1. Liphuvbo nya mapalisana li nga kuha kharini vambe?

TIGONI muhuno, vathu nya vangi va gu zama gu dzi gira nya tshukwana gu vbindra vambe ni gu avo kha va khatali khedzi isoso si khuhago khidzo vambe. Khu giyeyedzo, emprezariyu a vbwetago gu dugeleya gu vbindra vambe, adzina a nga gira silo si na khuhago vambe vathu khu ndziya nya mba yadi. Mututumi nyo khaguri a nga bayisa khagwenye mumbe mututumi wa wumbe tsawa khu gu vbweta gu pala. Gihevbuli adzina gi nga rengeleya gasi gi beya avba nya Univhersidhadhe nya ndruma. Ethu kha nga Makristo hi ngu dziti gu khethu isoso si vivbide. Isoso “mithumo ya tumbunugo nya wuthu.” (Gal. 5:19-21) Ganiolu, u ngu dziti gu khuwe vambe gwathu va nga haguleya liphuvbo nya mapalisana libandlani nya mba si tugula? Gwadi gu hi dzi woneya ga isoso kholu liphuvbo nya mapalisana li nga kabanisa libandla.

2. Ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

² Avba nya ndrima yeyi hi na bhula khu makhalelo nya mba yadi ma nga hi girago hi dzi wona na hiri va tshukwana gu vbindra vandriyathu. Khu gu landreya, hi na wona siyeyedzo sa vama ni vanyamayi nyo tumbege, va dziteponi nya gu lowe nya Bhibhiliya, va nga mba dzumeya gu thegeya omu nya liphuvbo nya mapalisana. Gupheya, hi na wona gu khethu khu ginani hi yedego gu gevisisa gwadi esi si hi kutsago gu gira silo nyo khaguri.

3. Khu sevbini siwudziso hi yedego gu dzi gira?

³ Gwadi gu tepo yatshavbo hi gevisisa gwadi esi si hi kutsago gu gira silo nyo khaguri. Hi nga dzi wudzisa khethu: ‘Nyo dzipwa  gwadi basi tepo nyi pimisago gu kheni nyi tshukwana gu vbindra vambe? Ina nyo dzigaradza libandlani khu gu vbweta gu wonwa na nyiri wa tshukwana wakona gu vbindra vambe? Mwendro nyo gira satshavbo nyi si kodzago khu gu vbweta gu tsakisa Jehovha?’ Si na ni lisima gu dzi gira siwudziso sesi. Khu ginani? Wona esi Lito na Nungungulu li ganeyago.

4. Guya khu Vagalatiya 6:3, 4, khu ginani hi si yeligo gu khaleya gu dzi fananisa ni vambe?

⁴ Bhibhiliya ya gu hi hevbudza gu khiyo kha hi yeli gu dzi fananisa ni vambe. (Leri Vagalatiya 6:3, 4.) Khu ginani? Kholu ha gu pimisa gu khethu hi tshukwana gu vbindra vandriyathu, hi na khala vathu nyo dzi khusedze. Ganiolu, ha gu dzi woneya ngudzu vbavbatshi ga vandriyathu, hi pimisa khethu avo i tshukwana gu hi vbindra, hi na vbeya tshivba. Mapimiselo yaya yatshavbo kha ma yeyedzi guti. (Rom. 12:3) Katerina, * ndriyathu moyo nya nyamayi a vbanyago Grécia wari khuye: “Eni tepo yatshavbo nyi di gu dzi fananisa ni vambe vandriyathu nya vanyamayi nyo mbure ngudzu, va nga ba va dugeleya thumoni nyo tshumayele ni gu kodza gu gira dzipari. Khu gighelo gyogyo, nyi di gu dzipwa na nyi si phasi gilo.” Dundruga gu khuwe Jehovha a hi ranide hengeledzanoni yaye, khandri khu kotani nyo mbure, gu ganeya gwadi mwendro gu tidwa ngudzu, ganiolu, khu kotani nya olu hi mu haladzago hi bwe hi engisa gyanana gyaye.— Joh. 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Ginani u gi hevbudego khu matshango ya ndriyathu Hyun?

⁵ Gimbe giwudziso hi nga dzi girago khegi: ‘Ina vandriyathu va gu nyi wona kha nga muthu a andrisago gurula mwendro a dzi bedzedzeyago omu nya mayunga tepo yatshavbo?’ Wona giyeyedzo gya ndriyathu nya mwama nyo pwane khu Hyun a vbanyago Coreia do Sul. Uye a di gu khaleya gu pimisa gu khuye ava va gu na ni malungelo libandlani va gu zama gu dzi gira nya tshukwana gu vbindra uye. Uye wari khuye: “Eni nyi di gu ganeya guvivba khu vandriyathu vava nigu gutala nya dzitepo, nyi di si dzumeyi esi va nga ba va ganeya.” Khu yevbini mihandro yi residwego khu isoso? Hyun wari khuye: “Mavbanyelo yangu ma giride gu libandlani gu si manegi gupwanana.” Egi gi tsakisago khu gu dzipari dza Hyun dzi mu phaside gu tugula gigaradzo gyaye. Uye vbindrugedzide esi si nga ba si vbwetega ni gu muhuno uye lidhota nya ladi ngudzu. Ha gu tugula gu khethu hi na ni guwegeleya nyo vbwete gu palisana ni vandriyathu, vbavbandze nyo andrise gurula, hi yede gu dzegeya gu gira gilogyo.

6. Guya khu Vagalatiya 5:26, khu yavbini makhalelo nyo vivbe ma nga girago gu muthu a manega ni liphuvbo nya mapalisana?

⁶ Leri Vagalatiya 5:26. Makhalelo muni nyo vivbe ma nga girago gu muthu a manega ni liphuvbo nya mapalisana? Limwedo lakona matshandza. Muthu a gu na ni matshandza a ngu dzi khusedza ni gu a gu khatala khuye mune basi. Limbe likhalelo nyo vivbe lidiwo. Muthu a gu na ni lidiwo, kha vbweti basi silo sa vane, ganiolu a gu vbweta gambe gu khuye mumbe muthu a luza esi a gu naso. Khu lisine, gu gireya vambe lidiwo si vivbide ngudzu. Khu kharato, hi yede gu gira satshavbo hi si kodzago gasi hi si manegi ni makhalelo yaya nyo vivbe.

7. Khu gevbini giyeyedzo gi yeyedzago mhango yi vangwago khu matshandza ni lidiwo?

⁷ Matshandza ni lidiwo si nga fananiswa ni ndzilo yi tsundzisago combustivel yi thedwago omu nya avião. Avião yi nga si kodza gu tshiga, ganiolu ndzilo yile yi nga gira gu dzitubhu dzi tshikega. Kha nga handro wakona, motori wu nga vbeya tshivba avião na wu si vbohi vbavbatshi, khu kharato avião wu thega. Khiso  sasimweso si nga giregago ni muthu. Uye adzina a ngu thumeya Jehovha khu myaga nya yingi, ganiolu abari gu egi gi mu kutsago gudzikhusedza ni lidiwo, uye a na thega. (Mav. 16:18) Uye kha na nga ema basi gu thumeya Jehovha, ganiolu a na dzi vangeya sigaradzo a bwe a vangeya vambe. Ginani hi nga girago gasi hi potsa gu khala vathu nya matshandza ni lidiwo?

8. Hi nga potsa kharini matshandza?

⁸ Hi nga potsa matshandza khu gu hi thumisa wusingalagadzi owu mupostoli Pawulo a ningidego Vafilipi, wu gu khuwo: “Mu nga girini gilo khu monyo nya gudwanele gu dzi khusedza mwendro khu matshandza nya mahala, aholu, girani khu gu dzi sodzisa, mu dzi gira va nyalidede ga vathu vatshavbo.” (Filp. 2:3) Ha gu wona vambe na vari vakhongolo gu hi vbindra, kha hi na nga palisana ni ava va gu na ni makodzelo nyo gire gwadi silo gu hi vbindra. Wulangani nya isoso, hi na tsaka khu makodzelo va gu nawo, ngudzungudzu a gu ba nari va gu thumisa makodzelo yoyo gasi gu thumeya Jehovha. Vandriyathu va kodzago gu gira silo nya singi, va na si kodza gu vega gupima avba nya makhalelo yathu nya yadi va gu landreya wusingalagadzi wa Pawulo. Ha gu gira isoso, libandlani gu na manega gurula ni gupwanana.

9. Hi nga potsa kharini gu gireya lidiwo vambe?

⁹ Hi nga dwana ni guwegeleya gwathu nyo pweye lidiwo vambe, khu gu hi dzumeya gu khethu khandri satshavbo hi si kodzago gu gira. Ha gu ba hi dzi nogisa, kha hi na nga zama gu dzi yeyedza ga vambe gu khethu hi nguti gu vbindra avo. Wulangani nya isoso, hi na dzi garadzeya gu hevbula simbe ga vale va gu na ni makodzelo gu vbindra ethu. Khu giyeyedzo, abari gu libandlani gwathu gu na ni ndriyathu a kodzago gu vega gwadi dziganelo, hi nga mu wudzisa khethu a gu dongiseya kharini dziganelo dzaye. Go ba guri ni ndriyathu nya nyamayi a kodzago gu phula gwadi, u nga mu wudzisa mawonelo nya esi a girago gasi gu phula gwadi, gasi u si kodza nuwe gu tshukwadzisa maphulelo yago. Nigu, abari gu muphya nyo khaguri si ngu mu garadzeya gu gira dzipari, adzina a nga lomba wusingalagadzi ga ava va si kodzago gu gira gwadi dzipari. Ha gu gira isoso, hi na potsa lidiwo hi bwe hi tshukwadzisa makodzelo yathu.

10. Gigaradzo muni egi a tshanganidego nagyo Gidhiyoni?

¹⁰ Nga dundrugeya khesi si dugeledego Gidhiyoni, a nga ba ari wa lihundzu la na Manasi ni mwama moyo wa lihundzu la na Efrayimi. Jehovha phaside Gidhiyoni ni vama vaye nya 300 gu pala nyimbitunu, nya gu adzina va di hadzi gu dzi khusedza khu isoso. Khavbovbo, vama va na Efrayimi va diya manana ni Gidhiyoni, nasiri guya mu zundza, ganiolu guya ganedzisana naye. So wonega gu khatshi avo va di gorogide ngudzu kholu Gidhiyoni a nga mba va rana gasi va ya mu phasa gu dwana ni valala va Nungungulu. Avo va di gu vbweta gu khavo lihundzu lawe li manega ni ndruma ni gu ningwa githawo. Avo va di divala gu khavo nya lisima gu diri gu Gidhiyoni a dhumisa lina la Jehovha ni gu vhikeya vana Israyeli. — Val. 8:1.

11. Ginani egi Gidhiyoni a nga hlamula va na Efrayimi?

¹¹ Gidhiyoni khu gu dzi nogisa a di embeya va na Efrayimi khuye: “Ginani eni nyi giridego nya guvbindre enu?” Khavbovbo, uye a di va dundrugisa edzi Jehovha a va phasidego khidzo gu gira silo nya sikhongolo. Kha nga handro wakona, “likhulo lawe li di bosa.” (Val. 8:2, 3) Gidhiyoni a di dzi emisede gu dzinogisa gasi gu vega gurula vbakari ga vathu va Nungungulu.

12. Ginani hi gi hevbulago khu va na Efrayimi ni Gidhiyoni?

¹² Ginani hi gi hevbulago ga matimu yaya? Avba ga va na Efrayimi ha gu hevbula gu khethu, kha hi yeli gu dzi garadzeya gu mana ndruma, ganiolu hi yede gu dhumisa Jehovha. Abari gu hi mihungo nya dzindranga mwendro madhota, hi nga hevbula gilo nya lisima avba ga Gidhiyoni. A gu tshuka muthu a goroga khu kotani nya gilo nyo khaguri hi giridego, hi yede gu zama gu pwisisa gu khethu khu ginani a nga goroga. Hi nga zundza gambe muthu yoyo khu silo nya sadi a giridego. Si na vbwetega gu hi dzi nogisa gasi gu gira isoso, ngudzungudzu sa gu wonega guagani gu khiso uye a diri mwalo gighelo nyo goroge. Ganiolu, nya lisima ga satshavbo gu manega ni wupari nyo tiye ni vandriyathu guvbindra guti oyu a gu na ni razawu.

13. Gigaradzo muni a tshanganidego nagyo Ana nigu a gi pade kharini?

¹³ Dundrugeya gambe khu giyeyedzo gya Ana. Uye a di tshadhide ni mwama moyo nya Mulevhi nyo pwane khu Elikana a nga ba a haladza ngudzu Ana. Ganiolu, Elikana a diri ni mumbe nyamayi nyo pwane khu Penina. Elikana a di gu haladza ngudzu Ana guvbindra Penina. Ganiolu, “Penina a diri ni sanana; aholu Ana a diri mwalo naso,” khu kotani nya isoso, Penina a di gu tsorodzeya ngudzu Ana gasi gu “mu tshanisa.” Dzipwide kharini Ana khu isoso? Uye a di swihala ngudzu monyo. “Ana a di khala khu gulila, a si hodzi gilo.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Ambari ulolo, Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo zamide gu dzi phodzeya ga Penina. Wulangani nya isoso, uye a di embeya Jehovha edzi a nga ba a dzipwa khidzo na gu tumba gu khuye a na mu  phasa. Ina Penina khu gu gimbiya nya tepo vbindrugedzide edzi a nga ba a phara khidzo Ana? Bhibhiliya kha yi ganeyi gilo khu isoso. Ganiolu egi hi gitigo khu gu, Ana a di dzipwa gwadi nigu monyo waye wu di pepa. “Khovbe yaye kha ya nga ba yi swihade gambe.” — 1 Sam. 1:10, 18, NM.

14. Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Ana?

¹⁴ Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Ana? Abari gu muthu a gu zama a gu palisana nago khu ndziya nyo khaguri, dundruga gu khuwe, oyu a nga woneleyago isoso khuwe kamo. Kha si lombi gu anuwe u patega avba nya mapalisana yoyo. Vbavbandze nyo bweledzeye guvivba khu guvivba, zama gu vega gurula ni muthu yoyo. (Rom. 12:17-21) Ambari muthu yoyo a gu mba vbindrugedza mavbanelo yaye, uwe u na pepa monyoni.

15. Apolo ni Pawulo va di gu fana khu ndziya muni?

¹⁵ Khu gu hegisa wona egi hi nga gi hevbulago khu giyeyedzo gya Apolo ni mupostoli Pawulo. Vatshavbo va di gu yiti gwadi milowo. Avo va di gu tidwa ngudzu ni gu va diri vahevbudzi nya vadi. Ni gu avo va phaside vathu nya vangi gu khala vapizane. Ganiolu, avo va di si pweyani lidiwo.

16. Apolo a diri muthu nyo khale kharini?

¹⁶ Apolo a diri “givelegwa gya Alexandriya,” gale yoyo gu diri wulanga nya ndruma avba vathu va nga ba va hongola gasi guya hevbula. So wonega gu khatshi uye a di gu vega gwadi dziganelo nigu a di “etide khu gu hevbula Milowo.” (Mith. 18:24) Tepo Apolo a nga ba a thumeya Korinto, vandriyathu nyo khaguri libandlani va si yeyedzide gu khavo va di gu gola ngudzu uye guvbindra vambe vandriyathu, gupata ni Pawulo. (1 Kor. 1:12, 13) Ina Apolo a di gu ema ni mawonelo yoyo? Ne vbadugwana. Khu lisine, tepo Apolo a nga duga khu Korinto, Pawulo a di mu lomba gu a bweleya eyi. (1 Kor. 16:12) Pawulo na  sa gira isoso nari khatshi a di pimiside gu khuye Apolo a di gu kabanisa libandla. Somo guagani gu khiso Apolo a di gu thumisa makodzelo yaye khu ndziya nya yadi — gasi gu huweleya mahungu nya yadi ni gu tiyisa vandriyathu. Kha hi kanakani gu khethu Apolo a diri mwama nya gu dzi nogise. Khu giyeyedzo Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo uye khunguvanyegide tepo Akila ni Prisila va nga “mu sasamedzela gwadi ndzila ya Nungungulu.” — Mith. 18:24-28.

17. Ginani egi Pawulo a giridego gasi gu andrisa gurula?

¹⁷ Mupostoli Pawulo a di gu wuti thumo nya wadi wu nga ba wu girwa khu Apolo. Ganiolu, Pawulo kha nga ba a garadzega khu gu khuye vathu va na pimisa gu khavo Apolo i tshukwana gu vbindra uye. Pawulo a diri muthu nya gudzinogise, a di gu dziti gu khuye khandri satshavbo a si kodzago gu gira nigu a di gu ninganiseya silo. Ha gu wona isoso avba nya wusingalagadzi a ningidego libandla la Korinto. Uye a di si dzini gu khuye vandriyathu va ganeya gu khavo “Eni nyi wa Pawulo,” uye a di gu vbweta gu khuye va vega gupima avba ga Jehovha Nungungulu ni Jesu Kristo. — 1 Kor. 3:3-6.

18. Guya khu 1 Vakorinto 4:6, 7, ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Apolo ni Pawulo?

¹⁸ Giyeyedzo gya Apolo ni Pawulo gya gu hi hevbudza ginani? Ethu adzina hi nga gira nya singi thumoni wa Jehovha hi bwe hi phasa vathu nya vangi gu dandra khu liphuvboni va bwe va bhabhatiswa. Ganiolu, hi ngu dziti gu khethu ha gu dugeleya kholu hi kategiswago khu Jehovha. Avba nya giyeyedzo gya Apolo ni Pawulo, ha gu hevbula gambe gu khethu ha gu ba hi ri ni malungelo hi nga gira nya singi gasi gu andrisa gurula libandlani. Hi ngu bonga ngudzu tepo madhota ni vaphasedzeyi nya libandla va hi phasago gu simama hi pwana ni gu andrisa gurula ni vambe, kholu avo va gu seketeya wusingalagadzi wawe omu nya Lito la Nungungulu. Avo kha va vbweti khu khavo vandriyathu va vega gupima avba gwawe, ganiolu ga Jesu Kristo. — Leri 1 Vakorinto 4:6, 7.

19. Ginani egi moyo ni moyo wathu a yedego gu gira? (Wona kwadru yi gu khiyo: “ Potsa gu palisana ni vambe.”)

¹⁹ Moyo ni moyo wathu, ningidwe makodzelo nyo khaguri khu Nungungulu. Hi nga thumisa makodzelo yathu gasi gu “phasa vakwawe.” (1 Ped. 4:10) Adzina hi nga pimisa gu khethu esi hi girago si mwalo ngudzu lisima. Gu fana ni olu gu vegedzedwago bloko mweyo khu mweyo gasi gu vbaha nyumba, silo nya sidugwana u girago si nga phasa libandla gu pwanana. Hatshavbo hi yede gu dzigaradzeya gu mba dzi fananisa ni vambe. Nigu, hi yede gu gira satshavbo hi si kodzago gasi gu andrisa gurula ni gu pwana libandlani. — Efes. 4:3.