Siwudziso si girwago khu Valeri
Khu mani “nyamayi” a khumbugidwego ga Isaya 60:1, nigu a gu ‘khuga a ema’ khu ndziya muni ni gu vega “guwonegeya”?
Isaya 60:1 wari, khuye: “Khuga u ema u ngangamela, kholu, wenengedzo wago wu vbohide! Wudhumo wa Pfhumu Nungungulu wu ngu wenengedza vbatshani gwago.” Mongo nya malito yaya, wo yeyedza gu khuwo “nyamayi” gu diri Siyoni, mwendro Jerusalema, gu nga ba guri tsindza ga Judha khu tepo yile. a (Isa. 60:14; 62:1, 2) Lidhoropa la gu emeya litigo latshavbo. Malito ya Isaya ma ngu khusa siwudziso sesi: Nyo pheye, lini ni gu ‘khugide a ema’ kharini Jerusalema nigu gu manegide kharini guwonegeya nya liphuvbo? Nya wuvili, malito ya Isaya, ina ma na ni lisima matshigoni yathu?
Lini ni gu ‘khugide a ema’ kharini Jerusalema, nigu gu manegide kharini guwonegeya nya liphuvbo? Jerusalema gu pata ni tempeli yakona si di khala marumbi tepo Vajudha va nga ba va khotedwe Bhabhiloni khu tanga nya 70 myaga. Ganiolu, hwane nya gu ba Bhabhiloni a thegide mandzani ga Vamedhi ni Vapersiya, Vaisrayeli vatshavbo va nga ba va romo Bhabhiloni va di tshudwa va bweleya tigoni gwawe nya mavelego gasi gu ya wusedza wukhozeyi nya lisine. (Ezira 1:1-4) Gu khugeya khu 537 na ma si vbohi matshigu yathu, moyo nyo tumbege ga ava nya 12 mahundzo a di gira isoso. (Isaya 60:4) Avo va di pheya gu gira miningelo ga Jehovha ni gu gira dzifesta na va gu wusedza tempeli. (Ezira 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Khu tepo yoyo gambe, wudhumo wa Jehovha wu di pheya gu wenengedza Jerusalema — a gu vathu va Nungungulu. Avo gambe va khade gifefe nya guwonegeye ga mayigo yatshavbo, ma nga ba ma si muti Jehovha.
Ambari ulolo, siprofeto sa Isaya si tadzisegide basi Jerusalema wa gale. Vaisrayeli nya vangi kha va simama gu engisa Nungungulu. (Neh. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9) Khu gu landreya, avo va di bomba Mesiya, a gu Jesu Kristo. (Mat. 27:1, 2) Khu mwaga nya 70 matshigoni yathu, Jerusalema ni tempele si di tshungunudwa gambe.
Jehovha a di ganede gu khuye isoso si di hadzi girega. (Dhan. 9:24-27) Khu lisine, ma di siri makungo yaye gu tadzisa satshavbo siprofeto maningano khu Jerusalema si khumbugwago omu ga Isaya gipimo 60.
Ina Malito ya Isaya ma ngu tadzisega matshigoni yathu? Ina, isoso si giregede mumbe nyamayi nyo fananise, a gu “Jerusalema wa ndzadzini.” Mupostoli Pawulo lovide maningano ni nyamayi yoyo khuye: “Mamayi wathu.” (Gal. 4:26) Jerusalema wa ndzadzini, gipandre nya hengeledzano ya Nungungulu ya ndzadzini yi wumbwago khu sivangwa nya liphuvbo nyo tumbege. “Sanana” saye sa gu pata Jesu Kristo ni Makristo matodzidwego khu liphuvbo nya guage, a gu ava nya 144 000 va gu na ni gutumba nyo vbanye ndzadzini nga Pawulo. Makristo ma todzidwego ma gu wumba “litigo li agidego”, a gu “Israyeli wa Nungungulu.” — 1 Ped. 2:9; Gal. 6:16.
Jerusalema wa ndzadzini a di ‘khuga a ema’ khu ndziya muni nigu a “wenengedzide” kharini? Uye a giride isoso khu gu thumisa sanana saye si todzidwego omu mafuni. Fananisa isoso ni esi si profetidwego omu ga Isaya gipimo 60.
Makristo ma todzidwego ma di yede gu ‘khuga ma ema’ kholu ayo ma di gu romo gidemani khu ndziya nyo fananise tepo vawugeyi va nga ba vari vangi hwane nya gu ba vapostoli va fude. (Mat. 13:37-43) Ga tepo yoyo, va di gu woneledwa khu Bhabhiloni nya Khongolo, a gu tshindza nya wukhongeyi nya malipha. Ava va todzidwego va di gu woneledwa khu Bhabhiloni nya Khongolo kala “gu hegisa nya silo nya mafu,” a gu tepo wu nga pheya mwaga nya 1914. (Mat. 13:39, 40) Nya mba hweya, khu 1919, va di tshulega va bwe va pheya gu wenengedza khu liphuvboni khu gu huweleya mahungu nya yadi nya Mufumo. b Khu gu gimbiya nya myaga, vathu mayigoni gwatshavbo va di mana wenengedzo, gu pata ni Vaisrayeli, a gu “vafumeli” va khumbugwago omu ga Isaya 60:3. — Gutu. 5:9, 10.
Mindru wa tshigu, Makristo ma todzidwego ma na yeyedza gambe wenengedzo wa Jehovha. Khu ndziya muni? Tepo va na vbeledwago khu womi omu mafuni, avo va naya gira gipandre nya “Jerusalema nya muphya” mwendro noivha ya Kristo, a gu ava nya 144 000 va na khalago dzipfhumu ni vaprista. — Gutu. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
Jerusalema nya muphya, a na gira gipandre nya lisima avba nya gu tadzisege nya libhuku la Isaya 60:1. (Fananisa Isa. 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 ni Gutu. 21:2, 9-11, 22-26.) Kha nga olu Jerusalema a nga ba ari tsindza nya mufumo wa Israyeli wa gale, anuwo Jerusalema nya muphya gumogo ni Kristo, wu na khala tsindza nya mufumo wu na wusedzago silo satshavbo si khala siphya. Jerusalema nya muphya, a gu “tshiga khu ndzadzini na guta khiyo ga Nungungulu” khu ndziya muni? Khu gu vega gupima gwaye omu mafuni. Vathu va ningago githawo Nungungulu va mafuni gwatshavbo va na “gimbiya khu guwonegeya.” Avo va na ba va tshulegide ga gighoho ni gufa. (Gutu. 21:3, 4, 24) Handro wakone gu na ba guri gu ‘wusedza silo satshavbo’ khu gu vbeleya, kha nga a profetidego Isaya ni vambe vaprofeti. (Mith. 3:21) Gu wusedza gogo nyo vbeleye gu phede tepo Kristo a nga khala Pfhumu, nigu gu na vbeya gu hegisani nya Mufumo nya 1 000 myaga.
a Isaya 60:1 omu nya Tradução do Novo Mundo a gu thumisa lina “nyamayi” wulangani nya gu thumise “Siyoni,” mwendro “Jerusalema,” kholu khu Gihebheru lito “gu khuga u ema” ni “wenengedzo” sa gu ganeya khu nyamayi, nga tepo gu nga ganedwa gupwani “uye.”
b Gu wusedzwa nya wukhozeyi nya lisine wu giregidego khu 1919, wu ngu khumbugwa omu ga Ezekiyeli 37:1-14 ni Gutuledwa 11:7-12. Ezekiyeli profetide maningano ni yatshavbo Makristo matodzidwego, hwane nya gu ba va woneledwe khu tepo nyo laphe. Giprofeto gi gomogo omu ga Gutuledwa gya gu thula tsawa nya wudugwana nya vandriyathu va todzidwego va nga ba va thangeya hwane nya gu ba va tandregide gu thumeya Jehovha khu tepo nyo khaguri kholu va nga ba va khothedwe pasoni. Khu 1919, va di hathwa gasi gu thuma kha nga “githumi nya gutumbege ni nya gugengeye.” — Mat. 24:45; wona A Adoração Pura de Jeová É Restaurada!, paj. 118.
