1. Ginani egi mupostoli Pawulo a nga ba a giti?

MUPOSTOLI Pawulo a di gu dziti gu khuye dzimbe dzitepo a di gu vbeya tshivba. Ganede khuye givili gyaye gi di gu ‘hagala,’ nigu a di yede gu dwana gasi gu gira silo nya sadi. Nigu a di gu dziti gambe gu khuye khandri tepo yatshavbo Jehovha a nga ba a hlamula milombelo yaye khedzi uye a nga ba a si vbweta khidzo. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23) Gimbe gambe khu gu Pawulo a di gu dziti gu khuye valala vaye va di gu mu wona nga muthu nya mba na tshivba. * Ganiolu, uye kha dzumeleya gu khuye mawonelo nyo hosege ya vambe mwendro sigaradzo saye si mu gira a dzipwa na siri wa gilo. — 2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Guya khu 2 Vakorinto 12:9, 10, gilo muni nya lisima egi Pawulo a gi hevbudego?

² Pawulo hevbude gilo nya lisima, a gu egi: Si ngu kodzega gu muthu a dzipwa na tiyide ambari a gu ba a vbede tshivba. (Leri 2 Vakorinto 12:9, 10.) Jehovha embede Pawulo gu khuye tshivba Yaye “ya gu dzi yeyedza . . . ga vale va gu mwalo tshivba.” Isoso so thula gu khiso Jehovha a di hadzi ninga Pawulo tshivba a nga ba a yi vbweta. Gupheya, hongoleni hi wona gu khethu khu ginani hi si yeligo gu garadzega tepo hi vadwago khu valala vathu.

3. Khu ginani hi yedego gu nengela tepo hi vadwago?

³ Mwalo ni moyo wathu a tsakago tepo a vadwago. Ganiolu, ho garadzega ngudzu khesi valala vathu va ganeyago hi na vbeya tshivba. (Mav. 24:10) Ina ka, hi yede gu rini tepo hi vadwago? Gufana ni Pawulo, hi nga “nengela . . . khu gu vadwa.” (2 Kor. 12:10) Khu ginani? Kholu gu vadwa ni gu wugedwa so yeyedza gu khiso hi vapizane nya lisine va Jesu. (1 Ped. 4:14) Jesu ganede gu khuye valandreyi vaye va na tshaniswa. (Joh. 15:18-20) Isoso si giregide ga lizana-myaga nyo pheye. Teponi yoyo, vale va nga ba va kutsedzedwa khu tumbunugo nya vaGreki, va di gu wona maKristo kha nga vathu nya mbati gilo ni gu mba na tshivba. Nigu maJudha ma di gu wona maKristo kha nga “vathu nyambana sihevbulo, [va nga ba va si] dugeli dzindrangani nya guwonegele.” (Mith. 4:13) Makristo ma di gu wonwa kha nga vathu nya mba na tshivba. Kha ma nga ba ma dzi bedzedzeya omu nya politika, khu kharato, kha ma nga ba ma wonwa na ma gu phasedzeya mufumo. Nigu kha ma nga ba ma dzumeya gu phara siphisa, khu kharato, ma diri mwalo tshivba nyo dwane nyimbi gasi gu dzi vhikeya.

4. Ginani egi maKristo ya lizana-myaga nyo pheye ma giridego tepo ma nga ba ma vadwa?

⁴ Ina maKristo yaya ma dzumelede gu khayo valala vawe va va digisa gu thumeya Jehovha? Ne vbadugwana! Khu giyeyedzo, mupostoli Pedro ni mupostoli Johane va di gu si wona kha nga wuzundzo gu tshaniswa khu kotani nyo landreye Jesu ni gu hevbudza vambe esi Jesu a va hevbudzidego. (Mith. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Vapizane va diri mwalo gighelo nyo khale dzitshoni. Ambari olu maKristo nyo pheye ma nga ba ma si ningwi githawo khu vathu va gipandreni mule ayo ma dzi garadzede ngudzu gu phasa vambe. Khu giyeyedzo, mabhuku nya Bhibhiliya ma lovidwego khu maKristo nyo khaguri teponi yile ma ngo simama gu phasa ni gu ninga gutumba dzimiliyoni nya vathu muhuno. Nigu Mufumo va nga ba va wu huweleya, olu wu ngu fuma ndzadzini nigu nya mba hweya wu na fumeya vathu vatshavbo. (Mat. 24:14) Ganiolu, mufumo wa gale wa vaRoma wu tshanisidego maKristo kha wa simama khu myaga nya yingi. Nigu vapizani vovo nyo tumbege, olu dzipfhumu ndzadzini. Ganiolu valala vawe ke? Va fude nigu ambari va gu wuswa avo va na fumedwa khu Mufumo wu huweledwego khu maKristo va nga ba va ma nyenya. — Gutu. 5:10.

5. Guya khu Johane 15:19, khu ginani sithumi sa Jehovha si wonedwago vbavbatshi khu vathu nya litigo?

⁵ Muhuno, vambe vathu kha va ningi githawo Dzifakazi dza Jehovha nigu khu kotani nya isoso va ngu hi hega kholu va gu hi wona nga vathu nya mbati ni gu mba na tshivba. Khu ginani va girago isoso? Khu gu ethu kha hi seketeyi mavbanyelo nya vathu nya litigo leli. Ho dzi garadzeya gu dzi nogisa, gu rula ni gu engisa. Ganiolu vathu nya litigo leli va gu tsakiswa khu vathu nyo dzi khusedze ni sindraga-milayo. Ethu kha hi dzi bedzedzeyi omu nya politika nigu kha hi hongoli nyimbituno. Kha nga olu mavbanyelo yathu ma hambanidego ni vathu nya litigo leli, avo va gu hi wona kha nga vathu nya mba na lisima. — Leri Johane 15:19; Rom. 12:2.

6. Jehovha a gu phasa sithumi saye gu gira thumo muni nya lisima?

⁶ Ambari vathu nya litigo vo pimisa ginani khethu, Jehovha a ngu hi thumisa gasi gu gira silo nya lisima ngudzu. A ngu hi thumisa gasi gu gira thumo nyo tshumayele nya gu gima wu di si gu girwi mafuni. Hi ngu gira dzirhevhista dzi vbindrugedzedwago ni gu kabanisedwa khu malimi nya mangi mafuni gwatshavbo. Hi ngu thumisa gambe Bhibhiliya gasi gu phasa dzimiliyoni nya vathu gu tshukwadzisa womi wawe. Wuzundzo watshavbo nya esi hi girago  wo lumba Jehovha kholu uye a gu thumisa tsawa nya vathu va wonedwago vbavbatshi khu litigo gasi gu gira mithumo yeyi nya lisima ngudzu. Ahati moyo ni moyo wathu ke, ina Jehovha a nga hi phasa gu manega ni tshivba yi vbwetegago? Abari gu Jehovha a ngu hi phasa, ginani hi yedego gu gira gasi gu mana giphaso gyaye? Hongoleni hi wona silo siraru hi nga si hevbulago ga giyeyedzo hi vegedwego khu Pawulo.

7. Khu gevbini gilo nyo pheye hi gi hevbulago ga giyeyedzo gya Pawulo?

⁷ Gilo nyo pheye hi gi hevbulago ga giyeyedzo gya Pawulo khu gu hi si tumbi tshivba yathu mwendro makodzelo yathu tepo hi thumeyago Jehovha. Khu mawonelo nya vathu, Pawulo a diri ni sighelo nyo dzi khusedze ni gu dzi tumba. Uye dandrede Tarisu, gipandre-ngulu gya Roma. Lidhoropa la Tarisu li di gu ghanyide nigu li di gu tade khu vathu nya ndruma ni dzixikola nyo khugege. Pawulo a di gu hevbude ngudzu. Uye hevbudzidwe khu Gamaliyeli a nga ba ari moyo nya vathangeyi nya giJudha nyo thavisege wa matshiguni yale. (Mith 5:34; 22:3) Khu tepo nyo khaguri, Pawulo a diri muthu nya ndruma vbakari nya vaJudha. Uye ganede khuye: “Nyi di [gu] pala vangi nya tanga yangu va tigoni gwathu khu gu vegisa Nayo wa Vajudha.” (Gal. 1:13, 14; Mith 26:4) Ganiolu, Pawulo kha dzi tumba.

8. Guya khu Vafilipi 3:8, Pawulo a di gu si wona kharini silo a si digidego hwane nigu khu ginani a nga ba a ‘nengela khu gupwa guvbunguga nya tshivba’?

⁸ Pawulo digide khu gudzina silo si nga ba si mu gira a khala muthu nya ndruma. Khu lisine, uye wonide silo soso kha nga “ndzilo.” (Leri Vafilipi 3:8.) Pawulo tshanganide ni sigaradzo nya singi khu gu ba a hathide gu landreya Kristo. A di bwe a nyenywa khu vana gyaye. (Mith. 23:12-14) A vetidwe a bwe a khothedwa khu vana gyaye, vaRoma. (Mith. 16:19-24, 37) Nigu kha nga olu a nga ba a sa vbeleya, Pawulo a di yede gu dzi garadza gasi gu gira silo nya sadi. (Rom. 7:21-25) Ganiolu, uye kha diga gu landreya Kristo khu kotani nya sigaradzo soso, wulangani nya isoso, a di gu ‘nengela khu gupwa guvbunguga nya tshivba.’ Khu ndziya muni? Kholu tepo a nga ba a vbede tshivba a di gu wona tshivba ya Nungungulu na yi gu  mu phasa guvbanyani gwaye. — 2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Hi yede gu dzipwa kharini khu silo si hi vbedzago tshivba?

⁹ Ho ba hi vbweta gu ningwa tshivba khu Jehovha kha hi yeli gu pimisa gu khethu tshivba yathu, sihevbulo nya sikhongolo, tumbunugo wathu mwendro dzithomba khiso si gu na ni lisima. Silo sesi khandriso si na hi girago hi kodza gu thumiswa gwadi khu Jehovha. Khu lisine, khandri singi sithumi sa Nungungulu si gu na ni ‘guti [nya mafu], si gu sitetema, ni gudugela dzindrangani nya wufumu.’ Nigu Jehovha a gu hatha gu thumisa “esi vathu va si wonago [na] siri mwalo tshivba.” (1 Kor. 1:26, 27) Khu kharato, ambari wa gu ba uri mwalo ni gimwegyo gi khumbugidwego gupheyani nya ndrimana yeyi u nga si kodza gu thumeya Jehovha. Khu gu ba uri mwalo silo soso u na kodza gu wona edzi Jehovha a na gu ningago khidzo tshivba. Khu giyeyedzo, wa gu tshuka u thava khu kotani nya vathu va wugeyago esi u si khodwago, gombeya ga Jehovha gasi a gu tiyisa hwambo u kodza gu emeya gukhodwa gwago. (Efes. 6:19, 20) Wo ba u tshaniseka khu madwali nyo khaguri mwendro gu hasa, gombeya ga Jehovha gasi a gu ninga tshivba nyo simame gu thuma khu sighingi thumoni gwago khavba u si kodzago khavbo. Tepo ni tepo u na wonago edzi Jehovha a gu phasago khidzo, gukhodwa gwago gu na dandra nigu u na tiya.

10. Khu ginani hi yedego gu hevbula khu siyeyedzo nya sithumi nyo tumbege si gomogo omu nya Bhibhiliya, nya nga esi si khumbugwago khu Vahebheru 11:32-34?

¹⁰ Pawulo a di gu hevbula gwadi Bhibhiliya nigu uye hevbude silo nya singi khu siyeyedzo nya sithumi nyo tumbege sa Jehovha si lovidwego omu nya Bhibhiliya. Tepo a nga ba a loveya maKristo nya maHebheru, Pawulo a va lombide gu dundrugeya khu siyeyedzo nya sithumi soso nyo tumbege sa Jehovha. (Leri Vahebheru 11:32-34.) Nga wona giyeyedzo gimwegyo nya sithumi soso, Pfhumu Dhavhidhe. Uye emisanide ni guwugedwa khu valala vaye ni vambe vathu va nga ba vari dzipari dzaye. Tepo hi hevbulago khu giyeyedzo gya Dhavhidhe, hi na wona edzi Pawulo a phasegidego khidzo khu gu dundrugeya khu giyeyedzo gya Dhavhidhe ni edzi hi nga pimedzeyago khidzo Pawulo.

11. Khu ginani Dhavhidhe a nga ba a wonega nari mwalo tshivba? (Wona foto yi gomogo avba nya kapa.)

¹¹ Dhavhidhe a di gu wonwa na gu mwalo tshivba khu Gholiya. Tepo Gholiya a nga wona Dhavhidhe a di mu “kanyisa.” Gholiya a diri gingondzomo, a diri ni matshari nya yadi ngudzu nigu a diri mudwani nya tshivba. Ganiolu Dhavhidhe a di ngari gikhwathana nya mba kodza gu dwana, gi nga ba gi wonega na giri mwalo matshari. Ambari ulolo, Dhavhidhe manegide ni tshivba. Uye a di tumba Jehovha nigu Jehovha a mu ningide tshivba gasi gu pala Gholiya.— 1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Khu gevbini gimbe gigaradzo a tshanganidego nagyo Dhavhidhe?

¹² Dhavhidhe emisanide ni gimbe gigaradzo gi nga hadzi mu vbedza tshivba. Dhavhidhe thumede Sawule khu gutumbega a gu oyu Jehovha a nga ba a mu emiside kha nga pfhumu Israyeli. Gupheyani, pfhumu Sawule a di gu ninga githawo Dhavhidhe. Ganiolu khu gu gimbiya nya tepo, Sawule a di pheya gu dzi khusedza a pweya lidiwo Dhavhidhe. A di tshanisa Dhavhidhe a bwe a zama gu mu songa. — 1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Ginani egi Dhavhidhe a giridego tepo Pfhumu Sawule a nga ba a mu tshanisa?

¹³ Ambari olu a tshanisidwego khu Pfhumu Sawule, Dhavhidhe simamide gu mu yeyedza githawo kholu khu Jehovha a nga ba a mu emiside kha nga pfhumu. (1 Sam. 24:6) Uye kha ninga nandru Jehovha khu kotani nya silo nyo  vivbe si giridwego khu Sawule. Wulangani nya isoso, Dhavhidhe a di tumba Jehovha gasi a mu ninga tshivba yi nga ba yi vbwetega gasi gu timiseya sigaradzo saye. — Ndzi. 18:1.

14. Sigaradzo muni nya nga sa Dhavhidhe esi mupostoli Pawulo a tshanganidego naso?

¹⁴ Mupostoli Pawulo tshanganide ni sigaradzo nya nga esi a tshanganidego naso Dhavhidhe. Valala va Pawulo va diri ni tshivba ngudzu guvbindra uye. Vathangeyi nya vangi va matshiguni yaye va di gu mu nyenya. Gutala nya dzitepo va mu vetide ni gu mu khotheya pasoni. Gufana ni Dhavhidhe, Pawulo, tshanisidwe khu vathu va nga ba vari dzipari dzaye gale. Ambari ni libandlani nya wuKristo vambe va di gu mu wugeya. (2 Kor. 12:11; Filp. 3:18) Ganiolu, Pawulo pade vatshavbo va nga ba va mu wugeya. Khu ndziya muni? Uye a di simama gu tshumayela ambari a nga ba a wugedwa. Nigu a di simama gu tumbega ga vandriyaye ambari tepo va nga ba va mu khunguvanyisa. Nigu nya lisima ga satshavbo, uye tumbegide ga Nungungulu kala gufani. (2 Thim. 4:8) Uye pade silingo nya sikhongolo, nasiri khu tshivba yaye, ganiolu khu gu tumba Jehovha.

15. Khu mevbi makungo yathu nigu hi nga ma vboheya kharini?

¹⁵ Ina u ngu vadwa mwendro gu tshaniswa khu sihevbuli sikwanu xikwatuno, sithumi sikwanu mwendro valongo vago va sirigo Dzifakazi? Ina u di nga giredwa silo si nga mba gu tsakisa khu ndriyathu libandlani? Abari gu u di nga giregedwa khu silo nya nga esi, dundruga giyeyedzo gya Dhavhidhe ni Pawulo. U nga si kodza gu “pala guvivba khu wuwadi.” (Rom. 12:21) Tepo vathu va hi wugeyago, ethu kha hi vbweti gu dwana navo kha nga Dhavhidhe a nga dwana ni Gholiya. Wulangani nya isoso, ethu ha gu pala guvivba khu gu phasa vathu gu hevbula lisine maningano ni Jehovha ni Bhibhiliya. Hi nga si kodza gu gira isoso khu gu thumisa Bhibhiliya gasi gu hlamula siwudziso nya vathu, hi yeyedza githawo ni wuwadi vale va hi giredego guvivba hi bwe hi gireya silo nya sadi vatshavbo ambari ni valala vathu. — Mat. 5:44; 1 Ped. 3:15-17.

16-17. Ginani egi Pawulo gima a nga mba gi divala?

¹⁶ Na si gu khali mupizane wa Kristo, mupostoli Pawulo a diri muthu nyo vivbedwe khu  monyo a nga ba a tshanisa valandreyi va Jesu. (Mith. 7:58; 1 Thim. 1:13) Jesu a di si beleya khu wugulu, a himbedzeya Pawulo gu tshanisa libandla nya wuKristo. Tepo yoyo, Pawulo a di gu tidwa gu pwani khu Sawule. Nari khu ndzadzini, Jesu, a di ganeya ni Pawulo a bwe a mu gira a khala gikhumu. Gasi gu hawulugiswa, Pawulo, a di yede guya lomba giphaso ga vathu vale a nga ba a va tshanisa. Khu kharato, a di dzi nogisa a dzumeya gu hawulugiswa khu mupizane Ananiya. — Mith. 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Khu hwane nya tepo, Pawulo a di tidwa kha nga givbango nya libandla nya wuKristo ganiolu uye gima kha divala gihevbudzo a ningidwego khu Jesu ndziyani nyo hongole Dhamasiko. Pawulo simamide gu dzi nogisa a bwe a dzumeya giphaso a ningidwego khu vandriyaye. Uye a di gu dziti gu khuye va di gu mu “phasedzela ngudzu.” — Kol. 4:10, 11.

18. Ginani gi nga hi girago hi bomba gu phaswa khu vambe?

¹⁸ Ginani hi gi hevbulago ga Pawulo? Tepo hi nga pheya gu hevbula lisine, kha si kanakanisi gu khiso hi vbwetide giphaso gya vambe kholu hi di gu dziti gu khethu singi hi gu mba siti. (1 Kor. 3:1, 2) Ahati olu ke? Ha gu ba hiri ni myaga nya yingi na hi gu thumeya Jehovha si nga gira na hiti silo nya singi. Khu kharato, si ngu vbevbuga gu bomba gu ningwa giphaso ngudzungudzu ho ba hi ningwa khu muthu a gu muphya lisineni. Ganiolu, Jehovha gutala nya dzitepo a gu thumisa vandriyathu gasi gu hi tiyisa. (Rom. 1:11, 12) Gu vbwetega hi dundruga lisine leli ho ba hi vbweta gu tiyiswa khu Jehovha.

19. Khu ginani Pawulo a si kodzidego gu gira silo nyo samadzise?

¹⁹ Hwane nyo khale muKristo, Pawulo giride silo nyo khaguri nyo samadzise. Khu ginani? Khu gu hevbude gu khuye gasi gu dugeleya kha siyi khu tshivba nya muthu, sihevbulo a gu naso, dzithomba ni omu a dandredego umo, ganiolu sihalo wakona gudzinogisa ni gu tumba Jehovha. Hatshavbo hi yede gu pimedzeya Pawulo khu gu 1) hi tumba Jehovha, 2) hi hevbula khu siyeyedzo si gomogo omu nya Bhibhiliya ni gu 3) hi dzumeya giphaso hi ningwago khu vandriyathu. Ho gira isoso, ambari ho ba hi vbede kharini tshivba, Jehovha a na hi gira hi tiya.