningano ni gimombyana nya ndralama?

¹⁷ Gihevbudzo muni hi gi manago? Mupostoli Pawulo a di khuye: “Silo sesi si khade giyeyedzo ga ethu,” gasi gu gima hi si “khozelini sithombe.” Pawulo tshamusede gu khuye sigiro soso si “lovidwe gasi si khale gitiviso ga ethu hi vbanyago ga matshigu yaya nya guhegise. Khavbo avbo, oyu a dzi pwago na tiyide, a na dzi wonele gumba thega.” (1 Vakorinto 10:6, 7, 11, 12) Kha nga edzi a si yeyedzidego khidzo Pawulo, ambari ava va khozeyago Jehovha va nga tshuka va patega omu nyo gire silo nyo vivbe. Avo va nga simama gu pimisa gu khavo va nga gu tsakedwa khu Jehovha. Ganiolu khu gu basi muthu na gu dzina gu khala pari ya Jehovha mwendro gu ganeya basi gu khuye tumbegide ga Jehovha, kha si thuli gu khiso khu lisine a ngu tsakedwa khu Jehovha. — 1 Vakorinto 10:1-5.

18. Ginani gi nga hi ndreyisago ga Jehovha, nigu khu yevbi mihandro hi nga yi manago?

 ¹⁸ Tepo Mosi a nga mba wuya khu gigomoni khu tepo eyi vaIsrayeli va nga ba va yi virede, va di garadzega. Go tshuka guhegisa nya mafu yaya gu si vbohi khu tepo hi yi viredego, anethu hi nga garadzega. Hi nga pheya gu pimisa gu khethu wumindru nyo tsakise owu Jehovha a hi tumbisago womo hwindzo ngudzu mwendro khwadi ngudzu nyo bwe si garadza gu si khodwa, nigu hi nga pheya gu vega gupima avba nya esi hi si vbwetago wulangani nya esi si vbwetwago khu Jehovha. Ha gu mba dzi woneya, hi nga ndreya ga Jehovha hi bwe hi gira silo nya gu gima kha ha nga ba hi si pimisa gu khethu hi na tshuka hi gira.

19. Ginani hi yedego gu gi dundruga tepo yatshavbo nigu khu ginani?

¹⁹ Jehovha o vbweta gu khuye hi engisa uye khu guvbeleya hi bwe hi khozeya uye basi. (Ekisodha 20:5) Khu ginani a hi lombago silo soso? Kholu a hi haladzago. Ha gu mba gira esi si vbwetwago khu Jehovha, hi na ba hi gira esi si vbwetwago khu Sathane, nigu isoso si na hi bayisa. Pawulo a di khuye: “Enu kha mu dzi kodzi gu sela gikombe . . . [gya] Pfhumu, mu wuya khavbo muta sela gambe gikombe nya . . . vanungungulu nya malipha. Kha mu dzi kodzi gu hodza mbiyani . . . ya Pfhumu, mu wuya khavbo mu hodza gambe mbiyani . . . nya vanungungulu nya malipha.”— 1 Vakorinto 10:21.

20. Jehovha a gu hi phasa kharini ho ba hi giride gihoso nyo khaguri?

²⁰ Kayimi, Solomoni, ni vaIsrayeli vatshavbo va manegide ni lithomo nya gu dzi laye va bwe vbindrugedza mavbanyelo yawe. (Mithumo 3:19) Somo guagani gu khiso, Jehovha kha dzegeyi gu tsukula vathu khu gu ba va giride gihoso basi. Nga dundrugeya khedzi a nga divaleya khidzo Aroni. Muhuno, Jehovha a ngu hi ninga sigengedzo khu ndziya nya lihaladzo gasi gu hi vhikeya gu gira silo nyo vivbe. Uye a gu thumisa Bhibhiliya, mabhuku yathu, ambari ni maKristo makhwathu. Ha gu vega gupima avba nya sigengedzo sa Jehovha hi nga tiyisega gu khethu a na hi yeyedza wuhindzi.

21. Ginani hi yedego gu gira ho ba hi lingwa gutumbega gwathu ga Jehovha?

²¹ Wuhigo wa Nungungulu wu si hi ninganeyigo wu na ni makungo. (2 Vakorinto 6:1) Uwo wa gu hi ninga lithomo gasi gu “diga mavbanyelo nyamba khodwa, ni gu navela silo nya mafu yaya.” (Leri Tito 2:11-14.) Na hi ngari mafuni momu, tepo yatshavbo gu na manega silo si na lingago gutumbega gwathu ga Jehovha. Dzi emiseye gu emeya Jehovha khu guvbeleya, u bwe u dundruga gu khuwe u yede gu “ninga githawo PFHUMU Nungungulu wago, u khozela Uye basi” u bwe “u namarela avbo gwaye”! — Dhewuteronome 10:20.