1. Gihevbudzo muni nya gu thaveleye egi Jehovha a hevbudzidego Abrahama?

 ABRAHAMA gima kha divala mabhulo a nga manega nawo ni Jehovha. Khu gu thumisa ngilozi, Nungungulu a di embeya Abrahama gu khuye a di hadzi gu ya fuvisa madhoropa ya Sodhoma ni Ghomora. Mwama yoyu nya gu tumbege a di garadzega, a ganeya gu khuye: “Ina u na mbembisa idzosaye va nya gululama gumogo ni sighohi, gani? . . . Ina mulamuli nya litigo latshavbo a na sindrwa khu gu lamula, gani?” Jehovha khu gu laphisa monyo, phaside pari yaye nyo golege Abrahama gu hevbula gu khuye gima kha na nga fuvisa vathu nyo lulame. Gihevbudzo gegi, gi na hi phasa ni gu hi thaveleya muhuno.— Gen. 18:23-33.

2. Ginani gi hi tiyisegisago gu khigyo gulamula ga Jehovha gu lulamide, nigu ga gu yeyedza wuhindzi?

² Hi nga tiyisega kharini gu khethu gulamula ga Jehovha tepo yatshavbo gu lulamide nigu a gu yeyedza wuwadi? Khu gu, hi ngu dziti gu khethu ‘Jehovha a ngu wona myonyo’ nya vathu. (1 Sam. 16:7) Khu lisine, uye a ngu yiti “myonyo yatshavbo [nya vathu].” (1 Dzipf. 8:39; 1 Dzik. 28:9) Ilolo lisine nyo hlamadzise. Jehovha a nguti ngudzu gu vbindra ni wevbini muthu. Khu kharato, khandri tepo yatshavbo hi na si kodzago gu pwisisa gu khethu khu ginani a hungago makungo nyo khaguri. Mupostoli Pawulo, a di ganeya esi maningano khu Jehovha Nungungulu: “Gulamula ga  Nungungulu ni dzindziya dzaye mwalo a kodzago gu si tshamuseya.” — Rom. 11:33.

3-4. Giwudziso muni hi nga dzi girago, nigu hi na bhula khu ginani avba nya ndrima yeyi? (Johane 5:28, 29)

³ Ambari ulolo, dzimbe dzitepo hi nga gira siwudziso nya nga esi Abrahama a giridego. Hi nga tshuka hi dzi wudzisa gu khethu: ‘Ina si ngu kodzega gu vathu va nga fuviswa khu Jehovha nya nga ava va Sodhoma ni Ghomora va wuga va vbanya gambe?’ Ina si ngu kodzega gu vathu nyo khaguri va wuswa va gira gipandre nya “ava nya mba lulama?” — Mith. 24:15.

⁴ Hongoleni hi wusedza esi hi si pwisisidego maningano khu gu wuswa ga ava va fudego. Matshigwana yaya, hi ngari gu pwisisa gu khethu gomo gu wuswa gasi gu mana “womi” ni gu wuswa gasi gu mana gu “lamudwa.” a (Leri Johane 5:28, 29.) Mapwisiselo yaya ma giride gu, gu manega guvbindrugedza nyo khaguri hi na bhulago khugo avba nya ndrima yeyi ni avbo nya ndrima yi landreyago. Guya khu gulamula nyo lulame ga Jehovha, gupheya hi na bhula khesi hi gu mba siti, khu gu landreya hi bhula khesi hi sitigo.

GINANI HI GU MBA GITI?

5. Gale hi di gu ganeya ginani khu vathu va nga fuviswa khu Jehovha eyi Sodhoma ni Ghomora?

⁵ Gale, mabhuku yathu ma di gu ganeya khesi si giregeyago vale va wonwago khu Jehovha nga vathu nya mba lulama. Hi di gu ganeya gu khethu vathu va nga fuviswa khu Jehovha eyi Sodhoma ni Ghomora, va mwalo gitumbiso nya gu wuge va vbanya gambe. Ganiolu, hwane nya gu ba hi hevbude gwadi hi bwe hi gombeya khu mahungu yoyo, kha hi yeli gu ganeya isoso na hi gu tiyisega. Khu ginani?

6. Khu sevbini siyeyedzo nya gulamule ga Jehovha, nigu ginani hi gu mba giti?

⁶ Dundrugeya khu satshavbo siwudziso si gimbileyanago ni mahungu yoyo. Matimo nya mangi nya Bhibhiliya ma ngu tshamuseya edzi Jehovha a nga lamula khidzo vathu nya mba lulama. Khu giyeyedzo, avbo nya ndrambi, Jehovha a di fuvisa vatshavbo a vbulugisa Nowa ni ndranga yaye basi. Gu diga isoso, thumiside Vaisrayeli gasi gu fuvisa 7 mahundzu nya vathu va nga ba va vbanya Tigoni nya Gitumbiso. Nigu a thumiside gambe ngilozi gasi gu songa 185 000 masotshwa nya Vaasiriya ga wutshigu wumowo basi. (Gen. 7:23; Dhet. 7:1-3; Isa. 37:36, 37) Ina so thula gu khiso Bhibhiliya yi di hi embeya khu gu kongoma gu khiyo Jehovha a di fuvisa vathu vatshavbo vovo kala gupindruga ni gu khiyo kha na nga va wusa va vbanya gambe? Ahihi. Khu ginani hi ganeyago isoso?

7. Ginani hi gu mba giti maningano khu vathu va nga fuviswa tepo nya ndrambi ya Nowa ni vathu va Khanani? (Wona fotu nya )

⁷ Ethu kha hi dziti edzi Jehovha lamudego khidzo moyo ni moyo wawe, ambari guti gu khethu ava va fudego va manide lithomo nya gu hevbule khu Jehovha ni gu dzi laya. Na yi gu ganeya khu ndrambi ya Nowa, Bhibhiliya ya gu ganeya gu khiyo Nowa a diri “mutshumayeli nyo lulame.” (2 Ped. 2:5) Ganiolu, iyo kha yi ganeyi gu khiyo tepo Nowa a nga ba a vbaha litaru, uye gambe a di gu zama gu tshumayela vathu vatshavbo va nga hadzi gu emisana ni ndrambi yoyo. Khu ndziya nyo fane, ethu kha hi dziti gu khethu yatshavbo mahundzu ya Khanani ma di gu manide lithomo nya gu hevbule khu Jehovha ma bwe ma vbindrugedza.

8. Ginani hi gu mba giti maningano khu vathu va Sodhoma ni Ghomora?

⁸ Ahati vathu va nga songwa khu Jehovha Sodhoma ni Ghomora? Mwama moyo nyo lulame nyo pwani khu Loti, a di gu vbanya vbakari gwawe. Ganiolu, ina hi ngu tiyisega gu khethu Loti a tshumayede vatshavbo? Ahihi. Ina moyo ni moyo wawe va di gu siti esi nya sadi ni esi nyo vivbe? Dundruga gu khuwe gidzemo nya gingi gya dhoropani mule gi zamide gu  pfhinya vapfhumba va Loti. Bhibhiliya yari khiyo, vbakari gwagyo gu di romo ‘madzaha ni sikhosane.’ (Gen. 19:4; 2 Ped. 2:7) Ina hi nga ganeya gu khethu Nungungulu nya wuhindzi Jehovha a di hunga gu mba wusa vathu vovo? Ahihi. Lisine gu Jehovha embede Abrahama gu khuye dhoropani mule gu diri mwalo 10 vama nyo lulame. (Gen. 18:32) Khu kharato, vavbanyi va mule kha va nga ba va lulamide, nigu Jehovha a giride gwadi khu gu va fuvisa khu kotani nya sigiro sawe. Ina hi yede gu ganeya na hi gu tiyisegide gu khethu ambari ni moyo wawe kha na nga patega avba nya “guwusw[e] . . . ga ava nya mba lulama?” Ahihi.

9. Ginani hi gu mba giti maningano khu Solomoni?

⁹ Nigu gambe, umo nya Bhibhiliya hi ngu hevbula khu vathu nyo lulame va nga khala vathu nya mba lulama. Pfhumu Solomoni gimwegyo nya siyeyedzo soso. Uye a di gu muti gwadi Jehovha ni edzi a nga ba a yede gu mu khozeya khidzo, nigu Jehovha a mu kategiside khu isoso. Ganiolu, khu gu gimbiya nya tepo Solomoni a di pheya gu khozeya vanungungulu nya malipha. Sighoho saye si giride gu Jehovha a zangari nigu si reside mihandro nya mba yadi yi nga dzega tepo nyo laphe. Lisine gu Milowo yo ganeya gu khiyo Solomoni ‘dzingidwe ni vavhovho vaye,’ gupata ni vama nyo tumbege nya nga Pfhumu Dhavhidhe. (1 Dzipf. 11:5-9, 43; 2 Dzipf. 23:13) Ganiolu, edzi a nga dzingwa khidzo Solomoni so thula gu khiso a di hadzi guta wuswa a vbanya gambe? Bhibhiliya kha yi ganeyi isoso. Vambe va nga pimisa gu khavo Solomoni a na wuswa khu gufani, kholu Bhibhiliya yari khiyo “muthu a fudego tshudwe avba nya gighoho gyaye.” (Rom. 6:7) Lisine, ganiolu kha si thuli gu khiso vatshavbo va ngafa va na wuswa nga khatshi va na ni fanelo yawe nyo wuswe va vbanya gambe. Guwuswa ga ava va fudego giningwa gitago khiyo ga Nungungulu wathu nya lihaladzo. Uye a gu ninga giningwa gegi vale a vbwetago gu khuye va manega ni lithomo nya gu mu thumeye kala gupindruga. (Joba 14:13, 14; Joh. 6:44) Ina Solomoni a na hakha giningwa gegi? Ethu kha hi siti, ganiolu Jehovha khuye a sitigo. Kholu hi ngu dziti gu khethu Jehovha a na gira esi si gu sadi.

GINANI HI GITIGO?

10. Jehovha a gu dzipwa kharini khu gu fuvisa vathu? (Ezekiyeli 33:11) (Wona fotu.)

¹⁰ Leri Ezekiyeli 33:11. Jehovha a ngu hi embeya edzi a dzipwago khidzo tepo a lamulago vathu. Gu fana ni esi a lovidego Ezekiyeli, mupostoli Pedro a kutsegide gu lova gu khuye “Jehovha . . . kha vbweti gu khuye ne ni moyo a fuviswa.” (2 Ped. 3:9) Malito yaya ma ngu hi thaveleya, kholu hi ngu dziti gu khethu Jehovha kha na nga fuvisa vathu kala gupindruga na ri mwalo gighelo nya gyadi nyo gire isoso. Uye a tade khu wuhindzi nigu a gu yeyedza wuhindzi khavbo a si kodzago khavbo.

11. Khu vamani va gu mwalo lithomo nya gu wuswe va vbanya gambe, nigu ha gu dziti kharini isoso?

¹¹ Ginani hi gitigo khu vathu va gu mwalo lithomo nyo wuswe va vbanya gambe? Bhibhiliya yi ngu khumbuga siyeyedzo nyo khaguri. b Jesu ganede gu khuye Judha Sikariyoti kha na nga wuswa a vbanya gambe. (Marko 14:21; wona gambe Johane 17:12.) Judha a di gu dziti gu khuye a di gu wugeya Jehovha ni Gyanana Gyaye, ganiolu a di gira isoso nya mba khedza hwane. (Wona Marko 3:29.) Khu ndziya nyo fane, Jesu ganede gu khuye vathangeyi nya wukhongeyi va nga mu wugeya va di hadzi gufa nya mba na gutumba nya gu wuswe va vbanya gambe. (Mat. 23:33) Nigu gambe, mupostoli Pawulo ganede gu khuye vawugeyi va gu mba dzi laya kha va na nga wuswa va vbanya gambe. — Hebh. 6:4-8; 10:29.

12. Ginani hi gitigo maningano khu wuhindzi wa Jehovha? Ninga siyeyedzo.

 ¹² Ganiolu, ginani hi gitigo maningano khu wuhindzi wa Jehovha? Uye a yeyedzide kharini gu khuye “kha vbweti gukhuye ne ni moyo a fuviswa?” Wona edzi Jehovha a yeyedzidego khidzo wuhindzi vale va giridego sighoho nya sikhongolo. Pfhumu Dhavhidhe, giride sighoho nya sikhongolo si patago wubhayi ni gu songa muthu. Hwane nya gu ba Dhavhidhe a dzi layide Jehovha khu wuhindzi a mu divalede. (2 Sam. 12:1-13) Pfhumu Manasi giride wuvivbi nya wukhongolo ngudzu womini gwaye. Ambari ulolo, Jehovha a mu yeyedzide wuhindzi ni gu mu divaleya kholu a di gu dzi layide. (2 Dzik. 33:9-16) Siyeyedzo sesi, sa gu yeyedza gu khiso Jehovha a ngu yeyedza wuhindzi a gu wona gighelo nya gu gire isoso. Uye a na wusa vathu vovo kholu va tugude gu khavo va giride sighoho nya sikhongolo va bwe va dzi laya.

13. a) Khu ginani Jehovha a nga yeyedza wuhindzi Vaninivha? b) Ginani egi Jesu a ganedego maningano khu Vaninivha?

¹³ Hi ngu dziti gambe gu khethu Jehovha yeyedzide wuhindzi Vaninivha. Nungungulu a di embeya Jona gu khuye: “Guvivba gwaye gu litide kala eno gwangu.” Ganiolu, tepo va nga dzi laya khu sighoho va giridego, Jehovha khu wuhindzi a di va divaleya. Uye a diri ni wuhindzi nya wukhongolo guvbindra Jona. Jona a di zangari nigu Nungungulu a mu dundrugiside gu khuye Vaninivha “kha va nga ba va siti esi nya sadi ni esi nya mba sadi.” (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11, NM) Khu gu landreya, Jesu thumiside giyeyedzo gya Jona gasi gu hi hevbudza maningano khu gululama ni wuhindzi wa Jehovha. Jesu a ganede gu khuye Vaninivha va dzi layidego va di hadzi gu “wuswa gulamudwani.” — Mat. 12:41.

14. So thula ginani gu Vaninivha va “wuswa gulamudwani?”

¹⁴ Ganiolu, so thula ginani gu Vaninivha va “wuswa gulamudwani?” Jesu ganede gu khuye gu na manega gu “lamudwa” ga vale va na wuswago. (Joh. 5:29) Uye a di gu ganeya khu Mufumu waye nya 1000 myaga, omu gu na wuswago “va nya gululama ni ava nya mba lulama.” (Mith. 24:15) Ava nya mba lulama va na ‘wuswa va ya lamudwa.’ Isoso sa gu thula gu khiso hwane nya gu ba va wusidwe khu gufani, Jehovha ni Jesu va na wona gu khavo va ngu engisa ni gu thumisa esi va si hevbulago. A gu tshuka Muninivhi nyo khaguri a wusidwego khu ga vafudego a bomba gu patega  avba nya wukhozeyi nya guage, Jehovha kha na nga mu dzumeleya gu simama gu vbanya. (Isa. 65:20) Ganiolu, vatshavbo vale va na hathago gu khozeya Jehovha khu gu tumbega, va na mana lithomo nyo vbanye kala gupindruga.— Dhan. 12:2.

15. a) Khu ginani hi si yeligo gu ganeya gu khethu vatshavbo va fuvisidwego Sodhoma ni Ghomora kha va na nga wuswa va vbanya gambe? b) Hi nga pwisisa kharini malito ma gomogo omu ga Judha 7? (Wona kwadru yi gu khiyo: “ Ginani egi Judha a nga ba a vbweta gu ganeya?”)

¹⁵ Na gu ganeya khu vathu va Sodhoma ni Ghomora, Jesu a di khuye avo va di hadzi gu dugeleya ga “Litshigu nya Gulamudwe” nya vathu va gu mba engisa sihevbudzo saye. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12) A di gu vbweta gu khuye ginani? Ga giemo gegi, hi nga pimisa gu khethu Jesu a di gu ganeya khu ndziya nyo fananise. Ganiolu, kha nga ba a ganeya khu ndziya nyo fananise nga edzi a ganedego khidzo khu Vaninivhi. Gu diga isoso, Jesu a di gu ganeya lisine nasiri khu ndziya nyo fananise. “Litshigu nya Gulamudwe” a ganedego khilo khu vathu va Sodhoma ni Ghomora li ngu fana ni litshigu nya gulamudwe a ganedego khilo khu Vaninivhi. Gufana ni Vaninivhi, vathu va Sodhoma ni Ghomora anavo va giride silo nyo vivbe. Ganiolu, Vaninivhi va manide lithomo nyo dzi laye. Wulangani nya isoso, dundruga esi Jesu a ganedego maningano khu ‘gulamudwa ga vale va na wuswago.’ Isoso si na pata “avo va giridego silo nyo vivbe.” (Joh. 5:29) Khu kharato, so wonega gu khatshi gomo gutumba ga vathu va Sodhoma ni Ghomora. Si nga kodzega gu vathu nyo khaguri va wuswa khu gufani hi bwe hi mana lithomo nyo va hevbudze maningano khu Jehovha ni Jesu Kristo.

16. Ginani hi gitigo maningano khedzi Jehovha a hungago khidzo gu wusa vathu va vbanya gambe? (Jeremiya 17:10)

¹⁶ Leri Jeremiya 17:10. Avba nya livhesi leli, ha gu hevbula ndziya eyi Jehovha a yi thumisago gasi gu lamula khiyo. Jehovha tepo yatshavbo ‘a ngu khedza mapimo ni gu wona myonyo.’ Tepo a na wusago ava va fudego ‘moyo ni moyo wawe a na hakha tshatshazelo waye.’ Khu lisine, Jehovha a na lamula, ganiolu a na yeyedza wuhindzi sa gu kodzega. Khu kharato, kha hi yeli gu ganeya gu khethu muthu  nyo khaguri mwalo gutumba nya guwuswe a vbanya gambe na hiri mwalo gighelo nyo ganeye isoso.

“MULAMULI NYA LITIGO LATSHAVBO” A NA GIRA ESI NYA SADI

17. Ginani gi na giregeyago vathu va fudego?

¹⁷ Gukhugeya tepo Adhamu ni Evha gumogo ni Sathane va nga wugeya Jehovha Nungungulu, gu fude vathu nya vangi. Gufa “nala” nya khongolo. (1 Kor. 15:26) Ginani gi na giregeyago vathu vatshavbo vovo? Tengo nya wudugwana wu dinganago 144 000 vathu va tumbegidego ga Jesu Kristo, va na wuswa va ya vbanya ndzadzini. (Gutu. 14:1) Tengo nya wukhongolo wu wumbwago khu vama ni vanyamayi nyo tumbege va haladzidego Jehovha, va na gira gipandre nya “guwuswe . . . ga ava nya gululame” va bwe va vbanya mafuni kala gupindruga va gu simama na va lulamide ndrani nya Mufumo nya 1000 myaga wa Kristo ni ndrani nya gu lingwe nyo hegise. (Dhan. 12:13; Hebh. 12:1) Nigu gambe, ndrani nya Mufumu nya 1000 myaga, “vale nya mba lulama” a gu vale nya gu gima kha va thumeya Jehovha mwendro “va nga gira silo nyo vivbe,” va na mana lithomo nyo vbindrugedze va bwe va khala sithumi nyo tumbege sa Nungungulu. (Luka 23:42, 43) Jehovha hungide gu mba wusa vathu nyo khaguri va nga hunga gu gira silo nyo vivbe khu nyagigwenye nigu va nga ba va dzi emisede gu wugeya Jehovha ni makungo yaye. — Luka 12:4, 5.

18-19. a) Khu ginani hi yedego gutumba gulamula ga Jehovha khu vale vafudego? (Isaya 55:8, 9) b) Ginani hi na bhulago khigyo avbo nya ndrima yi landreyago?

¹⁸ Ina tepo yatshavbo Jehovha a lamulago vathu a gu gira silo nya sadi? Ina! Abrahama a di gu pwisisa gu khuye Jehovha vbelede, a na ni guti nya gungi nigu a gu lamula “litigo latshavbo” khu wuhindzi. Uye trenaride gyanana gyaye a bwe a gi ninga thumo nya gu lamule. (Joh. 5:22) Jehovha ni Jesu va nguti esi si gomogo monyoni ga moyo ni moyo wathu. (Mat. 9:4) Ni ga gevbini giemo, avo va na gira “esi si gu sadi!”

¹⁹ Hi yede gu dzi emiseya gu tumba Jehovha ni yatshavbo makungo a hungago. Hi ngu dziti gu khethu kha hi ninganedwi khu gu lamula, ganiolu Jehovha a ngu ninganedwa. (Leri Isaya 55:8, 9.) Khu kharato, hi ngu tumba gwatshavbo gulamula ga Jehovha ni Jesu. Nigu gambe, hi ngu dziti gu khethu Jesu Pfhumu yathu a gu pimedzeya Papayi waye nya gululame ni wuhindzi. (Isaya 11:3, 4) Hi nga ganeya ginani maningano khedzi Jehovha ni Jesu va na lamulago khidzo vathu ndrani nya tshanisa nya yikhongolo? Ginani hi gu mba giti? Nigu ginani hi gitigo? Ga ndrima yi landreyago, hi na bhula khu siwudziso sesi.