NYA VANGI va ngu dzi pwananisa ni matimu ya Jesu, ma ganeyago khu tepo a nga khokhotedwa avbo nya simbo a bwe a songwa gumogo ni sighevenga sivili. (Mat. 27:35-38) Ambari ulolo, vathu nyo khaguri va gu tumba gu khavo Bhibhiliya kha yi ganeyi lisine tepo yi ganeyago gu khiyo girumbi gya Jesu gi dongisedwe gi bwe gi dzingwa thowoni. — Marko 15:42-46.

Vasolasoli nyo khaguri nya Dziivhangeli va di kanakana khavo Jesu a di gu dongisedwe a bwe a dzingwa khu ndziya yi vbwetegago. Wulangani nya isoso, vasolasoli va di gu khodwa gu khavo, sighohi sa sivili si di dzingidwe khu ndziya yi vbwetegago. Jornalista moyo nyo pwani khu Ariel Sabar, a lovide avbo nya revhista Smithsonian gu khuye khu ginani avo va nga ba va ri ni mawonelo yaya. Uye a di khuye: “Gu khokhotedwa avbo nya simbo gu diri tsayiso wu nga ba wu ningwa vathu va nga ba va giride sighoho nya sikhongolo ga gipandre gile, nigu va especialista nyo khaguri va ganede gu khavo si diri wupumbu gu pimisa gu khethu Varoma va di hadzi ningeya sirumbi sa vathu vale gasi si dzingwa khu ndziya nya githawo.” Varoma va di gu vbweta gu tshonegisa sighohi, khu kharato sirumbi nya sighohi si di gu digwa avbo nya simbo gasi si hodzwa khu sirengo. Khu hwane isoso, sipandre si tshadego si di gu rinywa phalani.

Ganiolu, Mufuguli nyo khaguri a ganede silo nyo hambane maningano ni Vajudha nyo khaguri va nga ba va vbweta gu songwa. Khu 1968, sirambu sa mwama moyo a nga ba a songidwe tepo Jesu a nga ba vbanya mafuni, si di tugudwa. Iso si di manwa umo nya lithowo li nga ba li lumba ndranga nya Vajudha vbafuvbi ni Jerusalema. Sirambu soso si di gu romo umo nya kaxa nyo khaguri. Umo nya kaxa yoyo gi di romo girambu nya gitshinandru. Igyo gi di khokhotedwe avbo nya lidhera khu khogo yi nga ba yiri ni 11,5 dzisentimetru (a gu 4,5 dzipolegadha). Sabar wari khuye: “Girambu nya gitshinandru gi nga ba gi lumba mwama yoyo nyo pwani khu Yehochanan gi phaside gu lulamisa mapwisiselo vasolasoli nya Dziivhangeli va nga ba va ri nawo khu gu dzingwa ga Jesu.” Khu kharato, “girambu nya gitshinandru gya mwama yoyu nyo pwani khu Yehochanan, gi ningide giyeyedzo nya gu khigyo vathu va nga ba va khokhotedwa avbo nya simbo va bwe va songwa matshigoni ya Jesu, va di gu dzumeledwa khu Varoma gu va dzingwa khu ndziya yi nga ba yi vbwetega.”

Gu ngari ni mawonelo nya mangi nya edzi Jesu a nga khokhotedwa khidzo avba nya simbo guya khedzi girambu gya Yehochanan gi yeyedzago. Ganiolu, igyo gi gomogo guagani khu gu sighohi nyo khaguri si songidwe si bwe si dzingwa khu ndziya yi vbwetegago nasiri gu rinywa phalani. Khu lisine, esi Bhibhiliya yi ganeyago khu gu dongisedwa ni gu dzingwa nya givili gya Jesu lisine. Esi si tugudwego sa gu seketeya esi Bhibhiliya yi ganeyago khu gu dzingwa ga Jesu.

Nya lisima ga satshavbo khu gu, Jehovha ganede gu khuye Jesu a di hadzi gu dzingwa thowotuni ga mwama moyo nya gu ghanye nigu mwalo ni moyo a nga himbedzeyago Lito la Nungungulu gu li tadzisega. — Isa. 53:9; 55:11.