1-2. a) Ginani egi Makristo ma si gu tshadhigo ma yedego gu gira na ma nga si pheyi gu namorari? b) So thula ginani gu “namorari”? (Wona kwadru yi gu khiyo: “Mitshamuselo nya malito nyo khaguri.”)

 INA U ngu dogoreya gu tshadha? Ambari olu gu tshadha a gu siri gifefe nya litsako, Makristo nya vaphya ni ava va dandridego khu tanga va ngu vireya khu maho nyo fuviye gu mana pari nya wugadzi. Lisine gu, na wu nga si pheyi gu namorari u yede gu manega ni thumo, nu vidzidwe khu liphuvboni, u bwe u dzi dongiseya mapimoni gasi gu tshadha. a (1 Kor. 7:36) Wa gu gira isoso, u na mana litsako ndrani nya mutshadho wago.

² Ambari ulolo, khandri tepo yatshavbo si vbevbugago gu mana muthu gasi gu tshadha naye. (Mav. 31:10) Ambari wa gu mu mana oyu u vbwetago gu muti gwadi, kha si vbevbugi gu pheya gu namorari. b Ga ndrima yeyi, hi na bhula khesi si na phasago Makristo ma si tshadhigo gu mana pari nya yadi nya wugadzi nigu pheya gu namorari. Hi na wona gambe edzi vambe libandlani va nga phasago khidzo vale va vbwetago gu tshadha.

GINANI GI NA GU PHASAGO GU MANA PARI NYA YADI NYA WUGADZI

3. Silo muni Makristo ma si tshadhigo ma yedego gu si dundrugeya tepo ma vbwetedzeyago muthu nyo tshadhe naye?

³ Wa gu ba u vbweta gu tshadha, tshukwana uti gu khuwe makhalelo muni u ma vbwetago ga oyu u dogoreyago gu namorari  naye. Wa gu mba gira isoso, u na luza pari nya yadi u ya namorari ni muthu nya gu kha gu faneyi. Lisine gu, pari nya yadi gu vbwetega nari Mukristo a bhabhatisidwego. (1 Kor. 7:39) Ganiolu, khandri watshavbo muthu a bhabhatisidwego a na khalago pari yago nya yadi gasi gu tshadha naye. Khu kharato, dzi wudzise gu khuwe: ‘Khu yavbini makungo yangu womini? Makhalelo muni nya lisima nyi ma vbwetago ga pari nyi na tshadhago naye? Ina esi nyi si vireyago si vbevbugide?’

4. Ginani egi vathu nyo khaguri va lombago Jehovha tepo va vbwetedzeyago muthu nyo tshadhe naye?

⁴ Wa gu ba u vbweta gu tshadha, nya mba kanakana u gombede gasi u mana pari nya yadi. (Filp. 4:6) Lisine gu Jehovha kha tumbisi muthu gu mu ninga pari nya wugadzi. Ganiolu, a ngu garadzega khedzi hi dzipwago khidzo ni esi hi si vbwetago nigu uye a nga hi phasa tepo hi zamago gu vbwetedzeya muthu nyo tshadhe naye. Khu kharato, simama gu mu embeya edzi u dzipwago khidzo ni esi u si dogoreyago. (Ndzi. 62:8) Mu lombe gasi a gu ninga guti ni gu laphisa-monyo. (Jak. 1:5) John, c ndriyathu a si gu tshadhigo a vbanyago Estados Unidos a gu ganeya esi a si patago omu nya milombelo yaye, uye wari khuye: “Eni nya gu embeya Jehovha makhalelo nyi ma vbwetago ga pari nyi vbwetago gu tshadha naye. Eni nya gu gombeya gasi nyi tivana ni pari nyi yi vbwetago. Eni gambe nya gu lomba Jehovha gasi a nyi phasa gu haguleya makhalelo ma na nyi girago nyi khala mwama nya wadi.” Ndriyathu nya nyamayi nyo pwani khu Tania a vbanyago Sri Lanka, wari khuye: “Na nyi nga gu vbwetedzeya pari nya yadi gasi gu tshadha naye, nya gu lomba Jehovha gasi a nyi phasa gu simama na nyi tumbegide nigu na nyi tsakide.” Ambari wa gu vbedza tepo nyo laphe na wu si mani pari gasi gu tshadha nayo, Jehovha a ngu tumbisa gu khuye a na gu yeyedza lihaladzo ni gu gu khathaleya.— Ndzi. 55:22.

5. Mathomo muni Makristo ma si gu tshadhigo ma gu nawo nyo guti muthu a haladzago Jehovha? (1 Vakorinto 15:58) (Wona fotu.)

 ⁵ Bhibhiliya yi ngu hi kutsa ‘gu pharega khu thumo wa Pfhumu.’ (Leri 1 Vakorinto 15:58.) Wa gu khala nu pharegide thumoni wa Jehovha u vbedza tepo ni vandriyathu, kha wu na nga dzi vbungadza basi, ganiolu u na mana gambe mathomo nya gu tivane ni vandriyathu va si gu tshadhigo gu fana ni uwe, va vegago gupima avbo nya gu thumeye Jehovha. Wa gu gira satshavbo u si kodzago gasi gu tsakisa Jehovha, uwe u na tsaka khu lisine.

6. Ginani egi Makristo ma si gu tshadhigo ma yedego gu gi dundruga tepo ma vbwetedzeyago muthu nyo tshadhe naye?

⁶ Dzi woneye: U nga vbedzi tepo na wu gu vbwetedzeya muthu gasi gu tshadha naye. (Filp. 1:10) Litsako nya lisine khu li mani khu gu ba u tshadhide mwendro na wa sa tshadha, ganiolu wa gu li mana khu gu ba uri ni wupari nya wadi ni Jehovha. (Mat. 5:3) Wa gu ba wa sa tshadha, u na ni mathomo nya mangi nya gu andrise thumo nyo tshumayele. (1 Kor. 7:32, 33) Thumisa gwadi tepo yago. Jessica ndriyathu nya nyamayi a khalago Estados Unidos a nga tshadha na gu keneleya vbadugwana gasi gu gira 40 myaga, wari khuye: “Eni nyi di khala na nyi pharegide thumoni nyo tshumayele, nigu isoso si nyi phaside gu simama gu tsaka na nyi gu vireya muthu nyo tshade naye.”

DZI NINGE TEPO NYO HEVBULE OYU U MU VBWETAGO

7. Khu ginani si gu wugengeyi gu hevbula muthu u vbwetago gu dzegana naye khu tepo nyo khaguri na wu nga si mu embeyi gu khuwe u ngu mu vbweta? (Mavingu 13:16)

⁷ Wa gu tshuka u pimisa gu khuwe muthu nyo khaguri pari nya yadi gasi gu tshadha naye, ina u yede gu dzegeya gu mu embeya gu khuwe u ngu mu vbweta? Bhibhiliya yi ngu ganeya gu khiyo muthu nya mapimo a gu thumisa guti na si giri gilogyo. (Leri Mavingu 13:16.) Khu kharato, si na ba siri wugengeyi gu hevbula muthu khu tepo nyo khaguri khu hwindzo na wu nga si mu embeyi gu khuwe u ngu mu vbweta. Aschwin a khalago Holanda wari, khuye: “Si ngu vbevbuga gu dogoreya muthu, ganiolu khu gu gimbiya nya tepo u si mu dogoreyi gambe. Khu kharato, wa gu dzi ninga tepo gasi gu hevbula muthu si na gu phasa gu mba namorari guya khedzi u dzipwago khidzo. Ganiolu, wa gu dzi ninga tepo gasi gu hevbula muthu nyo khaguri u nga tugula gu khuwe muthu yoyo kha gu faneyi.

8. Ndriyathu a si gu tshadhigo, a nga hevbula kharini pari a dogoreyago gu tshadha naye khu hwindzo? (Wona fotu.)

⁸ U nga gira kharini gasi gu hevbula muthu nyo khaguri khu hwindzo? Mitshanganoni nya libandla mwendro tepo u vbungadzago, u nga si kodza gu wona gu khuwe muthu yoyo a vidzidwe khu liphuvboni, makhalelo ni mavbanyelo muni a gu nawo. Khu dzevbini dzipari dzaye nigu a gu gola gu bhula khu ginani? (Luka 6:45) Misuwo yaye yi ngu fana ni eyi yago? U nga bhula ni madhota ya libandlani gwaye mwendro Mukristo a vidzidwego a mutigo gwadi. (Mav. 20:18) U nga wudzisa maningano khu mavbanyelo ni makhalelo yaye. (Rute 2:11) Tepo u hevbulago muthu yoyo, tiyisega gu khuwe khandri wa gu gira silo si na mu girago a si dzipwi gwadi. Ninga lisima edzi a dzipwago khidzo u bwe u mu yeyedza githawo.

9. Na wu nga si hidzimeleyi muthu nyo khaguri u dogoreyago gu tshadha naye, ginani u yedego gu tiyisega khigyo?

⁹ Tepo muni u yedego gu dzega na wu gu hevbula muthu nyo khaguri nu si mu embeyi gu khuwe u ngu mu vbweta? Wa gu dzegeya gu bhula ni muthu yoyo, adzina a nga pimisa gu khuye wa gu hunga makungo nya mba pheya khu gu pimisa. (Mav. 29:20) Ganiolu, wa gu dzega tepo nyo laphe si na gira gu khatshi u ngu hweya gu hunga makungo, ngudzu-ngudzu a gu ba a si tugude gu khuye u ngu mu vbweta. (Muh.  11:4) Dundruga gu khuwe na wu si hidzimeleyi muthu yoyo kha wu yeli gu tiyisega gu khuwe u na tshadha naye. Ganiolu, u yede gu tiyisega gu khuwe u dzi emisede gu tshadha ni gu khuwe muthu yoyo pari nya yadi gasi gu tshadha naye.

10. Ginani u yedego gu gira wa gu tugula gu khuwe muthu nyo khaguri a ngu gu vbweta, ganiolu uwe na wu si vbweti?

¹⁰ Ahati wa gu tugula gu khuwe womo muthu a gu vbwetago? Abari gu kha wu mu vbweti, mu yeyedze khu mithumo. Si di hadzi gu mba tsakisa wa gu gira gu muthu a pimisa gu khuye u ngu mu vbweta nari gu kha wu mu vbweti. — 1 Kor. 10:24; Efes. 4:25.

11. Wa gu hatheya muthu nyo khaguri pari gasi gu namorari naye mwendro gu tshadha silo muni u yedego gu dundrugeya khiso?

¹¹ Ga mambe mayigo, si olovelegide gu vavelegi mwendro vathu nya vakhongolo va hatheya pari nya wugadzi vale va si tshadhigo. Ga mambe mayigo, valongo mwendro dzipari va ngu gira satshavbo va si kodzago gasi gu vathu vavili va si tshadhigo va manana gasi gu wona gu khavo va ngu faneyana mwendro ne. Wa gu lombwa khu muthu nyo khaguri gasi gu mu vbweteya muthu nyo namorari naye mwendro gu tshadha naye, wona esi vavavili va si golago ni gu si vbweta. Hwane nyo ba u manide muthu nyo khaguri, zama gu tugula mavbanyelo ni makhalelo yaye ngudzu-ngudzu wupari waye ni Jehovha. Wupari ni Jehovha gilo nya lisima ngudzu guvbindra dzitsapawu, sihevbudzo mwendro thumo. Ambari ulolo, dundruga gu khuwe ndriyathu nya mwama mwendro nya nyamayi khavo va yedego gu hunga makungo nyo hegise. — Gal. 6:5.

U NGA PHEYA KHARINI GU NAMORARI?

12. Wa gu ba u dogorede muthu nyo khaguri gasi gu namorari naye u nga mu embeya kharini gu khuwe u ngu mu vbweta?

¹² Wa gu ba u vbweta gu pheya gu namorari ni muthu nyo khaguri, u nga mu embeya kharini? d U nga vbwetedzeya dzindziya nyo ganeye ni muthu yoyo ga malanga gu gomogo vathu mwendro khu telefoni. Mu embeye gwadi esi u si vbwetago. (1 Kor. 14:9) Sa gu lombega, mu ninge tepo gasi a dundrugeya khu mahungu yoyo ni gu gu ninga hlamulo. (Mav. 15:28) Muthu yoyo a gu ba a si dzini gu namorari nago u nga mu gurumedzi nigu mu ninge githawo.

13. Ginani u yedego gu gira a gu tshuka muthu nyo khaguri a vbweta gu namorari nago? (Vakolosi 4:6)

 ¹³ Ahati muthu a gu embeya gu khuye a ngu gu vbweta? Adzina saye muthu yoyo a di yede gu tiya-hwambo gasi gu gu hidzimeleya khu ndziya nya yadi ni githawo. (Leri Vakolosi 4:6.) Wa gu ba u vbweta tepo nyo khaguri gasi gu pimisa gu khuwe u na dzumeya gu namorari naye mwendro ne, mu embeye. Ganiolu, sa gu kodzega u nga hweyi ngudzu. (Mav. 13:12) Wa gu ba u si mu vbweti, mu embeye khu ndziya nya yadi ni gukongoma. Wona edzi ndriyathu moyo nyo pwani khu Hans a vbanyago Áustria a hlamudego khidzo ndriyathu nya nyamayi a nga mu hidzimeleya, wari khuye: “Nyi di mu ninga hlamulo wangu khu ndziya nya yadi nigu khu gu kongoma. Kha nya hweya gu gira isoso kholu kha nya nga ba nyi vbweta gu kheni a pimisa gu khuye nyi ngu mu vbweta nari gu kha nyi mu vbweti. Khu gighelo gyogyo, hwane nyo ba nyi bhude naye, nyi di dzi woneya gasi nyi si ganeyi mwendro gu gira silo si nga hadzi mu gira a pimisa gu khuye nyi na vbindrugedza mawonelo yangu.” Ganiolu, wa gu ba u vbweta gu namorari ni muthu yoyo mu embeye gu khuwe u ngu dzina mu bwe mu bhula khedzi mu vbwetago gu khenu namoru yanu yi gimbiya khidzo. Esi u si vireyago gu khuwe si girega ndrani nya namoru yanu adzina saye si hambanide ni esi mumbe a pimisago khu kotani nya avbo a nga velegedwa avbo ni simbe silo.

VANDRIYATHU VA NGA SEKETEYA KHARINI MAKRISTO MA DOGOREYAGO GU TSHADHA?

14. Hi nga seketeya kharini vandriyathu va si gu tshadhigo khu malito yathu?

¹⁴ Hi nga seketeya kharini vandriyathu va dogoreyago gu tshadha? Gilo nyo pheye gu dzi woneya ga esi hi ganeyago. (Efes. 4:29) Hi nga dzi wudzisa gu khethu: ‘Ina nyi ngu khutedzeya ndriyathu nyo khaguri a dogoreyago gu tshadha? Nya gu wona ndriyathu nya mwama a si tshadhigo na gu bhula ni ndriyathu nya nyamayi a si tshadhigo, ina nya gu pimisa gu kheni va gu haladzana?’ (1 Thim. 5:13) Gu diga isoso, gima kha hi yeli gu gira silo si na girago vandriyathu va si tshadhigo va dzipwa nga khatshi va gu keneledwa khu gilo kholu va si tshadhigo. Hans a khumbugidwego gupheyani wari, khuye: “Vandriyathu nyo khaguri va gu ganeya gu khavo, ‘khu ginani u gu mba tshadha? Uwe u khongolo.’ Malito nya nga aya ma ngu gira gu vandriyathu va si tshadhigo va dzipwa na va si phasi gilo mwendro va gurumedzega gu tshadha.” Hi na ba hi gira gwadi ngudzu ha gu vbwetedzeya mathomo nyo zundze vandriyathu va si tshadhigo! — 1 Tes. 5:11.

15. a) Na wu nga si phasi muthu nyo khaguri gu mana pari gasi gu namorari mwendro gu tshadha naye, ginani u yedego gu dundrugeya khigyo? (Varoma 15:2) (Wona fotu.) b) Ginani u gi hevbudego avbo nya vhidhyu?

 ¹⁵ Ahati ha gu pimisa gu khethu ndriyathu nyo khaguri nya mwama mwendro nya nyamayi va ngu faneyana? Bhibhiliya ya gu ganeya gu khiyo hi yede gu dundrugeya khedzi vambe va dzipwago khidzo. (Leri Varoma 15:2.) Vandriyathu nya vangi va si tshadhigo kha va vbweti gu khavo vambe va va hatheya pari gasi gu namorari nayo mwendro gu tshadha. Ethu hi yede gu ninga lisima esi va si vbwetago. (2 Tes. 3:11) Vambe va nga vbweta giphaso gyathu, ganiolu hi yede gu dzi woneya gasi hi si dzi bedzedzeyi omu hi nga mba ranwa. e (Mav. 3:27) Vandriyathu nyo khaguri kha va goli gu ganeya khu ndziya nyo kongome. Ndriyathu a vbanyago Germany nyo pwani khu Lydia wari, khuye: “U nga pata ndriyathu nya mwama ni ndriyathu nya nyamayi avbo nya tsawa nyo khaguri nya wukhongolo. Khu gu landreya, vbwetedzeya lithomo gasi vandriyathu vava vavavili va manana, khavbovbo u va diga va hunga esi va si vbwetago.”

16. Ginani egi Makristo ma si gu tshadhigo ma yedego gu gi dundruga?

¹⁶ Hatshavbo, gani hi si tshadhi, gani hi tshadhide hi nga vbanya womi nyo tsakise! (Ndzi. 128:1) Khu kharato, wa gu ba u vbweta gu tshadha, ganiolu nu si mani muthu nyo tshade naye, simama gu vega gupima avbo nya gu thumeye Jehovha. Ndriyathu nya nyamayi nyo pwani khu Sin Yi a khalago Macau wari, khuye: “Wa gu fananisa tepo u na yi vbedzago Paradhesini ni pari yago nya wugadzi, yikhongolo ngudzu gu vbindra tepo u yi vbedzago olu na wa sa tshadha. Thumisa gwadi tepo yago u bwe u tsaka.” Ganiolu, ahati wa gu ba u manide pari nya yadi u bwe u pheya gu namorari nayo? Ga ndrima yi landreyago hi na bhula khedzi u nga manegago khidzo ni namoru nya yadi.