1, 2. Sa gu thula ginani gu khedza Jehovha?

HA GU vbanya ga “matshigu nya guhegise” gi gu “gikhati nya sigaradzo.” (2 Thimoti 3:1) Nigu na li si gu fuviswe litigo leli nyo vivbe khu Jehovha a bwe a resa gurula nya lisine mafuni, womi wu na engedzeya gu garadza. Khu gighelo gyogyo, gu vbwetega hi dzi wudzisa kharati: ‘Khu mani nyi mu khedzago gasi gu nyi phasa ni gu nyi thangeya?’ Adzina hi nga dzegeya gu khethu khu Jehovha, nigu iyoyo hlamulo nya yadi.

² Sa gu thula ginani gu khedza Jehovha? Ni gu hi nga simama kharini gu khedza uye tepo hi tshanganago ni sigaradzo? Teponi ya gale, moyo nya mulovi nya Bhibhiliya tshamusede edzi gu vbwetegago khidzo gu khedza Jehovha tepo hi vbwetago giphaso. (Leri Ndzimo 123:1-4.) Uye a di khuye tepo hi khedzago Jehovha, ha gu fana ni githumi gi khedzago mune wagyo. Khu ndziya muni? Githumi gya gu khedza, mwendro gu tumba mune wagyo, gasi gu gi ninga guhodza ni gu gi vhikeya. Ganiolu gi yede gu khedziseya mune wagyo tepo yatshavbo gasi gu pwisisa  esi mune wagyo a si vbwetago gu khuye gi gira, gi bwe gi gira kamo isoso. Khu ndziya nyo fane, hi yede gu hevbula gwadi lito la Nungungulu tshigu ni tshigu gasi gu hi pwisisa esi Jehovha a si vbwetago gu khuye hi gira, nigu hi gira kamo isoso. Khavbovbo hi nga tiyisega gu khethu Jehovha a na hi phasa tepo hi na vbwetago giphaso. — Vaefeso 5:17.           

3. Ginani gi nga hi pfhadzago gu khedza Jehovha?

³ Ambari olu hi dzitigo gu khethu hi yede gu khedza Jehovha tepo yatshavbo, dzimbe dzitepo hi nga tshuka hi pfhala. Isoso khiso kamo si nga dugeleya Marta pari nya yikhongolo ya Jesu. Uye “a nga bani a gu gamwa mwendro gu pfhala khu mithumo ya mingi.” (Luka 10:40-42) Ambari Marta a nga ba ari muthu nyo tumbege a nga pfhala na ari ni Jesu vbale, kha si hi samadzisi guti gu khethu anethu hi nga tshuka hi pfhala. Khu kharato, ginani gi nga hi pfhadzago, hi si khedzi Jehovha? Ga ndrima yeyi, hi na ganeya khu edzi hi nga pfhadzwago khidzo khu esi vambe va girago. Nigu hi na hevbula edzi hi nga simamago khidzo gu khedza Jehovha.

4. Khu ginani si samadzisago guti gu khethu Mosi luzide lithomo nyo beye Tigoni nya Gitumbiso?

⁴ Kha si kanakanisi gu khiso Mosi a di gu khedza Jehovha gasi gu thangedwa khuye. Bhibhiliya yari khiyo “a di simama gutiya nga khwatshi a gu wona uye a si wonegigo.” (Leri Vahebheru 11:24-27.) Yi bwe khiyo “tigoni gwa Israyeli gima kha ga nga dugelela gambe mumbe muprofeti nya gufanane ni Mosi oyu a nga wonanago ni Nungungulu khovbe ni khovbe.” (Dhewuteronome 34:10) Ganiolu, ambari olu Mosi a nga ba a ri pari nya yikhongolo ya Jehovha, uye luzide lithomo nyo beye Tigoni nya Gitumbiso. (Mitengo 20:12) Ginani gi nga ghoheka?

5-7. Ginani gi nga dugeleya gitepwana hwane nyo ba va na Israyeli na va dugide khu Egipito, nigu ginani Mosi a nga gira?

⁵ Na gu si gu vbindri migima mivili vaIsrayeli na va dugide khu Egipito, na va si gu vbohi gigomoni gya Sinayi, gu dugelede gilo nyo khaguri. Vathu va di pheya gu ngurangura kholu va nga ba va hamuga mati. Avo va di pheya gu ngurangureya Mosi avba nya gu kala a goroga ngudzu, “Mosi a di rana [Jehovha, NM] a mu embela, khuye: ‘Nyi na gira ginani eni ga vathu vava? Gu tshala vbadugwana basi, va na nyi pfara khu siwindri.’” (Ekisodha 17:4) Jehovha a di ninga Mosi sileletelo nyo pwisisege. Jehovha a di embeya Mosi gu khuye a dzega ndronga yaye a veta giwindri gya Horebhe. Bhibhiliya yari khiyo: “Mosi a di gira kharato mbeli ga madhota ya na Israyeli.” Khavbovbo mati ma di pheya gu duga, va na Israyeli va di mana mati nyo eneye gasi gu seya, gi lulamiswa gigaradzo gile.— Ekisodha 17:5, 6.

⁶ Bhibhiliya yari khiyo Mosi a di rana wulanga wule khuye Masaha, si thulago gu khiso “Gilingo,” ni Meribha si thulago gu khiso “gudwanisana.” Khu ginani? Kholu “va nga lingago [Jehovha, NM] khavo: ‘Ina [Jehovha, NM] womo mwendro mwalo vbakari gwathu?’” — Ekisodha 17:7.

⁷ Jehovha dzipwide kharini khesi si nga dugeleya Meribha? Uye a di wona va na Israyeli na va gu mu wugeya va bwe va wugeya wuthangeyi waye, nasiri gu wugeya Mosi basi. (Leri Ndzimo 95:8, 9.) Iso si giridwego khu va na Israyeli si di vivbide ngudzo. Ganiolu Mosi giride silo nya sadi. Uye a di gu khedza  Jehovha ni gu a di gu landreya gwadi sileletelo saye.

8. Ginani gi nga dugeleya tepo vaIsrayeli va nga ba va romo vbafuvbi ni gu duga khu giwulani?

⁸ Ambari ulolo, ginani gi dugeledego tepo si nga girega silo sasimweso 40 myaga yi nga landreya? Vaisrayeli va diri vbafuvbi ni gu duga giwulani. Avo va di vboha wulanga nyo khaguri vbafuvbi ni Kadesi, gu ninganidego ni vbingano wa Tigoni nya Gitumbiso. Wulanga wowo nuwo wu di tidwa pwani Meribha. * (Wona tshamuselo wa vbavbatshi.) Khu ginani? Kholu va na Israyeli va di ngurangura gambe khavo gu mwalo mati. (Mitengo 20:1-5) Ganiolu ga tepo yeyi, Mosi a di gira gighoho nya gikhongolo.

9. Khu sevbini sileletelo Jehovha a nga ninga Mosi, ganiolu ginani egi Mosi a nga gira? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

⁹ Ginani egi Mosi a nga gira tepo vathu va nga mu wugeya? Uye a di khedza gambe Jehovha gasi gu mu thangeya. Ganiolu ga tepo yeyi Jehovha kha ruma Mosi gu veta giwindri. Uye a di ruma Mosi gu dzega ndronga yaye, a rana vathu vata vbafuvbi ni giwindri, khavbovbo a ta ganeya basi ni giwindri. (Mitengo 20:6-8) Ina Mosi giride isoso? Ahihi. Uye a di goroga a vbisega a gagamugeya vathu khuye: “Enu vawugeli nenu, olu yingisani. Ina hi ngu dzi kodza gu dusa mati giwindrini momu mu selani, gani?” Khavbovbo uye a veta giwindri guvili, nasiri gumogo.— Mitengo 20:10, 11.

10. Jehovha khuhidwe kharini khesi Mosi a nga gira?

¹⁰ Jehovha a di goroga ngudzu khu Mosi. (Dhewuteronome 1:37; 3:26) Khu ginani Jehovha a nga goroga khu ndziya yoyo? Gimwegyo nya sighelo khu gu Mosi kha engisa sileletelo nya siphya esi Jehovha a nga mu ningago.

11. Khu ginani Mosi adzina a giridego va na Israyeli va pimisa gu khavo Jehovha kha gira gilewugiso, kholu a nga veta giwindri?

¹¹ Adzina gu diri ni gimbe gighelo gi nga gorosa ngudzu Jehovha. Giwindri nya gikhongolo gya Meribha nyo pheye gi diri giwindri nyo tiye ngudzu gi ranwago pwani granito. Ambari u gi veta kharini giwindri gyogyo nya granito gu mwalo gutumba nya gu gi dusa mati. Ganiolu giwindri gya Meribha nya wuvili gi di gu hambanide ni gile nyo pheye. Gutala nya siwindri soso khya lifumbo li ranwago pwani calcário. Kha nga olu calcário gi gu gimwegyo nya siwindri nyo vbevbuge, gu tala nya dzitepo gi ngu tshengeledza mati ndrani gwagyo ma khala khu vbavbatshi gakona. Khavbovbo, vathu va nga mana mati yoyo khu gu kela nambo avbo nya giwindri gyogyo. Khu kharato tepo Mosi a nga veta giwindri gile vbavbandze nyo ganeye nagyo basi, ina na sa sa gira vaIsrayeli va pimisa gu khavo mati yale ma di duga yabune, nasiri khu gilewugiso gya Jehovha? * (Wona tshamuselo  wa vbavbatshi.) Kha hi na nga tiyisa khethu ina.

12. Khu gevbi adzina gimbe gighelo gi giridego Jehovha a goroga ngudzu khu Mosi ni Aroni?

¹² Adzina gu diri ni gimbe gighelo gambe gi giridego gu Jehovha a goroga ngudzu khu Mosi ni Aroni. Mosi a di embeya vathu khuye: “Ina hi ngu dzi kodza gu dusa mati giwindrini momu mu selani, gani?” Tepo Mosi a nga khuye “hi,” adzina a di gu thula uye ni Aroni. Esi Mosi a ganedego kha sa yeyedza githawo ne vbadugwana kholu kha yisa wuzundzu ga Jehovha khu kotani nya gilewugiso gile. Ndzimo 106:32, 33 yari khiyo: “Va di gorosa gambe Nungungulu matini ya Meribha, Mosi a di mana libango khu kotani yawe. Kholu va di mu vbisisa monyo waye, a kala a ganela esi nyamba yela.” * (Wona tshamuselo wa vbavbatshi.) (Mitengo 27:14) Mosi kha ninga Jehovha wuzundzu wu Mu lumbago. Jehovha a di embeya Mosi ni Aroni khuye: Mwavavili kha mwa “yingisa lito langu.” (Mitengo 20:24) Igyogyo gi diri gighoho nya gikhongolo ngudzu!

13. Khu ginani yi nga ba yi yede ni gu lulama ndziya eyi Jehovha a nga tsayisa khiyo Mosi?

¹³ Jehovha a di gu vireya nya singi ga Mosi ni Aroni kholu avo va di gu thangeya vathu Vaye. (Luka 12:48) Teponi ya gale, Jehovha kha dzumeleya gyatshavbo gitugulwana gya na Israyeli gu beya Tigoni nya Gitumbiso kholu gi di mu wugeya. (Mitengo 14:26-30, 34) Khu kharato si di gu lulamide ni gu yela gu Jehovha a tsayisa Mosi khu ndziya yamweyo, tepo a nga mu kanyisa. Kha nga vambe vawugeyi, Mosi kha dzumeledwa khu Jehovha gu beya Tigoni nya Gitumbiso.

14, 15. Ginani gi nga gira Mosi a wugeya Jehovha?

¹⁴ Ginani gi nga gira Mosi a wugeya Jehovha? Nga wona gambe esi Ndzimo 106:32, 33 yi ganeyago: “Va di gorosa gambe Nungungulu matini ya Meribha, Mosi a di mana libango khu kotani yawe. Kholu va di mu vbisisa monyo waye, a kala a ganela esi nyamba yela.” Khu kharato ambari olu va na Israyeli va nga wugeya Jehovha, khu Mosi a nga goroga mwendro gu vbisega. Uye kha yeyedza gudziphara ganiolu a di ganeya nya mba pheya khu gu pimisa khu mihandro yi nga hadzi reswa khu malito yaye.

¹⁵ Mosi a di diga gu khedza Jehovha kholu a di dzumeleya gu pfhadzwa khu sigiro sa vambe vathu. Ga tepo nyo pheye eyi vathu va nga ngurangura khu gu vbweta mati, Mosi giride silo nya sadi. (Ekisodha 7:6) Ganiolu adzina a di garala a bwe a garadzega kholu va na Israyeli va nga ba vari vawugeyi khu myaga nya yingi. Adzina Mosi a di gu vega gupima basi avba nya gudzipwa gwaye wulangani nya edzi a nga hadzi rungudza khidzo Jehovha.

16. Khu ginani gu vbwetegago gu hi ndrundrugeya khesi Mosi a giridego?

¹⁶ Abari gu si kodzegide gu Muprofeti nyo tumbege nya nga Mosi a pfhala a bwe a ghoha, si nga vbevbuga gu sasimweso si hi giregeya.  Mosi a di romo vbafuvbi ni gu beya Tigoni nya Gitumbiso, nigu anethu hi womo vbafuvbi ni gu beya mafuni nya maphya. (2 Pedro 3:13) Khu lisine kha hi dzini gu luza lithomo lolo nyo hathege. Ganiolu gasi gu hi beya mafuni nya maphya, hi yede gu simama gu khedza Jehovha hi bwe hi mu engisa tepo yatshavbo. (1 Johane 2:17) Ginani hi nga gi hevbulago avba nya gighoho gi giridwego khu Mosi?

17. Hi nga gira kharini gasi gu mba vbeledwa khu gudziphara ho ba hi gorogide?

¹⁷ U nga vbeledwi khu gudziphara wo ba u gorogide. Dzimbe dzitepo hi ngu tshangana ni sigaradzo sasimweso gambe ni gambe. Ganiolu Bhibhiliya yari khiyo: “Hi nga garali khu gu gira esi nya sadi. Kholu, ha gumba rereka, hi na vbwera khu gikhati gyakone.” (Vagalatiya 6:9; 2 Vatesalonika 3:13) Go tshuka gilogyo mwendro muthoyo a hi gorosa gambe ni gambe, ina hi ngu pheya khu gu pimisa na hi si gu ganeyi? Ina hi ngu dziphara? (Mavingu 10:19; 17:27; Matewu 5:22) Tepo vambe va hi khutedzeyago, gu vbwetega gu hi hevbuleya gu “diga Nungungulu a tsayise” mwendro gu dzumeleya Jehovha a yeyedza gu goroga gwaye. (Leri Varoma 12:17-21.) Sa gu thula ginani isoso? Wulangani nya gu hi goroga, hi yede gu vireya khu gu timiseya gu khethu Jehovha a gira gilogyo  maningano ni gigaradzo gyathu khu tepo eyi uye a yi wonago na yiri tshukwana. Ha gu zama gu dzi phodzeya wulangani nya gu hi khedza Jehovha, hi di hadzi gu yeyedza gu mba mu ninga githawo.

18. Ginani hi yedego gu gi dundruga maningano ni gu landreya sileletelo?

¹⁸ Landreya gwadi sileletelo nya siphya u hakhago. Ina hi ngu landreya gwadi sileletelo nya siphya esi Jehovha a hi ningago? Kha hi yeli basi gu simama gu gira silo khu ndziya hi nga ba hi oloveya gu gira khiyo gale khu gu basi na hi olovede gu gira kharato. Wulangani nya isoso, hi yede gu dzi garadzeya gu landreya ni gyevbini gileletelo nya giphya egi Jehovha a hi ningago khu gu thumisa hengeledzano yaye. (Vahebheru 13:17) Nigu, hi yede gu dzi woneya gasi gu mba “vbindrisa avba gu lovidwego khu Nungungulu.” (1 Vakorinto 4:6) Tepo hi landreyago gwadi sileletelo sa Jehovha, ha gu simama gu khedza uye.

19. Hi nga potsa kharini gu mba dzumeleya esi vambe va girago si ghoha wupari wathu ni Jehovha?

¹⁹ U nga dzumeleyi sihoso sa vambe vathu si ghoha wupari wago ni Jehovha. Ha gu simama gu khedza Jehovha, kha hi na nga ghoha wupari wathu ni naye mwendro gu goroga khesi vambe va girago. Isoso si na ni lisima nya likhongolo, ngudzu-ngudzu ho ba hiri ni malungelo nyo khaguri ndrani nya hengeledzano ya Nungungulu, kha nga Mosi. Khu lisine, moyo ni moyo wathu gu vbwetega a dzi garadzeya gu engisa Jehovha gasi gu a vbulugiswa. (Vafilipi 2:12) Ambari ulolo, tepo hi yago hi mana malungelo nya mangi, Jehovha nuye a gu vireya nya singi gwathu. (Luka 12:48) Ganiolu ho ba hi mu haladza Jehovha khu lisine, gimwalo ni gimwegyo gi na hi khulumedzago mwendro gu hambanisa wupari wathu ni Jehovha. — Ndzimo 119:165; Varoma 8:37-39.

20. Ginani hi yedego gu dzi emiseya gu gira?

²⁰ Ha gu vbanya dziteponi nya sigaradzo. Khu kharato si na ni lisima ngudzu gu simama gu khedza Jehovha, a gu uye a “khalago ndzadzini,” gasi gu hi si pwisisa esi uye a vbwetago gu khuye hi gira. Gima kha hi yeli gu dzumeleya esi vambe va girago si ghoha wupari wathu ni Jehovha. Esi si nga dugeleya Mosi sa gu hi ninga gihevbudzo gegi nya lisima ngudzu. Wulangani nya gu hi garadzega tepo vambe va girago sihoso, hongoleni hi dzi emiseya gu “khedzisela [Jehovha, NM] Nungungulu wathu, na hi gu lirela gukhethu [a] hi pwela wusiwana.” — Ndzimo 123:1, 2.